بۇگىندە الەمدە ساياسي پارتيالاردىڭ قىزمەتىن قارجىلاندىرۋ بىرنەشە جولمەن ىسكە اسىرىلادى. كەيبىر ەلدەر (قىتاي، سولتۇستىك كورەيا) كەڭەس وداعىنىڭ ءىزىن قۋىپ، ەلدە تەك ءبىر عانا پارتيانى قاناتىنىڭ استىنا العان. ونىڭ قارجىلاندىرىلۋى تولىعىمەن مەملەكەتتىڭ مويىنىندا. بۇل ەلدەگى بيلىكتى ۋىستا ۇستاپ تۇرۋعا مۇمكىندىك بەرگەنىمەن، ءبىرپارتيالى جۇيەمەن العا جىلجۋ ءتۇپتىڭ تۇبىندە وڭاي بولمايتىنىن الەم ەلدەرىنىڭ تاجىريبەسىنەن كوردىك ەمەس پە.

ساياسي پارتيالاردى قارجىلاندىرۋعا باقىلاۋ جاسامايتىن ەلدەر بار. ماسەلەن، تۋنيس ەلىندە پارتيالار قارجىلاندىرۋ كوزدەرى تۋرالى ەسەپ بەرمەيدى. سونداي-اق، سوڭعى جىلدارى اراب ەلدەرىنىڭ كوپشىلىگىندە پارتيالار جاۋىننان كەيىنگى ساڭىراۋقۇلاقتاي قاپتاپ، مەملەكەت ولاردىڭ اقشانى قايدان الىپ جاتقانىن باقىلاي المايتىن دارەجەگە جەتتى. سونىڭ سالدارىنان بۇل ەلدەردە ەرىنبەگەننىڭ بارلىعى پارتيا اشىپ، سىرتتان ولارعا وڭدى-سولدى قارجى اعىلۋدا. ارينە، قاراجات تەگىن بەرىلمەيدى، سول ارقىلى سىرتقى كۇشتەر ءوز مۇددەلەرىن ىسكە اسىرىپ، كوپ ەلدىڭ ىرگەسىن بۇزىپ، شاڭىراعىن ورتاسىنا ءتۇسىردى.

سونىمەن قاتار، ساياسي ۇيىمداردى قولداۋدىڭ الەمدە الدىڭعى قاتارلى ەلدەردە قولدانىلاتىن تاعى ءبىر ءتاسىلى بار. ول - سايلاۋشىلار سەنىمىنە يە بولعان پارتيالاردى مەملەكەتتىڭ تولىقتاي بولماسا دا، بەلگىلى ءبىر شارتتارمەن قارجىلاي قولداۋى. 

پارتيالارعا مەملەكەت قورجىنىنان قارجى ءبولۋ 60-70 جىلدارى باتىستىڭ دامىعان ەلدەرىنەن باستاۋ العان. ەڭ ءبىرىنشى ونى گەرمانيا جۇزەگە اسىرىپ، ارتىنشا فرانتسيا، اۆستريا، شۆەتسيا، فينليانديا، دانيا قولعا الدى 70-ءشى جىلدارى يتاليا، نورۆەگيا، كانادا جانە اقش وسىنداي تاسىلگە كوشتى.

سول دامىعان ەلدەر قاتارىنان تابىلعىش ءبىزدىڭ ەلىمىز دە وسى ءتاسىلدى قولدانىسقا ەنگىزۋگە ۇمتىلعان.

يا، قازاقستاندا قازىر پارتيالار بيۋدجەتتەن قاراجات الىپ وتىر جانە بۇل دەموكراتيالىق ءۇردىس بولىپ سانالادى-مىس.

2009 جىلدىڭ 3 قىركۇيەگىندە قر ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ «ساياسي پارتيالاردى قارجىلاندىرۋ ەرەجەسىن بەكىتۋ تۋرالى» №166/314  قاۋلىسى قابىلدانعان. سوعان ساي بولىنەتىن بيۋدجەت قارجىسى سوڭعى سايلاۋدا جەتكىلىكتى داۋىستى جيناپ، پارلامەنتكە وتكەن پارتيالارعا عانا ءتيىسىلى. ال، قارجىنىڭ كولەمى  ءاربىر سايلاۋشى داۋىسى ءۇشىن ەڭ از جالاقى مولشەرىنىڭ ءۇش پايىزى ەسكەرىلە وتىرىپ ايقىندالادى.

ياعني، قايسىسى داۋىستى كوپ الدى، مايلى جىلىكتىڭ باسى سول پارتياعا بۇيىرادى.

قازاقستاندا ونداي باقىتقا ءۇش پارتيا يە. ولار – 2012 جىلعى ءماجىلىس سايلاۋىندا 80.99% داۋىس جيناعان، تومەنگى پالاتاعا 83 دەپۋتاتىن وتكىزگەن «نۇر وتان»، 7.47% داۋىس جيناعان، 8 دەپۋتاتى بار «اق جول»،  7.19% داۋىسقا يە بولىپ، 7 دەپۋتاتى سايلانعان قازاقستان كوممۋنيستەرى حالىقتىق پارتياسى.

الگى ەرەجەگە قاراساق، كۇلشەنىڭ كولەمدىگى بولىگى قاي پارتياعا بەرىلگەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.

دەگەنمەن، سول اقشانىڭ مولشەرىن بىلۋگە قىزىعۋشىلىعىمىز ارتىپ، شوتقا قاعىپ كورگەنبىز.

ەلىمىزدە قازىر ەڭ تومەنگى جالاقى 19 966 تەڭگە. ونىڭ 3 پايىزى 598.98 تەڭگە بولادى. ەندى وسىنى «نۇر وتانعا» داۋىس بەرگەن 5 621 436 سايلاۋشىعا كوبەيتەمىز. سوندا شىققانى 3 ميلليارد تەڭگەدەن اسىپ ءتۇستى، ناقتى ايتساق 3 367 127 735 تەڭگە.

وسى فورمۋلامەن «اق جولدىڭ» اقشاسىن ەسەپتەگەنبىز، شىققانى – 310 514 226 تەڭگە. قكحپ-عا تيەسىلى قارجى 298 764 036 تەڭگە ەكەن.

ايتا كەتەيىك، بۇل ءبىزدىڭ جابايى ەسەبىمىز. بالكىم پارتيالاردىڭ الىپ جاتقانى بۇدان ءسال كوپ بولار نەمەسە كەم بولار.  

كورىپ وتىرعاندارىڭىزداي، «نۇر وتاننىڭ» ۇلەسى قالعان ەكەۋىنە قاراعاندا اناعۇرلىم قوماقتى. «بايدىڭ اسىن بايعۇس قىزعانادى» دەرسىزدەر، دەگەنمەن اقيقات وسى. ارينە بۇل جەردە ەشتەڭە دەي المايسىڭ، ەرەجە بويىنشا سايلاۋشىلارى كوپ بولعان سوڭ اقشانىڭ نەگىزگى بولىگىن دە سولار الىپ وتىر.

مەملەكەت وسىلايشا دەمەپ جاتقان سول پارتيالار حالقى ءۇشىن نە تىندىرىپ جاتىر؟ قاراجاتتى قايدا جۇمسايدى؟ تۋراسىن ايتقاندا، ولارعا بەرىلگەن ازدى-كوپتى قاراجات مىنا ءسىز بەن ءبىزدىڭ - سالىق تولەۋشىلەردىڭ اقشاسى. سوندىقتان دا، ونى بىلۋگە حاقىمىز بار عوي دەپ ويلايمىز. شەتەلدە وسىنداي جولمەن قارجىلاندىرىلاتىن پارتيالار مىندەتتى تۇردە بۇقاراسىنا ەسەپ بەرىپ وتىرادى.

ايتپاقشى، «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋىرجان بايبەك جاقىندا ءبىر جيىندا «پارتيامىزدىڭ قارجىلىق ەسەبىن جاريالايمىز» دەپ قالعان ەدى. «نەگىزگى ۇستانىمىمىز: جاۋاپكەرشىلىك، اشىقتىق، ەسەپتىلىك جانە تيىمدىلىك» دەگەندى ۇنەمى ايتىپ جۇرگەن ب.بايبەك سول ءسوزدىڭ ۇددەسىنەن شىعا ما؟ ونى كەلەر كۇننىڭ ەنشىسىنە قالدىرايىق.

نەگىزى بيۋدجەتتەن قاراجات پارتيالارعا تەك پارلامەنتكە وتكەنى ءۇشىن عانا بەرىلەتىن سىياقى ەمەس. سونىمەن قاتار، سايلاۋالدى ۇگىت-ناسيحات جۇرگىزە عوي دەپ تە بەرگەن جوق. جاسىراتىنى جوق، كوپ پارتيا ادەتتە سايلاۋ جاقىنداعاندا ويانادى. سوسىن ناۋقان كەزىندە حالىققا ۋادەنى ءۇيىپ-توگىپ، ەلدە جۇماق ورناتاتىن بولىپ، سايلاۋ بىتكەن سوڭ قايتادان تاز قالپىنا تۇسەدى. مەملەكەتتىڭ پارتيالارعا قارجى بەرۋىنىڭ ءمانىسى دە وسىندا. جەڭىسكە جەتكەن پارتيالارعا ء«بىر سايلاۋدان ەكىنشىسىنە دەيىن جاتىپ الماي، حالىقپەن جۇمىس ىستە، سايلاۋشىلاردىڭ مۇددەسى ءۇشىن قىزمەت ەت» دەپ بەرەدى.

حوش، سونىمەن بيۋدجەتتىڭ قاراجاتىن الىپ وتىرعان بۇل پارتيالار نە ءبىتىردى دەگەنگە توقتالايىقشى.

الدىمەن «اق جول» پارتياسىنا ۇڭىلەيىك. جاسىراتىنى جوق، اتاۋى «تىلگە جەڭىل، جۇرەككە جىلى تيەتىن»  بۇل پارتيانىڭ باستاپقىداعى ۋادەلەرىنە ءىشىمىز جىلىپ، ءبىزدى اق جولعا باستايتىن وسى بولادى-اۋ دەپ ويلاپ ەدىك. «قاشاندا حالىقتىڭ مۇددەسىن قورعايمىز»، الاش يدەياسىنا ادالمىز دەپ ۇرانداعان اقجولدىقتار ءماجىلىس تورىنە بارىپ جايعاسقان سوڭ، ايىمىز وڭىنان تۋار دەپ بوركىمىزدى اسپانعا اتقانبىز. الايدا، سايلاۋعا دەيىن ەكپىنى ءۇي جىققانداي بولعان پارتيانىڭ تىندىرعان ىلكىمدى ءىسىن ءالى كورە الماي شەرمەندەمىز.

ماجىلىستە بۇل پارتيا وكىلدەرى ۇيقىسىنان ويانىپ كەتكەندە، اۋىق-اۋىق دەپۋتاتتىق ساۋال جولداپ قويادى. كەيبىر زاڭداردىڭ قابىلدانۋىنا اتسالىسقانداي بولاتىنى بار. اسىرەسە بيزنەسكە قاتىستى ماسەلەلەرگە كىرىسىپ جۇرەدى. ايتپاقشى، كوپشىلىك «اق جولدى» سىرتىنان «بيزنەسمەندەر پارتياسى» دەيدى. ونىسىن كىم بىلگەن، ايتەۋىر پارتيا بەلسەندىلەرىنىڭ كوپشىلىگىنىڭ كەزىندە بيزنەستىڭ بەل ورتاسىندا جۇرگەندەر ەكەنى راس... ۇزىن ءسوزدىڭ قىسقاسى، پارتيانىڭ جالپىحالىقتىق جوبالار، باعدارلامالار ءتۇزىپ، ونى ىسكە اسىرىپ جاتقانىن كورمەپپىز...

كەلەسى پارتيا - قازاقستان كوممۋنيستەرى حالىقتىق پارتياسى. بۇرىنعى كوممۋنيستىك پارتيانىڭ ءىزباسارىمىز دەپ جۇرگەن بۇل پارتيانى «تۇلىپقا موڭىرەگەن سيىرعا» تەڭەمەسكە امال جوق. كوممۋنيستىك پارتيا كىمدى ۇشپاققا شىعاردى؟ قازاقستانعا قانداي پايداسى ءتيدى؟ وسى ساۋالداردىڭ ناقتى جاۋابىن وزدەرى بىلمەسە دە، قكحپ كەز كەلگەن جەرگە كەلمەسكە كەتكەن كوممۋنيستىك يدەولوگيانى تىقپالاۋمەن كەلەدى. حالىق ءۇشىن بۇدان بولەك نە جاساعانى وزدەرىنە عانا ءمالىم...

ال، كەلەسى پارتيا تۋرالى قالاساق تا، قالاماساق تا ۇزاعىراق توقتالۋعا تۋرا كەلەدى.

يا، «گازەتتەردى اشىپ قالساڭ دا، تەلەديداردى قوسىپ قالساڭ دا» الدىڭنان كەسەكولدەنەڭدەپ شىعا كەلەتىن پارتيا بۇل.

قاراپ وتىرساق، بۇل ەلدە «نۇر وتان» قولعا الماعان، قولداماعان سالا جوق كورىنەدى. انا ىسكە دە، مىنا ىسكە دە ارالاساتىنى راس ەندى.

ايتىس «نۇر وتانسىز» وتپەيتىن بولدى. ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنە قامقورلىق جاسايمىز دەپ، «كوكپار»، «اۋدارىسپاق»، «اسىق اتۋ» «قازاقستان بارىسى» سەكىلدى جارىستارعا دەمەۋشى بوپ كەتتى.

«وقۋلىقتاردىڭ ساپاسى ناشار» دەگەن ءسوز شىعىپ ەدى، ول جەردەن تاعى «نۇر وتان» تابىلا كەتىپ، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ سىلىكپەسىن شىعاردى. پارتيانىڭ «ميراس» قوعامدىق كەڭەسى 173 مەكتەپ وقۋلىعى مەن ادىستەمەلىك قۇرالعا تالداۋ جاسادى.

كۇن سايىن دەمەي-اق قويايىق، اي سايىن «كەدەرگىسىز كەلەشەك»، ء«بىزدىڭ اۋىل»، «مىقتى بيزنەس - قۋاتتى مەملەكەت»، «ارداگەرلەردى ارداقتايىق»، «باقىتتى وتباسى» سەكىلدى ءبىر جوبانى باستاپ جاتادى.

اتالعان پارتيالاردىڭ قايسىسى ايماقتاردا بەلسەندى دەگەندى ءبىلۋ ءۇشىن وبلىستارداعى، اۋداندارداعى بولىمشەلەرىن تۇگەندەگەنبىز. سوندا بايقاعانىمىز، جەرگىلىكتى جۇرتشىلىق الگى ەكى پارتيا فيليالدارىنىڭ بار-جوعىنان حابارسىز. بارلىعى ءبىرىنىڭ اۋزىنا ءبىرى تۇكىرىپ قويعانداي «نۇر وتاننىڭ» فيليالدارىنا سىلتەيدى. سوندا بۇل «اق جول» مەن قكحپ-نىڭ وسالدىعى ما، جوق «نۇر وتاننىڭ» كۇشتىلىگى مە؟

وسى كۇنى قاراپايىم حالىق جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىكتەن گورى پارتياعا كوبىرەك سەنەتىن سياقتى كورىنەدى. قيت ەتسە «نۇر وتانعا» شاعىمدانامىن» دەيتىندى شىعاردى. اكىمدەردىڭ ءوزى بۇندايدا تومپاڭداپ جۇگىرە جونەلمەسە دە، جەلكەسىن قاسىپ، ويلانىپ قالاتىن بولدى.

وتكەن جىلى پارتيانىڭ قوعامدىق قابىلداۋىنا 800 مىڭ ادام كەلىپتى. بيىلعى جىلدىڭ 5 ايىندا 200 مىڭ ادام شاعىمىن ايتقان. 39 مىڭ ارىز مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قاراۋىنا جولدانىپتى. سونىمەن قاتار، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى 5 جارىم مىڭ ادامعا قامقورلىق كورسەتىلىپ، ونىڭ ىشىندە 2,6 مىڭ ادام تۇراقتى جۇمىسقا ورنالاستىرىلعان.

جۇمىسپەن قامتۋ دەمەكشى، جاقىندا باۋىرجان بەيبەك ءبىر توپ ازاماتتى پارتيا قاتارىنا قابىلداپ تۇرىپ: «پارتيانىڭ ءوزى قازىر 3000 ادامدى تۇراقتى جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتىپ وتىر، جىل سايىن مەملەكەتكە 600 ميلليون تەڭگە سالىق تولەيمىز»، - دەدى.

ۇيىم مۇشەلەرىنىڭ سانى دا كۇن ساناپ ارتا تۇسۋدە. جاقىندا ەستىدىك، ايماقتارداعى پارتيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى ءبىر جارىم جىلدىڭ ىشىندە 55 پايىزعا وسكەن كورىنەدى. وسىدان كەيىن پارتياعا قىزىعۋشىلار قالاي كوپ بولماسىن.

سىبايلاس جەمقورلىقپەن جاعالاسىپ جاتاتىن دا  «نۇر وتان».  كۇنى كەشە بارلىق باق وسى پارتيانىڭ جەمقورلىقپەن كۇرەسۋ جونىندەگى ارنايى باعدارلاما جوباسىن جاريالاعانىن جازدى. وسى تەكتەس مەملەكەتتىك باعدارلاما بار ەكەنى بەلگىلى. الايدا، مىنا باعدارلامادان كوزگە جىلى ۇشىراعانى – «اقپاراتقا قولجەتىمدىلىكتى ارتتىرۋ جونىندە زاڭ قابىلدانۋىنا ىقپال ەتەمىز» دەلىنگەن. قوعامدا سىبايلاستىق، جەمقورلىق دەگەن جەگى قۇرتتىڭ پايدا بولۋىنا نەگىزگى سەبەپ تە سول قاراپايىم حالىقتىڭ ءتيىستى اقپاراتقا قولى جەتپەۋىنەن بولىپ وتىرعان جوق پا؟! قوعامدىق باقىلاۋدى كۇشەيتەمىز دەگەندەرى دە قۇبا-قۇپ. 870 مىڭنان استام مۇشەسى بار «نۇر وتان» ەگەر شىنداپ كىرىسسە، قۇلقىنى قۇردىمداردىڭ باسقان ءىزىن اڭدىپ، تىپىر ەتكىزبەۋگە شاماسى تولىق كەلىپ تۇر عوي. ء«ار بەس جىل سايىن باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ جول كارتاسىن، جىل سايىن ءىس-شارالار جوسپارىن ازىرلەيمىز»، دەيدى تاعى.

اقپارات سالاسىندا دا تاعى وسى پارتيا جۇرتتىڭ الدىن وراپ كەتۋدە. «نۇر مەديا» حولدينگى دەگەندى قۇرىپ، «ايقىن»، «ليتەر»، «تۇركىستان»، «قازاقستان تەمىرجولشىسى» گازەتتەرىن، «استانا» تەلەارناسىن، «NS» ي «Orda FM» راديوستانتسيالارىن، Aynaline.kz, Munara.kz, Remarka.kz ينتەرنەت رەسۋرستارىن اشىپ قويدى. قانشاما جۋرناليست سولاردىڭ سويىلىن سوعىپ ءجۇر.

قازىر جۇرت جابىلا ماقتاپ جۇرگەن ەلەكتروندى ۇكىمەت جۇيەسىنەن قالىسپاي، ەلەكتروندى پارتيا جوباسىن ىسكە قوستى. ەندى قاجەت ەتكەن ادام پارتيامەن بايلانىستى ۇيدەن شىقپاي-اق ورناتا الادى ەكەن.

بۇدان كەيىن «ازۋىن ايعا بىلەگەن» پارتيا عارىشقا ۇشامىز دەسە تاڭعالۋعا بولماس. مىنا تۇرلەرىمەن مارستى دا باعىندىرامىز دەۋى عاجاپ ەمەس.

ال، پارلامەنت ەسىگىنەن ەنە الماعان پارتيالار نە ءبىتىردى؟

الدىمەن ولاردىڭ اراسىنداعى تانىمالداۋى - جالپىۇلتتىق سوتسيال دەموكراتيالىق پارتياسىنا شولۋ جاسايىق. پارتيانىڭ بەلسەنگەنىن سوڭعى رەت 2012 جىلعى پارلامەنت سايلاۋىندا كورگەن سياقتىمىز. قاجەتتى داۋىستى الا الماعاننان كەيىن، پارتيا ادەتتەگىدەي «ۇزاقمەرزىمدىك دەمالىسقا» كەتتى. قوعامدا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان كەيبىر باستامالارعا، وزگەرىستەرگە قارسى وكپەسىن ايتىپ، ءباسپاسوز بەتتەرىندە، الەۋمەتتىك جەلىلەردە بۇلقان-تالقان بولعانى بولماسا، جسدپلىقتاردىڭ ناقتى ارەكەتىن ءالى كۇنگە ەشكىم كورگەن ەمەس.

اۋىل پروبلەماسىن اۋىق-اۋىق كوتەرۋگە تىرىسىپ جۇرەتىن «اۋىل» پارتياسى دا سايلاۋ وتكەننەن بەرى جىم-جىرت.

«بىرلىك» دەپ اتالاتىن پارتيانىڭ دا ەلدىڭ بىرلىگى مەن تىرلىگىن گۇلدەندىرۋگە ارنالعان ءبىر ءىسىن ەسكە تۇسىرە المادىق. «ادىلەت» جانە «رۋحانيات» پارتيالارىنىڭ نەكەلەسۋىنەن پايدا بولعان بۇل ۇيىمنىڭ ادىلەت ءۇشىن كۇرەسىپ جۇرگەنىن نەمەسە رۋحانياتتىڭ جوقشىسى بولعانىن كورمەپپىز. كوپ ادام بۇنداي پارتيانىڭ بار ەكەنىنەن حابارسىزبىز دەسە، تاڭعالۋعا بولماس.

قازاقستان پاتريوتتارى پارتياسى دەگەن اتاعى الاتاۋداي ۇيىم بار. وزىنە 172 000 ادام مۇشە. الايدا، ول دا كەلەسى سايلاۋعا دەيىن قالىڭ ۇيقىعا كەتكەندەي...

سونىمەن، قازاقستاندا ء«بىر جارىم پارتيالىق جۇيە» قالىپتاستى. قۇلاققا جاعىمسىز ەستىلسە دە، شىندىقتى مويىنداۋعا ءماجبۇرمىز. ماجىلىستەگى «نۇر وتاننىڭ» 83 دەپۋتاتىنىڭ جانىندا قالعان ەكى پارتيانىڭ 15 دەپۋتاتىنىڭ جاعدايى جالعىزدىڭ ءۇنى شىقپاستىڭ كەرى عوي. ونىڭ ۇستىنە ۇكىمەتتى قۇراپ وتىرعان دا وسى پارتيا. پرەزيدەنتتىڭ ءوزى وسى پارتيانىڭ باسىندا.

ءبىر ەسەپتەن، جان-جاقتاعى جاعدايدى بارلاپ كورگەندە ەلدەگى حالىقتىڭ باسىم بولىگى شوعىرلانعان پارتيانىڭ الەۋەتتى ءھام بەلسەندى بولعانى دا دۇرىس پا دەيسىڭ... داليعان دالاسى بار دەگەنىڭ بولماسا، ات توبەلىندەي عانا حالقى بار قازاقستاندى مۇحيتتىڭ ارعى جاعىنداعى الپاۋىت ەل دە، باسقالارى دا ايايىن دەپ وتىرعان جوق. بۇعان سىرتقى ءھام ىشكى ساياسي كۇشتەرىن ەركىمەن جىبەرىپ الىپ، تىستەگەننىڭ اۋزىندا، ۇستاعاننىڭ قولىندا كەتىپ جاتقان ەلدەر مىسال.

ساياسي ۇيىمدارعا قولداۋ كورسەتپەي، ءوز كۇنىڭدى ءوزىڭ كور دەسە قالاي بولار ەدى؟ مۇنداي جاعدايدا قالتاسى بوس قالعان ۇيىمدار سىرتتان باسقا قارجىلاندىرۋ كوزدەرىن ىزدەي باستاۋى مۇمكىن. ىزدەگەنگە سۇراعان دەيتىن ونداي «باتپان قۇيرىقتار» بۇگىندە جەتكىلىكتى. بۇعان مىسالدى الىستان ىزدەمەي-اق قويۋعا بولادى.

ءبىراز جىل بۇرىن «العا» دەپ ات قويىپ، ايدار تاققان ۇيىمعا كەيبىرەۋلەر جىلىلىق تانىتىپ ەدى، ونىسى وزىنە تاياق بولىپ ءتيدى. سوناۋ 2005 جىلى بتا بانكتەن 7 ميلليارد دوللاردى جىمقىرعان م. ءابليازوۆتىڭ سول تىركەلمەگەن «العا» پارتياسىن تولىق قارجىلاندىرىپ وتىرعانى اشكەرە بولدى. سول قارجىنىڭ ارقاسىندا كوزلوۆتار ايرانداي ۇيىپ وتىرعان ەل ءىشىن الاتايداي بۇلدىرە جازداعان جوق پا؟

قاراپ وتىرساڭىز، «نۇر وتان» قازىر تىم بەلسەنىپ العان. وسىندايدا «كۇشتىنىڭ قۇيرىعى ديىرمەن تارتادى» دەگەن ماتەل ويعا كەلەدى. جاعدايى كەلىپ تۇرعان سوڭ جاسايدى دا. جاعداي دەمەكشى، الگى «اق جول» مەن قكحپ دا بيۋدجەتتەن ءتاپ-ءتاۋىر قاراجات الىپ وتىر. سولار «نۇر وتاننىڭ» الدىن وراپ، وسى شارالارعا كىرىسىپ كەتۋگە شامالارى جەتپەسە دە نەگە تالپىنىس جاساپ، قانداي دا ءبىر ومىرشەڭ جوبالاردى جۇزەگە اسىرمايدى دەگەن وي كەلەدى. سوندا، حالىقتىڭ شىن قولداۋىنا يە بولار ما ەدى بالكىم...

ءشارىپحان قايسار

Abai.kz