مۇحتار شەرىم. جىلقىلار ءان شىرقايدى...
مەن بار عوي، مەن قۇلىن كەزىمدە «ماما بيەمنىڭ» شاتىن يىسكەپ ەركەلەيتىنمىن، جەلمەن جارىساتىنمىن، تاي كەزىمدە تاپىراقتاپ، تاسباقانى تەۋىپ وينايتىنمىن. بۇگىندە جالىما جۋا بىتكەندەي، قۇيرىق جالىم جالتىلداپ، تىرسەكتەرىم جۋانداپ، قامىس قۇلاعىم قايشىلانىپ، مىناۋ دەگەن «جىگىت» جىلقى بولدىم! ادامدار ءبىزدىڭ جاسىمىزداعىنى «جىگىت» دەيدى ەكەن عوي.
ەندىگى جىلى، قۇداي قالاسا، ساناۋلى كۇندەردەن سوڭ، ءبىزدىڭ جىلىمىز باستالعالى تۇر! جىلقى جىلى! ەسەك جىلى ەمەس. ەسەكتەرگە جىل دا جوق! سودان جاڭا جىل قارساڭىندا «جىلقىلار ءان شىرقايدى!» اتتى بايقاۋ بولاتىنىن ەستىپ، الماتىداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىنا قاراي اسىعا شابا جونەلدىم! شاۋىپ كەلەمىن، شاۋىپ كەلەمىن. ءبىر كەزدە ماي ينسپەكتورى ىسقىرىپ قالدى. توقتادىم.
- قىزىلعا ءوتىپ كەتە جازدادىڭ، جىن قۋدى ما؟—دەپ سۇرادى ماي ينسپەكتورى اۋزىمدى يىسكەپ،--ءىشىپ العان جوقسىڭ با؟
- قۇداي ساقتاسىن، ءشوپ جەگەننەن باسقا ىشپەدىم،--دەپ كىسىنەدىم مەن. ماي ينسپەكتورى ار جاعىما شىعىپ، بەر جاعىما شىعىپ، كەنەت قۇيرىعىمدى كوتەردى.
- قويىڭىزشى اعاي، ۇيالامىن...—دەدىم مەن باسىمدى شۇلعىپ.
مەن بار عوي، مەن قۇلىن كەزىمدە «ماما بيەمنىڭ» شاتىن يىسكەپ ەركەلەيتىنمىن، جەلمەن جارىساتىنمىن، تاي كەزىمدە تاپىراقتاپ، تاسباقانى تەۋىپ وينايتىنمىن. بۇگىندە جالىما جۋا بىتكەندەي، قۇيرىق جالىم جالتىلداپ، تىرسەكتەرىم جۋانداپ، قامىس قۇلاعىم قايشىلانىپ، مىناۋ دەگەن «جىگىت» جىلقى بولدىم! ادامدار ءبىزدىڭ جاسىمىزداعىنى «جىگىت» دەيدى ەكەن عوي.
ەندىگى جىلى، قۇداي قالاسا، ساناۋلى كۇندەردەن سوڭ، ءبىزدىڭ جىلىمىز باستالعالى تۇر! جىلقى جىلى! ەسەك جىلى ەمەس. ەسەكتەرگە جىل دا جوق! سودان جاڭا جىل قارساڭىندا «جىلقىلار ءان شىرقايدى!» اتتى بايقاۋ بولاتىنىن ەستىپ، الماتىداعى وپەرا جانە بالەت تەاترىنا قاراي اسىعا شابا جونەلدىم! شاۋىپ كەلەمىن، شاۋىپ كەلەمىن. ءبىر كەزدە ماي ينسپەكتورى ىسقىرىپ قالدى. توقتادىم.
- قىزىلعا ءوتىپ كەتە جازدادىڭ، جىن قۋدى ما؟—دەپ سۇرادى ماي ينسپەكتورى اۋزىمدى يىسكەپ،--ءىشىپ العان جوقسىڭ با؟
- قۇداي ساقتاسىن، ءشوپ جەگەننەن باسقا ىشپەدىم،--دەپ كىسىنەدىم مەن. ماي ينسپەكتورى ار جاعىما شىعىپ، بەر جاعىما شىعىپ، كەنەت قۇيرىعىمدى كوتەردى.
- قويىڭىزشى اعاي، ۇيالامىن...—دەدىم مەن باسىمدى شۇلعىپ.
- ءوي، ءتورسيىڭ قايدا؟ كوشەدە نەگە جالاڭاش جۇرسىڭ؟—دەپ دۇرسە قويا بەردى تۇك تاپپاعان سوڭ... «مىناۋ ءوزى قانداي قازاق؟ جىلقىلار، بىزدەر اتا بابامىزدان جالاڭاش جۇرەمىز. اۋىل- اۋىلداردا، سەندەر، ادامدار اش-جالاڭاشسىڭدار!» دەپ ويلادىم ىشىمنەن. جالىمنىڭ اراسىنا قىستىرىلعان ون مىڭ تەڭگەنى بەرە قويىپ ەدىم، ماي ينسپەكتورى ىرجيىپ سالا بەردى. «قوي، ءبىر لىپا ساتىپ الايىن! تىنىشتىق بەرمەس..» دەپ ويلاپ، «باراحولكا» بازارىنا قاراي شاپتىم. شاۋىپ كەلە جاتىپ، شاتىم ايىرىلىپ كەتە جازدادى. كوشەگە قۇم، تۇز سەبىلمەگەن ەكەن، كوك مۇزدان اياعىم تايىپ، «شپاگات» بولدىم. كىسىنەپ جاتقانىمدا، بەس-التى جىگىت مەنى ۇستاپ الماق بولدى. «سەمىز ەكەن، جاڭا جىلعا قارسى سويىپ جەيىك!» دەپ قويادى. «و، سورلىلار! جاڭا جىلدارىڭ—ناۋرىز! بۇل جاڭا جىل—جىل اۋىستىرۋ عانا!» دەگىم كەلدى. ءبىرى ۇستىمە ىرعىپ ءمىنىپ الدى. اتىپ تۇرىپ، توڭقە-ەپ، توڭقە-ەپ جىبەردىم. بايعۇس ۇشىپ كەتىپ، ءبىر قىزدى قۇشاقتاي قۇلادى. قىز دا «كەت ءارى» ەمەس ەكەن، ەكەۋى ءالى قۇشاقتاسىپ جاتىر... ادامداردان ۇيات كەتكەن ەكەن دە... سودان شابا جونەلدىم. الماتىنىڭ كوشەلەرى سۇمدىق كەپتەلىس ەكەن. ماشينالاردان شىققان كوك تۇتىننەن «ناشاقور» بولا جازدادىم! قايران، ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ تازا اۋاسى! «باراحولكاعا» كەلسەم، قالا اكىمىنىڭ قولىندا بەنزين تولى كانستىر، بازاردى تاعى دا ورتەگەلى جاتىر! جەتىپ كەلىپ، ءبىر تەپتىم. بايعۇس قالبالاقتاپ، «ايەلىنىڭ پاتەرىنە» بالكون ارقىلى ۇشىپ باردى دا، قابىرعاعا ءىلىنىپ قالدى، پورترەت بولىپ. قازىرگى اكىمدەر حالىقپەن ويناپ، بازار ورتەيتىن بولىپتى...
ءبىر كەزدە الدىمنان: «اتتان، اتتان!» دەپ ءبىر شال شىقتى. قاسىندا توقالى. توقالىنىڭ قولىندا بوكالى... «سيرياداعى سوعىس توقتالسىن! وباما، ءوي اكەڭنىڭ!» دەگەن ۇراندى ارقاما جابا سالدى. شاۋىپ كەلەمىن، شاۋىپ كەلەمىن! وڭ جاعىما قاراسام، ادامداردىڭ تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىنەن بۇرىن ورناتىلعان الىپ شىرشاسى ورتەنىپ جاتىر ەكەن. ۇيات تا بولسا شاپتىرىپ، سوندىرە كەتتىم. «ەحە-حە-حە-ە-ەەە!!» دەپ كىسىنەپ قويىپ، تروتۋارمەن كوسىلە شاۋىپ كەلە جاتسام، الدىمنان قارا ەسەك شىعا كەلدى. «مەنىڭ دە قازاقشا جىل قايىرۋدا ورنىم بولسىنشى! ادامدارعا ايتىڭىزشى! بۇل قازاقتارعا پارا بەرسەڭ، ورنالاستىرا سالادى مەنى...» دەپ اقىرىپ تۇر. وعان دا قاراماي، وپەرا جانە بالەت تەاترىنا جەتتىم-اۋ! ەسىك الدىندا ءبىر بيە «كەلىنشەك» تۇر ەكەن. «جىلقى اعاي، ساعاتىڭىز قانشا بولدى؟» دەپ سۇراپ قويادى. مەنىمەن تانىسقىسى كەلىپ ءولىپ تۇر، تىپىرشىپ. ءبىر كەزدە ول كىسىنەپ الىپ، ۇزاق جىلادى. سويتسەم، ەرتەڭ سويىلادى ەكەن. موينىنان يىسكەپ، قايعىسىنا ورتاقتاسىپ، ىشكە كىردىك. زال تولى جىلقىلار، بيەلەر، بەستىلەر، دونەندەر، تاي قۇلىندار! و، ادامدار، بيىل ءبىزدىڭ جىلىمىز عوي! ساحنادا نەبىر ءدۇلدۇل ءانشى جىلقىلار كىسىنەپ، ءان سالدى. ءبىر كەزدە بىرەۋ موينىمنان تىستەيدى. قاراسام، مەنەن دە ءداۋ تۇلپار تۇر ءتىسىن شىقىرلاتىپ. ء«اي، پاتسان، سەن نە، مەنىڭ كەلىنشەگىمدى قۇشاقتاۋعا كەلدىڭ بە؟» دەيدى. قىزعانىپ تۇر. «كەشىرىڭىز، بۇل «جەڭەشە» بيەمىز: «كۇيەۋىم كوكپاردا جىعىلىپ ولگەن» دەپ ەدى...» وسىلاي مىڭگىرلەدىم. ورنىمنان تۇرىپ، كەشىرىم سۇرادىم دا، ساحناعا شىقتىم. ۇزا-ا-ا-اق كىسىنەدىم. بىراق «جىلقىلارعا جيەن» دەگەن سىلتاۋمەن ءوتىپ كەتكەن، باعانا ماعان جولىققان قارا ەسەك اقىرىپ كەپ بەرگەنى ءۇشىن باس جۇلدەنى «جەڭىپ» الدى! و، ادامدار، ءبىر-بىرلەرىڭدى الالاۋمەن قويماي، ەندى جىلقىلارعا تۇستىڭدەر مە؟ قويساڭدارشى... جارايدى، جىلقى جىلدارىڭىز جۇيرىك بولسىن، ەحە-حە-حە-ە-ە-ە-ە-ە!
Abai.kz
