ءشارىپحان قايسار. قاسىرەت كۇنى نەگە ۇرلاندى؟
جىل سايىن ساياسي-قۋعىن سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋعا ارنالعان 31 مامىردى، بىزدەر ۇلتتىڭ جارتىسىن ويسىراتقان اشارشىلىقتى دا ەسكە الۋ دەپ ۇعامىز. نەگە؟ ءۇنسىز عانا ەسكە الىڭدار دەپ الدەكىم ىمداسا كەرەك. ايتپەسە، تاريحشى تالاس وماربەكوۆ ايتقانداي، قۋعىن-سۇرگىن باسقا دا، ۇلتتىڭ جارتىسىن قىرعان گەنوتسيد مۇلدەم باسقا تاقىرىپ ەمەس پە؟
1997 جىلعى 5 كوكەكتە جاريالانعان № 3443 جارلىقتا قازاقستانداعى اشارشىلىق تۋراسىندا ءبىر ءسوز جوق... ەندەشە، نەگە اقىماق بولامىز؟ ەڭ بولماسا بەسەۋدىڭ حاتى جازىلعان 4 شىلدەنى اشارشىلىق ناۋبەتىنە ۇشىراعانداردى ەسكە الاتىن ۇلتتىق قاسىرەت كۇنىنە اينالدىرىپ، مەملەكەتى بار حالىققا ۇقساپ، قىرىلعان بابالارىمىز بەن باۋىرلارىمىزعا دۇعا وقىپ، تاريحي قارالى كۇن ەكەنىن نەگە سول ساياساتتى تىقپالاعانداردىڭ بۇگىنگى ۇرپاعىنىڭ بەتىنە باسا المايمىز؟
قازاق حالقىنىڭ 40 پايىزىن جالماعان اشارشىلىق ناۋبەتى ساياساتپەن كومكەرىلىپ، جاسىرىلىپ وتىر. وتكەن تاريحتىڭ بۇگىنگى رەسەيگە دە قاتىسى از. باستىسى، ءتىرى قالعان ۇرپاقتىڭ بولاشاعى ءۇشىن تاعلىم بولۋى كەرەك. سولاقاي ما، سۇرقيا ما، ايتەۋىر، سونداي ساياساتتىڭ قايتالانباۋى ءۇشىن كەرەك. بۇگىندە ەۋرازيانىڭ ازۋلى مەملەكەتى بولاتىن قازاق ەلى دەموگرافيالىق دەمىككەن جاعدايدا وتىر. بۇل ساياساتپەن اعا ۇرپاق بارىنشا كۇرەستى.: بەسەۋدىڭ حاتى سوعان كۋا. تۇبىندە سول حات جازىلعان 4 شىلدە بولاشاقتا قولعا الىناتىنىنا سەنەمىز.
Abai.kz
انىقتاما
جىل سايىن ساياسي-قۋعىن سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋعا ارنالعان 31 مامىردى، بىزدەر ۇلتتىڭ جارتىسىن ويسىراتقان اشارشىلىقتى دا ەسكە الۋ دەپ ۇعامىز. نەگە؟ ءۇنسىز عانا ەسكە الىڭدار دەپ الدەكىم ىمداسا كەرەك. ايتپەسە، تاريحشى تالاس وماربەكوۆ ايتقانداي، قۋعىن-سۇرگىن باسقا دا، ۇلتتىڭ جارتىسىن قىرعان گەنوتسيد مۇلدەم باسقا تاقىرىپ ەمەس پە؟
1997 جىلعى 5 كوكەكتە جاريالانعان № 3443 جارلىقتا قازاقستانداعى اشارشىلىق تۋراسىندا ءبىر ءسوز جوق... ەندەشە، نەگە اقىماق بولامىز؟ ەڭ بولماسا بەسەۋدىڭ حاتى جازىلعان 4 شىلدەنى اشارشىلىق ناۋبەتىنە ۇشىراعانداردى ەسكە الاتىن ۇلتتىق قاسىرەت كۇنىنە اينالدىرىپ، مەملەكەتى بار حالىققا ۇقساپ، قىرىلعان بابالارىمىز بەن باۋىرلارىمىزعا دۇعا وقىپ، تاريحي قارالى كۇن ەكەنىن نەگە سول ساياساتتى تىقپالاعانداردىڭ بۇگىنگى ۇرپاعىنىڭ بەتىنە باسا المايمىز؟
قازاق حالقىنىڭ 40 پايىزىن جالماعان اشارشىلىق ناۋبەتى ساياساتپەن كومكەرىلىپ، جاسىرىلىپ وتىر. وتكەن تاريحتىڭ بۇگىنگى رەسەيگە دە قاتىسى از. باستىسى، ءتىرى قالعان ۇرپاقتىڭ بولاشاعى ءۇشىن تاعلىم بولۋى كەرەك. سولاقاي ما، سۇرقيا ما، ايتەۋىر، سونداي ساياساتتىڭ قايتالانباۋى ءۇشىن كەرەك. بۇگىندە ەۋرازيانىڭ ازۋلى مەملەكەتى بولاتىن قازاق ەلى دەموگرافيالىق دەمىككەن جاعدايدا وتىر. بۇل ساياساتپەن اعا ۇرپاق بارىنشا كۇرەستى.: بەسەۋدىڭ حاتى سوعان كۋا. تۇبىندە سول حات جازىلعان 4 شىلدە بولاشاقتا قولعا الىناتىنىنا سەنەمىز.
Abai.kz
انىقتاما
بەسەۋدىڭ حاتى — قازاق زيالىلارىنىڭ بك(ب)پ قازاق ولكەلىك كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى ف.ي. گولوششەكينگە جولداعان حاتى (1932 ج. 4 شىلدە). باستاپقىدا ي.ۆ. ستالينگە ارنالىپ جازىلعان. بەسەۋدىڭ حاتى رەسپۋبليكاداعى مال شارۋاشىلىعىنىڭ كۇيرەگەندىگى سالدارىنان ەلدى الاپات اشارشىلىق جايلاعاندىعىن ايتىپ ساقتاندىرعان العاشقى دابىلداردىڭ ءبىرى بولدى. حاتتا قازاق اۋىلىنداعى سوتسيولوگيالىق قايتا قۇرۋلار بۇكىلحالىقتىق قاسىرەتكە اينالىپ، بارلىق الەۋمەتتىك توپتاردى — بايلاردى، ورتاشالاردى، كەدەيلەردى قامتىعانى، كۇشتەپ ۇجىمداستىرۋ مەن وتىرىقشىلاندىرۋ، الىم-سالىق جيناۋداعى قياناتتار جۇرتتىڭ جاپپاي اشتىق پەن ىندەتكە، اۋا كوشۋىنە اكەلىپ سوققاندىعى شىنشىلدىقپەن باياندالدى. بك(ب)پ قازاق ولكە كوميتەتىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن باسقارۋ جونىندە جۇرگىزگەن قاتىگەز ساياساتى سىنعا الىندى. بىراق قۇجاتتا جەرگىلىكتى جەرلەردە جىبەرىلگەن “اسىرا سىلتەۋشىلىكتەرگە” سولشىل كوممۋنيستەر ايىپتى دەپ كورسەتىلدى. ەلدى اۋىر جاعدايدان قۇتقارۋدىڭ جولدارى ۇسىنىلدى. حاتتىڭ اۆتورلارى — جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆ (1902—1985), قازاق مەملەكەتتىك باسپاسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى مانسۇر عاتاۋلين (1903—1938), الماتى كومۆۋزىنىڭ باسشى قىزمەتكەرلەرى ەمبەرگەن التىنبەكوۆ (1904—1954) پەن مۇتاش داۋلەتقاليەۆ (1904 — 1982), قازاق اكسر مەملەكەتتىك جوسپارلاۋ كوميسسياسىنىڭ سەكتور باستىعى قادىر قۋانىشەۆ (1906 — ولگەن جىلى بەلگىسىز) قۋعىنعا ۇشىراتىلدى. حاتتىڭ جازىلۋىنا حالكوم كەڭەسىنىڭ توراعاسى وراز يساەۆ تۇرتكى بولعان. بەسەۋدىڭ حاتى قازاق زيالىلارىنىڭ توتاليتارلىق تارتىپكە نارازىلىعىنىڭ ءبىر كورىنىسى بولىپ تابىلادى.
