جۇما, 22 قاراشا 2024
46 - ءسوز 1421 3 پىكىر 5 قىركۇيەك, 2024 ساعات 15:55

قوعامنىڭ اشىق سانالى فيلوسوفياسى

سۋرەت اۆتوردىڭ پاراقشاسىنان الىندى.

قازاقتىڭ دۇنيەتانىم جۇيەسى اشىق سانا ءتۇرى.

عاسىرلار بويى كوشپەلى شارۋاشىلىقپەن اينالىسقان جانە ۇلى جورىقتار جاساعان نومادتار ۇنەمى، تىپتەن، كۇندەلىكتى جاڭا قۇبىلىستارعا، وقيعالارعا تاپ بولادى.

ولار سوعان ساي ۇنەمى شۇعىل شەشىم قابىلداۋلارى ءتيىس ەدى...بۇل - ءومىر ءسۇرۋدىڭ شارتى.

سوندىقتان، قازاق حالقىنىڭ دۇنيەتانىمى ۇنەمى جاڭالىققا قۇمار، ىزدەنۋگە نەگىزەلگەن، جاعدايعا بايلانىستى جالعىز عانا اقيقاتتى (وبەكتيۆتى) شەشىم قابىلداۋعا دايىن تانىم فورماسى بولىپ قالىپتاسقان.

ءبىز ونى حالىقتىڭ بويىندا ءالى كۇنگە دەيىن ساقتالعان ەلىكتەگىشتىك، قىزىعۋشىلىق، ءوز ويىن ايتۋعا ىنتالىلىق، قارسى پىكىرگە قۇمارلىق، وزگە دۇنيەنى تەز قابىلداۋ سياقتى مىنەزدەردەن بايقايمىز...

ءيا، كەي جاعدايدا حالقىمىز وسى مىنەزدەن زارداپ شەگىپ جاتادى. حالىقتىڭ وسى مىنەزىن ديكتاتورلار، دۇنيەقوڭىز قۋلار، الاياقتار، ەكىجۇزدى ساۋداگەرلەر، وتىرىكشىلەر جانە ت.ت. ازعىندار ءوز پايداسىنا قولدانىپ كەتۋى ءجيى كەزدەسەدى...

سوعان قاراماستان، قازاق وسى "اشىق سانا" فورماسىن جوعالپادى - جوعالتپاۋى دا كەرەك.

ويتكەنى، قوعامدا تەك قانا "اشىق سانا" قوعامدى عىلىم مەن بىلىمگە جەتەلەي الادى...

قازاق ەلى ءۇشىن ەڭ ماڭىزدىسى وسى!

سەبەبى، حالىق سول ارقىلى تەز ارادا ديكتاتوردى تانيدى، ونى قۋادى. الاياقتى انىقتايدى ونى اشەكەرەلەيدى. ساۋداگەردى ساباسىنا كەلتىرەدى. وتىرىكشىنى جەكسۇرىن ەتەدى.

ال، حالىق وسىنىڭ بارىنە تەك ءبىلىم مەن عىلىمعا بەيىم "اشىق ساناسى" بولعاندا عانا قول جەتكىزەدى...

ءوز كەزەگىندە، عىلىم مەن ءبىلىم ەل مەن جەرگە قىزمەت ەتىپ، حالىقتىڭ كۇشتى مەملەكەتىن قۇرۋىنا اكەلەدى.

قازاق وسىلايشا عانا ءوز قيالىنداعى جەرۇيىققا جەتەدى.

ەل الەمدىك تەحنولوگيالىق پروتسەسسكە تىكەلەي قاتىسۋدا جانە ونىمەن بەتپە بەت كەلۋدە.

ولاي بولسا، قازاق حالقىنىڭ ساناسىنىڭ اشىقتىعى ول پروتسەستىڭ بىزگە ەنۋىنە ايقارا جول اشادى.

قوعامدا مەكتەپ سانى كوبەيىپ، "جابىق سانا" فورماسىنداعى مەشىت ازايادى...

ول ءۇشىن ءبىلىمدى مەن عىلىمدى يگەرگەن جاستار قوعام ءومىرىنىڭ بار سالاسىندا فاۆوريتتەرگە اينالىپ، وزگەلەردى قىزىقتىراتىن، ۇلكەن الەۋمەتتىك توپقا اينالۋى ءتيىس...

سو كەزدە، دوگمالىق "جابىق سانامەن" شەكتەلگەن،ءبىلىم مەن عىلىمدى باستى قۇندىلىق سانامايتىن ۇلكەن "اۋتسايدەرلىك توپ" ءوز كوزقاراستارىن قايتا قاراپ، وزگەرە باستايدى...

ولاردى رەتتەۋشى كۇش فاۆوريتتەر مەن اۋتسايدەرلەر اراسىنداعى باسەكەلەستىك:

- ولاردى ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى اراسىنداعى ايىرماشىلىقتىڭ باسىمدىعى فاۆوريتتەر جاعىنا ءوتۋى،

- ءبىلىمدى عىلىمدى جاستاردىڭ قوعامدا قۇرمەتىنىڭ ارتۋى،

- ولاردىڭ الەمدىك كوممۋنيكاتسيادا وزدەرىن ەركىن سەزىنۋى،

- ءوز مەملەكەتىنىڭ قۋاتىنىڭ ارتۋىنا پراكتيكالىق ناقتى ارەكەتتەر جاساي الۋى،

- ۇلتتىق تاربيەلەنىۋى،

- ءوز تاريحىن قۇرمەتتەۋى،

- ءوز ۇلتى مەن وتانىن ايقىن سەزىنۋى،

- تازا قازاقى تاربيەسىنىڭ جانە ءتىلىنىڭ بولۋى ۇلكەن رول اتقارادى.

قازىر قوعام وسى ءۇشىن كۇرەسۋدە.

كەدەرگىلەر از ەمەس.

ولار: توتالدى كوررۋپتسيا (ديكتاتورلىق جۇيەنىڭ وتىز جىل بويى قۇرعان مەملەكەتتىك باسقارۋ ينستيتۋتى), توقىراۋعا ۇشىراعان ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى، قوعام مىنەزىنىڭ وزگەرىپ، وزدەرىن الەمدىك باسەكەلەستىك سۋبەكتىسى سەزىنبەۋى، مەملەەتتىگىن جان دۇنيەسىمەن قابىلداي الماۋى.

وسى وتقا ماي قۇيىپ جاتقان سەپاراتيستىك پيعىلداعى جانە ءدىني دوگماتيزمنىڭ ءالى دە ءورشىپ تۇرۋى...

الايدا، وسىعان قارسى كۇرەس قازىر مەكتەپتەرگە جەتتى، بالاباقشانى دا قامتۋعا ارەكەت ەتىپ جاتىرمز.

ءبىلىم بەرۋ مەن عىلىم ساپاسىن ارتتىرۋ ۇنەمى ساياساتتىڭ العى شەبىندە.

يدەولوگيانىڭ العاشقى ۇلتتىق قالىبى قايشىلىقتى جاعدايدا قالىپتاسۋ ۇستىندە...

ەگەر، ەلىمىز فورس ماجورلىق جاعدالاردان امان ەسەن ءوتىپ، ءوز دامۋ باعىتىنا قول جەتكىزسە قازاق جاستارىنىڭ ينتەللەكتۋالدى پوتەنتسيالى وعان دايار.

اشىق سانا فورماسى دەگەنىمىز وس!

ءابدىراشيت باكىرۇلى، فيلوسوف

Abai.kz

3 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1453
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3217
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5257