قازاق ءباسپاسوزى ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىندا كورشىلەس قىرعىزستاننىڭ شۋ وبلىسىنىڭ پەتروۆكا ەلدىمەكەنىندەگى ۇلتارالىق قاقتىعىستار تۋرالى حابارلاعان بولاتىن. الايدا، وكىنىشكە وراي، وسى قايعىلى وقيعادان كەيىنگى جاعداي، ونىڭ ىشىندە وسى ىسكە بايلانىستى قانداسىمىز، قىرعىز رەسپۋبليكاسى قازاقتارىنىڭ «الاش» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى ەركىن بولەكباەۆتىڭ تۇتقىندالعانى جايىنداعى شىنايى اقپارات جوقتىڭ قاسى…

ومىردەرەك
بولەكباەۆ ەركىن قاسىمۇلى
قىرعىز رەسپۋبليكاسى قازاقتارىنىڭ «الاش» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى، قىرعىزستاننىڭ جاسىلدار پارتياسى ورتالىق كەڭەسى تورالقاسىنىڭ توراعاسى.
1961 جىلدىڭ 13 ناۋرىز كۇنى قىرعىز رەسپۋبليكاسى، شۋ وبلىسى، سوقۋلىق اۋدانىنىڭ سوقۋلىق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن.
بىرنەشە مارتە قىرعىز رەسپۋبليكاسى جوگوركۋ كەنەشىنىڭ مۇشەسى. قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ ەقىۇ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنىڭ تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى، قىرعىز پارلامەنتىنىڭ ەقىۇ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنداعى ۇلتتىق دەلەگاتسياسىنىڭ مۇشەسى.
قازاقستان مەن قىرعىزستاننىڭ پارلامەنتارالىق كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى.
بىرنەشە مەملەكەتتىك ناگرادالارمەن ماراپاتتالعان. ءتورت بالانى تاربيەلەپ وتىر.

قازاق ءباسپاسوزى ءساۋىر ايىنىڭ سوڭىندا كورشىلەس قىرعىزستاننىڭ شۋ وبلىسىنىڭ پەتروۆكا ەلدىمەكەنىندەگى ۇلتارالىق قاقتىعىستار تۋرالى حابارلاعان بولاتىن. الايدا، وكىنىشكە وراي، وسى قايعىلى وقيعادان كەيىنگى جاعداي، ونىڭ ىشىندە وسى ىسكە بايلانىستى قانداسىمىز، قىرعىز رەسپۋبليكاسى قازاقتارىنىڭ «الاش» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى ەركىن بولەكباەۆتىڭ تۇتقىندالعانى جايىنداعى شىنايى اقپارات جوقتىڭ قاسى…

ومىردەرەك
بولەكباەۆ ەركىن قاسىمۇلى
قىرعىز رەسپۋبليكاسى قازاقتارىنىڭ «الاش» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى، قىرعىزستاننىڭ جاسىلدار پارتياسى ورتالىق كەڭەسى تورالقاسىنىڭ توراعاسى.
1961 جىلدىڭ 13 ناۋرىز كۇنى قىرعىز رەسپۋبليكاسى، شۋ وبلىسى، سوقۋلىق اۋدانىنىڭ سوقۋلىق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن.
بىرنەشە مارتە قىرعىز رەسپۋبليكاسى جوگوركۋ كەنەشىنىڭ مۇشەسى. قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ ەقىۇ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنىڭ تۇراقتى كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى، قىرعىز پارلامەنتىنىڭ ەقىۇ پارلامەنتتىك اسسامبلەياسىنداعى ۇلتتىق دەلەگاتسياسىنىڭ مۇشەسى.
قازاقستان مەن قىرعىزستاننىڭ پارلامەنتارالىق كوميسسياسىنىڭ مۇشەسى.
بىرنەشە مەملەكەتتىك ناگرادالارمەن ماراپاتتالعان. ءتورت بالانى تاربيەلەپ وتىر.

…ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 26 ءساۋىر كۇنى پەتروۆكا اۋىلىندا جويقىن ۇلتارالىق قاقتىعىس بولعان-دى. داۋدىڭ باسى ءوزىمىزدىڭ ماياتاس اۋلىندا ورىن العان وقيعاعا ابدەن ۇقسايدى: قىرعىز جانە ورىس جۇرتشىلىعى ۇلتى كۇرد ەر ازامات ءتورت جاسار قىزدى زورلادى دەپ ايىپتاپ، وسى ۇلتقا جاتاتىن اۋىلداستارىن سوققىعا جىعادى. قاقتىعىستاردىڭ سالدارىنان بىرنەشە ادام جاراقاتتانادى. نوبايى جۇزگە جۋىق ادام تۇتقىنعا الىنادى.
كەلەسى كۇنى 27 ساۋىردە سول اۋىلدا «توبەلەس شىعاردى» دەگەن ايىپپەن قامالعانداردىڭ تۋعان–تۋىستارى جينالىپ، ۇلكەن نارازىلىق اكتسياسىن وتكىزەدى. ميتينگىگە جينالۋشىلار ەلگە تانىمال ازاماتتاردى، پارلامەنت دەپۋتاتتارىن، پارتيا باسشىلارىن شاقىرادى. حالقىنا اراشا تۇسەم دەپ كەلگەن ەل ازاماتتارىنىڭ ىشىندە «الاش» قوعامىنىڭ باسشىسى، قىرعىزستاننىڭ جاسىلدار پارتياسىنىڭ باسشىسى ەركىن بولەكباەۆ تا بار ەدى…
جاسىلدار پارتياسى مەن بولەكباەۆتىڭ ادۆوكاتتارىنا سەنەتىن بولساق، قانداسىمىز پەتروۆكا اۋىلى تۇرعىندارىمەن تەلەفونمەن سويلەسكەن بويدان كولىگىنە ءمىنىپ، جول ءجۇرىپ كەتكەن. سونداعى بارلىق ويى حالىقتى تىنىشتاندىرىپ، باسۋ ايتىپ، كەلەگە شاقىرۋ بولاتىن. الايدا، پەتروۆكاعا كەلگەن بويدان بولەكباەۆتى جەرگىلىكتى ميليتسيا قىزمەتكەرلەرى «ۇلتارالىق قاقتىعىستى ۇيىمداستىرۋشىسىڭ» دەپ تۇتقىنداپ، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ يزولياتورىنا اپارىپ قاماپ قويادى.
ءبىر قىزىعى ءدال سول كۇنى ەلدىڭ باس پروكۋرورى ساتىبالديەۆ پەن ىشكى ىستەر ءمينيسترى قونعانتيەۆتى قابىلداعان قىرعىز پرەزيدەنتى قۇرمانبەك باكيەۆ پەتروۆكادا بولعان جاعدايعا مۇلدەم باسقا باعا بەرگەن بولاتىن. اتالعان لاۋازىم يەلەرىن قابىلداي وتىرىپ ول: «ادامنىڭ جانى تۇرشىگەرلىك جايت (كىشكەنتاي قىزدى زورلاۋ – «اباي–ينفورم») وسىدان ءۇش اپتا بۇرىن بولعان ەكەن. نەلىكتەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قاجەتتى ءىس–شارالاردى اتقارمادى؟ نەگە ولار سول كىشكەنتاي ءبۇلدىرشىننىڭ اتا–اناسى عانا ەمەس، جالپى سول اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ارىزدارى مەن تالاپتارىنا نازار اۋدارمادى؟ مۇنداعى باستى ايىپ ءوز بيلىگىنەن كومەك پەن ادىلەت كورە الماعان قاراپايىم ادامداردا ەمەس! بارلىق كىنا ازاماتتاردىڭ جان-ايقايى مەن قورلىعىنا پىسقىرىپ تا قاراماعان، ماسەلەنى جىلى جاۋىپ تاستاعىسى كەلگەن شەنەۋنىكتەردىڭ موينىندا!» – دەپ قاداپ ايتقان بولاتىن. ادەتتەگىدەي وسىنداي ايبارلى سوزدەردەردەن كەيىن جەرگىلىكتى ميليتسيا باسىشىسى مەن اۋدان پروكۋرورى قىزمەتتەرىنەن بوستىلادى.
جوعارى بيلىك وكىلدەرىنىڭ ەلباسشىسىنىڭ تارىپىنان العان «سىباعاسى» وسىنداي بولسا، قاقتىعىستان كەيىن حالقىنا، اۋىلداستارىنا اراشا تۇسەم دەپ كەلگەن قانداسىمىز ەركىن بولەكباەۆتىڭ ايىبى نەدە؟ بۇل قۋدالاۋدىڭ ارتىندا قانداي كۇشتەر تۇر؟ قىرعىزستاننىڭ ارنايى ورگاندارى وزدەرىنە جۇكتەلگەن كىنانى باسقا كۇشتەرگە جاپقىسى كەلگەنى مە؟ الدە قىرعىزستان بيلىگى سايلاۋ الدىندا ءوزىنىڭ بەلدى دە بەدەلدى قارسىلاسىن، قىرعىز وپپوزيتسياسى كوشباسشىلارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىن بولەكباەۆتى «ويىننان شىعارىپ تاستاعىسى» كەلىپ وتىر ما؟ ويىننان «ۋاقىتشا شىعارىپ تاستاعىسى» كەلە مە؟ الدە ونى مۇلدەم قۇرتىپ جىبەرگىسى كەلە مە؟
بۇلاي دەيتىن سەبەبىمىز دە جوق ەمەس. كەشە عانا رەداكتسيامىزعا قىرعىزستاننىڭ جاسىلدار پارتياسىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى تاراتقان اقپارات كەلىپ ءتۇستى. پارتيانىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ حابارىنا سەنسەك، بۇگىنگى كۇنى بولەكباەۆتىڭ ومىرىنە قاۋىپ ءتونىپ وتىر ەكەن. ول تۇتقىندالعان كۇننەن باستاپ 8 مامىرعا دەيىن تەرگەۋ يزولياتورىندا جالعىز ءوزى وتىرعان. تەرگەۋشىلەر تاققان ايىپتارعا ءۇزىلدى-كەسىلدى قارسى شىعىپ، ولاردى مويىنداۋدان باس تارتقاننان كەيىن بولەكباەۆتىڭ كامەراسىنا شۋرول شاريپوۆ دەگەن ناركومان قىلمىسكەردى وتىرعىزىپتى. «ەسىرتكىسىز ەسىرىپ كەتەتىن قىلمىسكەردىڭ بەلگىلى ساياساتكەرمەن ءبىر كامەراعا وتىرعىزىلۋى بولەكباەۆقا جاسالعان قىسىم عانا ەمەس، ونىڭ ومىرىنە تونگەن قاۋىپ» دەيدى جاسىلدار پارتياسىنىڭ بەلسەندىلەرى.
ول از بولعانداي ارنايى قىزمەتتە ىستەيتىن قۇزىرەتى كۇشتى مىقتىلار ءبىر اپتادان كەيىن بولەكباەۆتىڭ كامەراسىنا ءىلياس ەسىمدى ادام ولتىرگەن دەگەن ايىپپەن سوتتالىپ جاتىرعان تاعى ءبىر قىلمىسكەردى وتىرعىزىپتى. ادۆوكاتتاردىڭ ايتۋىنشا، بۇندا دا ۇلكەن گاپ بار كورىنەدى. بۇگىننىڭ وزىندە قوس قىلمىسكەر بولەكباەۆقا قىسىم كورسەتىپ، قولىندا بار زاتتارىن، كىتاپتارىن (ونىڭ ىشىندە قىلمىستىق كودەكستىڭ ءماتىنىن) تارتىپ الىپ، ونى توبەلەسكە نە قاقتىعىسقا يتەرمەلەپ باستاعان. بولەكباەۆ بارىنشا سابىر ساقتاپ، ەشقانداي ارانداتۋعا بارماۋعا تىرىسىپ باعۋدا. الايدا وسىنداي «ءدۇرداراز كورشىلەستىك» جالعاسا بەرەتىن بولسا، ونىڭ ءتۇبى قايدا اپارۋى مۇمكىن؟ ساياسي ديسسيدەنتتەردى قىلمىسكەرلەردىڭ قولىمەن جازالاۋ كەڭەس زامانىنان قالعان ارنايى ورگانداردىڭ ءتاسىلى ەمەس پە ەدى؟ كەزىندە جەلتوقسان قاھارمانى قايرات رىسقۇلبەكوۆ تە وسىنداي «كورشىلەستىكتىڭ» كەسىرىنەن مەرت بولعان جوق پا ەدى؟
قالاي بولعاندا دا قازاق قاۋىمى، ۇلت پاتريوتتارى قانداسىمىز ەركىن بولەكباەۆقا اراشا ءتۇسۋى كەرەك! ەگەر ەركىننىڭ ءومىرى نە بولماسا دەنساۋلىعىنا زاقىم كەلسە، بۇل قىلمىس تەك ونىڭ «كامەرالاس كورشىلەرىنىڭ» عانا كىناسى بولماسى حاق. ول بۇگىنگى قىرعىز بيلىگى مەن ارنايى قىزمەتتەرىنە جاعىلعان وشپەس تاڭبا بولاتىنى انىق! قىرعىزستاندا قازاقتەكتى ساياساتكەرلەر بىرىنەن كەيىن ءبىرى «جۇمباق جاعدايدا» مەرت بولىپ جاتسا (وسىدان ەكى اي بۇرىنعى مەدەت سادىرقۇلوۆتىڭ مەرت بولۋى تۋرالى كوپ ايتىلعان بولاتىن) نە بولعانى؟ بۇنداي «ساياسي ويىندار» قىرعىزستاننىڭ يميدجىنە عانا ەمەس، جالپى بىرتۋعان قازاق پەن قىرعىز حالىقتارىنىڭ دوستىعىنا، باۋىرلاستىعىنا كولەڭكە تۇسىرەدى ەمەس پە؟ اباي بولايىق، اعايىن!

ايدوس سارىم، «اباي-ينفورم»