بۇگىن پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ەرلان قوشانوۆ تامىرلاس تۇركيا ەلىنىڭ استاناسىندا وتكەن «ادىلەتتى الەم ءۇشىن پارلامەنتتىك ديپلوماتيا: ەنەرگەتيكا، كوشى-قون، ازىق-تۇلىك» تاقىرىبىنداعى تۇركى مەملەكەتتەرى پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنىڭ ءحىى پلەنارلىق وتىرىسىنا قاتىستى.

الدىمەن ۇيىمعا مۇشە ەلدەر قازاقستان، ازەربايجان، قىرعىزستان جانە تۇركيا پارلامەنتى جەتەكشىلەرى تۇركپانىڭ كەڭەسى وتىرىسىندا باس قوستى. ءماجىلىس سپيكەرى تۇركيا تاراپىنا قوناقجايلىق تانىتىپ، بۇگىنگى ءىس-شارانى جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن ريزاشىلىق ءبىلدىردى.

بيىل تۇركى مەملەكەتتەرى پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنا 15 جىل تولىپ وتىر. وسى ۋاقىت ىشىندە ءبىراز شارۋا اتقارىلدى. اسسامبلەيا الەۋەتى مول بىرلەستىك ەكەنىن دالەلدەپ كەلەدى.

كەڭەس وتىرىسىندا اسسامبلەيانىڭ جۇمىسىن ودان ءارى جانداندىرۋ ءۇشىن بىرقاتار ۇيىمداستىرۋشىلىق ماسەلەلەر تالقىلاندى. جيىندا ۇيىمدا توراعالىق ەتۋ مارتەبەسى قىرعىز پارلامەنتىنىڭ توراعاسىنان تۇركيا پارلامەنتى باسشىسىنا سالتاناتتى تۇردە تاپسىرىلدى.

سونان كەيىن تۇركپا-عا مۇشە ەلدەر پارلامەنتتەرىنىڭ جەتەكشىلەرى بىرلەستىكتىڭ ءحىى پلەنارلىق وتىرىسىنا جينالدى. وعان قوناق رەتىندە كەلگەن تۇرىكمەنستان پارلامەنتى باسشىسى مەن باقىلاۋشى مارتەبەسىنە يە ماجارستان پارلامەنتىنىڭ وكىلى قاتىستى. ال وزبەكستان ولي ءماجليسى سەناتىنىڭ جەتەكشىسى جيىنعا ونلاين رەجيمىندە قاتىستى.

تاراپتار تۇركى دۇنيەسىنىڭ كەلەشەگىنە قاتىستى ماڭىزدى ماسەلەلەردى ورتاعا سالدى. ءماجىلىس توراعاسى ءوزارا سەنىم مەن دوستىققا نەگىزدەلگەن ىنتىماقتاستىقتىڭ ارقاسىندا تۇركى حالىقتارىنىڭ بىرلىگى نىعايىپ، دۇنيەجۇزىلىك قوعامداستىقتا بەدەلى ارتىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

«ءبىزدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمىز تۇركى الەمىنىڭ دامۋى جولىندا شەكسىز ۇلەس قوسىپ كەلەدى. وسىدان ءبىر جارىم اي بۇرىن انكارادا تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ كەزەكتەن تىس ءسامميتى ءوتتى. وندا كوشباسشىلار ءبىزدىڭ باۋىرلاس ەلدەرىمىز اراسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدى ودان ءارى نىعايتۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى شەشىمدەر قابىلدادى. وسىعان وراي ءبىز دە ءوز تاراپىمىزدان پارلامەنتارالىق ءىس-قيمىل ارقىلى كوشباسشىلارىمىزدىڭ قارقىنىنا ىلەسە ءبىلۋىمىز كەرەك»، – دەدى ەرلان قوشانوۆ.

وتىرىس بارىسىندا كۇن تارتىبىندەگى ەنەرگەتيكا، كوشى-قون جانە ازىق-تۇلىك تاقىرىبى جان-جاقتى تالقىلاندى. بۇل تۇركى مەملەكەتتەرى ءۇشىن وزەكتى ماسەلەگە اينالىپ وتىر.

ءوز كەزەگىندە، ءماجىلىس سپيكەرى ەرلان قوشانوۆ تۇركى كەڭىستىگىندە ەنەرگەتيكالىق جانە ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن كۇشەيتۋگە باسا نازار اۋداردى. كوشى-قون سالاسىندا دا ىنتىماقتاستىقتى ارتتىرۋ قاجەت ەكەنىن ايتتى. بۇل ماسەلەنى جان-جاقتى تالقىلاۋ ءۇشىن حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا ۇيىمداستىرۋدى ۇسىندى.

ەرلان قوشانوۆ قازاقستان تۇركى الەمىنىڭ قارا شاڭىراعى رەتىندە تۇركى ينتەگراتسياسىنىڭ ودان ءارى دامۋىن قولدايتىنىن مالىمدەدى.

«بيىل قازان ايىندا تۇركى مەملەكەتتەرى ۇيىمىنىڭ 10-شى مەرەيتويلىق ءسامميتى تۇركى الەمىنىڭ التىن بەسىگى – كيەلى تۇركىستان شاھارىندا  ۇيىمداستىرىلىپ، توراعالىق قازاقستانعا وتەدى. وسى تۇرعىدا بارلىق تۇركى  بىرلەستىكتەرىمەن بىرىگىپ، «تۇركى الەمىنىڭ كەلەشەگى – 2040» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا ءىس-شارالار جوسپارىن قابىلداۋىمىز قاجەت. جانە پارلامەنتتىك اسسامبلەيا رەتىندە ونىڭ ورىندالۋىن قاداعالاۋعا ءتيىسپىز»، – دەدى ءماجىلىس سپيكەرى.

سپيكەر وسى باستامالاردىڭ بارلىعىن پارلامەنتتىك ديپلوماتيا ارقىلى ىسكە اسىرۋعا، تۇركى حالىقتارىنىڭ بىرلىگى مەن دوستىعىن ودان ءارى نىعايتۋعا شاقىردى.

وتىرىس سوڭىندا تاراپتار انكارا دەكلاراتسياسىن قابىلدادى.

تۇركپا-نىڭ كەلەسى ءحىىى جيىنى 2024 جىلى ازەربايجاندا وتەدى.

انىقتاما ءۇشىن: «تۇركى الەمىنىڭ كەلەشەگى – 2040» – تۇركى تىلدەس حالىقتار اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى كۇشەيتۋگە ىقپال ەتەتىن بىرەگەي باعدارلاما. قۇجاتتا تۇركى تىلدەس قوعامداستىقتىڭ ۇزاق مەرزىمدى ماقساتتارى كورسەتىلگەن. ول ساۋدا، ترانزيت، ەنەرگەتيكا، جاسىل ەكونوميكا، تۋريزم، ينۆەستيتسيا، شاعىن جانە ورتا بيزنەس سياقتى باعىتتارداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋدى كوزدەيدى.

Abai.kz