سون پاسكال- قازاق ساحناسىندا ونەر كورسەتىپ جۇرگەن وزگە ءناسىلدىڭ وكىلى. وزگەدەن باسىم تۇسكەنى سول، ول- ەلگە كەلگەن از ۋاقىتتىڭ ىشىندە قازاقشا سويلەپ، قازاقشا ءان ايتۋ ارقىلى تىڭدارمانىن تاۋىپ ۇلگەردى. وزىمىزدىكىلەردىڭ مىناۋ تۇرعان رەسەي ساحناسىندا ونەر كورسەتىپ، ماڭدايى جىلتىراي قالسا ءتول تىلىمەن تۋعان وتانىنا وسقىرىنا قارايتىنىن ەسكەرسەك، سونعا سۇيسىنبەسكە امال جوق. «مەن شىمكەنتتىك اعىلشىن جىگىتپىن» دەپ شىرقايتىن ءانشىنىڭ قازاق بولۋعا قۇمارتاتىندىعىندا قانداي سىر بار. بۇل شىنايى جۇرەكتەن تۋعان ءان بە، الدە قازاقتىڭ قوناقجايلىعىن اڭداعان جىگىتتىڭ ارامزا «ءازىلى» مە؟ ونى وزىنەن سۇراپ كورەلىك.

- سون مىرزا، ءسىزدى قازاق ءتىلىن ۇيرەنىپ جاتىر دەگەندى ەستىپ ەدىك. بۇگىنگى قازاقشاڭىز «بەسىكتىڭ» قاي دەڭگەيىنە جەتتى؟
- قازاقستانعا كەلگەنىمە ءبىر جارىم جىلداي ۋاقت بولدى. كەلگەننەن باستاپ قازاق ءتىلى مەن ورىسشانى مەڭگەرۋ ۇستىندەمىن. بىراق ءتىلدى الدىمەن اينالاداعى دوس جارانمەن اۋىزەكى سويلەسۋ ارقىلى ۇيرەنسەم دەيمىن. سودان سوڭ ارنايى ءتىل مامانىن جالداپ، گرامماتيكاسىن يگەرسەم دەگەن ويدامىن. ال، ازىرگە نان تاۋىپ جەۋگە جەتەرلىك قازاقشام بار.
-قازاقستاندىقتار جاپپاي اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋگە ۇمتىلىپ جاتقان ۋاقىتتا، اعىلشىندىق جىگىتتى قازاقستانعا كەلىپ، قازاقشا سويلەۋگە يتەرمەلەگەن قانداي قۇدىرەت. ءوزىڭىز بۇل سايكەسسىزدىكتىڭ استارىنا ءۇڭىلىپ كوردىڭىز بە؟

سون پاسكال- قازاق ساحناسىندا ونەر كورسەتىپ جۇرگەن وزگە ءناسىلدىڭ وكىلى. وزگەدەن باسىم تۇسكەنى سول، ول- ەلگە كەلگەن از ۋاقىتتىڭ ىشىندە قازاقشا سويلەپ، قازاقشا ءان ايتۋ ارقىلى تىڭدارمانىن تاۋىپ ۇلگەردى. وزىمىزدىكىلەردىڭ مىناۋ تۇرعان رەسەي ساحناسىندا ونەر كورسەتىپ، ماڭدايى جىلتىراي قالسا ءتول تىلىمەن تۋعان وتانىنا وسقىرىنا قارايتىنىن ەسكەرسەك، سونعا سۇيسىنبەسكە امال جوق. «مەن شىمكەنتتىك اعىلشىن جىگىتپىن» دەپ شىرقايتىن ءانشىنىڭ قازاق بولۋعا قۇمارتاتىندىعىندا قانداي سىر بار. بۇل شىنايى جۇرەكتەن تۋعان ءان بە، الدە قازاقتىڭ قوناقجايلىعىن اڭداعان جىگىتتىڭ ارامزا «ءازىلى» مە؟ ونى وزىنەن سۇراپ كورەلىك.

- سون مىرزا، ءسىزدى قازاق ءتىلىن ۇيرەنىپ جاتىر دەگەندى ەستىپ ەدىك. بۇگىنگى قازاقشاڭىز «بەسىكتىڭ» قاي دەڭگەيىنە جەتتى؟
- قازاقستانعا كەلگەنىمە ءبىر جارىم جىلداي ۋاقت بولدى. كەلگەننەن باستاپ قازاق ءتىلى مەن ورىسشانى مەڭگەرۋ ۇستىندەمىن. بىراق ءتىلدى الدىمەن اينالاداعى دوس جارانمەن اۋىزەكى سويلەسۋ ارقىلى ۇيرەنسەم دەيمىن. سودان سوڭ ارنايى ءتىل مامانىن جالداپ، گرامماتيكاسىن يگەرسەم دەگەن ويدامىن. ال، ازىرگە نان تاۋىپ جەۋگە جەتەرلىك قازاقشام بار.
-قازاقستاندىقتار جاپپاي اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋگە ۇمتىلىپ جاتقان ۋاقىتتا، اعىلشىندىق جىگىتتى قازاقستانعا كەلىپ، قازاقشا سويلەۋگە يتەرمەلەگەن قانداي قۇدىرەت. ءوزىڭىز بۇل سايكەسسىزدىكتىڭ استارىنا ءۇڭىلىپ كوردىڭىز بە؟
- مەنىڭ ۇلىبريتانيادا ءۇش جىلعا جۋىق قىزمەت ەتكەنىم راس. بىراق مەنىڭ نىسپىم- يتالياندىق. سول جاقتا تۋىپ وسكەنمىن. ءتىپتى، تولقۇجاتىمدا دا يتاليان ازاماتى دەپ جازىلعان. قازاقستانعا كەلۋىمدى تاعدىرمەن بايلانىستىرامىن. ال، قازاق تىلگە دەگەن قۇرمەتىم جايىندا سۇراعان ساۋالىڭىزعا كەلەر بولسام، كەز كەلگەن ازامات ءوزى تۇرىپ جاتقان مەملەكەتتىڭ ءتىلىن مەڭگەرىپ، مادەنيەتىن مويىنداۋى ءتيىس دەپ ويلايمىن.
- استاناعا ءبىرجولا قونىس تەپكەنىڭىز راس پا؟
- ءيا، راس. استاناعا قونىس تەپكەنىمە ءۇش ايدان استى. بولاشاقتا ءوز ءومىرىمدى وسى قالامەن بايلانىستىرسام دەگەن نيەتىم بار.
- ءسىزدى قازاقستاندى سۇيۋگە يتەرمەلەگەن قازاق قىزىنا دەگەن ماحابباتىڭىز دەسەدى. مۇنى جوققا شىعارمايسىز با؟
- مەنىڭ قازاق قىزىمەن تانىسۋ ارقىلى وسى ەلگە كەلگەنىم راس. بۇدان سوڭ قازاق حالقىنىڭ ءتول تاريحى مەن مادەنيەتى، وزگەدەن ەرەك سالت-ءداستۇرى وسى ەلدە قالۋىما سەبەپ بولدى.
- سوندا ءسىزدى قازاق قىزىنىڭ بويىنداعى قانداي قاسيەتتەرى ەلىكتىردى. قۇپيا بولماسا سىزدەر وتباسىن قۇرىپ ۇلگەردىڭىزدەر مە؟
- جوق، ءبىز وتباسىن قۇرمادىق. ويتكەنى ءدال قازىرگى ۋاقىتتا جاقىن دوس رەتىندە عانا ارالاسىپ تۇرامىز.
- جالپى ەۋروپالىق ارۋلار مەن قازاق قىزدارىنىڭ اراسىندا ايىرماشىلىق بار ما؟
- جالپى ايىرماشىلىق ناسىلىنە قاراي كەلبەتىندە بولماسا، ايتپەسە بۇگىنگى قىزداردىڭ بارلىعىنىڭ مادەنيەتى بىردەي. نەگىزىندە كوپ دۇنيە وتباسىنداعى اتا-انانىڭ تاربيەسىنە بايلانىستى كورىنەدى. سونىڭ ىشىندە قازاق قىزدارى سىپايىلىعى، ۇلكەندى سىيلاي بىلەتىندىگىمەن ەرەكشەلەنەدى.
- ءسىزدىڭ قازاقستاندى تاڭداۋداعى شەشىمىڭىزدى اتا-اناڭىز قالاي قابىلدادى. بولاشاقتا ولاردىڭ دا باۋىر ەتى بالاسى ءۇشىن ءبىزدىڭ ەلگە كەلۋى مۇمكىن بە؟
- اتا-انامنىڭ بۇل جاققا كەلۋى ەكىتالاي. ويتكەنى ولار مەنىڭ بۇل شەشىمىمدى ءاۋ باستان قۇپتامادى. ءازىر دە مەنىڭ بۇل تاڭداۋىمدى جاقتىرىپ وتىرعاندارى شامالى.
- سوندا ءسىزدىڭ اتا-اناڭىزدىڭ ءبىزدىڭ ەلدەگى ازاماتتىق قوعامنىڭ جاي- كۇيىنە كوڭىلى تولماي ما، نەلىكتەن ءسىزدىڭ شەشىمىڭىزبەن كەلىسپەيدى؟
- قايسى اتا-انا ءوز بالاسىنىڭ كوزدەن تاسا جىراقتا جۇرگەنىن قالايدى دەيسىز. انا دەگەن بالاسى ۇيدەن اتتاپ باسسا الاڭدايتىن جان ەمەس پە؟ الايدا، ءوز باسىم جۇرەك قالاۋىمنىڭ قارا باسىمدى قاڭعىرتپاسىنا سەنەمىن.
- بىلۋىمشە، ءسىز ريم مەن ميلاندا ءوز اتىن قالىپتاستىرىپ ۇلگەرگەن جاس انشىلەردىڭ ءبىرى ەكەنسىز. شەتەلگە شىعۋعا كەلگەندە شوۋ-بيزنەسى بىزدەن اناعۇرلىم الدا كەلە جاتقان رەسەيدى نەلىكتەن تاڭدامادىڭىز؟
- مەن تۇركيا، ازەربايجان، فيليپپين، مالايزيا سياقتى ەلدەردىڭ ءان سۇيەر تىڭدارماندارىنا تانىمالمىن. ال، رەسەيگە بارۋعا كوڭىلىم تارتپادى. تاعدىر وسى جاققا ات باسىن تىرەگەن سوڭ، وسىندا قالۋدى ءجون سانادىم.
- ابايدىڭ «كوزىمنىڭ قاراسى» ءانىن ورىنداپ ءجۇرسىز. بۇل ءاندى رەپەرتۋارىڭىزعا قازاق تىڭدارماندارىنا تەز تانىلۋ ماقساتىندا تاڭداپ الدىڭىز با، الدە ءان جانىڭىزعا جاقىن كەلدى مە؟
- مەن بۇل ءاننىڭ اۋەنىنىڭ اسەرلىلىگىن-اق ماعىناسىنىڭ تەرەڭ ەكەنىن سەزىندىم. ءسويتىپ ءاندى الەمدىك دەڭگەيگە كوتەرسەم دەگەن وي تۋدى. سول ماقساتىما جەتتىم. سەبەبى- قازاقستانعا كەلىپ جۇمىس ىستەگەلى ون شاقتى مەملەكەتتىڭ ساحناسىندا ونەر كورسەتتىم. سولاردىڭ بارىندە «كوزىمنىڭ قاراسىن» ورىندادىم. تىڭدارمان جىلى قابىلداپ، ءتىپتى ساحنادان جىبەرمەي قوشەمەت كورسەتكەن كەزدەر دە بولدى. جالپى اباي اندەرىنىڭ اۋەنىنىڭ ءوزى ادامدى ەلىتىپ، ءتۇرلى وي سالاتىن قاسيەتى بار. ال سوزدەرى- تۇسىنۋگە تىرىسقان ادام ءۇشىن تۇنىپ تۇرعان اقىل مەن پاراساتتان تۇرادى. مەن وسى ءان ارقىلى وزگە جۇرتتىڭ ابايدى نە ءۇشىن ۇلىقتايتىنىن ۇعىندىم.
- ءسىز ءبىر ءانىڭىزدىڭ اۋەنىنە قوبىزدىڭ ءۇنىن قوسىپسىز. وسى ورايدا ءبىر سۇحباتىڭىزدا جەرگىلىكتى انشىلەردىڭ ءتول مادەنيەتى مەن سالت-ءداستۇرىن قادىرلەمەيتىنىن ايتىپسىز. ەندى ءسىزدىڭ قولىڭىزدان دومبىرانى كورسەك تاڭ بولمايىن شىعارمىز؟
- قازاقسانعا كەلمەستەن بۇرىن ريمدە وتكەن ءبىر كونتسەرتىمدە دومبىرامەن ونەر كورسەتكەنىم بار. ەگەر يۋتۋب پورتالىنىڭ ىزدەۋ تاقتاسىنا مەنىڭ اتى ءجونىمدى جازىپ، قاسىنا دومبىرا ءسوزىن تىركەسەڭىز، اتالمىش كونتسەرتتەن ءۇزىندى شىعا كەلەدى. ءازىر دە بىرنەشە كۇيدى تارتا الامىن. بۇيىرسا اندەرىمنىڭ اۋەنىنە دومبىرانىڭ قوڭىر داۋىسىن قوسسام دەگەن ويدامىن.
- قازاقتى بەشبارماقسىز ەلەستەتۋ قيىن. ال، قازاق بولعىسى كەلەتىن جىگىتتىڭ قازى-قارتاعا دەگەن تابەتى قالاي؟
- بەشبارماقتى وتە جاقسى كورەمىن! قازاقتا: «ادام تاماقتان ۇيالماۋ كەرەك» دەگەن ماتەل دە بار ەكەن. وتە دۇرىس ايتىلعان. سوندىقتان بارعان جەرىمدە بەشبارماقتى تامسانىپ جەيتىنىمدى جاسىرمايمىن.
- قازاق ەستراداسىندا كىمدەرمەن جاقىن ارالاساسىز؟
- بۇگىنگى قازاق ەستراداسىندا جۇرگەندەردىڭ بارلىعىمەن ەتەنە ارالاسامىن. كەيبىرىمەن جاقىن ارالاسىپ، دوس تا بولىپ كەتتىم. ءساتى تۇسكەندە ارنايى باس قوسىپ تۇرامىز. شىعارماشىلىق ساپارلاردا كەزدەسىپ قالساق، مارە-سارە بولىپ قالاتىنىمىز تاعى بار...
- ەندەشە قازاق حالقىنا دەگەن نيەتىڭىز اق بولسىن دەيىك!

اڭگىمەلەسكەن دينار كاميلوۆا
Abai.kz