شىجاڭ اۆتونومياسىنا قىتاي قاپتادى
قىتاي ۇكىمەتى شىڭجاڭ اۆتونومياسىنىڭ جەرگىلىكتى ايماقتارىنا 200 مىڭ كوممۋنيست كادردى جىبەرۋ تۋرالى بۇيرىق ءتۇسىردى.
قىتاي ۇكىمەتى بيىلدان باستاپ، ءۇش جىلدا، جالپى 200 مىڭ مامان مەن مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردى «ەل رايىن بايقاۋ، جەرگىلىكتى حالىقپەن جۇمىس جاساۋ» دەگەن جەلەۋمەن شىڭجانىڭ اۋىل-ايماقتارىنا جىبەرەتىندىكتەرىن جاريالاپ، العاشقى كەزەكتە 70 مىڭعا جۋىق قىزمەتكەردى جەرگىلىكتى وڭىرلەرگە الىپ بارعان. ون ەكىنشى اقپاندا جاريالانعان بۇل بۇيرىق بويىنشا، «شىڭجاڭنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىن كادرلارمەن قامتۋ»، «كادرلار بارماعان ايماق بولماۋ» دەگەن ۇراندارمەن اۆتونوميانىڭ جەر-جەرىنە، اۋىل-ايماقتارىنا كوممۋنيستتەردى جاپپاي جىبەرۋ ناۋقانىن قولعا العان.
جەرگىلىكى وڭىرلەرگە، اۋىلدارعا جىبەرىلەتىن كادرلاردىڭ مىندەت وتەۋ مەرزىمى التى ايدان ءبىر جىلعا دەيىن، بۇل مىندەتكە كادرلار ءوز ەرىكتەرىمەن قاتىسىپ جاتىر دەپ حابارلاعانىمەن، الايدا، بۇل بۇيرىق جەدەل تۇسىرىلگەن جانە قاتال تارتىپپەن اتقارىلۋدا ەكەن.
ۇيعىر اۆتونومياسى باسشىلىعىنىڭ حابارلاۋىنشا، اۆتونومياعا قاراستى ورگاندارداعى العاشقى 70 مىڭ كادردى جۇمىسپەن قامتۋ 5 ناۋرىزدان بۇرىن تولىقتاي اياقتالعان.
قىتاي بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا نەگىزدەلگەندە، بۇيرىق جاريالانعاننان كەيىن، شىڭجاڭ اۆتونومياسىندا تاپسىرمانى ورىنداۋ تۋرالى ۇلكەن جينالىس اشىلعان، شىڭجاڭداعى جوعارى، ورتا جانە تومەنگى كادرلاردىڭ بارلىعىنا جەرگىلىكتى وڭىرلەرگە بارىپ، ءبىر جىل جۇمىس ىستەۋ مىندەتتەلگەن. بۇرىنعى ساياسات بويىنشا، شىعىس قىتاي پروۆينتسيالارىنان كەلىپ، شىڭجاڭنىڭ جەرگىلىكتى ايماقتارىندا جۇمىس ىستەپ جاتقان قىتاي كادرلارىنىڭ مىندەت مەرزىمى بىتكەن بولسا دا، بىراق، ولارعا جالعاستى جەرگىلىكتى ورىندا جۇمىس ىستەۋ تالاپ ەتىلگەن.
اۆتونوميانىڭ ادىلەت باسقارماسى، اۆتونوميانىڭ سىرتقى ىستەر باسقارماسى سياقتى مەكەمەلەر شىڭجاڭنىڭ جەرگىلىكتى اۋىلدارىنا جىبەرىلەتىن قىزمەتكەرلەر گرۋپپاسىنىڭ باسشىلارىن ءتورت كۇن ارناۋلى تاربيەلەيدى ەكەن. وسى ءتورت كۇندىك تاربيەلەۋدە، كادرلارعا نەگىزگى ساياساتتار جانە ولاردىڭ جەرگىلىكتى ورىنعا بارعاننان كەيىنگى مىندەتتەرى وقىتىلعان. ءبىرىنشى ناۋرىزدا كادرلاردى جەرگىلىكتى ايماقتارعا جىبەرۋ ءراسىمى رەتىندە، جينالىس اشىلعان. 5 ناۋرىزدان بۇرىن كادرلاردى جىبەرۋ ءۇردىسى تولىقتاي ىسكە اسىرىلعان.
حالىققا دۇرىس يدەولوگيا جۇرگىزۋ، ءدىننىڭ حالىققا ىقپالىن باسەيتۋ، تەرروريزمگە قارسى تۇرۋ، زاڭسىز ءدىني ارەكەتتەردەن ساقتانۋ دەگەن ۇراندارمەن اۋىل-اۋىلعا اتتانعان كادرلار جۇمىستارىن باستاپ تا كەتتى.
بۇل تۋرالى شەتەلدىك ساراپشىلار بىلاي دەيدى: «200 مىڭ ادام دەگەن از سان ەمەس. قىتاي مەملەكەتى سونشا ادامعا كەتەتىن ەكونوميكالىق اۋىرتپالىققا قاراماي، تاريحتان بەرگى ەڭ زور كولەمدە جەرگىلىكتى حالىق اراسىنا يدەولوگيا ۋاعىزداۋ ماقساتىندا كادرلاردى جىبەرۋى راسىندا ويلاندىرادى. بۇل قاراپايىم ماسەلە ەمەس، وسىدان-اق قىتايدىڭ ايلاكەرلىگىن بىلۋگە بولادى. بۇنى قازىرگى الەم ساياساتىمەن بايلانىستىرا باعامدايتىن بولساق، جاقىندا قىرىمدا جالپى حالىقتىق رەفەرەندۋم كەزىندە، قىرىمداعى ورىستاردىڭ سانى سول جەردىڭ تاريحي تۇرعىنى تاتارلاردان اسىپ 60 پايىز بولعاندىقتان، تاتارلار قانشالىقتى نارازىلىق تانىتسا دا، رەفەرەندۋم قورىتىندىسىندا، رەسەيگە قوسىلۋعا ءماجبۇر بولدى. بۇل قىتايدى دا ويلاندىردى. باتىس ايماعىن قىتايلاندىرۋدى ۇدەتە ءتۇستى. سول ءۇشىن قىتاي ۇكىمەتى وسى بۇيرىقتى جەدەل ءتۇسىرىپ وتىر».
اۆتونوميا ورتالىعىنىڭ ءمالىم مەكەمەسىنەن جەرگىلىكتى اۋىلعا جىبەرىلگەن، بىراق اتىن ايتقىسى كەلمەگەن ءبىر قىزمەتكەردىڭ اقپارات بەرۋىنشە، ولار ءاربىر اۋىلدارعا، ءاربىر وتباسىعا، ءتىپتى ديقانداردىڭ ەگىس اتىزدارىنا دەيىن بارىپ، ولاردىڭ تۇرمىس جاعدايىن، وتباسىنىڭ كۇنكورىسىن، ەكونوميكالىق جاي-كۇيىن ۇعىسىپ جانە وزدەرى بارعان اۋىلداعى قوعامدىق قايشىلىقتاردى حابارلاپ تۇرۋعا مىندەتتى. وعان قوسا وزدەرى بارعان اۋىلدىڭ ىشكى ءومىرى، قوعامدىق كوزقاراستارى تۋرالى ەستەلىك جازىپ وتىرۋلارى كەرەك. جانە ءاربىر جەرگىلىكتى وڭىرگە جىبەرىلگەن قىزمەتكەر بولۋى مۇمكىن كەز-كەلگەن جاسىرىن قاۋىپ كەزىندە، جەدەل ارەكەت ەتىپ، ورتالىققا حابارلاي الاتىن قابىلەتتى جەتىلدىرۋ تۋرالى ءۇش كۇندىك تاربيەلەۋدەن وتكەن.
بۇل قىزمەتكەر اۋەلى جاس بالاسى بار بولسا دا، بالاسىن تاستاپ، جەرگىلىكتى وڭىرگە ءماجبۇرلى جىبەرىلگەنىن ايتقان. ەگەر مىندەتتەن باس تارتار بولسا، بۇدان كەيىنگى قىزمەت جاعدايىنا كەرى اسەرى تيەدى، ءتىپتى، ونىڭ ساياسي ۇستانىمىنا كۇدىك تۋاتىندىعىن ايتقان.
ونىڭ ايتۋىنشا، ۇرىمجىدەن جانە اۆتونوميا دارەجەلىك ورگانداردان تومەنگە جىبەرىلگەن كادرلار ءوز ەركىمەن ەمەس، ءماجبۇرلى تۇردە اۋىلدارعا بارىپ جاتىر ەكەن. اياق-استىنان مىندەتتەلگەن بۇل مىندەتتەر ولارعا رۋحاني، ەكونوميكالىق جاقتان باسىم اكەلىپ جاتقاندىعان ايتقان. ولاردىڭ وتباسىنا جانە ومىرلەرىنە دە وڭاي بولىپ جاتپاعاندىعىن جەتكىزگەن.
تۇپنۇسقاداعى تاقىرىپ: «قىتاي ۇكىمەتى شىڭجاڭدى كوممۋنيست كادرلارمەن تولتىرۋعا ۋادە بەردى»
كەلۋ قاينارى: todayszaman اقپاراتتىق سايتى. ۆاشينگتون.
جانە «ەركىن ازيا» اقپاراتتىق سايتى.
اعىلشىن تىلىنەن اۋدارعان تالعار دالەلعازى
Abai.kz
