ۋاححابتىك جولداعى ميسسيونەرلەر - بۇل ناعىز رەۆوليۋتسيالىق تەندەنتسيا
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ
پرەمەر-ءمينيسترى
س.ن.احمەتوۆكە،
قر باس پروكۋرورى
ا.ق.داۋىلباەۆقا
دەپۋتاتتىق ساۋال
قادىرلى سەرىك نىعمەتۇلى!
قۇرمەتتى اسحات قايزوللاۇلى!
جاقىندا عانا قىزمەت بابىمەن ايماقتارعا بارىپ، حالىقتىڭ مۇڭ-مۇقتاجدارىمەن تانىسىپ، ايرانداي ۇيىپ وتىرعان اۋىلداردىڭ بىرلىگىن بۇزىپ وتىرعان ءدىني اعىمدار تۋرالى قانىعىپ قايتتىم. ۋاقىت وتكەن سايىن بۇل ماسەلەنىڭ ۋشىعىپ بارا جاتقانىن ەندى اشىق ايتقان ورىندى دەپ بىلەمىن. سەبەبى «اۋرۋىن جاسىرعان ارام ولەدى» دەيدى اتام قازاق. مۇنداي ۇلكەن پروبلەمانى توقتاتپاساق، ەرتەڭ ەلىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە ۇلكەن قاتەر ءتونىپ تۇرعانىن ەسكەرگەنىمىز ءجون.
قازىرگى تاڭدا قوعامىمىزدا عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ءداستۇرلى ءدىنىمىزدى يسلامعا جات دۇنيەتانىمداعى اعىم رەتىندە كورسەتۋ بەلەڭ الىپ بارادى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ
پرەمەر-ءمينيسترى
س.ن.احمەتوۆكە،
قر باس پروكۋرورى
ا.ق.داۋىلباەۆقا
دەپۋتاتتىق ساۋال
قادىرلى سەرىك نىعمەتۇلى!
قۇرمەتتى اسحات قايزوللاۇلى!
جاقىندا عانا قىزمەت بابىمەن ايماقتارعا بارىپ، حالىقتىڭ مۇڭ-مۇقتاجدارىمەن تانىسىپ، ايرانداي ۇيىپ وتىرعان اۋىلداردىڭ بىرلىگىن بۇزىپ وتىرعان ءدىني اعىمدار تۋرالى قانىعىپ قايتتىم. ۋاقىت وتكەن سايىن بۇل ماسەلەنىڭ ۋشىعىپ بارا جاتقانىن ەندى اشىق ايتقان ورىندى دەپ بىلەمىن. سەبەبى «اۋرۋىن جاسىرعان ارام ولەدى» دەيدى اتام قازاق. مۇنداي ۇلكەن پروبلەمانى توقتاتپاساق، ەرتەڭ ەلىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە ۇلكەن قاتەر ءتونىپ تۇرعانىن ەسكەرگەنىمىز ءجون.
قازىرگى تاڭدا قوعامىمىزدا عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ءداستۇرلى ءدىنىمىزدى يسلامعا جات دۇنيەتانىمداعى اعىم رەتىندە كورسەتۋ بەلەڭ الىپ بارادى.
بۇگىن ۋاححابتىك جولداعى ميسسيونەرلەر قازاق مۇسىلماندىق تۇسىنىگىنە ونىڭ تاريح بويى جيناقتالعان، بولمىسقا اينالعان، تۇسىنىك تانىمىن جوققا شىعارىپ باعۋدا. بۇل دەگەنىڭىز زاردابى كەشەگى كوممۋنيستىك يدەولوگيا جۇرگىزگەن ۇلتسىزداندىرۋ ساياساتىنان دا اسىپ تۇسەتىن قاسىرەت. بۇلار قازاقتى بۇگىن عانا مۇسىلماندىقتى قابىلداعان ەل سياقتى كورسەتىپ، وزدەرىن تازا يسلام اتىنان، كەي جەرلەردە اللانىڭ اتىنان سويلەپ حالىقتى قالىپتى ءدىني سەنىمى مەن تانىمىنان بەزدىرۋگە جۇمىس جۇرگىزۋدە. دەمەك ولار قازاقتىڭ سان عاسىرلىق تاريحى مەن ءدىني تاجىريبەسىن جوققا شىعارۋدى ماقسات ەتكەن. بۇل ناعىز رەۆوليۋتسيالىق تەندەنتسيا. ال يسلامنىڭ رۋحىندا رەۆوليۋتسيا ەمەس، ەۆوليۋتسيا عانا بار ەكەندىگىن نەوسالافيلەر سەزىنبەيدى دە. تەك وزدەرىنىڭ تانىمىن عانا تىقپالاي بەرەدى. ياعني، ەركىن سۇحباتقا ەمەس، پسيحولوگيالىق قىسىمعا نەگىزدەلگەن رۋحاني ەكسپانتسياسىن جۇرگىزىپ وتىر. بۇل زايىرلىلىق ۇستانىمىنا قايشى ارەكەت. سوندىقتان زايىرلىلىق تۇسىنىگىنە انىقتاما بەرۋ، نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردەگى زايىرلىلىق فۋنكتسيالارىن قايتا قاراستىرماسا، اعىمداردى ايتاقتاعان سىرتتان تىكەلەي قول سۇعۋشىلار تاۋەلسىزدىگىمىزگە قاۋىپ اكەلمەك.
سالافيلەر مۋزىكا، تەاتر، ونەر، تۋىلعان كۇن تويلاۋدى حارام، كۇنا دەپ ەسەپتەيدى. بۇلار – ۋاححابي اعىمىنداعىلار ءۇشىن اللاعا سەرىك قوسۋ (شيرك) جانە دىنگە جاڭالىق قوسۋ (بيدعات). ودان قالدى بەتاشار سياقتى سالت-داستۇرلەرىمىزدى جوققا شىعارىپ، تىيىم سالۋدا. شاريعاتقا ەمەس، كونستيتۋتسياعا باعىنعان ادامدى ءبىر قۇدايعا سەنۋ فورمۋلاسىن بۇزعانى ءۇشىن «كوپ قۇدايعا تابىنۋشى» (ارابشا – مۇشرىك، كاپىردىڭ ءبىر ءتۇرى) اتانادى. ۋاححابيلەردىڭ پىكىرىنشە، پەندەلەر ويلاپ تاپقان كونستيتۋتسياعا باعىنۋ ارقىلى ول ادام كونستيتۋتسيانى قۇداي زاڭىنا تەڭگەرىپ، ونى جازعان ادامداردى قۇدايعا ساناعانمەن بىردەي كۇنا جاسايدى. بۇل دەگەنىڭىز قۇداي بەتىن اۋلاق قىلسىن ەرتەڭ ولار ەلىمىز ىشىندە بۇلىك شىعارۋعا نەگىز بولاتىن يدەولوگيالىق كەڭىستىك جاساپ، اقش اسكەرىن اۋعانستاننان اكەتكەن جاعدايدا ەلىمىزدىڭ تۇراقتىلىعىنا كەرى اسەرىن تيگىزبەك ماقساتتا. قىسقاسى، عاسىرلار بويى قالىپتاسقان ءومىر سالتىمىزدى رەۆيزيالاپ، شىرقىمىزدى بۇزۋدا. ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىمىزگە وراسان زارداپتارىن تيگىزۋدە.
جوعارىدا اتاپ وتكەندەردى ەسكەرە وتىرىپ، قادىرلى پرەمەر-مينيستر، قۇرمەتتى باس پروكۋرور، سىزدەردىڭ الدارىڭىزعا بىرنەشە ماسەلەلەردى ۇسىنامىن:
- مەملەكەت جانە ءدىن اراسىنداعى قاتىناس ناقتى ەمەس. ياعني، مەملەكەت تاراپىنان ءدىن كونستيتۋتسيالىق شەڭبەردە قۇبىلىس رەتىندە قابىلدانباعان. كونستيتۋتسيادا ءار ادامنىڭ ءدىن تاڭداۋىنان وزگە ناقتى كاتەگوريا قالىپتاسپاعان. ەگەر ناقتى تۇسىنىك قالىپتاسسا، جوو مەن مەكتەپتەردە قازاق مادەنيەتىنىڭ يسلام وركەنيەتىندەگى ورنى، ءداستۇرلى يسلام ءدىنى تۋرالى وقىتىلۋى ءتيىس ەدى. وعان دا كادر، بازا، ماتەريال، عىلىمي زەرتتەۋ ينستيتۋتى قالىپتاسۋشى ەدى. دەگەنمەن ەلباسىنىڭ «مادەني مۇرا» باعدارلاماسىندا ورىن العان ەڭبەكتەر ءبىلىم بەرۋ پروتسەسىندە جوق. ەنبەگەن. ول ءدىني ءبىلىم بەرۋ بولسىن، تاريحي، مادەني بولسىن، كورىنبەيدى.
- جاۋاپتى ورگان رەتىندە مەملەكەتتىك ءدىن ىستەرى اگەنتتىگى، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ءدىن ىستەرىنە قاتىستى جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن جاساۋ، ونى قابىلداۋ.
اتالمىش ۇسىنىستار مەملەكەتتىلىگىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىك، يدەولوگيا، مادەنيەت جانە ءبىلىم سالالارىن قاتتى قامتيتىندىقتان، ءارى ۇسىنىستاردىڭ وزەكتى ەكەنەن ەسكەرە وتىرىپ، وزىڭىزدەن زاڭ شەڭبەرىندە ارەكەت ەتىپ، جاۋاپ بەرۋىڭىزدى سۇرايمىن.
قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى:
ب. سماعۇل
ب.ەرتاەۆ
