جەكسەنبى, 22 جەلتوقسان 2024
جاڭالىقتار 7527 0 پىكىر 31 قاڭتار, 2014 ساعات 05:39

ۇلىقبەك ەسداۋلەت. Aتاڭا نالەت كونبiستiك...

ۇلىقبەك ەسداۋلەت. Aتاڭا نالەت كونبiستiك...

ۆەرليبرلەر، اق ولەڭدەر، قارا ولەڭدەر

قۇمساعات

 

سىيلادى ماعان قۇمساعات،

قۇم تولتىرعان سۇم ساعات –

قۇيىلعانداي كوزiمە

قۇيىلادى ساۋىلداپ،

سەكۋند ساناپ، كۇن ساناپ،

مينۋت ساناپ، جىل ساناپ،

كiرپiگiم كەيدە جۇمىلار

ءار ءتۇيiرiن اۋىرلاپ.

 

قۇم ساعاتتا قۇم قانشا؟

سۇم جالعاندا قۇن قانشا؟

اسپان جەرگە تۇسەدi

كوزiڭدi اشىپ-جۇمعانشا...

 

جەلتوقسان

 

نەگە، نەگە جەلتوقساندا

زىعىردانىم قاينايدى؟

تابانىم – تايعاق،

قوعامىم – جالتاق،

ءومiرiم – وزعاق،

زامانىم – توزعاق،

قاباعىم – قارلى،

قانارىم – جارلى،

كەلەشەك – بۇلدىر،

كورەشەك – تۇلدىر،

جۇرەكتە – قىجىل،

سانادا – كiجiل،

پەيiلدەر – تاياز،

كوڭiلدەر – اياز،

سىرتىم – اران،

iشiم – بوران...

نەگە، نەگە جەلتوقساندا

زىعىردانىم قاينايدى؟

 

***

اسپان دەگەن نە نارسە –

ەسiگi مە ءتاڭiردiڭ؟

جەر دەگەنiڭ نە نارسە –

ۇلىقبەك ەسداۋلەت. Aتاڭا نالەت كونبiستiك...

ۆەرليبرلەر، اق ولەڭدەر، قارا ولەڭدەر

قۇمساعات

 

سىيلادى ماعان قۇمساعات،

قۇم تولتىرعان سۇم ساعات –

قۇيىلعانداي كوزiمە

قۇيىلادى ساۋىلداپ،

سەكۋند ساناپ، كۇن ساناپ،

مينۋت ساناپ، جىل ساناپ،

كiرپiگiم كەيدە جۇمىلار

ءار ءتۇيiرiن اۋىرلاپ.

 

قۇم ساعاتتا قۇم قانشا؟

سۇم جالعاندا قۇن قانشا؟

اسپان جەرگە تۇسەدi

كوزiڭدi اشىپ-جۇمعانشا...

 

جەلتوقسان

 

نەگە، نەگە جەلتوقساندا

زىعىردانىم قاينايدى؟

تابانىم – تايعاق،

قوعامىم – جالتاق،

ءومiرiم – وزعاق،

زامانىم – توزعاق،

قاباعىم – قارلى،

قانارىم – جارلى،

كەلەشەك – بۇلدىر،

كورەشەك – تۇلدىر،

جۇرەكتە – قىجىل،

سانادا – كiجiل،

پەيiلدەر – تاياز،

كوڭiلدەر – اياز،

سىرتىم – اران،

iشiم – بوران...

نەگە، نەگە جەلتوقساندا

زىعىردانىم قاينايدى؟

 

***

اسپان دەگەن نە نارسە –

ەسiگi مە ءتاڭiردiڭ؟

جەر دەگەنiڭ نە نارسە –

بەسiگi مە قابiردiڭ؟

 

جۇلدىز تولى اسپانعا

اعاش قۇساپ قول سوزام،

جەرگە بويلاپ تامىرىم

تەرەڭدەرگە جول سالام.

 

كوك قالادى كوك بولىپ،

جەر قالادى جەر بولىپ،

ەكەۋiنiڭ اراسى

ەلدەسپەيدi ءبارiبiر...

ەي، جەر مەن كوك، جەر مەن كوك،

ەكەۋiڭ دە ارi ءجۇر!..

 

***

بiر ءسابي تۋسا –

بiر جۇلدىز جانادى دەيدi – وتiرiك...

بiر ادام ولسە –

بiر جۇلدىز اعادى دەيدi – وتiرiك...

 

پەشەنەڭ – بەرiك قالقانىڭ،

پەرiشتەڭنiڭ قورعايتىنى – راس...

تاۋسىلعانشا تالقانىڭ

سۋدان تال قارمايتىنىڭ – راس...

 

***

قارتايسا قارعا قارتايسىن،

بiزدiكi نە – قۇر اۋرە...

ورتايسا مۇحيت ورتايسىن،

بiزدiكi نە – قۇر اۋرە...

 

ادامعا بەرگەن قامشىنىڭ

سابىن قىسقا قيعانى-اي...

بۇلدiرگەسiن بۇلدiرمەي،

السا – سوزگە iلدiرمەي،

تەز السا ەكەن قيناماي...

 

***

تاعدىرىمنان:

                        گۇل سۇراپ ەم – باۋ بەردi,

                        تاس سۇراپ ەم – تاۋ بەردi,

                        دوس سۇراپ ەم – جاۋ بەردi.

تاعدىرىمنان:

                        سىر سۇراپ ەم – سابىر بەردi,

                        نۇر سۇراپ ەم – جاۋىن بەردi,

                        جەل سۇراپ ەم – داۋىل بەردi.

تاعدىرىمنان:

                        وت سۇراپ ەم – ءورت بەردi,

                        ءسوز سۇراپ ەم – دەرت بەردi,

                        اتىم سودان ەرتتەۋلi...

                       

***

جانارىڭا جاسىرعان ءجۇز قۇپياڭنىڭ

تىم بولماسا بiرەۋiن;

جۇرەگiڭە جۇكتەگەن مىڭ-سان جۇمباعىڭنىڭ

قىل اياعى بiرەۋiن

شاماسى جەتسە شەشۋگە –

نە ويىڭنىڭ استارىن،

نە ءسوزiڭنiڭ تۇسپالىن،

نە كوزiڭنiڭ كۇرمەۋiن

ۇعا الماعان پۇشايمان

بولار ما ەدi باقىتتى؟..

پارىق بiلمەس پاقىرعا

پiرسiز پارمەن قايدا دەپ،

تۇلدىر بiتپەس تاقىرعا

قونا قويماس اي دا كەپ...

 

 

***

قاۋiپ-قاتەر، ءولiم-جiتiم قۇرىماي،

قايعى-قاسiرەت قۋانىشقا جول بەرمەي،

قارiپ-قاسiر، جەتiم-جەسiر ازايماي،

نەگە ولەڭ جازاسىڭ دەپ سۇراما;

 

جەر بەتiنەن جاۋىز نيەت جوعالماي،

ءولi اقيقات كوزiن اشىپ، قول الماي،

ادiلەت، ار، ۇجدان، ىنساپ ورالماي

نەگە ولەڭ جازاسىڭ دەپ سۇراما!

 

دIڭ

 

قازاقپىسىڭ – كورەسiڭ:

عاشىق بولساڭ – جۇرەككە كiرگەن جەبەنiڭ دە

قۋانتارى بولادى;

جاسىق بولساڭ – تۇزاقتالعان ارقاننىڭ دا

جۇبانتارى بولادى –

پەرiشتەنiڭ پارمەنi دەپ مويىنسۇنىپ ولەسiڭ;

 

ال، الايدا،

قازاق دەگەن ۇلى ۇلتىڭنان قاشپاساڭ:

قىلقىندىرعان اجىرعى مەن قارعىعا،

باسىڭداعى نوقتاعا،

قولىڭداعى كiسەنگە،

اياقتاعى تۇساۋعا،

اۋىزداعى قۇلىپقا،

مويىنسۇنۋ مۇمكiن ەمەس ەشقاشان!

 

 ***

اتاڭا نالەت كونبiستiك!

قولىندا ولەر ادامعا

قۇشاق جايىپ، قول قىستىق;

تاسپەن اتقان تاجالعا

تاباق تارتىپ، ءتور بەردiك;

اسا جۇرتقا تەڭگەردiك،

قوناقجايلىعىمىز قىر اسىپ،

دارا قىلىعىمىز – داراقىلىققا ۇلاسىپ،

كiشiپەيiلدiگiمiز گۇل اشىپ،

تومەنشiك تارتساق – وڭ كوردiك;

جاعىمپازدىقپەن تەڭدەسiپ،

قۇلشىلىقپەن شەندەسiپ،

نامىسىمىزدى قاسقىرداي قارماپ،

كوڭiلدiڭ ۇزiگiن باسقۇرداي جالعاپ،

دوستىقتان بيiك تاۋ جوق دەپ،

نيەتتەن تەرەڭ كول جوق دەپ،

ەبەلەكتەي ەلبەكتەپ،

كوبەلەكتەي كولبەكتەپ،

كوناق كورسەك قۇلادىق

دەلبە بولعان اتتاي دەلبەكتەپ;

 

كوكەيiمiزدi كەك تەسپەي،

وكپەمiزدi وق تەسiپ،

ولەر جەرiن بiلمەيتiن،

ولەرمەندەي ورەكپiپ،

جالاڭاياق وت كەشiپ،

ەتiمiزدەن ەت كەسiپ...

كولدەنەڭ كوك اتتىعا كومەك قىپ:

بiرەۋ ءۇشiن جەلگە ۇشتىق،

بiرەۋ ءۇشiن جەر قۇشتىق،

اينالايىن اق پەيiل،

اتاڭا نالەت كونبiستiك!..

 

***

ەشبiر ساعات شىرىلداپ،

ەشبiر اتەش قيقۋلاپ،

ەشبiر ازان شاقىرىپ،

وياتا الماعان ويماۋىت، –

ۇيقىڭدى جىلى قوي جاۋىپ!

و دۇنيەنiڭ ۇيقىسى بۇ دۇنيەگە ءدارi ەمەس،

ولگەنiنشە ءتۇس كورەر بiزدiڭ ۇلت

 سونشا كارi ەمەس،

ءولi ۇيقىدا جاتقانداي بەرi ەمەس،

 بiراق، ءارi ەمەس،

وياتا دا المادى-اۋ، ايتىس، اتتان، ەرەگەس...

تiلiنە مiنiپ شاپقاندا جەل جەتپەيتiن ەلەۋلi,

ۇيقىداعى ارۋداي ۇيىپ قالعان قالاۋلى،

قۇيىپ قويعان ىدىستا سۋىپ قالعان سورپاداي

ساناسى ەلگە توڭ-تورىس،

ەرiتiندiدەي ماقتاۋعا ەلتiپ قالعان ەلتەرiس،

تورەلەرi – تويىمسىز،

تولەڭگiتi – توباسىز،

ەلدiڭ iسi دەگەندە

ەلپ ەتپەيتiن ەرiنشەك،

جۇرتتىڭ iسi دەگەندە

جالت بەرەتiن جاسقانشاق،

ۇلتتىڭ ءۇنi دەگەندە

سەلت ەتپەيتiن سەسكەنشەك،

ار-نامىسى – اتكەنشەك،

كەجەگەسi – كوتكەنشەك،

ويانار ما ۇيقىدان،

كەڭiردەكتەن شاپ بەرسەك!

 

ەلدIڭ IسI

 

مiنەزi – مiنسiز،

كوڭiلi – كiرسiز،

اقىلى – اقاۋسىز،

ادىمى – ماتاۋسىز قايسىڭ بار؟

تەز ءوسسiن دەپ بيدايدى

كەكiلiنەن تارتقان كiم ەدi?

ورماق بوپ شي-قۋرايدى

ساقالىنان العان كiم ەدi?

 

كۇشi سىيماي بويىنا

تولاعايداي الىپ بولعان كiم ەدi?

قارا كۇشiن كومكەرiپ،

توڭكەرۋiن – توڭكەرiپ،

تاۋ استىندا قالىپ قويعان كiم ەدi?

 

بەۋ، سەندەر دە بiر-بiر تولاعايداي تاۋسىڭدار!

ەلدiڭ iسi دەگەندە

بۇعىنبايتىڭ قايسىڭ بار،

تىعىلمايتىن قايسىڭ بار،

ەلدiڭ جۇگi دەگەندە قايىسپايتىن قايسىڭ بار؟

مايىسپايتىن قايسىڭ بار؟

ەلدiڭ Iسi دەگەندە!

 

جالالاددين رۋميدەن

 

بيلiكتiڭ بۇتاعىنىڭ جەمiسi ۋداي، ءناتi لاس،

تiپتi, جيناپ-تەرiپ الۋعا دا تاتىماس.

دۇنيەنiڭ داستارقانى ءدام-تاتۋسىز كاكiر اس،

تiپتi, قونعان شىبىنىن قۋعا دا تاتىماس.

شاحتار – مۇقىم قاتىباس، بار تارتۋى – باقىراش،

تiپتi, تiرلiگi دارiپتەۋگە دە تاتىماس.

 

جازمىش

 

جالعاننىڭ جالعاندىعىنا يلانباي،

ديiرمەندە دە دiنiن ساقتاپ، قينالماي،

بۇعىز تەسiك كورiنسە بۇعىپ قالعان بيدايداي،

تالقاننان امان قالام دەپ;

جاڭبىر-جاڭبىردىڭ اراسىنان قۇرعاق كەپ،

سونىڭ ءوزi بiر باق دەپ،

توسەگiندە قارا تەرگە مالشىنىپ،

باستىعىرىلىپ، جانشىلىپ،

داستارقانى جينالماي،

كەتە بارعان ءتان سۋىپ...

جاقسى ادام ەدi,

جۋالدىزدىڭ جاسۋىنا سىيعانداي،

جۇرەكتە جۇرگەن يمانداي...

وپات بولدى ويرانداردان امان كەپ،

وزمىش قايدا، جازمىش وسى... امال جوق...

 

***

اسپان الا جەيدەسiن سىعىپ،

اپپاق جاڭبىرىن توگiپ جاتقاندا;

اسقار تاۋلار مالاقايىن لاقتىرىپ،

اق بۇلاقتار الاقايلاپ اققاندا;

كوكتەمنiڭ كورiمدiگiن سۇراپ كەلگەن قارلىعاش،

قۇلدىق ساعان، قۇلدىق!

قالىڭ توڭدى جارىپ شىققان تۇڭعىش بايشەشەك،

قۇلدىق، ساعان، قۇلدىق!

 

اق بۇلاق پەن اقشا بۇلت

 

قالاعا العاش اتتانعانىم ەسiمدە:

سوناۋ زايسان جەرiنەن

بiر بۇلاق پەن بiر اقشا بۇلت

ەرە شىققان مەنiمەن;

بiرi – جەردەن، بiرi – كوكتەن جەبەدi مە، بiلمەيمiن،

اق بۇلاق – ءۇمiت،

بiر قۇشاق بۇلت – تiلدەي مۇڭ;

 

بiرi جىلاپ، بiرi قۇلاپ قالاتىن-مىس قيت ەتسە،

قىلاياعى، تۇسىنان يiسكەپ يت وتسە...

ءوزiمنiڭ دە جۇرەگiمنەن قان سورعالاپ تۇراتىن

سورعىماعان شيكi ەتشە...

 

سور قالاعا سورماڭداي بوپ سورعا بولا كەلiپپiن:

كiرسiز دە پاك، ءمولدiر ەدi ەكەۋi,

ەكەۋiنiڭ كەتتi, بiلەم، كەتەۋi,

شۋلى قالا، ۋلى اۋا – وتەۋi...

 

وتتەي ءومiر ءوتiپ جاتىر،

ورتتەي عۇمىر ءوشiپ جاتىر:

مەندە شىعار بار ايىپ!

اق بۇلاعىم لايلاندى،

اقشا بۇلتىم قارايىپ...

ەكەۋi دە ءوزiم قۇساپ ەسكiردi مە، بiلمەيمiن،

جۇرەگiمە قاراسام: قاتىپ قالعان سۇردەيمiن...

 

اۋاداعى جاۋاپتار

(بوب ديلاننان)

اسقار تاۋلار تورىعۋى كەرەك قانشا جىل،

تەڭiز شايىپ كەتكەنشە؟

اسقاق تۇلعا زارىعۋى كەرەك قانشا جىل،

بوستاندىققا جەتكەنشە؟

ومiردە ادام بۇعۋى كەرەك قانشا بۇل

تۇك كورمەگەن بوپ وتكەنشە؟

جاۋابى، جانىم، iلiنiپ تۇر اۋاعا،

جاۋابى ونىڭ قالىقتاپ ءجۇر اۋەدە.

 

باسىن ادام كوتەرۋi كەرەك قانشا رەت،

كوك اسپاندى كورۋi ءۇشiن؟

كiسiگە قۇلاق بiتۋi كەرەك قانشا كوپ

ەلدiڭ وكسiگiنە ءمان بەرۋi ءۇشiن؟

قانشاما ادام قىرىلۋى كەرەك مالشا كەپ،

سۇمدىق قىرعىن كەلگەنiن سەزۋi ءۇشiن؟

جاۋابى، جانىم، iلiنiپ تۇر اۋاعا،

جاۋابى ونىڭ قالىقتاپ ءجۇر اۋەدە.

 

دۋاليزم

 

ءسوزiم مەن iسiم ۇيلەسپەي،

سىرىم مەن شىنىم سايكەسپەي،

ەكiۇداي ەربەڭ كۇي كەشiپ،

ەكiۇشتى ويعا مiنگەسiپ،

ەكi كەمەنiڭ قۇيرىعىنا جارماسىپ،

ەكi سەزiممەن ارباسىپ،

وتەر مە ەكەنمiن ومiردەن

وزەگiمنiڭ كوزiن شەل باسىپ؟

ەكiلەنiپ، بiلەك سىبانسام كوپ iسكە:

بiرi باستاپ وڭ iسكە،

بiرi ۇندەپ تەرiسكە،

بۇيىرتتى مەنi بولiسكە

ەكi يىعىمداعى ەكi پەرiشتە!..

 

قوس ۇستاز

 

ءومiر مەن ۋاقىت – ەكi ۇستاز:

ءومiر –

ۋاقىتتى سارالاۋدى ۇيرەتسە،

ۋاقىت –

ءومiردi باعالاۋدى ۇيرەتسە،

بiردە تiرلiككە تۇل بولىپ،

بiردە ۋاقىتقا قۇل بولىپ،

ابدىراپ-ساسىپ بiز ءجۇرمiز

ارتىمەن سۇڭگiگەن ۇيرەكشە.

 

يتكە – مارجان؟

 

ەسۋاسقا عاشىقتىق نە، سەزiم نە؟

سەزiم وعان سالماس تiپتi كوزiن دە...

بۇل ءسوزiمدi, شىن دە، مەيلi, ءازiل دە:

ماحاببات كەلسە –

اقىلى سايعا،

كوڭiلi جايعا،

مiنەزi بايعا كەلەدi!

كەلەدi دە اينالدىرادى ماجنۇنگە!..

 

جىلقى جىلى

 

قىل ارقاننان قىلقىنىپ، بiزدiڭ قازاق سiلكiنiپ،

جىلقى جىلى شىعادى جىلقىدايىن جۇلقىنىپ!..

 

ات ۇستiندە وياۋ-دى، اتتان ءتۇستi – قالعىدى...

جان-جۇرەگi قاياۋلى، زاپىرانداي زار-مۇڭى...

 

ات ۇستiندە باسقان ول بار الەمدi تاقىمعا!

قاسىم سالعان قاسقا جول اينالدى ما تاقىرعا؟

 

اتتان ءتۇستi – ايىرىلدى... ات باسىنداي ايباتتان،

قاناتىنان قايىرىلدى، ايىرىلدى قايراتتان;

 

اياق-قولى ماتالدى، بۇعاۋ ءتۇستi مويىنعا،

ازازiلدەن وت الدى، جىلان كiردi قويىنعا...

 

جاياۋ قالىپ جاسىدى، ەڭبەكتەۋگە كونبەدi,

الشى تۇسپەي اسىعى تiزەرلەۋi ءجون بە ەدi?

 

ەسكiرمەيتiن ءداستۇر ول – ەركiندiگi قۇس كەۋدە،

ەسiم سالعان ەسكi جول ەسكە قايتا تۇسكەندە، –

دۇنيەنi شايقاعان كورسەتسiن بiر عاجاپتى،

اتقا مiنگiز قايتادان جاياۋ قالعان قازاقتى!

 

تۇپكi اتاسى تۇرiكشە تۇتانىپ بiر ۇمتىلسىن،

ات پەن قازاق بiرiكسە بوگەت بولىپ كiم تۇرسىن؟!

 

“مىڭ بIر ءتۇن”

 

وتكەن شاقتىڭ ءورتiنiڭ وتىن الساق...

بالالىعىن بiر بەيباق وتىر اڭساپ.

ءتاتتi تۇستەي تۇسەدi ەسiنە ونىڭ

“مىڭ بiر تۇندi” تىعىلىپ وقىعان شاق...

 

سىنىپتاردا سىقىرلاپ قالامۇشتار،

سيا ساۋىت، سىزعىش پەن ساناعىش بار...

بۇرىمىنان تارتقاندا كورشi قىزدى

بويىن بيلەپ الاتىن سان اعىستار.

 

ءوشiرiلiپ داپتەردەن ەكiلiك سان،

كەش تۇسكەندە جاناتىن جەتiلiك شام.

ساعىنىشتىڭ سۋىرىپ سورەسiنەن

“مىڭ بiر ءتۇندi” تاعى بiر وقىپ-ۇقساڭ...

 

تاققا مiنگەن كوڭiلi كوككە ۇلاسقان،

“مىڭ بiر تۇندەي” بۇل ءومiر ءوتتi باستان.

شاحريزادا ايتپادى وعان ەرتەك،

شاحزامان دا بۇل ەمەس شوقتى باسقان...

 

ەسiنە السا بالا كەز، بۇلدىر كۇندi,

ەرiكسiزدەن اڭسايدى “مىڭ بiر ءتۇندi”...

ەكiلiك سان – عۇمىرى – جەتiلiك شام...

الداماعان بۇل جالعان... قۇرعىر كiمدi?..

 

 

تاس كIتاپ

ەي، كوكتەگi قارا كiتاپ...

               مۇحامەد سالىق

 

اتا-انامنىڭ باسىنا

الكۇرەڭ تاستان ويعىزىپ،

اشىلعان كiتاپ قويعىزىپ،

الدىندا كەيدە وتىرام،

ارۋاقتاردى ويلاپ، وي ءمۇجiپ.

 

اسپاننىڭ اشىق استىندا،

ايتارى بار-اۋ تاستىڭ دا.

كiتاپتى كەلiپ وقيمىن،

كەزiكسەم قۇيىن، تاسقىنعا.

 

جۇرەكتi قايعى جۇتاتتى،

شىراعىن ويدىڭ تۇتاتتى...

اسپاننىڭ ءوزi وقيدى

اشۋلى جاتقان كiتاپتى.

 

تۇندە بار مەيلi, كۇندiز بار،

وقيدى اي، كۇن، جۇلدىزدار.

تۇگەسۋ ءۇشiن ءتاپسiرiن

جەتە دە قويماس ءجۇز جىلدار.

 

ارى دا بەرi اۋاتىن،

تۇنەرiپ كەيدە جاۋاتىن،– 

اشىلعان سول بiر كiتاپتان،–

اقشا بۇلت اشتى-اۋ ساۋاتىن...

 

تاعدىردان كورiپ قىسپاق كوپ،

قابiردiڭ باسىن قىستاپ كەپ،

قاناتىن قاعىپ سول كiتاپ

تالپىنىپ جاتىر ۇشپاق بوپ...

 

قۇپيا

 

قۇرساقتاعى قۇپيالى تىنىشتىق...

كiم-كiمنiڭ دە كوڭiلiنە تىم ىستىق.

ۋايىمدى، قامكوي، كۇپتi, مازالى

انا-جۇرەك ءلۇپiلiن دە ۇعىستىق .

 

تiرشiلiكتە كورمەك بولدىق ىرىس-قۇت،

قولىمىزدى كوككە جايىپ تۇرىستىق...

تiرiلەرگە تۇسiنiكسiز ءبارi بiر

قابiردەگi قۇپيالى تىنىشتىق...

 

“ورالمان”

 

بازارلار جاتىر ورتەنiپ...

اكiمقارالار اكiرەڭدەپ ءجۇر جەر كەڭiپ...

ادالبەك اقىن جۇمىسسىز قالدى،

ورتەنiپ كەتتi اقىنعا بiتكەن ەركەلiك.

بالا-شاعاسى اشىقتى...

شيەتتەي ەدi شەتiنەن...

ارعى بەت اسىپ، اڭساپ بiر جەتكەن عاشىقتى

اتامەكەنi قاقتى بەتiنەن.

 

ارتيۋر رەمبوداي ساۋداعا كiردi اڭعال جان،

ساۋدايى زامانى سولاي باسقا سالعاسىن،

ارمانى كۇيiپ، الدانعان،

دۇڭگiرشەك دۇكەن جانعاسىن;

ءار تۇما تاۋىپ ارناسىن،

دەسەك تە سولاي ءوز جولىن ءوزi جالعاسىن...

ارنالى وزەن اعىسى تولى كوپ ارمان،

قۇردىمعا قۇلاپ جوعالعان...

جاڭبىر بوپ تامعان جاناردان...

ۋاقىتتىڭ ءوزi وشiرە دە الماي قالماسىن،

قورقاۋي قوعام ماڭدايعا باسقان تاڭباسىن:

“و-رال-مان؟!”...

 

ۇلتتىق ماسەلە

 

دوڭبەكشiپ شىقتىم... ازاپ جاندى جەپ...

تەرەزەنi اشتىم... عاجاپ تاڭعى لەپ...

تەلەديداردى قوسسام – لاقىلداپ،

لاقتى بiر ءلاۋحي:

“تۇرمەلەر تۇگەل قازاقتاندى!” دەپ.

 

اپىر-اۋ، سوندا... توزاقتان كiرiپ،

و دۇنيەنi دە قازاقتاندىرىپ،

“جەتiسەر” كۇنگە جەتەر مە ەكەنبiز، اكiري،

بۇ دۇنيەنi مازاقتار، كۇلiپ؟..

 

...قانجارىن شامدا قانعا مالعان بار...

شاھيتتiك جولدى تاڭداپ العاندار...

ۇرى يتi مەنەن ءمۇريتi كوپ ەل – بۇل بايتاق –

كiم ءۇشiن جانىن جالداعان جاندار؟..  

 

بەرە گور ءوزiڭ، جاراتقان، مەدەت...

(شەشەننiڭ ءسوزi – سان اقپار، دەرەك)

سiلتەيدi-اۋ شiركiن:

“مەملەكەتتiك تiلدە،

سويلەيدi بiزدiڭ ءجالاپتار دا!” دەپ.

 

وي، قايران، مەنiڭ “دامىعان” تiلiم،

وسى ما ەدi جارىعان كۇنiم؟

قالايشا، قالاي، قولىنا كiمدەر - كiمدەردiڭ

ۇستاتىپ قويعان حالىق التىنىن؟

 

مەنIڭ ءۇش مIنIم

 

بويىمنان تالاي مiن تاپقان،

سىر تارتقان، سوسىن سىن تاققان،

بiر دوسىم – كوپتەن كورمەگەن:

“قارىزدان،

       دۇشپاننان،

                سىرقاتتان

تەز قۇتىلعانىڭ ءجون” دەگەن.

بiراق تا مەندiك بۇلتاقتان

ەشتەڭە تiپتi ونبەگەن...

ءۇش مiنiم مەنiڭ – شىن تاپقان

“تابىسىم” شىعار كولدەنەڭ:

قاشسام دا قايدا – بiر قاقپان

قۇرۋلى تۇرىپ، تەرلەگەم;

جازمىشقا، دوسىم، كونگەن ەم،

ارىلار ەمەس سور مەنەن:

سىرقاتسىز جانە

                  قارىزسىز،

                           “دوستارىم” جازعان ارىزسىز

كۇن كەشiپ تiپتi كورمەگەم!

 

باتپىراۋىق باللاداسى

 

شىبىق مiنiپ استىما شاپقىلاۋىق،

شارىقتاتتىم اسپانعا باتپىراۋىق.

كوككە ورلەگەن قوس كوزiم جەرگە تۇسپەي،

كەيدە قۇلاپ “اتىمنان” جاتتىم اۋىپ...

تiزگiنiمنەن سوندا دا ايىرىلماي

تاس توبەمدە قالقيتىن باتپىراۋىق;

 

ءوتتi جىلدار شىبىقتاي شاپقىلاۋىق

ات ۇستiندە...

جارىستىق، باق سىنادىق...

تۇقىرمايتىن تۇرقىما تاقتى ما ايىپ،

تiكسiنتتi مە تاۋانىم تاققا لايىق،

بiر توبەتتەر تiسiن ساپ، قاتتى قاۋىپ،

بiر كودەكتەر كۇيەسiن جاتتى جاعىپ;

 

بۇزباسىن دەپ بوي بەرمەي، توپتى جارىپ،

وزباسىن دەپ، ور قازىپ، وتتى جاعىپ،

ءالi دە ءجۇر وسقىرىپ، وقشىرايىپ...

قيتۇرقىدان قالايشا ءدات سۇرايىق،

قاي جارانى قاي جiپپەن قاپسىرايىق؟

زاتتە جۇرەك زارەزاپ، اتقىلاۋىق،

تامىردان دا تاۋiپتەر تاپتى قاۋiپ...

قۇلاپ جاتىپ اسپانعا كوز جiبەرەم،

كورiنەر مە ەكەن دەپ باتپىراۋىق؟

 

ءجۇرۋشi ەدiك پاك كۇلiپ، پاك مۇڭايىپ،

سول پەيiشتiڭ الدىندا تاك تۇرايىق...

مەيلi, تاعى شىبىقتى ات قىلايىق...

مەيلi, تاعى شۇيگiندە شاپقىلايىق...

مەيلi, تاعى كوككە ۇشسىن باتپىراۋىق...

بالالىقتىڭ ەسiگi اشىلمايدى

بايقاماستان كەتتiم بە قاتتى جاۋىپ؟...

 

ە-ھە-ھە-ھەي، قايداسىڭ، باتپىراۋىق؟!

 

كوكپەن كورIسۋ

 

وسى مەن، وسى بۇلتتارمەن تاعدىرلاسپىن با؟

تولعاندا iشiم قايعى مەن قاڭعىباس مۇڭعا،

كوزiمنiڭ جاسىن ەشكiمگە كورسەتپەۋ ءۇشiن

ەگiلiپ زاۋدە جىلايمىن جاڭبىر استىندا.

 

كiرپiكتەن اققان تامشىلار تiزiلiپ تامىپ،

توزiمنiڭ تەمiر ارقاۋى ءۇزiلiپ قالىپ،

قارا بۇلت تەكتەس سوگiلiپ، توگiلiپ ابدەن

جەڭiلدەپ قايتام مەن iشتەي ءمۇجiلiپ بارىپ.

 

جاۋىندى كۇندi جانىمداي جاقسى كورەمiن،

جاسىنمەن جىنى شارپىسقان باقسى ما ەدiم؟!.

كوك اسپانمەنەن وسىلاي كورiسiپ الام،

Iشiمە سىيماي كەتكەندە تاسقىن-الەمiم...

 

فاريزا

 

ءور ەدi... الداندىرماي ارزان قىزىق،

ءومiرi ءوتتi شوقتان مارجان تiزiپ.

ولەڭi وزەكتەردi وتتاي قارىپ،

ورتiنەن وشكەن جانىپ، جالعاندى ۇزiك.

 

پانيدەن باقيعا ءوتتi

پىراق جىلى،

پانتەون – ماڭگi پانا – جۇماق نۇرى...

پارناستىڭ پاديشاسى تاقتان تۇسپەس

پەيiشكە جارىق قوسسا شىراق-جىرى...

 

باس يمەي، كۇمiلجiمەي كۇنكورiسكە،

بۇرىلماي بۇقپانتايعا، بۇركەنiشكە،

تiك قاراپ، تiكە سويلەپ، تiزگiن تارتپاي،

تەپسiنiپ كەتە بارعان بiر پەرiشتە!.. –

 

باقۇل بول، بەكزات، بەرەن، اسىلزاتىم،

رۋحىڭا نۇر، نايزاعاي، جاسىن جاقىن!..

اقىننىڭ جۇرەگiنە عاسىر سيار،

ەشقاشان سىيماس بiراق عاسىرعا اقىن!

"جاس الاش" گازەتى

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

46 - ءسوز

تيبەت قالاي تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرىلدى؟

بەيسەنعازى ۇلىقبەك 1963