«جەكەشەلەندىرۋدىڭ ەكىنشى تولقىنىندا ءاربىر نىساننىڭ ساتىلۋى اشىق، جاريا جاعدايدا جۇزەگە اسۋى كەرەك. كونكۋرستىڭ قالاي وتكەنىن، كىمنىڭ قانداي نىساندى يەلەنگەنىن، كىمنىڭ نەنى جاسايمىن دەپ ۋادە ەتكەنىنەن حالىق حاباردار بولۋى ءتيىس. بىرىنشىدەن، بۇل مەملەكەتتىڭ بيزنەستىڭ جۇمىس ىستەۋىنە جاعداي جاساۋى. ەكىنشىدەن، ساتىلعان نىسانداردىڭ ءبارى نارىقتىق ورتاعا وتەدى، سونىڭ ناتيجەسىندە ىسكەر ادامداردىڭ سانى كوبەيىپ، ەكونوميكا جەڭىلدەپ، بيۋدجەتكە قاراجات قۇيىلادى»،- دەپ مالىمدەدى مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ 6 تامىزدا اقوردادا وتكەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا.

ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىنا وراي، وتاندىق كاسىپكەرلەر ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىندا وتكەن دوڭگەلەك ۇستەلدە قارجى جانە ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىكتەرىنىڭ وكىلدەرىنە جەكەشەلەندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىنداعى ءوز ۇسىنىستارى مەن ەسكەرتۋلەرىن اشىق ايتتى. اسىرەسە، ولار مەملەكەتتىك ورگاندار ەلەكتروندىق ساۋدا، جەكەشەلەندىرىلەتىن نىساندار جونىندەگى اقپاراتتى تولىق بەرمەيتىنىنە كوڭىلى تولماعانىن جەتكىزدى. «قانداي دا ءبىر جىلجىمايتىن مۇلىكتى ساتىپ العان ادامنىڭ اتى-ءجونىن نەگە اشىق ايتپايسىزدار؟ ءبىز وركەنيەتتى ەلدە ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان جوقپىز با؟ سوندىقتان، اشىقتىق پەن جاريالىلىق اۋاداي قاجەت؟» دەپ ساۋال جولدادى «پاسكال» جشس-ءىنىڭ ديرەكتورى عالىمجان ماسانوۆ. ونىڭ پىكىرىنشە، جەكەشەلەندىرۋ ۇدەرىسىنىڭ اشىق وتكىزىلمەۋى ءىرى-ءىرى نىسانداردى جەكەشەلەندىرۋگە مۇددەلىلىك تانىتقان كەيبىر كومپانيالارعا اسا ءتيىمدى.

وسى ساۋالعا جاۋاپ بەرگەن قارجى ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى رۋسلان دالەنوۆ كەز-كەلگەن كاسىپكەردىڭ اتى-ءجونىن اشىق جاريالاۋعا جۇرتتىڭ بارلىعى بىردەي كەلىسپەيتىنىن العا تارتتى. «بۇل جەردە كوممەرتسيالىق قۇپيامەن جانە اقپاراتتى جاريا ەتپەۋگە قاتىستى ءبىزدىڭ موينىمىزعا العان مىندەتتەمەلەرىمىزبەن بايلانىستى زاڭدىق جانە ەتيكالىق جاعدايلار بار. ءار ادام ءوزىنىڭ مۇلكىن جاريالاۋعا مىندەتتى ەمەس. سوندىقتان، بۇل ماسەلەنى زاڭدى جانە ازاماتتىق تۇلعالاردىڭ وزدەرىمەن كەلىسىپ، شەشەيىك»،- دەدى ول.

جالپى العاندا، ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى دا مەملەكەت مەنشىگىندەگى نىسانداردى ساتىپ الۋ ءۇشىن وتاندىق كاسىپكەرلەرگە بەرىلەتىن اقپارات جەتكىلىكسىز دەگەن پىكىردە. ماسەلەن، ۇكپ-نىڭ توراعاسىنىڭ ورىنباسارى جاننات ەرتىلەسوۆانىڭ پايىمداۋىنشا، تەك قانا قارجىلىق ەسەپ جونىندە اقپارات بەرۋ دۇرىس ەمەس. – قانداي دا ءبىر نىساننىڭ قارجىلىق ەسەبىنە قاراپ، ونى ساتىپ الۋ جونىندە شەشىم قابىلداۋ مۇمكىن ەمەس. قارجىعا قاتىستى ەمەس: ساتىلىم كولەمى، سول كومپانيادا جۇمىس ىستەيتىن ادامداردىڭ سانى جانە ت.ب. مالىمەتتەر دە بولۋى ءتيىس،- دەپ ءتۇسىندىردى ج. ەرتىلەسوۆا.

بۇگىنگە دەيىن كورىنىپ قالعان كەمشىلىكتەردى جويۋ ءۇشىن ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى بيلىك پەن قوعامنىڭ اراسىندا ەكى جاقتى بايلانىس مەحانيزمىن ىسكە قوسۋدى ۇسىنىپ وتىر. – بۇل جەردەگى ماسەلە – جەكەشەلەندىرۋ ۇدەرىسىنە قوعامدى تۇگەلدەي قاتىستىرۋ بولىپ تابىلادى. ءبىز بۇعان دەيىن قارجى مينيسترلىگىنە حات جازىپ، بىرىڭعاي ەلەكتروندىق ساۋدا الاڭىندا «شاعىمدار مەن وتىنىشتەر» دەگەن ءبولىم اشۋدى ۇسىندىق. بىراق مۇنداي ءبولىم ءالى دە اشىلعان جوق،- دەدى ۇكپ-نىڭ توراعاسىنىڭ ورىنباسارى. ول سونداي-اق، جەكەشەلەندىرۋدى تەك اقشالاي اۋكتسيون تاسىلىمەن وتكىزۋدى ۇسىنعان بولاتىن. ياعني، اشىق اۋكتسيوندا كەز-كەلگەن اقشاسى كوپ ادام ۇسىنىلعان نىساندى ساتىپ الادى. جالپى العاندا، بۇل ۇسىنىس قولداۋ تاپقان. الايدا، جاننات جۇرعاليقىزى www.gosreestr.kz سايتىنا كىرگەن ادامنىڭ اۋكتسيوننان بولەك ساتىلىمنىڭ باسقا دا تۇرلەرى بار ەكەنىن كورەتىنىن مالىمدەدى.

ءامىرلان ءالىمجان

Abai.kz