2013 جىلدىڭ 24 قاڭتارى پاۆلودارلىق گاۋھار (فاميلياسىن اتاماۋىمىزدى ءوتىندى - رەد.) ءۇشىن ەرەكشە ەستە قالدى. 39 جاستاعى كەلىنشەككە باۋىر ۇلاستىرۋ وپەراتسياسى جاسالدى. «ءبىراز جىلدان بەرى باۋىر تسيرروزىنان قينالىپ ءجۇر ەدىم. «ساعان دونور كەرەك» دەگەندە ابدىراپ قالعانىم راس، - دەيدى ول. - مۇنى ەستىگەندە ءتورت باۋىرىم دا ۇشىپ كەلدى. دارىگەرلەر دونوردى وزدەرى تاڭدادى. شىنىمدى ايتايىن، ءوزىم ءۇشىن ەمەس، اعام ءۇشىن قورىقتىم. قازىر ول ۇيىندە، مەن دە اۋرۋحانادان شىعۋعا دايىنمىن. ءوزىمدى دۇنيەگە ەكىنشى رەت كەلگەندەي سەزىنىپ ءجۇرمىن. ولىمنەن اراشالاپ العان جاقسىلىق دوسقاليەۆكە باس يەمىن».
جاقسىلىق دوسقاليەۆ قازىر كۇن سايىن وسىلاي، كىسى جانىنا اراشا تۇسۋمەن ءجۇر. ەكى جىل بۇرىن 7 جىلعا سوتتالعان ەكس-مينيستر كوپ ۇزاماي مەملەكەت باسشىسىنىڭ پارمەنىمەن قايتا بوساتىلىپ، بىلتىرعى قىركۇيەكتەن بەرى حيرۋرگيا ۇستەلىنە ورالدى. قازىر استاناداعى رەسپۋبليكالىق ترانسپلانتولوگيالىق ورتالىقتى باسقارىپ وتىرعان جاقسىلىق اقمىرزاۇلى «حالىق سوزىنە» سۇحبات بەرگەن ەدى.
- قازىر ترانسپلانتاتسيالىق ورتالىقتى باسقاراسىز. حالىقتى دونور بولۋعا ۇگىتتەگەن سۇحباتتارىڭىز دا شىعىپ ۇلگەردى...

2013 جىلدىڭ 24 قاڭتارى پاۆلودارلىق گاۋھار (فاميلياسىن اتاماۋىمىزدى ءوتىندى - رەد.) ءۇشىن ەرەكشە ەستە قالدى. 39 جاستاعى كەلىنشەككە باۋىر ۇلاستىرۋ وپەراتسياسى جاسالدى. «ءبىراز جىلدان بەرى باۋىر تسيرروزىنان قينالىپ ءجۇر ەدىم. «ساعان دونور كەرەك» دەگەندە ابدىراپ قالعانىم راس، - دەيدى ول. - مۇنى ەستىگەندە ءتورت باۋىرىم دا ۇشىپ كەلدى. دارىگەرلەر دونوردى وزدەرى تاڭدادى. شىنىمدى ايتايىن، ءوزىم ءۇشىن ەمەس، اعام ءۇشىن قورىقتىم. قازىر ول ۇيىندە، مەن دە اۋرۋحانادان شىعۋعا دايىنمىن. ءوزىمدى دۇنيەگە ەكىنشى رەت كەلگەندەي سەزىنىپ ءجۇرمىن. ولىمنەن اراشالاپ العان جاقسىلىق دوسقاليەۆكە باس يەمىن».
جاقسىلىق دوسقاليەۆ قازىر كۇن سايىن وسىلاي، كىسى جانىنا اراشا تۇسۋمەن ءجۇر. ەكى جىل بۇرىن 7 جىلعا سوتتالعان ەكس-مينيستر كوپ ۇزاماي مەملەكەت باسشىسىنىڭ پارمەنىمەن قايتا بوساتىلىپ، بىلتىرعى قىركۇيەكتەن بەرى حيرۋرگيا ۇستەلىنە ورالدى. قازىر استاناداعى رەسپۋبليكالىق ترانسپلانتولوگيالىق ورتالىقتى باسقارىپ وتىرعان جاقسىلىق اقمىرزاۇلى «حالىق سوزىنە» سۇحبات بەرگەن ەدى.
- قازىر ترانسپلانتاتسيالىق ورتالىقتى باسقاراسىز. حالىقتى دونور بولۋعا ۇگىتتەگەن سۇحباتتارىڭىز دا شىعىپ ۇلگەردى...
- ءسىز، ءبىز بولىپ حالىققا وسى ماسەلەنى ءتۇسىندىرۋىمىز كەرەك. قازىر ماعان ادامدار كەلىپ، «مارقۇم بولعاننان كەيىن دونور بولۋعا دايىنمىن، ول تۋرالى قازىر دە قولحات جازىپ بەرە الام» دەپ جاتىر. دۇرىس ءتۇسىنۋ كەرەك، قايتىس بولعان ادامعا جۇرەك تە، بۇيرەك تە كەرەك ەمەس. بىراق ول بەس ادامنىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالا الادى. جىل سايىن بىزدە ترانسپلانتاتسيانى قاجەت ەتەتىن 5000-نان اسا ادام بار. وسى كۇنگە دەيىن قازاقستان بويىنشا 10 بۇيرەك، 4 باۋىر، 1 جۇرەك ترانسپلانتاتسياسى جاسالعان. ءبىز قۇرعان ترانسپلانتاتسيا ورتالىعىندا باۋىر، بۇيرەك، ۇيقى بەزى اۋىستىرىلادى. بولاشاقتا وبلىس-وبلىستا وسىنداي ورتالىقتار قۇرامىز. بيىل 30 ترانسپلانتاتسيا جاسايمىز دەپ وتىرمىز. قازىر ترانسپلانتاتسيا جاساۋعا بارلىق مۇمكىنشىلىك بار: مامان دا، بازا دا جەتكىلىكتى. تەك قانا دونوردان تاپشىلىق سەزىلەدى.
- «زاڭ بويىنشا بىزدە ادام اعزاسىن ساتا المايدى» دەيسىز. بىراق بىزدە ءبارى زاڭ بويىنشا جاسالا بەرمەيدى عوي...
- ءسىز ءبىر ادامنىڭ اعزاسىن ەكىنشىگە قوندىرۋ وڭاي دەپ ويلايسىز با؟ سايكەس كەلەتىن دونوردى تابۋ وڭاي ەمەس. مەنىڭ نەمەرەم التى ايلىعىندا شەتىنەپ كەتتى: ۇلىم دونور بولدى، وپەراتسيانى جاپونيادا جاسادى، بىراق نارەستەنى ساقتاپ قالا المادىق. بۇل جەردە اقشانىڭ كۇشى ەمەس، ادامگەرشىلىك نورمالارى ءبىرىنشى ورىندا بولۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. قازاقتا تۋىسقان كوپ قوي، تۋىسقاندارىنىڭ اراسىندا دونور بولاتىن ادام تابىلۋعا ءتيىستى. ال ولگەن ادامنىڭ اعزاسىن ۇلاستىرۋ وتە قيىن. بىلتىر قازاقستاندا ءبىرىنشى رەت جانىبەك وسپانوۆ دەگەن ازاماتقا جۇرەك اۋىستىرۋ وپەراتسياسى جاسالدى. اناسىنىڭ ميى ءولىپ قالعاندا، يگور ۆوروتنيكوۆ دەگەن جىگىت اناسىنىڭ جۇرەگىن الۋعا رۇقساتىن بەردى. اناسىنىڭ بۇيرەگىن دە ءبىر جىگىتكە بەرىپ، ەكى ادامنىڭ جانىن ساقتاپ قالدى. قازاقستان زاڭىنا سايكەس، ادامنىڭ ميى ءولىپ قالسا، ول ولگەنمەن تەڭ. كەي ەلدەردە ادام ساۋ كەزىندە جازىپ قويادى: «مەن ولسەم، اعزامدى الۋعا رۇقسات» دەپ. ال كەيبىر ەلدەردە، مىسالى، قازاقستانداعى سەكىلدى، مارقۇمنىڭ «مەن اعزامدى الدىرۋعا قارسىمىن» دەگەن قولحاتى بولماسا، وندا اۆتوماتتى تۇردە ونىڭ اعزاسىن دونور رەتىندە پايدالانۋعا بولادى.
- تۋعان-تۋىستارىنىڭ رۇقساتى دا كەرەك ەمەس پە؟
- زاڭدا كورسەتىلگەن: كامەلەتكە تولعان ادام ميى توقتاسا، ونىڭ ورگانىن الۋعا ەشكىمنىڭ دە رۇقساتى قاجەت ەمەس. بىراق ءبىز تۇسىنبەستىك بولماسىن دەپ تۋىستارىنىڭ رۇقساتىن الۋعا كەلىستىك. پراۆوسلاۆ شىركەۋى دە، يسلام ءدىنى دە وعان قارسى ەمەس. ادامنىڭ دەنەسى قالادى، كوككە ۇشاتىن - ادامنىڭ جانى. عىلىمي جاعىنان قاراساق، جان دەگەن ەلەكتروماگنيتتىك ءورىس قوي، سول ءبولىنىپ شىعىپ، ۇشىپ كەتەتىن بولار. قايتىس بولعان ادامنىڭ ون ەكى مۇشەسى جەردىڭ استىندا جۇمىس ىستەمەيدى، بيلوگيالىق ىدىراۋعا ۇشىرايدى. قايتىس بولعان ادام ءتىرىلىپ، قايتا كەلدى دەگەندى ەستىگەن جوقپىن ءوز باسىم.
- زاڭدا «جان-جانۋارلاردان ورگاندار الۋ» دەگەن تاراۋ بار...
- وسىدان 10-15 جىل بۇرىن اۋىرىپ جاتقان ادامنىڭ قانىن تازارتۋ ءۇشىن شوشقانىڭ كوك باۋىرىن العان جاعداي بولدى. قازىر ول ءادىستى ەشكىم قولدانبايدى.
- دەنساۋلىقتىڭ قادىرىن ءبىر كىسىدەي-اق تۇسىنەتىن ادامسىز. ءوزىڭىز ينسۋلت الدىڭىز، سول جاعدايدان كەيىن نە وزگەردى؟
- حيرۋرگيا - مەنىڭ ماماندىعىم عانا ەمەس، سۇيىكتى ءىسىم. ءبىز سوعىستان كەيىنگى قوعامدا وستىك. اكەم مۇگەدەك بولىپ كەلدى، اكەمنىڭ اعالارى دا، ىنىلەرى دە - اينالانىڭ ءبارى مۇگەدەك بولاتىن. بىراق ولاردىڭ ءبىرى دە: «مەن مۇگەدەكپىن، مەنى وكىمەت اسىراسىن» دەپ قول قۋسىرىپ جاتقان جوق. ءبىر قولىنان ايىرىلعان اكەم ەل قاتارلى ەڭبەك ەتىپ، التى بالانى تاربيەلەپ ءوسىردى. مەن دە قازىر ەكىنشى توپتاعى مۇگەدەك سانالامىن. بىراق مۇگەدەكپىن دەپ ءوزىمدى اياپ وتىرا المايمىن. ارينە، ارىپتەستەرىمە العىس ايتامىن، مەنىڭ اياققا تۇرىپ كەتۋىم ءۇشىن كۇش-قاجىرلارىن ايامادى. قازىر ەكى ساۋساعىم ناشارلاۋ، بىراق 8 ساۋساقتىڭ ءوزى وپەراتسياعا جەتىپ جاتىر. سول اياعىمدى سىلتىپ باسامىن. سپرينتەرلىك جۇگىرىسكە بارمايمىن، ۇلكەن سپورتقا دايىندالىپ جاتقان جوقپىن. بىراق كۇنبە-كۇن ارىپتەستەرىمدى ۇيرەتۋگە جانە نان تاۋىپ جەۋگە دەنساۋلىعىم جەتەدى.
- ءسىزدى ەمدەۋ ءۇشىن ءوزىڭىز ويلاپ تاپقان رەزەرۆتى جاسۋشالاردى وياتۋ ءادىسى پايدالانىلىپتى...
- مىسالى، ينسۋلت بولعاندا ميدىڭ بەلگىلى ءبىر بولىگىنە قان بارمايدى دا، ول ءىرىپ كەتەدى. ال نەيروتسيت تۋرا سول جەرگە بارىپ، كوبەيىپ، جارامسىز تكاندى اۋىستىرادى. ودان بولەك نەيرومەدياتور دەگەن بار. كەز كەلگەن اعزادا  رەزەرۆتى مۇمكىندىكتەرى بار جاسۋشالار بولادى. ەگەر قانداي دا ءبىر جاسۋشا ءولىپ قالسا، ونىڭ ورنىنا رەزەرۆتى جاسۋشا جۇمىس ىستەي الادى. نەيرومەدياتور سول رەزەرۆتى جاسۋشالاردى وياتادى.  سونىڭ ارقاسىندا بولار، مەن قازىر ءتفا-ءتفا، وسىنداي جاعدايعا جەتىپ وتىرمىن.
- ءسىز ايتىپ وتىرعان ءادىس قازاقستاندا قولدانىلادى ما؟
- ارينە، قازاقستاندا 5-6 مىڭ ادام سول ادىسپەن ەمدەلدى. باۋىردىڭ، جۇيكەنىڭ، جۇلىننىڭ، القا بەزدىڭ، ءتىپتى شەمىرشەكتىڭ جاسۋشاسىن سولاي «تىرىلتتىك». تەك قازاقستان ەمەس، ساۋد ارابياسىنان، امەريكادان كەلىپ ەمدەلىپ جاتقاندار بار.
- بۇل ءسىزدىڭ وزىڭىزگە تيەسىلى جاڭالىق پا؟
- وزىمدىكى دەمەيمىن، بۇل - بۇكىل ۇجىمنىڭ ەڭبەگى. ەسىڭىزدە بولسىن، مەديتسينادا ءبىر ادام ەشتەڭە ىستەي المايدى.
- قازىر ءسىز سۇيىكتى جۇمىسىڭىزدى ىستەپ ءجۇرسىز. بۇرىنعى، لاۋازىمدى قىزمەتتە جولىڭىز تۇيىسكەن اتقامىنەر اعالارىمىزبەن ءالى دە ارالاساسىز با؟
- بارلىعىمەن. دەپۋتتارمەن دە، ۇكىمەتتىڭ مۇشەلەرىمەن دە، بارلىعىمەن ارالاسامىن. مەن ولارمەن نەگە ارالاسپاۋىم كەرەك؟ بىرەۋدىڭ اكەسىن، بىرەۋدىڭ شەشەسىن ولتىرگەن جوقپىن. مەن ەشتەڭە ۇرلاعان جوقپىن. مەن ءوزىمدى قىلمىسكەرمىن دەپ سانامايمىن. ويتكەنى ونى جاساعان جوقپىن. بالكىم مەن «انا جاقتا» جاتسام، وسى كۇنگە دەيىن ءولىپ تە كەتەر مە ەدىم. قازىر كۇنى-ءتۇنى ەلباسىعا العىس ايتامىن ىشتەي. مەنىڭ ءوتىنىشىمدى قاراۋعا ۋاقىت تاۋىپ، ۇلكەن جۇرەكپەن كەلدى. تەك قانا مەن ەمەس، بەسىكتەگى بالامىزدان باستاپ بۇكىل تۋعان-تۋىستارىم، جاقىندارىم، ءبارىمىز قازىر سول كىسىنىڭ تىلەۋىن تىلەيمىز.
- ءسىز كىنالى بولماساڭىز، سول ينتسيدەنتتى ۇيىمداستىرعان، كىنالى ادامدار بار عوي؟
- قازىر بىرەۋدىڭ ارتىنان اڭگىمە ايتىپ، شام الىپ تۇسەتىن ۋاقىت ەمەس.
- ەشكىمگە رەنىشىڭىز جوق پا سوندا؟
- «اناعان رەنجىدىم، مىناعان رەنجىدىم» دەپ بۇرتيىپ وتىراتىن زامان ەمەس قازىر. اشۋ، وكپە-رەنىشتەن ەشتەڭە دە وزگەرمەيدى. العا جىلجيمىن دەسەڭ، وندايدىڭ ءبارىن ىسىرىپ قويۋ كەرەك. سىپسىڭ سوزگە قۇلاق اسپاۋ كەرەك. ادال ەڭبەك قانا ادامدى اراشالاي الادى. سەن جاقسىلىققا قاراي جۇرسەڭ، جاقسىلىق تا ساعان قاراي جۇرەدى.
- مىسالى، جاڭا ءوزىڭىز ءسوز ەتكەن نەيرومەدياتور ءادىسى باسقا ەلدە جوق دەدىڭىز. ءسىزدى شەت ەلگە جۇمىس ىستەۋگە شاقىرعان جوق پا؟
- شاكىرتتەرىمدى شاقىرعان بولار، مەن ونى بىلمەيمىن. ءوزىمدى شاقىرسا دا بارمايمىن. ويتكەنى ەلىم وسى، تۋعان جەرىم وسى، تۋعان-تۋىسىم، جاقىندارىم وسىندا. وسى جەرگە ەڭبەگىمدى سىڭىرەمىن.
- بالالارىڭىز دا وسىندا ما؟
- بالالارىم وسىندا. ۇلىم نەيروحيرۋرگ، جاپونيادا بەس جىل وقىپ كەلىپ، نەيروحيرۋرگيا ورتالىعىندا جۇمىس ىستەپ جاتىر. قىزىم نوتاريۋس. ءتورت نەمەرەم بار. ءتفاي-ءتفاي، ءبارى جاقسى.
- ءبىزدىڭ اتقامىنەرلەرىمىزدىڭ كوبى بالالارىن شەت ەلدە وقىتىپ، شەت ەلدە قالدىرىپ، شەت ەلگە قاراي اڭسارى اۋىپ تۇرادى عوي؟
- ول نەگە كەرەك؟
- بالكىم، شەت ەلدە جاعداي جاقسى، اقشا كوپ دەپ ويلايتىن شىعار...
- اڭگىمەنىڭ ءبارى اقشادا ەمەس، اينالايىن. اقشا دەگەن قولدىڭ كىرى. ايتەكە ءبيدىڭ ءسوزى بار: «باقىت دەگەن قۇس، تاق دەگەن ءتۇس، بايلىق دەگەن مۇز. ماڭگىلىك قالاتىن ادال ءىس» دەيدى. قوعام بولعان سوڭ ءتۇرلى ادامدار بولادى، مەن باسقالار ءۇشىن جاۋاپ بەرە المايمىن. ءوزىم وسى ۇستانىمداعى اداممىن.
- «تاق دەگەن ءتۇس» دەپ وتىرسىز، مينيستر بولعان كەزىڭىز وزىڭىزگە پايدالى بولدى ما؟
- مەن ەشقاشان دا ءوز پايدامدى ويلاپ، قىزمەتكە قىزىققان ادام ەمەسپىن. ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىندادىم. ەلىمە ادال قىزمەت ەتتىم دەپ سانايمىن. ال حيرۋرگ رەتىندە ماعان مينيستر بولعان كەزدەرىم پايدا كەلتىردى دەپ ايتا المايمىن. بىراق بۇكىل قازاقستان مەديتسيناسىنىڭ دەڭگەيىن كوتەرۋگە ارينە، پايداسى بولدى.
- سول قىزمەتتە تىپ-تىنىش وتىرسام، ءالى دە كوپ اتقاراتىن جۇمىستار بار ەدى دەپ وكىنبەيسىز بە؟
- جوق. قازىرگى مينيستر ساليدات قايىربەكوۆا وتە جاقسى جۇمىس ىستەپ جاتىر. بىلايعى حالىق مينيستر بولعان راحات دەپ ويلايتىن شىعار. ەشقانداي دا راحاتىن كورمەدىم. اشىعىن ايتقاندا، ءمينيستردىڭ قىزمەتىندە جۇيكە توزدىرۋدان باسقا ەشتەڭە جوق. ويتكەنى مينيستر بولساڭ، بارىنە سەن كىنالىسىڭ،  ايدالاداعى ءبىر مەدبيكە ناۋقاستى قاباق شىتىپ قارسى السا، تاياق ساعان تيەدى. كۇندە «تاياقتىڭ استىندا» بولعان وڭاي ەمەس.
- ءيا، بىزدە مينيسترلەردى جاقسى كورمەيدى. قازىر ايتىڭىزشى، سول سىن سىزگە قالاي اسەر ەتتى؟
- ءمينيستردىڭ لاۋازىمى سولاي، بىرەۋ سىناۋ كەرەك. سىناماسا، ول جۇمىس ىستەمەيدى دەگەن ءسوز. جۇمىس ىستەيتىن ادامدى ءبارى سىنايتىنىن جاقسى تۇسىنەمىن.
- ماسكەۋدە وقىدىڭىز، اسپيرانتۋرادا وقىدىڭىز، عىلىمي جۇمىسىڭىز بولدى. عىلىمي باعىتتاعى ىزدەنىستەرىڭىزدى جالعاستىرماعانىڭىزعا وكىنبەيسىز بە؟
- جوق. مەن قاي جەردە قىزمەت جاساسام دا، عىلىمي ىزدەنىستەرىم مەن حيرۋرگيا ۇستەلىنەن قول ۇزگەن ەمەسپىن. ەكى رەت مينيستر بولدىم، دەپۋتات بولدىم، رەكتور بولدىم، سول كەزدىڭ بارىندە وپەراتسيا دا جاسادىم، عىلىمي جۇمىسىمدى دا جۇرگىزۋگە ۇلگەرىپ ءجۇردىم.
- قالاي ۇلگەرىپ ءجۇردىڭىز؟ مەملەكەتتىك قىزمەتتە ساعات 9-دان 6-عا دەيىن كەڭسەدە وتىرۋ كەرەك قوي...
- ساعات تاڭعى 6-دا اۋرۋحاناعا كەلىپ، ءبىر كۇردەلى وپەراتسيا جاساپ، 9-دا كابينەتىمدە بولاتىنمىن. نەمەسە جۇمىستان كەيىن. سەنبى بار، جەكسەنبى بار، ەشبىرى ماقساتسىز وتپەيدى. ارينە، تاڭ اتپاي كەلىپ وپەراتسيا جاساۋ ارىپتەستەرىمە قيىن بولعان شىعار، بىراق قاباعىن شىتقان بىرەۋىن كورمەدىم. ەرتە كەلدىم دەپ قوسىمشا جالاقى دا سۇرامادى، ۇلكەن جۇرەكپەن كەلدى. ويتكەنى ءبارى ءتۇسىندى، ول مەن ءۇشىن ەمەس، ناۋقاستار ءۇشىن كەرەك.
- مىسالى، ءسىزدىڭ مىقتى حيرۋرگ ەكەنىڭىزدى بىلەتىن ادام، «ماعان دوسقاليەۆ وپەراتسيا جاساسا ەكەن» دەۋى مۇمكىن بە؟
- قازىر زاڭ بويىنشا قازاقستاندا تۇرىپ جاتقان ازامات دارىگەردى ءوزى تاڭداي الادى. ەڭ شالعايدا جاتقان اۋىلدان كەلسە دە جول اشىق. ءبىز قارايمىز، جاتقىزامىز، وپەراتسياسىن جاسايمىز. ناۋقاستىڭ سوڭىنان ۇكىمەت اقشاسىن جىبەرەدى. ورىسشا ايتقاندا، «گولوسوۆانيە نوگامي» دەيدى. جاڭا عانا ءسىزدىڭ كوزىڭىزشە ماعان تەلەفون سوعىپ، «ماعان ءسىز وپەراتسيا جاساڭىز» دەپ جاتىر. مەن وعان ەشقاشان دا قارسى بولمايمىن.
- ءوز جاقىندارىڭىزعا وپەراتسيا جاساپ كوردىڭىز بە؟
- جوق. مورالدىق جاعىنان بۇل دۇرىس ەمەس دەپ سانايمىن. ناعىز ەشكىم جوق بولسا، بالكىم، جاسارمىن، بىراق بىزدە جاقسى حيرۋرگتار بار عوي.
- قازاقستاندا ترانسپلانتاتسيا جاساي الاتىن نەشە ادام بار؟
- جەتكىلىكتى. دارىگەر جەتكىلىكسىز بولسا، مۇنداي ورتالىق تا اشىلماس ەدى. قازىر ورتالىقتىڭ وزىندە 15-كە جۋىق مىقتى دارىگەر بار.
- قازىر دەنساۋلىق ءمينيسترى ساليدات قايىربەكوۆانىڭ كۇندىزگى ستاتسيونارعا كوشۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىسى كەرەعار پىكىرلەر تۋدىرىپ جاتىر...
- ەگەر ءبىز دامىعان ەلدەرگە قاراي ۇمتىلامىز دەسەك، ساليدات زەكەنقىزىنىڭ ايتقان سوزدەرىنىڭ ءبارى دە دۇرىس. جەڭىل-جەلپى اۋرۋلاردى كۇندىزگى ستاتسيونار، نە ۇيدەگى ستاتسيوناردا ەمدەۋگە بولادى. ءسىز ماعان سەنىڭىز، دامىعان ەلدەردىڭ بارىندە سولاي. كەشە ەلباسىمىز ايتقان 50 ەمەس، ەندى 30 ەلدىڭ قاتارىنا كىرەمىز دەسەك، وسى باعىتتا ءجۇرۋىمىز كەرەك. بىراق، ەڭ باستىسى، ءبىزدىڭ ادامداردىڭ ساناسىنا ءوز دەنساۋلىعىنا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋدى ءسىڭىرۋ كەرەك. اراق ىشەدى، تەمەكى شەگەدى، ايازدا جەڭىل جۇرەدى، ويىنا كەلگەن ءدارىنى الىپ ىشە سالادى. گريپپكە قارسى پريۆيۆكاسىن المايدى. ابدەن تاۋسىلدىم دەگەندە ەمحاناعا كەلەدى. ولاي بولمايدى. ءوزىنىڭ دەنساۋلىعى ادامعا كەرەك بولماسا، ول جەردە ەشقانداي دارىگەر كومەكتەسە المايدى. ورگانيزم وزىنىكى، بىراق وعان جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋ كەرەك. ءوزى ءۇشىن عانا ەمەس، قاسىنداعى ادامدار ءۇشىن. ويتكەنى ول ادام قوعامدا ءجۇر. ءوزىن ويلاماسا، جاقىندارىن ويلاۋعا مىندەتتى. مەنىڭ كەسىرىمنەن سولار اۋىرماسا ەكەن دەگەن تىلەكپەن ءجۇرۋ كەرەك. سوعان ساي ارەكەتى دە بولۋ كەرەك. بۇكىل الەمدە سولاي.
- بىراق بۇكىل الەمدە بىزدەگىدەي ەمحاناعا بارساڭ، جۇيكەڭدى توزدىراتىن كەزەك جوق شىعار؟
- مەن سىزگە ايتايىن. انگليادا دارىگەرگە جازىلۋ ءۇشىن ەكى اپتا ۋاقىت كەتەدى. ال وتباسىلىق دارىگەردەن كەيىن لور، وكۋليست سياقتى ءپروفيلدى دارىگەرگە بارۋ ءۇشىن 2,5 اي ۋاقىت كەتەدى. قان تامىرلارىنىڭ ۆاريكوزدى كەڭەيۋى، جارىققا (گرىجا) وپەراتسيا جاساتۋ ءۇشىن 1,5-2 جىل وشىرەتتە تۇرادى. امەريكادا دا، باسقا ەلدە دە سولاي. ولارمەن سالىستىرعاندا بىزدە وشىرەت جوق دەۋگە بولادى.
- سوندا بىزدە ەمحانا جەتىسپەيدى دەگەن بوس ءسوز بە؟
- ەمحانا جەتەدى. مامان تاپشى، ونى مويىندايمىن. جىلما-جىل قازاقستانعا 3,5 مىڭداي مامان كەرەك. ال قازىر جىل سايىن قىزمەتكە كىرىسەتىن دارىگەرلەر 2 مىڭنىڭ توڭىرەگىندە.
- بۇرىن «دارىگەردى سوتتاپ جىبەرىپتى» دەگەندى ەستىمەيتىن ەدىك. قازىر «ەمدەيمىن دەپ ءولتىرىپ الىپتى، وپەراتسيا جاسايمىن دەپ ساۋ اعزاسىن كەسىپ تاستاپتى» دەگەن سۇمدىقتاردى كوپ ەستيتىن بولدىق...
- قازىر مەديتسينالىق قىزمەتتىڭ ساپاسىن باقىلاۋ كوميتەتى دەگەن بار. بۇرىن دا دارىگەر قاتەلىگى بولعان شىعار، بىراق ول زەرتتەلىنبەيتىن. بىلەسىز عوي، قازاقتىڭ جاقسى ءسوزى بار. «اۋرۋىن جاسىرعان ولەدى» دەيدى. ەگەر قاتە كەتكەنى راس بولسا، ونى اشىق مويىنداپ، جەتپەگەن جەرىن جەتكىزۋ كەرەك. ەگەر ءسىز كۇماندانساڭىز، سوتقا بەرىڭىز. سوت شەشەدى. ءبىتتى. سوت قارادى دەگەن - سوتتالىپ كەتتى دەگەن ءسوز ەمەس، ونى دۇرىس قابىلداۋ كەرەك.
- سوڭعى كەزدە ەلىمىزدە ۆاكتسيناعا قارسى ءتۇرلى پىكىرلەر ايتىلىپ ءجۇر. ءوزىڭىز سوعان قالاي قارايسىز؟
- بىرىنشىدەن، قازاقستان ترانزيتتىك ەل بولعاندىقتان، نەشە ءتۇرلى ۆيرۋستىڭ ءبارى كەلەدى. ەكىنشىدەن، اۋرۋدىڭ كوبىنىڭ تەك قانا ۆاكتسيناتسيا ارقىلى الدىن الۋعا بولادى. سوندىقتان ۆاكتسيناتسياعا قارسى ادام وزىنە ءوزى قارسى بولعان ادام. ونىڭ ۇستىنە قازىرگى ۆاكتسينالار وتە ساپالى. مەن وعان سەنەمىن دە، سىزگە دە ايتامىن، حالىققا سولاي جەتكىزىڭىز.
- اڭگىمەڭىزگە راحمەت.
سۇحباتتاسقان - ءاسيا باعداۋلەتقىزى

"حالىق ءسوزى" گازەتى