جاقىندا اقش-تىڭ بۇرىنعى مەملەكەت ىستەر حاتشىسى پامپەونىڭ ءومىر باياندىق كىتابى جارىق كورگەنى بەلگىلى. امەريكا داۋسىنىڭ تىلشىلەرى پامپەو مىرزادان كىتابى جايلى ارناۋلى سۇحبات العان.

ءتىلشى: ءسىز كىتابىڭىزدىڭ ءبىر تاراۋىن كوممۋنيستىك بيلىكتىڭ قاۋىپتىلىگىنە ارناپسىز. ءتىپتى، قىتاي باسشىسىن «دۇنيەدەگى ەڭ قاۋىپتى ادام دەپسىز». نە ءۇشىن؟

پامپەو: قىتاي قازىر بۇرىنعى قىتاي ەمەس، ءشيدىڭ دارا بيلىگى. كەزىندە اسكەري گيمنازيادان ۇيرەنگەنىم: قارسىلاسىڭدى باعامداۋ ءۇشىن كۇشى مەن بەتالىسىنا قاراۋ كەرەك. ءبىز قىتايدىڭ عارىش، قورعانىس، ينتەرنەت سالاسىنداعى قۋاتىن كورىپ وتىرمىز. ميللياردتان استام تۇتىنۋشىسى بار ءىرى ەكونوميكالىق الىپ مەملەكەت. امەريكاعا عانا ەمەس، كۇللى الەمگە اسەر ەتە الادى. ال بەتالىسىنا كەلسەك، شي توراعانىڭ الەمگە ىقپال ەتۋ پيعىلى اشكەرەلەنىپ كەلەدى، سول ماقساتتا قارقىندى جۇمىس جۇرگىزۋدە. ءبىزدىڭ ءبىلىم مەنشىك قۇقىمىزدى ۇرلاپ، اقش-تىڭ ەڭبەك نارىعىن جاۋلاۋدا. ءادىل باسەكەنى الدە قاشان ۇمىتقان. بۇرىن ءبىز قۇندىلىقتارىمىز ۇقساماسا دا، ساۋدا بايلانىسى ارقىلى امەريكا مۇدەسىن ويلايدى دەپ سەنىپ ەدىك. بۇگىن ولاردىڭ كەرىسىنشە قيمىلداپ وتىرعانىنا كوزىمىز جەتتى. شي توراعا الەم تاپ بولىپ وتىرعان ەڭ مىقتى قارسىلاس. ءبىزدىڭ ۇرپاقتارىمىزدىڭ امەريكالىق ۇلگىدەگى ءومىر سۇرۋ فورماسىنا ەڭ ۇلكەن قاۋىپ.

ءتىلشى: ۋكراينا سوعىسىنا ءبىر جىل تولعاندا، قىتاي رەسەيگە اسكەري قارۋ بەرەدى ەكەن دەگەن اقپار شىقتى. ءسىز پۋتينمەن دە كەزدەسكەنسىز، ونىڭ ءوزى مەن اينالاسىن جاقسى بىلەسىز. كەزىندە ءپۋتيندى رايىنان قايتارۋعا بولار ما ەدى؟ قازىردە سوعىستى توقتاتۋعا تەتىكتەر بار ما؟

پامپەو: ءبىزدىڭ ترامپ ۇكىمەتى كەزىندەگى اتقارعان جۇمىستارىمىز ءپۋتيندى شوشىتتى. بىراق ول وزگەرگەن جوق. مەن ونىمەن كوپ كەزدەستىم. ول كەڭەس وداعىنىڭ ىدىراۋىن ەڭ ۇلكەن قىلمىس دەپ سانايدى. ەۋروپادان رەسەيدى جوعارى قويعىسى كەلەدى. ءبارى قاۋىپتى باعامداۋىنا بايلانىستى. باراك وباما كەزىندە پۋتين ۋكراينا جەرىنىڭ بەستەن ءبىرىن جاۋلاپ الدى. ترامپ كەزىندە سىنىق سۇيەم جەر دە العان جوق، ەۋروپاعا دا ازۋ كورسەتە المادى. بىراق جاڭا پرەزيدەنت كەلگەن سوڭ پۋتين قاتىگەز سوعىستى باستادى. كارى قۇرلىققا قاۋىپ ءتوندىردى. ءپۋتيندى اۋىزدىقتاۋعا بولار ەدى. ءبىز كەزىندە وعان تەرىس قادامنىڭ قانداي زارداپقا اكىلىتىنىن جىنتىكتەپ تۇسىندىردىك. بايدەن بيلىككە كەلگەن سوڭ پۋتين كەلەر قاۋىپ جوق دەپ سانادى. ەۋروپاعا سوعىس اشتى.

ءتىلشى: كىتابىڭىزداعى سولتۇستىك كورەياعا قاتىستى بولەكتەرگە توقتالا كەتسەڭىز؟

پامپەو: ءيا مەنىڭ كوپ ۋاقىتىم سولتۇستىك كورەي مەن ونىڭ باسشىسىنا سارىپ بولدى. ءبىز سولتۇستىك كورەي باسشىسىن اتوم قارۋىن جاساۋدان باس تارتسا، باقىتتى ومىرگە قول جەتكىزەتىندەرىنە سەندىرۋگە تىرىستىق. بەتپە-بەت كەزدەسۋدە ونىڭ حالىقتىڭ قامىن ويلامايتىن قاتىگەز ادام ەكەنىنى كوز جەتكىزدىم. مەن سولتۇستىك كورەي ەلىنە العاش 2018 جىلى باردىم. ول كەزدە ورتالىق بارلاۋ مەكەمەسىنىڭ باسشىسى ەدىم. امەريكالىق ءبىر جاس كورەي تۇرمەسىندە ازاپتالىپ، ارتىنان امەريكاعا جەتكىزىلگەن سوڭ، زورىعۋدان كوز جۇمدى. ماعان بۇل جاعداي اۋىر ءتيدى.

ەكىنشى رەت بارۋىم ءۇش امەريكالىقتىڭ زاڭسىز تۇتقىندالۋىنا بايلانىستى بولدى. مەن كورەي باسشىسىنا ءۇش ازاماتتى قويا بەرۋدى، وزىممەن بىرگە الىپ كەتۋگە كەلگەنىمدى ايتتىم. كەزدەسۋ اياقتالىپ، ۇشۋعا ساناۋلى مينۋتتار قالعاندا ءۇش امەريكالىقتى اۋەجايعا الىپ كەلدى. ءبىز ەشقانداي ساۋدالاسقان جوقپىز. ولار مەنىمەن بىرگە امەريكاعا امان-ەسەن قايتتى. كىمدى بولسا دا اسەرلەردىرەتىنى انىق.

ءتىلشى: ءسىز سولتۇستىك كورەي، رەسەي، قىتاي باسشىلارىمەن، ءتىپتى يراننىڭ اتىشۋلى گەنارالىمەن دە كەزدەستىڭىز. امەريكاعا قايسىسى ەڭ قاۋىپتى دەپ قارايسىز؟

پامپەو: مەنىڭ ويىمشا قىتاي باسشىسى. ول وتە سۋىق، قاتال. ول بيلىكتى قالاي پايدالانۋدى بىلەدى، تاپ بولىپ وتىرعان قيىندىقتارىندا جاقسى بىلەدى.

حالىق سانى داعدارىسىن دا، ءوزىنىڭ بيلىگىنە كەلەتىن قاۋىپتى دە ءبارىن باعامداي الادى. قازىر ول ءومىر بويى توراعا بولۋعا بەكىندى. ءوزىنىڭ العا قويعان ماقساتىن ورىنداۋعا كىرىسىپ كەتتى. تايۋاندى قايتارىپ الۋدا سونىڭ ىشىندە.

ازىرلەگەن ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz