ءبىر اپتا بويى جاڭا جىلدى مەرەكەلەپ، استا-توك داستارقاننىڭ اسەرىنەن ارىلا الماي، ەسىمىزدى ەندى جيا باستاعاندا، كوممۋنالدىق قىزمەت كورسەتۋلەر تاعى دا قىمباتتايدى دەگەن جاڭالىق الدىمىزدان قارسى شىقتى. ياعني جىلان جىلى ءوزىنىڭ قىمباتشىلىعىمەن ەرەكشەلەنگەلى تۇرعان سىڭايلى. زەينەتكەرلەردىڭ زەينەتاقىمىزعا 9 پايىز قوسىلادى دەپ وتكەن جىل سوڭىندا ءماز-مەيرام بولىپ قالعانىن قايتەيىك، توعىز پايىزدىق ءوسىمنىڭ توعىز تيىندىق پايداسى بولمايتىن ءتۇرى بار. ءبارى كوممۋنالدىق قىزمەت تولەمىنە كەتپەك. تابىسىمىز وسكەن سايىن، شىعىنىمىز دا وسە بەرمەك. «مەن ساناپ ەكەۋ جاسايمىن، قۇداي ساناپ بىرەۋ جاسايدى» دەگەننىڭ ناق ءوزى بولعالى تۇر.

ءبىر اپتا بويى جاڭا جىلدى مەرەكەلەپ، استا-توك داستارقاننىڭ اسەرىنەن ارىلا الماي، ەسىمىزدى ەندى جيا باستاعاندا، كوممۋنالدىق قىزمەت كورسەتۋلەر تاعى دا قىمباتتايدى دەگەن جاڭالىق الدىمىزدان قارسى شىقتى. ياعني جىلان جىلى ءوزىنىڭ قىمباتشىلىعىمەن ەرەكشەلەنگەلى تۇرعان سىڭايلى. زەينەتكەرلەردىڭ زەينەتاقىمىزعا 9 پايىز قوسىلادى دەپ وتكەن جىل سوڭىندا ءماز-مەيرام بولىپ قالعانىن قايتەيىك، توعىز پايىزدىق ءوسىمنىڭ توعىز تيىندىق پايداسى بولمايتىن ءتۇرى بار. ءبارى كوممۋنالدىق قىزمەت تولەمىنە كەتپەك. تابىسىمىز وسكەن سايىن، شىعىنىمىز دا وسە بەرمەك. «مەن ساناپ ەكەۋ جاسايمىن، قۇداي ساناپ بىرەۋ جاسايدى» دەگەننىڭ ناق ءوزى بولعالى تۇر.

سونىمەن، ەندى سۋعا دا، جارىققا دا، جى­لۋعا دا كوپ تولەۋگە تۋرا كەلۋدە. قىم­بات­شىلىق مۇنىمەن شەكتەلسە جاقسى عوي، وكىنىشكە قاراي، مۇنىڭ توقتامايتىن ءتۇرى بار. قازاقستاندىق ەكونوميستەر 2013 جىلعا كوڭىل كونشىتەرلىك بولجام جاساي الماۋدا. باعا ءوسىمى ەشتەڭەنى تاڭدامايتىن كورىنەدى، ءىشىپ-جەم دە، كيىم-كەشەك تە قىمباتتاماقشى. كەلەر جىلى بيىلعىداي جاڭا جىلدا كەكىرىك اتىپ توياتىن مول داس­تار­قاندى قاراپايىم وتباسىلارىنان كەز­دەستىرەمىز بە، جوق پا، بەلگىسىز. ال باقۋاتتى وتباسىنا ءبارىبىر ەكەنى بەلگىلى.
جىلان جىلى تەك كوممۋنالدىق باعا­لار­دى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە پويىز­داردىڭ بيلەتى دە قىمباتتادى. ول بىردەن 12 پايىزعا سەكىرىس جاسادى. تۋىس-باۋىرى، قۇدا-جەكجاتى كوپ قازاقتارعا پويىز بيلەتىنىڭ قىمباتتاۋى اۋىرلاۋ تيۋدە. جاڭا جىلدىڭ العاشقى ايىنىڭ ورتاسىنا الدىن الا برون الايىن دەگەن ءبىر توپ تۋىس­تىڭ جارتىسى بيلەت الۋدان باس تارت­تى. اقتوبەدەگى قۇداسىنىڭ مەرەيتويىنا بارماقشى بولىپ جينالعان الماتىلىق ءبىر توپ تۋىستىڭ جارتىسىنىڭ قالتاسى قىمباتتاعان بيلەتتى كوتەرە المادى. قا­زاق باۋىرشىل، قۇدا-جەكجاتشىل حالىق. قورجىنىن ارتىپ الىپ، انا تۋىسىما با­رىپ كەلەيىن دەپ ەدىم دەپ جۇرگەن تا­نىس­تارىمىزدى ۆوكزال باسىنان ءجيى كەز­دەس­تىرەتىنىمىز دە سوندىقتان بولار. تۋىسشىل قانىمىزعا سىڭگەن سالت-ءداستۇر، قۇدايعا شۇكىر، ونى ءالى جوعالتا قويماپپىز. ەندى مىنا قىمباتشىلىق سول جاقسى ۇردىسىمىزگە دە كەسىرىن تيگىزبەي قويمايتىنىن وي­لاعاندا، سانانى شاراسىزدىق بيلەيدى.
«الماتىەنەرگوسبىت» جشس باس دي­رەكتورى ميحايل گامبۋرگەردىڭ باسىلىم­دارعا بەرگەن جاۋابى بويىنشا ولار ەكونوميكالىق نەگىزدەلگەن ەلەكتر ءتاريفىن العان. بىلتىرعىمەن سالىستىرعاندا، بار بولعانى 5,9 پايىزعا عانا ءوسىپتى.
ال تەمىر جول پويىزى بيلەتىنىڭ بىردەن 12 پايىزعا قىمباتتاۋىن دا تەمىر جول باسشىلارى قالىپتى جاعداي دەپ ەسەپتەسە كەرەك. «بۇل قىمباتتاۋ جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ شىعىنىن تومەندەتۋ ءۇشىن جاسالىپ وتىر. 2013 جىلى 208 جاڭا جو­لاۋشى ۆاگونى ساتىپ الىنباقشى» دەيدى تەمىر جول باسشىلارى.
جاڭارتقان دۇرىس قوي، ايتسە دە، ءبارى اينالىپ كەلگەندە، قاراپايىم حالىقتىڭ قالتاسىنا سالماعىن سالاتىنى قينايدى.
- كوپ ۇزاماي ازىق-تۇلىكتىڭ كەيبىر تۇرلەرىنىڭ باعاسى دا وسەدى. بىردەن بولماسا دا، بىرتە-بىرتە. اسىرەسە، كۇندەلىكتى تۇتى­ناتىن ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ قىمباتتاۋى ابدەن مۇمكىن. مىسالى، ەت، وسىمدىك مايى. وتكەن جىل تەك استىق سالاسىن عانا ەمەس، مايلى داقىلداردى دا كۇيدىرىپ جىبەردى. سوعان قاراي مايلار دا قىمباتتاماق. ەت كۇننەن-كۇنگە قىمباتتاۋدا. نەگە؟ وتكەن قۋاڭشىلىق جەمشوپكە اسەر ەتتى. نانعا كەلەتىن بولساق، مەملەكەت ونىڭ باعاسىن باسقا ازىق-تۇلىكتەردىڭ باعاسىنىڭ قىم­باتتاۋىنا بايلانىستى ۇستاپ وتىرۋعا تىرىسادى دەپ ويلايمىن، - دەيدى ەكو­نوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى بەي­سەنبەك زيابەكوۆ.
جالپى، ەكونوميستەردىڭ جىلان جى­لى­نا جاساپ وتىرعان بولجامى قۋان­تار­لىقتاي ەمەس. ولار ۇكىمەتتىڭ حالىقتىق تۇتىنۋ تاۋارلارىنىڭ باعاسىنا بارىنشا تۇساۋ سالامىز دەگەنىنە دە سەنىم ارتا الماي­تىنىن سەزدىرۋدە. «مينيسترلەر كابينەتى قوسىمشا سۋبسيديا بولمەي-اق نارىقتىق ەكونوميكاعا ىقپال ەتە الامىز دەسە، قاتەلەسەدى. بۇل تۇتىنۋشىلاردىڭ قالتا­سىنا تۇسەتىن سالماقتى ازداپ جەڭىل­دەت­كەنىمەن، ەسەسىنە تاۋارلاردىڭ ساپاسى ايتارلىقتاي تومەندەيدى» دەپ بىلدىرەدى پىكىرىن ەكونوميست-ساراپشى قانات بەرەن­تاەۆ.

الما مۇحامەدجانوۆا

"ايقىن" گازەتى