وزدەرىن "تاۋەلسىز كانديداتتارمىز" دەپ اتاعان توپ پارلامەنتكە "تۇيمە باسىپ وتىراتىن ەمەس، ناعىز تاۋەلسىز ەركىن ادامدار ءوتۋى كەرەك" ەكەنىن العا تارتىپ، سايلاۋدى تاۋەلسىز باقىلاعان ماڭىزدى دەدى.

50-دەن استام ادام جينالعان ميتينگىگە قالا اكىمدىگى رۇقسات بەرگەن.

شامامەن ەكى ساعاتقا جالعاسقان شارادا سويلەگەندەر سايلاۋ جۇيەسىندەگى كەمشىلىكتەر، بيلىك پەن حالىق اراسىندا ديالوگ ازدىعىن، بيلىك ساياسي كۇشتەردىڭ شىنايى باسەكەلەسۋىنە جول بەرمەي وتىرعانىن ايتىپ، سىنادى.

العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ سويلەگەن رەپ ورىنداۋشى جان احماديەۆ "دەپۋتاتتارعا جۇمىس بەرۋشى – حالىق، ولار حالىققا قىزمەت ەتۋى كەرەك. قازىر بيلىك ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋ ارقىلى [حالىققا] سۇيەك لاقتىرىپ قويدى" دەپ ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ 30 پايىزى عانا ءبىرمانداتتى وكرۋگتەر بويىنشا سايلاناتىنىن مەڭزەدى.

شارادا 2004 جىلعى سايلاۋدان بەرى العاش رەت حالىقتا ءوزىن-ءوزى ۇسىنۋ مۇمكىندىگى پايدا بولعانى ايتىلىپ، "از بولسا دا، سول مۇمكىندىكتى پايدالانۋ كەرەك" دەگەن وي ايتىلدى.

"30 پايىز، ارينە، ماجوريتار جۇيە بويىنشا از. بىراق بۇل – ءبىزدىڭ بيلىك ورگاندارىندا حالىق ۇنىنە اينالۋىمىزعا مۇمكىندىك" دەدى "تاۋەلسىز باقىلاۋشىلار" ۇيىمىنىڭ بۇرىنعى جەتەكشىسى ارايلىم نازاروۆا.

جيىندا سويلەگەندەر الماتى قالاسىنىڭ سايلاۋعا قاتىسۋ بەلسەندىلىگى بويىنشا ۇنەمى تومەن كورسەتكىش كورسەتەتىنىن ايتىپ، بۇل جولى حالىقتى بەلسەندىرەك بولۋعا شاقىردى، سايلاۋدى تاۋەلسىز باقىلاعان ماڭىزدى ەكەنىن ايتتى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، سايلاۋدى نەعۇرلىم ءادىل وتكىزۋدىڭ العىشارتى – سول.

"تاۋەلسىز باقىلاۋشىلار" قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى بەسجان تولەۋبەكۇلى "سايلاۋ ءادىل ءوتۋى ءۇشىن باقىلاۋشىلار بەلسەندى بولۋى كەرەك" دەدى. "سايلاۋدا قالاي داۋىس بەرگەنى ەمەس، ونى قالاي ساناعانى ماڭىزدى. باقىلاۋشىسىز سايلاۋ ۇرلىققا جول بەرۋ بولىپ ەسەپتەلەدى" دەدى.

جۋرناليست اسەت ماتاەۆ پارلامەنتكە تۇيمە باسىپ وتىراتىن دەپۋتاتتار ەمەس، تاۋەلسىز، ەركىن ويلى ازاماتتار وتكەنىن قالايتىنىن، زاڭ شىعارۋ ورگانى تاۋەلسىز بولسا، قازاقستان باي ءارى باقىتتى مەملەكەتكە اينالاتىنىن ايتتى.

بەلسەندى مۇحتار تايجان تاۋەلسىز دەپۋتاتتار جاعدايدى وزگەرتىپ، رەفورمانىڭ ىسكە اسۋىنا قول جەتكىزە الادى دەدى. ونىڭ ويىنشا، پارلامەنتكە تىم بولماعاندا 10 تاۋەلسىز كانديدات وتسە، قانداي دا ءبىر ناتيجەگە قول جەتكىزۋگە بولادى.

بيىل ءماجىلىس جانە ءماسليحات سايلاۋى ارالاس ماجوريتار-پروپورتسيونال جۇيە بويىنشا وتەيىن دەپ وتىر. مۇنى بيلىك دەموكراتياعا قادام دەپ اتاعان ەدى. 19 اقپان كۇنگى ميتينگىدە كەيبىر بەلسەندىلەر بيلىك "باسەكەلى سايلاۋ كەيپىن تانىتۋعا" كۇش سالىپ وتىرعانىن، شىن مانىندە سايلاۋدى باقىلاۋ تەتىكتەرى بيلىك قولىندا قالعانىن ايتتى.

"توقاەۆ ءوزىن دەموكرات قىلىپ كورسەتكىسى كەلەدى، بىزگە سۇيەك لاقتىرىپ قويدى. سايلاۋدا داۋىس ۇرلايدى. سول ءۇشىن سايلاۋدى باقىلاۋعا ءتيىسپىز" دەدى دەپۋتاتتىققا كانديدات رەتىندە تىركەلگەن جۋرناليست دۋمان مۇحاممەدكارىم.

ساراپشىلار ەلدە تىركەلگەن جەتى پارتيا اراسىندا شىنايى وپپوزيتسيالىق پارتيا جوعىن ايتادى. جەتى پارتيانىڭ التاۋى ءبىر كۇن بۇرىن ء"ادىل سايلاۋ وتكىزۋ جونىندە مەموراندۋمعا" قول قويىپ، "قولدانىستاعى زاڭناما اياسىندا ارەكەت ەتۋگە، سونداي-اق ۇگىت-ناسيحات كەزەڭىندە اشىق باسەكە جۇرگىزۋگە" ۋاعدالاسقان. پارتيا جەتەكشىسى ەرلان قوشانوۆ "سايلاۋ تارتىستى وتەتىنىن" ايتقان. دەگەنمەن بۇعان كۇمانداناتىندار كوپ.

19 اقپان كۇنگى شارادا ءسوز سويلەگەندەردىڭ ايتۋىنشا، شارانى ءوزىن-ءوزى ۇسىنعان كانديداتتاردىڭ دەربەس بلوگى ۇيىمداستىرعان. مۇنداي بلوك قۇرىلاتىنى رەسمي تۇردە 20 اقپاندا حابارلانادى. بلوك قۇرامىندا جۋرناليست لۇقپان احمەدياروۆ، بەلسەندىلەر ارمان شوراەۆ، سانجار بوقاەۆ، ارايلىم نازاروۆا، قۇقىق قورعاۋشى ەرلان قاليەۆ، جۋرناليست دۋمان مۇحاممەدكارىم جانە وزگەلەر بولاتىنى ايتىلدى.

شارانى الىستان پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى باقىلاپ تۇردى.

قازاقستاندا كەزەكتەن تىس ءماجىلىس جانە ءماسليحات سايلاۋى 19 ناۋرىزدا وتەدى. ازاماتتار پارتيا اتىنان نە جەكە كانديدات رەتىندە سايلاۋعا تۇسە الادى. ءبىر كۇن بۇرىن ەلدە كانديداتتاردى تىركەۋ اياقتالىپ، ۇگىت-ناسيحات كەزەڭى باستالعان.

ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ (وسك) مالىمەتىنشە، ءماجىلىس سايلاۋىنا پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا جەتى ساياسي پارتيا اتىنان 281 كانديدات تىركەلگەن. ءماجىلىس دەپۋتاتتىعىنا ءبىرمانداتتى وكرۋگتەر بويىنشا ۇسىنىلعان 435 ادامنىڭ ءوتىنىشى ماقۇلدانعان. كوميسسيالار 125 كانديداتتى تىركەۋدەن باس تارتقان. وسك-نىڭ تۇسىندىرۋىنشە، كوبىنىڭ "تىركەۋ قۇجاتتارى تولىق ەمەس".

Abai.kz