حات قورجىنىمىزعا اقمولا وبلىسىنىڭ تۇرعىنى تۇرسىن ابيلوۆتەن ءوتىنىش كەلىپ ءتۇستى. وندا ستەپنوگورسك قالاسىندا قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنە كەرەعار ءىس-شارالاردىڭ بەلەڭ الىپ بارا جاتقانى ايتىلىپ، جانايقايىن جاريالاۋدى سۇراپتى. ءبىز اۆتوردىڭ رەداكتسيامىزعا جازعان حاتى مەن ستەپنوگورسك قالاسىنىڭ اكىمى م.ش.تاقامباەۆقا جازعان حاتىن جانە ءتيىستى سۋرەتتەردى جاريالاپ وتىرمىز.

Abai.kz

ABAI.KZ سايتىنا 

ۇستىمىزدەگى جىلعى 28-مامىردا ستەپنوگورسك قالاسىندا «پوگرانيچنوە براتستۆو» قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكىزىلگەن «چەست يمەەم» دەگەن كونتسەرتكە بايلانىستى قالا اكىمدىگىنە جولدانعان حاتقا قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى ە.سالىقوۆانىڭ (ورىنداۋشى مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى ي.كوۆتسۋر) بەرگەن جاۋابىندا  قازاقستاندا رەسمي تۇردە بەكىتىلگەن شەكاراشىلار كۇنىندە (18-تامىز) ارنايى ءىس-شارا وتكىزۋ جوسپارلانعاندىعى ايتىلعان. الايدا اتالعان كۇنى شەكاراشىلاردىڭ قۇرمەتىنە ەشقانداي شارا وتكىزىلگەن جوق. سوندا اكىمدىكتىڭ بەرگەن جاۋابى پايعامبار جاسىنان اسقان مەنى الداۋ ما، الدە ەلىمىزدە رەسمي اتالعان كۇندى سىيلاماۋ ما؟

ستەپنوگورسك قالاسىنىڭ   اكىمى

م.ش.تاقامباەۆقا 

قۇرمەتتى اكىم مىرزا!

جاقىندا مەكتەپتە وقيتىن نەمەرەم: ء«بىزدى سولداتتاردىڭ تەگىن كونتسەرتىنە شاقىردى» دەگەن سوڭ ول قانداي كونتسەرت، قاشان، قايدا بولاتىنىن بىلەيىن دەپ كونتسەرتتىڭ جارناماسىن ىزدەپ شىقتىم، جارناما قالانىڭ بىرنەشە جەرىنە ىلىنگەن ەكەن. مىنە، ماسەلە وسىدان باستالدى. «پوگرانيچنوە براتستۆو» قوعامدىق بىرلەستىگى ۇيىمداستىراتىن «چەست يمەەم» دەگەن كونتسەرتتىڭ افيشاسىندا كەلمەسكە كەتكەن كەڭەس وداعىنىڭ گەربى، كەڭەس سولداتىنىڭ باس كيىمى سالىنىپتى، ءتىپتى ەڭ سوراقىسى قازاقستان شەكارا اسكەرىنىڭ كيىمىنە كەڭەستىك شەكارا اسكەرىنىڭ بەلگىسىن سالىپ قويعان. وسى جارنامانى مەكتەپتەرگە تاراتىپ، بالالاردى شاقىرىپتى. ەلىمىزدەگى شەكارا كۇنى ناقتى قاشان اتالاتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن ينتەرنەتكە جۇگىنىپ ەدىم، مىناداي اقپاراتتاردى تاپتىم: 

«دەكرەتوم سوۆناركوما 28 مايا 1918 گودا بىلا ۋچرەجدەنا پوگرانيچنايا وحرانا رسفسر. پراۆوپرەەمنيكوم ەتيح سترۋكتۋر ستالا فەدەرالنايا پوگرانيچنايا سلۋجبا روسسي, سوزداننايا ۋكازوم پرەزيدەنتا روسسي 30 دەكابريا 1993 گودا. ۆ سسسر دەن پوگرانيچنىح ۆويسك وتمەچالسيا س 28 مايا 1958 گودا ي بىل ۋستانوۆلەن ۆ سۆيازي س تەم، چتو 28 مايا 1918 گودا دەكرەتوم سوۆەتا نارودنىح كوميسساروۆ بىلا ۋچرەجدەنا پوگرانيچنايا وحرانا گرانيتسى رسفسر».

«دەن وبرازوۆانيا پوگرانيچنىح ۆويسك رەسپۋبليكي كازاحستان-پرازدنيك ۆ كازاحستانە, وتمەچاەمىي ەجەگودنو 18 اۆگۋستا. پرازدنيك وتمەچاەتسيا ۆ چەست پودپيساننوگو 18 اۆگۋستا 1992 گودا نۋرسۋلتانوم نازارباەۆىم ۋكازا «وب وبرازوۆاني پوگرانيچنىح ۆويسك».

سونىمەن 28-مامىردا اتالعان كونتسەرتى ءوتتى. جەڭىس مەموريالىندا وتكەن كونتسەرت جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلىپتى. ءتۇن ورتاسىنا دەيىن ءان شىرقالدى. شەكارا قىزمەتىنىڭ بۇرىنعى سولداتتارى مەرەكەنى «ۆيزيت» مەيرامحاناسىندا جالعاستىرىپ، تاڭ اتقانشا دۋمانداتقانىن وسى جەرگە جاقىن تۇراتىن مەن ءوز قۇلاعىممەن ەستىدىم. ماساڭ شەكاراشىلاردىڭ بەرەكەسىز ارەكەتى مەن بەيادەپ سوزدەرىن اشىق تەرەزەدەن انىق ەستىپ، كورىپ وتىردىم. 

الاڭدا وتكەن ءىس-شاراعا بۇرىنعى شەكاراشىلاردان باسقا اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرى، ءماسليحات دەپۋتاتتارى، ءتارتىپ ساقشىلارى، جەرگىلىكتى تەلەۆيدەنيە قىزمەتكەرلەرى قاتىسىپ جۇرگەنىن كوردىم. ەگەر رەسمي وتكەن مادەني شارا بولسا، اكىمشىلىكتەن نەگە ءبىر ادام بولماعانىن تۇسىنبەدىم. ەسكەرتكىش الدىندا جاسالعان ساحناعا قازاقستان شەكارا باعاناسىمەن بىرگە كەڭەس وداعىنىڭ شەكارا باعانى قاتار قويىلىپتى. كورەرمەندەر اراسىندا رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ جالاۋىن ۇستاپ وتىرعان ادامداردى كوردىك. بارلىق راسىمدەر تەك قانا ورىس تىلىندە جۇرگىزىلىپ، ورىسشا اندەر شىرقالدى.

وسى جازىلعانداردى كورىپ وتىرىپ، اتالعان شارا وتانشىلدىق پەن ءپاتريوتيزمدى دارىپتەۋگە ارنالعان دەپ ايتۋعا مۇلدە كەلمەيدى. ەلدىڭ بىرلىگىنە زيان كەلتىرەتىن، تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەكاراسىنا مەنسىنبەۋشىلىك تۋعىزاتىن وقيعا دەپ سانايمىز. سونىمەن قاتار ءىس-شارانى ەلباسىنىڭ رەسمي قاۋلىسىمەن بەلگىلەنگەن كۇنى ۇيىمداستىرماي، بۇرىنعى كەڭەس وداعى كەزىندەگى داتادا جاساۋ كورسوقىرلىق پا، الدە ادەيى جاسالعان ارەكەت پە؟ وسى شاراعا رۇقسات بەرگەن مەملەكەتتىك مۇددەلى ورگاندارعا ەلباسىنىڭ جارلىعى كوك تيىن با؟ ەل ىشىندە وتەتىن بارلىق ساياسي، مادەني شارالارعا تىكەلەي جاۋاپ بەرەتىن ىشكى ساياسات ءبولىمى قايدا قاراپ وتىر؟      

شىنىن ايتقاندا بۇل بىرىنشىدەن:

مەكتەپتەرگە تاراتىپ، مارشرۋت اۆتوبۋستارىنا ىلگەن افيشاعا كەڭەس وداعى گەربىن سالىپ، كەڭەس شەكارشىسىنىڭ بەلگىسىن تاعۋ يمپەريالىق پيعىلدان تۋىنداپ وتىرعان ارەكەت;

ەكىنشىدەن: جاس ۇرپاقتى پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋدە ادەيى اداستىرىپ، مەملەكەتتىك رامىزدەر مەن مەن وتاندىق قۇندىلىقتاردان شاتاستىرۋ;

ۇشىنشىدەن: تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ شەكاراسىنا مەنسىنبەۋشىلىكپەن قاراپ، بۇرىنعى كەڭەستىك كەڭىستىكتى اڭساۋ;

تورتىنشىدەن: ەلباسى بەلگىلەپ بەرگەن ارنايى كۇنى بولا تۇرا، قازاقستان شەكاراشىلارىنىڭ رەسمي اتريبۋتتارى بولا تۇرا كەڭەستىك شەكارا قىزمەتىنىڭ كۇنى، كەڭەستىك ەلتاڭبانى سالىپ، كەڭەستىك شەكارانىڭ اتريبۋتتارىن جارنامالاۋ ەل شەكاراسىنىڭ بۇتىندىگىنە نۇقسان كەلتىرىپ، ەل بىرلىگىنە زيانىن تيگىزەدى دەپ سانايمىز.

حالىقارالىق شارا نەمەسە حالىقارالىق جارىستار ەمەس، ەل ىشىندە وتكىزىلىپ جاتقان ءىس-شاراعا باسقا ەلدىڭ جالاۋىن كوتەرۋ دە ەلدى سىيلاماۋعا جاتادى. سونىمەن قاتار بارلىق راسىمدەردىڭ تەك قانا وتىس تىلىندە جۇرگىزىلۋى مەملەكەتتىك ءتىلدى سىيلاماۋ بولىپ تابىلادى.

ءتۇن ورتاسىنا دەيىن ورىسشا ولەڭ ايتىپ، تاڭعا دەيىن دۋمانداتقان سولداتتار ۇرپاققا قانداي ونەگە كورسەتەدى، شەكارا اسكەرىندە قىزمەت ەتكەندەر توبەلەس پەن اراق ءىشۋدىڭ شەبەرى دەگەندى كورسەتكىسى كەلە مە؟، ۆدۆ (اۋە-دەسانت اسكەرى) اسكەرلەرىنىڭ كۇنى ونسىز دا جىل سايىن كوشە مەن كافەلەردى شۋ قىلىپ، تويلانىپ جاتقان جوق پا؟

يماندىلىققا، ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا ارنالعان ءىس-شارالاردى تۇسىرۋگە ۋاقىت تاپپايتىن نەمەسە ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ قاتاڭ نۇسقاۋىمەن جۇرەتىن جەرگىلىكتى تەلەۆيدەنيە وسى كونتسەرتتى جاقسىلىپ ءتۇسىرىپ، ەرتەڭىندە 9-ارنادان كورسەتتى. سوندا جەرگىلىكتى جۇرناليستەر قازاقستانداعى شاكاراشىلاردىڭ رەسمي كۇنىن بىلمەي مە، الدە ولار دا كەڭەس شەكاراشىلارى كۇنىن قولداي ما؟ تۇرعىندار قوعامدا بولىپ جاتقان بارلىق وقيعالاردان تەلەۆيدەنيە ارقىلى حاباردار بولادى، ەل قاۋىپسىزدىگى مەن ۇرپاقتى پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋگە نۇقسان كەلتىرەتىن وسىنداي ءىس-شارالاردى تەلەديداردان كورسەتۋدى كونستيتۋتسيانىڭ جانە بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى تۋرالى زاڭنىڭ تالاپتارىن بۇزا وتىرىپ، تەرىس ناسيحات جۇرگىزۋ دەپ سانايمىز.      

كەز-كەلگەن مادەني-بۇقارالىق شارالاردى ۇيىمداستىرۋعا تىيىم سالىنبايدى، بىراق وسىنداي جاعدايلاردا شارانىڭ ءمانى مەن ماقساتىن ءبىلىپ، وتەتىن بارىسىن قاداعالايتىن ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ ءىس-شارالاردىڭ ىشكى استارىن تۇسىنۋگە قابىلەتى جەتپەي وتىر. ايتپەسە، ۇيىمداستىرۋشىلاردى شاقىرىپ، «ەل بىرلىگىن ساقتاۋ، ۇلتارالىق تاتۋلىقتى نىعايتۋ تۇرعىسىندا بىلاي جاسايىق» دەپ تاماشا ۇيىمداستىرىلعان كونتسەرتتە ەلدىڭ تۋىن كوتەرىپ، ەل ارالىق تاتۋلىقتى ناسيحاتتاپ جىبەرۋگە ابدەن بولاتىن ەدى.   

وسىنداي كەلەڭسىزدىكتەرگە جول بەرىپ، ەل بىرلىگى مەن شەكارا تۇتاستىعىنا زيانىن تيگىزەتىن، وسكەلەڭ ۇرپاقتى وتانشىلدىق پەن پاتريوتيزگە تاربيەلەۋدە اداسۋشىلىققا باستايتىن شارانىڭ وتۋىنە مۇمكىندىك بەرگەن ءتيىستى ورگانداردىڭ نەگىزگى قىزمەتىنە ساي جۇمىس اتقارىپ جاتقاندىعىن، ءتىپتى ولاردىڭ قىزمەتىنە لايىقتى ەكەندىگىن قايتا قاراۋ كەرەك، سونىمەن قاتار جوعارىدا اتالعان شارانى ۇيىمداستىرعان قوعامدىق بىرلەستىكتىڭ جۇمىسى دا باقىلاۋعا الىنۋى ءتيىس.

سوندىقتان وسى حاتتا جازىلعانداردى مۇقيات قاراپ، ءتيىستى شارا قولداۋدى سۇرايمىز، ەگەر ناقتى شارا قولدانباسا وسى حاتتى ورتالىق اتقارۋشى ورگاندارعا جانە رەسپۋبليكالىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنا جولدايمىز.   

تۇرسىن ابيلوۆ

ستەپنوگورسك قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ە.سالىقوۆانىڭ جاۋابى

Abai.kz