سسسر «پەداگوگتارى» اراعا كوپ جىل سالىپ استانادا جۇزدەستى
الماتىدا ەۋرازيا فورۋمىنىڭ كەزەكتى جيىنى ءوتىپ جاتىر. ال استانادا... سسسر-ءدىڭ وقۋ-اعارتۋ سالاسىنىڭ ماماندارى باس قوسۋدا. «سسسر-ءدىڭ وقۋ-اعارتۋ سالاسىنىڭ ماماندارى...» دەپ بەكەر جازىپ وتىرعان جوقپىز. بۇل ءسوز ءبىزدىڭ ءبىلىم جانە عىلىم ءمينسيترى جانسەيىت تۇيمەباۆتىڭ (سۋرەتتە) اۋزىنان شىقتى (ەسكەرتۋ: جيىن بارىسىندا سويلەگەن ادمداردىڭ سوزدەرىن قاز-قالپىندا بەرىپ وتىرمىز). قاراڭىز:
- مى گوۆوريم پەرۆىي سەزد ۋچيتەلەي ، رابوتنيكوۆ وبرازوۆانيا سنگ، وكازىۆاەتسيا پوسلەدني سەزد سسسر پروحوديل 1988 گودۋ. ەستەستۆەننو ناشي ۋچيتەليا - پروسترانستۆا سنگ سوسكۋچيليس. ي مى دوگوۆوريليس، چتو بۋدەم رەگۋليارنو پروۆوديت سەزدى ناشيح ۋچيتەلەي. سلەدۋيۋششي سەزد ۆچەرا مى وب ەتوم دوگوۆوريليس، پرەدلاگايۋت ناشي كوللەگي يز ارمەني ي يز بەلارۋسي. ەتو مى رەشيم، پوتوم سووبششيم.
«ءتۇيىندى ماسەلەنى» وسىلايشا شەشىپ العان تۇيمەباەۆ جيىننىڭ استانادا ءوتىپ جاتقانى ەسىنە تۇسكەن سوڭ با، جوعارىداعى ءسوزىن قازاقشا جالعاستىرعان بولدى:
الماتىدا ەۋرازيا فورۋمىنىڭ كەزەكتى جيىنى ءوتىپ جاتىر. ال استانادا... سسسر-ءدىڭ وقۋ-اعارتۋ سالاسىنىڭ ماماندارى باس قوسۋدا. «سسسر-ءدىڭ وقۋ-اعارتۋ سالاسىنىڭ ماماندارى...» دەپ بەكەر جازىپ وتىرعان جوقپىز. بۇل ءسوز ءبىزدىڭ ءبىلىم جانە عىلىم ءمينسيترى جانسەيىت تۇيمەباۆتىڭ (سۋرەتتە) اۋزىنان شىقتى (ەسكەرتۋ: جيىن بارىسىندا سويلەگەن ادمداردىڭ سوزدەرىن قاز-قالپىندا بەرىپ وتىرمىز). قاراڭىز:
- مى گوۆوريم پەرۆىي سەزد ۋچيتەلەي ، رابوتنيكوۆ وبرازوۆانيا سنگ، وكازىۆاەتسيا پوسلەدني سەزد سسسر پروحوديل 1988 گودۋ. ەستەستۆەننو ناشي ۋچيتەليا - پروسترانستۆا سنگ سوسكۋچيليس. ي مى دوگوۆوريليس، چتو بۋدەم رەگۋليارنو پروۆوديت سەزدى ناشيح ۋچيتەلەي. سلەدۋيۋششي سەزد ۆچەرا مى وب ەتوم دوگوۆوريليس، پرەدلاگايۋت ناشي كوللەگي يز ارمەني ي يز بەلارۋسي. ەتو مى رەشيم، پوتوم سووبششيم.
«ءتۇيىندى ماسەلەنى» وسىلايشا شەشىپ العان تۇيمەباەۆ جيىننىڭ استانادا ءوتىپ جاتقانى ەسىنە تۇسكەن سوڭ با، جوعارىداعى ءسوزىن قازاقشا جالعاستىرعان بولدى:
- وسى جيىندا ءبىز كوپتەگەن ماسەلەلەرگە كەلىسىم جاساپ جاتىرمىز. وقۋلىقتاردىڭ ماسەلەسى، وقۋ قۇرالدارى، اسىرەسە جاراتىلىستانۋ پاندەرى بويىنشا ورتاق وقۋلىقتار جاساۋ ماسەلەسى. بۇگىنگى ءبىزدىڭ سەزدىڭ جانىنداعى كورمەگە رەسەيدىڭ كوپتەگەن باسپالارى قاتىسىپ وتىر. رەسەيدىڭ بەلگىلى عالىمدارى، اۆتورلارى جاساعان وقۋلىقتاردى دا ءبىز كوبىرەك پايدالانۋعا تىرىسامىز. ونىڭ العاشقى ناتيجەلەرىن كورىپ وتىرمىز. ەلەكتروندى وقۋ قۇرالدارى، «درافا» باسپاسى شىعارعان ەكولوگيا، گەوگرافيا پاندەرى بويىنشا جازىلعان وقۋلىقتار بۇل باستامالاردىڭ ءساتتى ەكەنىن كورسەتىپ وتىر. سەزدەن كەيىنگى ءبىزدىڭ كەلەسى كەزدەسۋىمىزدى تمد ەلدەرىندەگى وقۋلىقتار مەن وقۋ قۇرالدارىنا ارناماقشىمىز. جانە قاتىسۋشىلاردىڭ اتىنان ۇلكەن ءوتىنىش ءبىلدىرىلىپ وتىر، وسى سەزد تۇراقتى بولسىن دەگەن. ويتكەنى ەڭ سوڭعى سەزد سسسر-ءدىڭ كەزىندە، كەڭەستەر وداعىنىڭ كەزىندە 1988-ءشى جىلى بولعان ەكەن. سوندىقتان دا مىنە، 22 جىل كەزەڭدە، اسىرەسە وقۋ-اعارتۋ سالاسىنداعى، مۇعالىمدەردىڭ، پەداگوگتاردىڭ ءجيى كەزدەسۋى وتە قاجەت. وسىعان وراي ەكىنشى سەزدى ارمەنيادا نەمەسە بەلورۋسيادا وتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.
دەپ كەلەدى دە بىلايشا اقتالىپ شىعا كەلەدى:
بۇل جەردە جاڭساق تۇسىنىك بولماسىن، رەسەيدىڭ وقۋلىقتارى ەنبەيدى. ءبىزدىڭ عالىمدار مەن ولاردىڭ عالىمدارى بىرلەسە وتىرىپ، ءبىزدىڭ وقۋ باعدارلامامىزعا لايىقتالعان، وقۋىلقتاردى جاسايدى.
مينيستر وبرازوۆانيا ي ناۋكي رف اندرەي فۋرسەنكو:
ەدينىي ۋچەبنيك نە وزناچاەت ودين ۋچەبنيك. ەتو وزناچاەت، چتو ۋچەنىە، يستوريكي يز رازنىح ستران سوبەرۋتسيا ي وبدۋمايۋت ۋچەبنىە پوسوبيا، موجەت بىت ۋچەبنيك، كوتورىە بى س وبششيح پوزيتسي پروسماتريۆال ناشۋ ەدينۋيۋ يستوريۋ. ەتو نە زناچيت، چتو تام دولجنا بىت تولكو ودنا توچكا زرەنيا. يا دۋمايۋ، چتو بىلو بى پولەزنو، ەسلي بى ۆ تاكوم ۋچەبنيكە بىلي پرەدستاۆلەنى رازنىە توچكا زرەنيا. نو ەتي توچكي زرەنيا دولجنى بىت ۆزايموۋۆاجيتەلنىە، دولجنى وحۆاتىۆات ۆسە منوگووبرازيە ناشەي يستوري، ۆسە تو چتو ناس وبەدينيالو ي تاكجە منوگوستوروننەە وپيسانيە تەح سلوجنىح مومەنتوۆ ۆ يستوري رازۆيتيا سسسر، ناشيح ستران پوسلە توگو كاك ۆ ۆوزنيكلو سنگ. دۋمايۋ، چتو رابوتا، كوتورايا پريۆەدەت ك سوزدانيا پوسوبي، ك سوزدانيۋ كنيگ دليا ۋچيتەلەي، ا موجەت بىت ۋچەبنيكوۆ دليا رەبيات، بىلا بى پولەزنوي.
ال كەرەك بولسا! سونىمەن كۇيرەگەن كەڭەس وداعىنىڭ تاريحىن ءبىزدىڭ جاس ۇرپاق قايتادان وقيتىن بولدى. تاريح ساحناسىنا گەنسەكتەر، بولشيۆيكتەر، كومسومولدار قايتادان شىعادى دەي بەرىڭىز ەندى. ولاردىڭ ەرلىكتەرى مەن جالىندى سوزدەرىن جاتتاۋ ويى ازات، ساناسى سەرگەك بولىپ قالىپتاسىپ كەلە جاتقان تاۋەلسىزدىك ۇرپاعىنىڭ ماڭدايىنا دا جازىلعان ەكەن! امال قانشا... كەدەندىك وداق كەڭەستىك وداقتى قايتا ءتىرىلتۋدىڭ باسى دەپ جۇرگەن جۇرت ءسىرا، بىردەڭەنى ءبىلىپ ايتاتىن سياقتى...
«اباي-اقپارات»