قارجى مينيسترلىگىنىڭ باسشىسى بولات جامىشەۆ: اگرارلىق بانك قۇرىلمايتىن بولدى
بيۋدجەت قارجىسىن اۋدارۋدى قازىرگى قورلادىڭ وزدەرى جاقسى اتقارىپ جاتىر
استانا. 18 قىرقۇيەك. قازتاگ - دينا ەرماعانبەتوۆا. ەگىن وراعى قارساڭىندا اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن وندىرۋشىلەردى نەسيەلەۋ تەتىكتەرىنە قاناعاتتانباي وتىرعان پارلامەنت دەپۋتاتتارى مامانداندىرىلعان اگرارلىق بانك قۇرۋدى ۇسىندى. ولاردىڭ پىكىرىنشە، بۇل ءۇشىن جۇيە قۇراۋشى ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ (ەدب) ءبىرىن الۋعا بولادى. قارجى ءمينيسترى بولات جامىشەۆ قازتاگ اگەنتتىگىنە وسىنداي قارجى مەكەمەسىن قۇرۋدىڭ ورىندىلىعى تۋرالى ۇكىمەتتىڭ پىكىرىن جەتكىزدى.
- مەملەكەت باسشىسىنىڭ اگرارلىق بانك قۇرۋ تۋرالى تاپسىرماسىن جۇزەگە اسىرۋ قانداي كەزەڭدە؟
- اگرارلىق بانك قۇرۋ تۋرالى تاپسىرما بولعان ەمەس، ونى قۇرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋ دەگەن تاپسىرما بولدى. اگرارلىق بانك قۇرىلمايدى. شىن مانىندە اگرارلىق بانك ەشتەڭە دە بەرمەيدى. ەگەر ول بيۋدجەت قارجىسىن قايتا بولەتىن قاراپايىم ينستيتۋت رەتىندە ەمەس، نارىقتىق جاعدايلاردا جۇمىس ىستەي باستاسا، ول كەز-كەلگەن كوممەرتسيالىق بانك سياقتى جۇمىس ىستەۋگە ءتيىس. ول ءوز پورتفەلىن، قورلاندىرۋ كوزدەرىن ارتاراپتاندىرۋعا ءتيىس، بۇل جاعدايدا ونىڭ باسقا كوممەرتسيالىق بانكتەردەن ەش ارتىقشىلىعى بولمايدى. ال ەگەر بيۋدجەت قارجىسىن ءبىر جەردەن باسقا جەرگە اۋدارۋ تۋرالى اڭگىمە بولسا، مۇنى قازىرگى قورلاردىڭ وزدەرى-اق اتقارىپ جاتىر.
- 2009 جىلعى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە تۇزەتۋلەر ەنگىزىلە مە؟
- بيىلعى جىلى بيۋدجەت ناقتىلانادى.
بيۋدجەت قارجىسىن اۋدارۋدى قازىرگى قورلادىڭ وزدەرى جاقسى اتقارىپ جاتىر
استانا. 18 قىرقۇيەك. قازتاگ - دينا ەرماعانبەتوۆا. ەگىن وراعى قارساڭىندا اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن وندىرۋشىلەردى نەسيەلەۋ تەتىكتەرىنە قاناعاتتانباي وتىرعان پارلامەنت دەپۋتاتتارى مامانداندىرىلعان اگرارلىق بانك قۇرۋدى ۇسىندى. ولاردىڭ پىكىرىنشە، بۇل ءۇشىن جۇيە قۇراۋشى ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ (ەدب) ءبىرىن الۋعا بولادى. قارجى ءمينيسترى بولات جامىشەۆ قازتاگ اگەنتتىگىنە وسىنداي قارجى مەكەمەسىن قۇرۋدىڭ ورىندىلىعى تۋرالى ۇكىمەتتىڭ پىكىرىن جەتكىزدى.
- مەملەكەت باسشىسىنىڭ اگرارلىق بانك قۇرۋ تۋرالى تاپسىرماسىن جۇزەگە اسىرۋ قانداي كەزەڭدە؟
- اگرارلىق بانك قۇرۋ تۋرالى تاپسىرما بولعان ەمەس، ونى قۇرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋ دەگەن تاپسىرما بولدى. اگرارلىق بانك قۇرىلمايدى. شىن مانىندە اگرارلىق بانك ەشتەڭە دە بەرمەيدى. ەگەر ول بيۋدجەت قارجىسىن قايتا بولەتىن قاراپايىم ينستيتۋت رەتىندە ەمەس، نارىقتىق جاعدايلاردا جۇمىس ىستەي باستاسا، ول كەز-كەلگەن كوممەرتسيالىق بانك سياقتى جۇمىس ىستەۋگە ءتيىس. ول ءوز پورتفەلىن، قورلاندىرۋ كوزدەرىن ارتاراپتاندىرۋعا ءتيىس، بۇل جاعدايدا ونىڭ باسقا كوممەرتسيالىق بانكتەردەن ەش ارتىقشىلىعى بولمايدى. ال ەگەر بيۋدجەت قارجىسىن ءبىر جەردەن باسقا جەرگە اۋدارۋ تۋرالى اڭگىمە بولسا، مۇنى قازىرگى قورلاردىڭ وزدەرى-اق اتقارىپ جاتىر.
- 2009 جىلعى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە تۇزەتۋلەر ەنگىزىلە مە؟
- بيىلعى جىلى بيۋدجەت ناقتىلانادى.
- مۇنايدىڭ الەمدىك نارىعىنداعى جاعدايدىڭ جاقسارۋىن ەسكەرە وتىرىپ، Brent قوسپالى مۇنايدىڭ ورتاشا جىلدىق باعاسىنا قاتىستى 2009 جىلعا جاسالعان بولجامدى قايتا قاراۋ جوسپاردا بار ما؟
- جوق، جوسپارلانىپ وتىرعان جوق. بيۋدجەتتى ناقتىلاۋدىڭ ماقساتى - سىرتقى ەكونوميكالىق قىزمەت بولىگىندەگى ونىڭ كىرىستەرىن تۇزەتۋ، ويتكەنى يمپورت پەن ەكسپورتتىڭ كولەمى بولجانعاننان دا كوپ تومەندەپ كەتتى. شىعىستار بويىنشا بيۋدجەتتىڭ ورىندالۋىن قاراۋ جوسپارلانعان، ەگەر اقشا ءتيىمدى پايدالانىلماعان جەرلەر انىقتالسا، ولار قايتا بولىنەدى. بۇل وتكەن جىلعى تاجىريبە جانە بۇل ناقتىلاۋدىڭ ماقساتى - بيۋدجەتتىڭ تولىعىمەن جانە ءتيىمدى ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋ.
- تۇزەتۋلەر جوباسىن پارلامەنتكە قاشان ەنگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر؟
- بۇل قازان ايىندا جاسالادى.
- قارجى مينيسترلىگى (ماوكام) ارنايى ورتاشا مەرزىمدى مەملەكەتتىك قۇندى قاعازدارىن (مقق) الدىندا ايتىلعانداي نومينالدى قۇنى بويىنشا ەمەس، ديسكونتتىق باعامەن ساتۋدى ويلاستىرىپ وتىرعان جوق پا؟
- جوق، ويلاستىرىپ وتىرعان جوق. ايىرماشىلىعى نەدە؟ ءبارىبىر سىياقى تولەۋ تۋرالى اڭگىمە بولىپ وتىر ەمەس پە.
- ءسىز، ازاماتتارعا ماوكام-دى اتاۋلى باعامەن ساتىپ العان ءتيىمدى دەپ ويلايسىز با؟
- ەگەر ول ءوزى ەسەپتەگەن كىرىسىن السا، ايىرماشىلىعى نەدە؟ كەز كەلگەن قۇندى قاعازداردىڭ ءمانى 100-گە ساتىپ الىپ، سول 100-گە قوسىمشا قانداي-دا سىياقى الاتىندىعىڭىزدا.
ماوكام كەلەسى ماقساتتى اۋديتورياعا ەسەپتەلگەن: ولار شەتەلدىك ناقتى ۆاليۋتا تۇرىندە جيناقتاعانىن ەشقانداي كىرىس بەرمەيتىن ەدب دەپوزيتتەرىندە ەمەس، ۇيىندە نە باسقا جەردە ۇستاعىسى كەلەتىندەر. ماوكام-عا سالۋ ارقىلى ازاماتتار ءوز ۆاليۋتالارىن ايىرباس پۋنكتتەرىندە قانشاعا ايىرباستاي الاتىن بولسا، سونشا تەڭگە اقشا الادى، سەبەبى مقق ۆاليۋتاعا تەلىنگەن، وعان قوسا - سىياقى الادى. بۇل دەگەنىڭىز ۆاليۋتانى جاستىقتىڭ استىندا ساقتاعاننان ءتيىمدى ەمەس پە... بىراق، سىياقى مولشەرلەمەسى شەتەلدىك ۆاليۋتاداعى دەپوزيتتەر مولشەرلەمەسىنەن ازداپ تومەن بولادى.
ءبىز، قارجى مينيسترلىگىنە ونشا قيىن بولماسا دا، بانك دەپوزيتتەرىمەن باسەكەلەسەيىن دەپ وتىرعان جوقپىز. ءبىز سىياقى مولشەرلەمەسىن كوتەرە العان بولار ەدىك، وندا بارلىعى دا دەپوزيتتەرىن ەدب-لەردەن الىپ، ماوكام ساتىپ العان بولار ەدى. سىزدىڭشە، بۇل ۇكىمەت تاراپىنان دۇرىس بولا ما؟ مەنىڭشە، جوق. ءبىز مولشەرلەمەنى حالىق تەك وسى ماوكام ساتىپ العىسى كەلەتىندەي ەتىپ كوتەرۋىمىزگە دە بولادى.
ءبىز بيۋدجەت تاپشىلىعىنىڭ ەلەۋلى بولىگىن ماوكام ەسەبىنەن تولتىرايىن دەپ وتىرعان جوقپىز. يا، مۇنىڭ بارلىعى بيۋدجەت تاپشىلىعىن تولتىرۋعا كەتەدى، بىراق ءبىزدىڭ مىندەتىمىز - ەڭ الدىمەن حالىققا شەتەلدىك ناقتى ۆاليۋتاداعى جيناقتاۋلارىن ساقتاۋدىڭ بالاما جولىن ۇسىنۋ.
- ءسىز دەپۋتاتتاردىڭ ماوكام-دى دوللارعا ەمەس، بۇگىندە ودان گورى تۇراقتىلاۋ ەۋروعا تەلۋ تۋرالى ۇسىنىسىنا قالاي قارايسىز؟
- ءبىز حالىقتىڭ تاڭداۋىنا قارادىق، ال ولار بەلسەندى تۇردە دوللاردى ساتىپ الۋدا. بانكتەردەگى دە دەپوزيتتەدىڭ ەلەۋلى بولىگى ەۋرومەن ەمەس، دوللار تۇرىندە سالىنعان. ايىرباس قوسىندارىنداعى دا ساتىلىپ-ساتىپ الىنىپ جاتقان ۆاليۋتانىڭ باسىم بولىگى ەۋرو ەمەس، دوللار.
قازتاگ انىقتاماسى: ۇكىمەت ماوكام شىعارۋ تۋرالى شەشىمىن جازدىڭ سوڭىندا جاريالادى. قارجى مينيسترلىگى قىركۇيەكتە ونى ورنالاستىرۋ اگەنتىن تاڭداۋ بويىنشا اشىق تەندەر وتكىزەتىنىن جاريالادى.
ماوكام-نىڭ اتاۋلى باعاسى تەڭگەمەن كورسەتىلىپ جانە $10-عا بالاما بولدى. العاشقىدا ولاردى 15 ملرد تەڭگە كولەمىندە شىعارۋ جوسپارلانعان. وتەلۋ مەرزىمى 2 جانە 3 جىل.
العاشقى ورنالاستىرۋىندا قۇندى قاعازداردى تەك جەكە تۇلعالار - قازاقستان رەزيدەنتتەرى، ال ەكىنشى ساۋدادا - زاڭدى تۇلعالار دا ساتىپ الاتىن بولادى.
اگەنتتەرى - قاتىسۋعا نيەت تانىتقان بانكتەر مەن «قازپوشتا» اق.
