تانىمال ەتنوگراف، كوللەكتسيونەر، قر مادەنيەت قايراتكەرى باھارگۇل تولەگەنقىزى ەلباسىنىڭ جارلىعى بويىنشا «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالدى. ۇلتتىق كادە-سىي ونىمدەرىن شىعاراتىن «ادەمى-اي» كومپانياسىنىڭ جەتەكشىسىمەن از-كەم سۇحباتتاسقان ەدىك.

 - وسى ءبىر مەدالمەن ماراپاتتالاتىنىمدى ەستىگەنىمدە قاتتى قۋاندىم. ۇزاق جىلدار بويى قازاقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىنىڭ، قولونەرىنىڭ وركەندەۋى ءۇشىن اتقارعان جۇمىستارىم تەككە كەتپەپتى. ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن الىپ وتىرعان بۇل ماراپاتىم مەنى جاڭا بەلەستەرگە باستاپ، بيىك اسۋلاردى باعىندىرۋعا كۇش-جىگەر بەرەتىنى انىق.  - دەپ اعىنان اقتارىلدى باھارگۇل حانىم.  - بۇل مەنىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرىمنىڭ العاشقىسى دا، سوڭعىسى دا ەمەس دەگەن ويدامىن. ءوزىم باسقاراپ وتىرعان «ادەمى – اي Plus» كومپانياسى وسى جىلى «قازاقستاننىڭ ۇزدىك تاۋارلارى 2013» بايقاۋىندا «حالىققا ارنالعان ۇزدىك تاۋارلار» اتالىمى بويىنشا I ورىندى يەلەنگەن بولاتىن. بۇل دا بيىلعى جىلدىڭ ەڭ ۇلكەن جەتىستىكتەرىنىڭ ءبىرى بولدى.   انالاردىڭ كوز جاسى، بابالاردىڭ قانىمەن كەلگەن تاۋەلسىزدىك مەن ءۇشىن قاسيەتتى ۇعىم! ءوز ەلىمنىڭ پاتريوتى رەتىندە ەل-جۇرتىما قال-قادەرىمشە قىزمەت ەتىپ، شاما-شارقىم جەتكەنشە كومەك قولىن سوزۋدى پارىزىم دەپ بىلەمىن.

- ءوزىڭىزدى قىسقاشا تانىستىرا كەتسەڭىز...  

تانىمال ەتنوگراف، كوللەكتسيونەر، قر مادەنيەت قايراتكەرى باھارگۇل تولەگەنقىزى ەلباسىنىڭ جارلىعى بويىنشا «ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالدى. ۇلتتىق كادە-سىي ونىمدەرىن شىعاراتىن «ادەمى-اي» كومپانياسىنىڭ جەتەكشىسىمەن از-كەم سۇحباتتاسقان ەدىك.

 - وسى ءبىر مەدالمەن ماراپاتتالاتىنىمدى ەستىگەنىمدە قاتتى قۋاندىم. ۇزاق جىلدار بويى قازاقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىنىڭ، قولونەرىنىڭ وركەندەۋى ءۇشىن اتقارعان جۇمىستارىم تەككە كەتپەپتى. ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن الىپ وتىرعان بۇل ماراپاتىم مەنى جاڭا بەلەستەرگە باستاپ، بيىك اسۋلاردى باعىندىرۋعا كۇش-جىگەر بەرەتىنى انىق.  - دەپ اعىنان اقتارىلدى باھارگۇل حانىم.  - بۇل مەنىڭ جەتكەن جەتىستىكتەرىمنىڭ العاشقىسى دا، سوڭعىسى دا ەمەس دەگەن ويدامىن. ءوزىم باسقاراپ وتىرعان «ادەمى – اي Plus» كومپانياسى وسى جىلى «قازاقستاننىڭ ۇزدىك تاۋارلارى 2013» بايقاۋىندا «حالىققا ارنالعان ۇزدىك تاۋارلار» اتالىمى بويىنشا I ورىندى يەلەنگەن بولاتىن. بۇل دا بيىلعى جىلدىڭ ەڭ ۇلكەن جەتىستىكتەرىنىڭ ءبىرى بولدى.   انالاردىڭ كوز جاسى، بابالاردىڭ قانىمەن كەلگەن تاۋەلسىزدىك مەن ءۇشىن قاسيەتتى ۇعىم! ءوز ەلىمنىڭ پاتريوتى رەتىندە ەل-جۇرتىما قال-قادەرىمشە قىزمەت ەتىپ، شاما-شارقىم جەتكەنشە كومەك قولىن سوزۋدى پارىزىم دەپ بىلەمىن.

- ءوزىڭىزدى قىسقاشا تانىستىرا كەتسەڭىز...  

- مەن 1969 جىلى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ شاۋەشەك قالاسىندا دۇنيەگە كەلدىم. ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتى اياقتاعان سوڭ، پەكين مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنە ءتۇسىپ، ونىڭ بيولوگيا فاكۋلتەتىن 1994 جىلى ءبىتىرىپ شىقتىم. سول جىلى ءبىلىمىمدى ودان ءارى جەتىلدىرە ءتۇسۋ ماقساتىندا قازاقستانعا كەلىپ، 1994 – 1997 جىلدارى ءوز ماماندىعىم بويىنشا عىلىمي جۇمىسپەن اينالىستىم. ديسسەرتاتسيا جازۋعا ازىرلىك بارىسىندا قازاقستانداعى ەجەلگى قولدانبالى ونەردى زەرتتەۋگە بەت بۇرىپ، اتالمىش ونەردىڭ ەجەلگى تۋىندىلارىن جيناستىرۋشىلارمەن تانىسىپ، ەجەلگى زاتتاردىڭ كوللەكتسياسىنا يە بولدىم.

- بۇگىندە بۇكىل قازاقستانعا عانا ەمەس، الىس-جاقىن شەتەلدەرگە تانىلا باستاعان «ادەمى-ايدىڭ» بەتالىسى قالاي؟

- نەگىزگى ماقساتىم - ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى جاس ۇرپاققا جەتكىزۋ. انتيكۆاريات دۇنيەلەرىن جيناۋ ارقىلى قازاقتىڭ قول ونەرىنىڭ باعا جەتپەس بايلىقتارىن شەت ەلدەرگە تانىستىرۋ. وسى ماقساتتا العاش 2000 جىلى «ادەمى-اي plus» جشس، ال 2002 جىلى «ادەمى-اي» ونەر ءۇيىن اشتىم. ەندى تەك كونە جادىگەرلەردى جيناپ قويماي، ەگەمەن ەلىمىزدىڭ باي مادەنيەتى مەن تەرەڭ تاريحىن ناسيحاتتايتىن، حالقىمىزدى ۇلت جاندىلىققا تاربيەلەيتىن ۇلتتىق كادە-سىي توپتامالارىن دۇنيەگە اكەلىپ، پاتەنت نەگىزىندە شىعارۋدى جولعا قويدىم. 

 بۇگىندە «ادەمى-اي» ونەر ءۇيىنىڭ قورجىنىندا مىڭنان اسا كادە سىي ۇلگىلەرى توپتالعان جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ زەرگەرلىك بۇيىمدارى، ات ابزەلدەرى، ەرلەر مەن ايەلدەر بەلدىكتەرى، تۇرمىستىق بۇيىمدار، سونداي-اق كوشپەندى قازاقتاردىڭ كيىز ءۇي جابدىعى، كەلى-كەلساپ، ديىرمەن، وشاق، بەسىك، سىرماق، كەستە ونەرى قاتارلى سالت-ءداستۇر بۇيىمدارى سياقتى كونە جادىگەرلەرى جيناقتالعان.

اڭگىمەلەسكەن زاميرا پۋلاتوۆا

Abai.kz