مۇنداي زور وكىنىش مەنى ءومىرى مازالاعان ەمەس!

وكىنىشىم – بولات نۇرداۋلەتوۆ، وسى كىسىنىڭ اققان جۇلدىزداي جارق ەتىپ وشكەن تاعدىرى.

1961 جىلى تۋعان. نەبارى 15 جاستان وتە بەرىپ باقيلىق بولعان. اۋىرماي-سىرقاماي جازاتايىم كەتكەن. قارشادايىنان قالام ۇستاعان. ماقالا، اڭگىمە جازىپ، ءتىپتى حيكاياتقا دەيىن بارعان. شەت ەل جازۋشىلارىن تارجىمالاعان. ادەبي سىن دا جازعان. جازعاندارى تاڭ شىعىنداي ءمولدىر. حاس جازۋشىعا ءتان شەبەرلىك تە، بالادا عانا بولاتىن ساف تازالىق تا بار. اتتەڭ، عۇمىرى وتە قىسقا بولعان. اسقار تاۋداي ارمانى ءامىرحان اعاسىنا جازعان حاتتارىندا عانا قالدى. ۇلگەرمەي كەتتى. ايتپەسە، قازاق ادەبيەتىندەگى ەڭ جارىق جۇلدىزداردىڭ ءبىرى تۋىپ كەلە جاتقانى ءسوزسىز ەدى. قاتىگەز تاعدىر بۇلتى ونىڭ بەتىن ەرتە... تىم ەرتە بۇركەپتى.

ب.نۇرداۋلەتوۆتىڭ قامشىنىڭ سابىنان دا قىپ-قىسقا بالا عۇمىرىنىڭ ءوزى ەرىكسىز ءسۇيسىندىرىپ، ءسۇيسىنتىپ وتىرادى دا، كەنەتتەن اھ ۇرعىزىپ، وزەكتى ورتەر وكىنىشكە بۋلىقتىرىپ بارىپ توقتايدى. قايران، جارق ەتىپ وتە شىققان جاسىن-عۇمىر! قاپيادا كەتكەن دارا دارىن!

بولاتتىڭ جازعاندارى جايلى تامسانىپ كوپ ايتۋعا بولار ەدى. ونىڭ شىعارمالارى تۋعان قارىنداسى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ءبيبىايشا نۇرداۋلەتوۆا مەن كۇيەۋ بالاسى، التى الاشقا بەلگىلى اقىن سۆەتقالي نۇرجاننىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن مۇقيات جيناقتالىپ، «پروفي مەديا» باسپاسىنان جارىق كورىپ وتىر (بولات نۇرداۋلەتوۆ. قۋانىش اكەلەتىن كىم؟ – استانا: پروفي مەديا، 2014). كوپ كەشىكپەي كىتاپ «مەلومان» ساۋدا جەلىسى جانە ينتەرنەت-دۇكەندەر ارقىلى ساتىلىمعا شىعادى. «مىڭ ەستىگەننەن ءبىر كورگەن ارتىق» دەگەن ءتامسىلدى ەسكەرىپ، تومەندە بولات نۇرداۋلەتوۆتىڭ اتالعان كىتاپقا ەنگەن تۋىندىلارىنان شاعىن توپتاما ۇسىنىپ وتىرمىز.

 

جاندوس بادەلۇلى،

«پروفي مەديا» جشس ديرەكتورى

 

 

بولات نۇرداۋلەتوۆ. تاپتالعان ەگىستىك 

 

(اڭگىمە)

 

اسكەري فورمالى ەكى جاس ايەل تاۋدىڭ باۋرايىندا الدارىنان اشىلا تۇسكەن كەڭ دالاعا قىزىعا كوز تىگىپ تۇردى.

بۇكىل اينالا: ايەلدەر نەمىس كومەنداتۋراسىندا قىزمەت ەتەتىن الىستاعى قالا دا، ەگىستىكتەن اۋلاققا لاقتىرىلىپ تاستالعان شاعىن اعاشتار دا، وزەنگە ءتيىپ تۇرعان توعايلار دا، كوگىلدىر لەنتاداي قالىقتاپ، سوناۋ كوكجيەككە جەتىپ، وندا كوكشىل اسپانمەن استاسىپ كەتەتىن وزەن دە تىنىشتىقتا تىنىس­تاپ جاتقانداي كورىندى. ولار تاۋدىڭ جالعىزاياق سوقپاعىمەن كوتەرىلگەن، ءدال قازىر اياقتارىمەن باسىپ تۇرعان بۇل دالا ارمانعا ەرىك بەرەر ەدى. اسكەري فورمالى جاس ايەلدەر دە ارماندادى. ولار كەزىندە وزدەرىنىڭ داڭقتى نەمىس ارمياسى ورىستارمەن سوعىستا شەشۋشى جەڭىسكە يە بولسا، وندا بۇكىل ەۆروپاعا، ورالدىڭ وزىنە دەيىنگى جەرلەرگە بەرىك ءتارتىپ ورناتار ەدى. ولار، نەمىستىڭ جاس ايەلدەرى، اسكەري فورمانى تاستاپ، الاڭسىز ساياحاتتاۋعا مۇمكىندىك تۋار ەدى، مۇمكىن، قارا تەڭىزدىڭ جاعاسىندا دەمالار، ءسىبىردىڭ قاتال تابيعاتىن كورۋگە دە مۇمكىندىك تۋار، كىم بىلەدى، الىستاعى سالتاناتتى ينديانى دا قىزىقتارمىز دەپ ارماندادى. ولار قىزمەت ىستەپ جۇرگەن وسى ءبىر شاعىن ۆەنگەر قالاسىندا ولاردى ءتارتىپتىڭ جالىقتىرىپ جىبەرگەنىن دە مويىندايدى. ءاربىر كۇن ءبىر-بىرىنەن اۋمايدى: كومەنداتۋرا، ءبىر تەكتەس قىزمەت، پاتەر. ەشقانداي كوڭىل كوتەرەرى جوق.

 

– قاراشى، انداعى نە ەكەن؟ – دەپ، ۇنسىزدىكتى تاپالتاق، تولىق، جيرەن ايەل ءبولىپ جىبەردى. ول ەگىستىككە قاراي قولىن سىلتەدى، ويتكەنى تاۋدىڭ ەتەگىندە الدەنە جايىلىپ جاتىر ەدى. وعان ايەلدەر بەس مينۋتتاي ءۇنسىز قادالا قاراپ تۇردى، كەنەت ولاردىڭ كوزدەرى باقىرايىپ كەتتى، سونان سوڭ جالت بۇرىلدى دا، جالما-جان تومەن تۇسە باستادى.

 

* * *

 

كەمپىر جوڭىشقا ورىپ ءجۇردى. جاسى جەتىلەر شاماسىنداعى كىشكەنتاي قىز شوپتەردى جيناپ ءجۇردى. ارتتارىنان ولار اياق دىبىسىن جانە ايەلدەردىڭ داۋىستارىن ەستىدى، بىراق بۇرىلعان جوق، ءوز ىستەرىمەن بولا بەردى. قىز اقىرى بەلگىسىزدىككە شىداي الماي، جايلاپ ارتىنا بۇرىلىپ قارادى دا:

– نەمىس ايەلدەرى كەلە جاتىر، – دەپ سىبىرلادى.

– كەلە بەرسىن، – دەپ سابىرلى قالپىن بۇزباي جاۋاپ بەردى كەمپىر.

اسكەري فورمالى ايەلدەر الىپ، بيىككە سوزىلىپ جاتقان ەمەننىڭ استىنا جەتىپ توقتادى دا، قىزى بار كەمپىرگە، جاقىن جەردە جاس شوپتەن تۇرعىزىلعان شومەلەگە، ارت جاقتا جۇرگەن قازدارعا، شومەلەنىڭ كولەڭكەسىندە سولىقتاپ جاتقان قوزى مەن يتكە، تاسىر-تۇسىر ويناقتاپ جۇرگەن يتكە قاراپ تۇردى. سونان سوڭ ولار الاڭقايدى كەسىپ ءوتىپ، كەمپىر مەن قىزدى سول جەردە كۇتىپ تۇردى. ولار ءۇنسىز كۇتىپ تۇردى، پيستولەتتىڭ اۋىرلىعىنان ءبىر قاپتالدارىنا ءسال قيسايا تۇسكەن. الاڭقايدىڭ ۇستىندە تىنىشتىق ورناعان، تەك قانا كەمپىردىڭ قولىنىڭ استىندا ءشوپتىڭ سۋسىلداعانى عانا ەستىلىپ تۇردى.

ۇزىنداۋ سيدا ايەل قاتتى ايقايلادى:

– ءاي، كەمپىر!

كەمپىر تەك وراعىن عانا سىلتەدى. ول بۇرىنعى ورنىندا قالشيىپ تۇرىپ قالعان، بىراق بۇرىلمادى، جانىنداعى شوپكە وراعىن ۇقىپتاپ قويدى دا، باسىنداعى جاۋلىعىن تۇزەپ الدى، تەك سونان سوڭ عانا بەرى بۇرىلدى، ءۇنسىز، جەردەن كوزىن الماعان كۇيى ايەلدەرگە تاياندى. ول باسىن ءيىپ، بۇلاردىڭ الدىنا كەلىپ تۇردى. جاۋلىعى يىعىنا سىپىرىلىپ ءتۇسىپ كەتىپ ەدى، كەمپىر ونى قولىنا الدى، جەل ونىڭ باسىنا جەپ-جەڭىل اق ۇلپا مامىقتاردى ۇشىرىپ اكەلە باستادى. كىشكەنتاي قىز ەشتەڭەنى دە ەستىمەگەندەي، كورمەگەندەي قالىپپەن جوڭىشقانى جيناپ، ونى ارباعا تيەي بەردى. الگىندەگى بۇزاۋ بۇلارعا شاۋىپ كەلدى دە، الدىڭعى اياقتارىمەن قاتتى تەجەلە قالىپ، تۇمسىعىن سوزىپ، اسكەري فورمالى ايەلدەرگە تاڭىرقاي قارادى.

كەمپىردى داۋىستاپ شاقىرىپ العان ايەل جەردەن تاياقتى كوتەرىپ الدى دا، بۇزاۋدىڭ باسىنا سالىپ قالدى، ءسويتتى دە، كەمپىرگە نازارىن اۋداردى:

– سەن وسى جاقتان بىرەۋ-مىرەۋدى كورگەن جوقپىسىڭ؟

كەمپىر قورىققاننان قاشا جونەلگەن بۇزاۋعا قاراپ تۇرىپ سويلەدى:

–  مەنىڭ كوزدەرىم ءتىپتى سوقىر، ءۇش قادام جەردەن ەشتەڭە كورە المايمىن.

– وقي بىلەسىڭ بە؟

– مەن ساۋاتسىزبىن.

جيرەن ايەل العا ۇمتىلا ءتۇستى دە، قولدارىن پيستولەتىنىڭ قابىنا سوزىپ:

– ءبىز سۇراپ تۇرمىز، سەن وسى جاقتان بوگدە وراقشىنى كورگەن جوقسىڭ با؟

– مەن ەشكىمدى كورگەنىم جوق! – دەدى كەمپىر داۋسىن قاتتىراق شىعارىپ، جارقىراعان كۇنمەن شاعىلىسقان وراعىمەن ءوز اياعىن ورىپ قويىپ. ۇزىنتۇرا ايەل تاياقتىڭ تۇبىمەن ەتىگىنىڭ باسىن ءتۇرتتى دە، بۇيىرعان ۇنمەن:

– جاقىنىراق كەل، – دەدى. كەمپىر العا اتتادى.

– ءالى دە جاقىندا!

كەمپىر تاعى اتتادى. ايەل ونى كەۋدەسىنەن تاياقپەن ءتۇرتتى. كەمپىر مىنا ايەلدىڭ جۇزىنە جۇمساق كەسكىنمەن قارادى: بەتى جاپ-جاس، قىزىل شىرايلى ەدى، «قولىندا تاياق، قاپتالىنا پيستولەت اسىنعان مىنا ايەلدىڭ بالالارى جوق شىعار، ەگەر بالالارى بولسا، وندا، ول، ءتاڭىر جارىلقاسىن، بۇعان بۇلاي قاتتى بۇيىرماس ەدى، تاياقپەن تۇرتكىلەمەس ەدى، كارتاڭ ادامنىڭ ۇستىنەن تونبەس ەدى» دەپ ويلادى كارتاڭ شارۋا.

– ەشقانداي وراقشىنى كورگەنىم جوق، – دەپ جاۋاپ بەردى كەمپىر باسىن تومەن ءتۇسىرىپ، اياعىنىڭ استىنا قاراعان كۇيى. ال ايەل ونىڭ باسىن يەگىنەن تاياقتىڭ ۇشىمەن كوتەرگەندە، كەمپىردىڭ بۇكىل دەنەسى العا قاراي تەڭسەلىپ كەتتى، باسى سەلتەڭ ەتە ءتۇستى. نەمىس ايەلى كەمپىردىڭ بەتىنە شۇقشيا قارادى. «مىنا جابايىنىڭ جۇزىنەن بىردەڭە ۇعا الارمىسىڭ؟» دەپ تىجىرىندى ىشتەي نەمىس ايەل. كەمپىردىڭ يىعىنداعى جاۋلىعىن تاياقتىڭ ۇشىمەن لاقتىرىپ جىبەردى دە، كەمپىردى جاعىنان سالىپ جىبەردى.

– كەتە بەر!

كارى شارۋا جالت بۇرىلىپ كەتىپ قالدى. بوسقا كەتكەن ۋاقىتتىڭ ورنىن تولتىرعىسى كەلگەندەي، وراعىن الدى دا، جۇمىسقا اسىعىس كىرىسە باستادى.

–  كەمپىر!

ول تاعى قايتىپ كەلدى.

– قىزىڭ نەشە جاستا؟

– التى جارىمدا.

– سەنىڭ نەمەرەڭ عوي؟

– ءيا.

– ونىڭ اتا-اناسى قايدا؟ اكەسى قايدا؟

– ءبارى ولگەن.

– ونى سەن اسىراپ وتىرمىسىڭ؟

– ءيا.

– سەنىڭ اسىراعانىڭ تۇك تە ەمەس. مىناداي قىزعا اۋىر جۇمىس جاساتۋعا بولا ما ەكەن؟ وعان قۋىرشاق ويناتۋ كەرەك.

ول ەشتەڭە دەپ جاۋاپ بەرمەدى. ەرىندەرىندە مىسقىل. ەندى جيرەن نەمىس ايەلى اڭگىمەگە كوشتى.

– ول كوپتەن سەندە مە؟

– جارتى جىل بولدى.

– ءسىز قايدا تۇراسىز؟

كەمپىر باسىمەن ءوزىنىڭ دەرەۆنياسىن يزەپ كورسەتتى.

– قىزىڭ قانشا جاستا؟

– التى جارىمدا.

– اكەسى نە بولىپ ىستەيدى؟

– ول ولگەن.

– ونىڭ شەشەسى سىزگە نەگە كومەكتەسپەيدى؟

– ول دا ولگەن.

– سەن باسقا وراقشىنى كوردىڭ بە؟

– جوق.

– بار، جۇمىسىڭدى ىستەي بەر!

نەمىس ايەلدەرى كەتكەن جوق. الاڭقايدىڭ ۇستىندە تىنىشتىق ورنادى.

– ءاي، كىشكەنتاي قىز! – دەپ ايقايلادى تاياقتى ايەل. قىز ءبىر قۇشاق جوڭىشقانى كوتەرىپ بارا جاتىر ەدى، جارتى جولدا توقتادى دا، قولىنداعى شوپتەردى اياعىنىڭ استىنا لاقتىرىپ تاستادى، الاقانىن ورامالىنىڭ جيەگىنە ءسۇرتتى دە، جاقىنداپ كەلدى.

– سەن قانشاداسىڭ؟

– التىدا.

– ارىپتەردى وقي بىلەسىڭ بە؟

– مەن ءالى كىشكەنتايمىن.

– سەنىڭ اكەڭ مەن شەشەڭ قايدا؟

كىشكەنتاي قىز ءبىر مينۋتتاي جەرگە قاراپ تۇردى دا، سونان سوڭ نازارىن اينالاسىنا اۋدارىپ، جىلاپ جىبەردى.

– جىلاما! قاراشى، مىناۋ نە؟

ايەل جەردەن وت ورنىنداي ورىندى سىپىرىپ، تازالاپ الدى دا، تاياقشالارمەن ارىپتەر قۇراستىرا باستادى.

– مىناۋ نە؟

– سىزۋلار... تاياقشالار.

– بۇل تاياقشالار ەمەس، – ارىپتەر. ايتشى، مىناۋ قانداي ءارىپ؟

– بىلمەيمىن.

– باسىڭدى كوتەر دە، ماعان قارا.

ايەل تاياقتىڭ ۇشىمەن قىزدىڭ باسىن جوعارى كوتەردى.

– سەن وراقشىلاردى كوردىڭ بە؟

– جوق، كورگەنىم جوق.

كەمپىردىڭ قولىنداعى وراعى ءسال دىرىلدەدى، بىراق ول جۇمىس ىستەي بەردى، بۇل جاۋاپ الۋ وعان ۇنامادى.

 

– مۇندا قارا، – دەپ بۇيىردى ايەل، ءسويتتى دە تاياعىمەن تاۋ جاقتى نۇسقاي باستادى، – ول جاقتان نە كورىپ تۇرسىڭ؟

– تاۋ، كۇن، اسپان.

– ال، انا جاقتان، تاۋدىڭ جانىنداعى شالعىندىقتان؟

كەمپىر جوڭىشقا ورۋىن دوعاردى دا، قۇلاعىن ءتۇرىپ، ورنىندا قالشيىپ تۇرىپ قالدى.

– ءشوپتى، – دەدى قىز.

– تاعى نە؟

– بىلمەيمىن.

كەمپىر وراقپەن تەز-تەز جۇمىس ىستەدى. جيرەن نەمىس ايەلى ءوزىنىڭ قۇربىسىنا جاي عانا:

– قازىر مەن ونى الجاستىرامىن. ەگەر ول بىردەڭە بىلسە، ايتاتىن بولادى، – دەدى.

– مىناۋ نە؟ – دەپ سۇرادى جيرەن قوزىنى كورسەتىپ.

– قوزى.

– انىقتاپ قارا!

قىز ايەلگە تاڭ-تاماشا كەيىپپەن قارادى دا، تاعى قايتالادى:

– قوزى.

– بۇل قوزى ەمەس، بۇل – ارىستان. تۇسىنىكتى مە؟

– بۇل – ارىستان، – دەپ قايتالادى قىز.

– ال مىناۋ؟

– بۇل – يت.

– جوق، بۇل – قوزى.

– قوزى، – دەپ قورقىنىشتى ۇنمەن ايتتى قىز.

– ال مۇنداعى نە؟ – دەپ جيرەن ايەل تاۋ جاقتى نۇسقادى.

– تاۋ، اسپان، كۇن.

– ال تاۋدىڭ جانىندا؟

كەمپىر تاعى دا قولىنا وراق ۇستاعان كۇيى قالشيىپ قالدى، ەشبىر ءسوز ايتىپ قالماۋعا تىرىسىپ تۇردى.

– ءشوپ... گۇلدەر، – دەپ جاي عانا ايتتى قىز.

– شاپشاڭ جاۋاپ بەر، مىناۋ نە؟

– قوزى.

– ارىستان بۇل، ارىستان، تۇسىنىكتى مە؟

– ارىستان، – دەدى قىز، ءسويتتى دە جاسىرىن اجەسىنە قاراپ قويدى.

– ال مىناۋ؟

جيرەن ءيتتى نۇسقادى.

– بۇل – ارىستان، – دەپ سەنىممەن جاۋاپ بەردى كىشكەنتاي قىز.

– جەتەر! – ايەل جاۋاپ العاندى توقتاتقانداي، تاياعىن سەرمەدى، – ءبىز بۇل جەردەن ەشتەڭە دە بىلە المايمىز. كانە، ماعان جاقىن كەل! – ول كىشكەنتاي قىزعا بۇرىلدى، قىز جاقىنداپ كەلگەندە، تاعى دا ونىڭ يەگىنەن تاياعىنىڭ ۇشىمەن كوتەرىپ، جۇزىنە شۇقشيا قارادى.

– سەن وراقشىلاردى كوردىڭ عوي؟

– جوق.

ايەل تاياقتى شوپكە لاقتىرىپ تاستادى.

– كەت!

ايەلدەر كەتكەن سوڭ، كەمپىر مەن كىشكەنتاي قىز ۇزاق ۋاقىت بويى جۇمىستى ءۇنسىز ىستەدى. سونان سوڭ قىز ايتتى:

– بىلەسىڭ بە، اجە، مەن ولاردان تەزىرەك قۇتىلۋ ءۇشىن قاساقانا جىلاعام...

– سەن مەن ءۇشىن جارادىڭ، – دەپ ماقتادى ونى كارى شارۋا.

– ال ولار نەلىكتەن قوزىنى ارىستان دەپ اتايدى؟

–  بىلمەيمىن، – دەدى اجەسى، سونان سوڭ ويلانىپ قالدى دا، تاۋىپ ايتتى، – كەلەشەكتە قوزى ارىستان بولادى.

– اجە، ولار ەشتەڭە دە بىلمەيدى، ءا؟

– دۇرىس ايتاسىڭ، – دەپ كەسىپ ايتتى كارى شارۋا ايەلى، – ولار ەشتەڭە بىلمەيدى.

ءسويتتى دە جەڭىلەيگەندەي نەمەرەسىنىڭ باسىنا قارادى.

 

* * *

 

اسكەري فورمالى ايەلدەر قالاعا قاراي شىعىپ كەلە جاتتى. ولاردىڭ جولى بۇدان ءسال بۇرىن وزدەرى بولىپ كەتكەن تاۋدىڭ بەتكەيىندە ەدى. جالعىزاياق جولمەن كوتەرىلگەن سوڭ، ولار بۇرىنعى ورىندارىنا توقتادى دا، تومەنگە، تاۋ ەتەگىندەگى شالعىندىققا قارادى. وندا، تومەندە، وراسان زور كوگىلدىر ورامالدا تەك ءبىر عانا «كاپۋت» دەگەن ءسوز ويىپ جازىلعان-دى.

اسكەري فورمالى ايەلدەر ەندى وزدەرى الدارىنان كورگەن بارلىق جەردە: كوكجيەككە دەيىن سوزىلىپ جاتقان وزەندە، وزەنگە ءتيىپ تۇرعان توعايدا، قالادان ءبولىنىپ تاستالعان شاعىن دەرەۆنيادا، ءتىپتى قالانىڭ دا وزىندە، ءموپ-ءمولدىر كوگىلدىر اسپاندا، جاسىل شابىندىق پەن ەگىستىكتە – بارىندە، بارىندە قورقىنىش پەن ۇلكەن كۇش جاسىرىنىپ جاتقانداي سەزىندى.

 

31 مارت، 1977 جىل

 

 

حاتتارى 

 

 

ءامىرحان اعا!

 

ءحالىڭىز قالاي! دەنىڭىز ساۋ بولىپ، قۇربى-قۇرداستارىڭمەن امان-ساۋ، ويناپ-كۇلىپ جۇرگەن بولارسىڭ؟ لايىم سولاي بولا بەرسىن دەپ تىلەيمىز. جاۋاپ حاتىڭدى الىپ، قۋانىپ قالدىق. ارينە، ادام جانىنىڭ اراشاسى بولعان ابزال جاندار ءۇشىن كوپ وقىپ، كوپ ىزدەنگەنى ءجون عوي. ساباقتىڭ قيىندىعىنىڭ دا ءمانىسى بار شىعار. قالاي، اقىن جۇبان مولداعاليەۆپەن كەزدەسۋدىڭ ءساتى ءتۇستى مە؟ اۆتوگراف الا الدىڭ با؟ ول كىسىنىڭ ولەڭدەرىن وقىعانىم بولماسا، ءوزىن كورگەن ەمەسپىن. بۇكىل ءپىشىنىن سۋرەتتەپ، ەندىگى حاتقا جازارسىڭ (ارينە، كەزدەسە الساڭ عانا). كيىمىڭ ءبۇتىن، تاماعىڭ توق پا، ءبارىن ايتىپ جاز. ءبىز دە قاراسىپ تۇرامىز عوي. قالانىڭ اتى قالا ەكەنى بەلگىلى، ۇيدەگىدەي ءحالىڭ، جاعدايىڭ بولا بەرمەيدى. ايتپاقشى، ستيپەندياڭ قانشا؟ قانداي جۋرنالداردى الدىرىپ وقيسىڭ؟ ماۋىتاي اجەمدەر مەن كوكەمدەردەن حات الىپ تۇراسىڭ با؟ ... ء(وشىپ قالعان) دەيدى. كەشەگى كانيكۋلدا بارا المادىم. جول قاتىناسى بولمادى. ەكى-ءۇش كۇن بويى سەبەلەپ جاۋعان اق جاڭبىردان كەيىن كوپكە دەيىن جەر كەبە قويماعان. قىسقى اق كانيكۋلدا بارامىن دەپ ءجۇرمىن. كورەمىز عوي.

بىزگە كەلمەك بولساڭ، ءدىن امانشىلىقتامىز. سەيىلحان اۋىلعا امان-ەسەن ورالدى. قازىر بوس، اۋىلدا ءجۇر. جۇمىس ىزدەپ ەدى، تابىلار بولمادى. «جالاڭاش» تەڭىزىنە بيىل قىس ارال پورتىنىڭ بۇكىل كەمەسى قاتىرىلىپ جاتىر. سولاردىڭ بىرەۋىنە جۇمىسقا الۋىن سۇراپ ءجۇر، بىلمەيمىن نە بولارىن،

اجەم، مامام، اعام، قازىنا، بيبايشالار تەگىس امان. دەندەرى ساۋ. مال ءالى قوراعا بايلانعان جوق. سەبەبى كۇن ءازىر اشىق، شۋاق بولىپ تۇر. جەر قارا. قوي ورىسكە شىعىپ ءجۇر عوي، ايتەۋىر. مەن دە ساۋمىن.

«تولقىنعا» «جاقان قارت وتكەن بەلەستەر» (كولەمدى), «بۇلتتى كۇنگى ولجا» (كولەمدى), «باقىتتى انا» (كولەمدى), «جاس تىلشىلەر باس قوستى» (شاعىن) جانە بىرنەشە شاعىن ماقالالارىم، «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنە «قابىرعا گازەتى نەمەسە مەن كەش ۇيىقتاعان ءتۇن» (كولەمدى) ماقالالارىم شىقتى. «قازاقستان پيونەرىنە» ونشاقتى ماقالا جازىپ جىبەردىم. ازىرشە وسى. اڭگىمەگە كۇتە تۇرسام قايتەدى؟ اڭگىمە جازايىن با؟ وڭاي ما؟ اڭگىمە جازۋعا ايتار اقىلىڭ، قوسار تىلەگىڭ بار ما، حاتقا جاز.

 

ال قوش، اعا! ءىنىڭ بولات.

27.XI.1976 ج.

 

 

ءامىرحان اعا!!!

 

كوپ جانداردىڭ ىشىنەن ەرەكشە جاقىن تۇتاتىن جانسىڭ سەن ماعان. نەگە ەكەنىن قايدام، سەن ماعان ءبىرتۇرلى جاقىنسىڭ. سەنىڭ اق جۇرەگىڭ دە ماعان ەرەكشە تۇسىنىكتى، ءامىرحان. اعالىق اقىل ايتار اقىلشىم دا ءوزىڭسىڭ، بەينە بىرەۋدەن كوڭىلىم قالىپ، ءجابىر-جاپا شەكسەم دە، قاشىپ بارىپ قورعالار، سودان سوڭ ءوز كوڭىلىمە دەمەۋ الىپ، تىرەۋ بولار اسقار تاۋداي ءبىر جاننىڭ بار ەكەنىن تۇسىنەتىنمىن، سوعان قۋاناتىنمىن. سەن قالادا تۇردىڭ، ال مەن اۋىلدا ءجۇردىم ەمەس پە! سوندا قالاعا بارعىم كەلەتىن دە تۇراتىن، سوندا مەنى قالانىڭ قاپاس تىرشىلىگى قىزىقتىرادى عوي دەپ ويلايسىڭ با، ودان دا ءوزىمنىڭ بالداي ءتاتتى اۋاسى بار اۋىلىم جاقسى ەمەس پە الدەقايدا؟! سوندا سەنىمەن بىرگە ءجۇرۋدى ۇناتاتىنمىن ء(بىر ءسات بولسا دا), بۇعان سەبەپتى ءوزىم ايتىپ كورەيىن: ءبىر جاعىنان ... ەكەۋمىزدىڭ العا قويعان ماقسات-مۇددەلەرىمىز ءبىر ەمەس پە (ادەبيەتشى بولۋ، اسىرەسە، جازۋشىلىق قىزمەت). دوكتور مىرزا، ءسىزدى ءوزىڭىزدىڭ ۇناتاتىن ماماندىعىڭىزدان ءوزىڭىزدىڭ رۇقساتىڭىزسىز سىرتتان ءبولىپ الىپ، ءوز مۇددەمە پايدالانىپ كەتكەنىم ءۇشىن كەشىرەدى عوي دەپ ويلايمىن. بۇعان ەندى ءبىر دالەل، ءسىزدىڭ ءوزىڭىزدىڭ ءسوزىڭىز: جازدا مەن سىزدەردىكىنە باردىم عوي، سوندا سەن: «مەنىڭ، ءامىرحان ءجۇسىپوۆتىڭ، ءالى رومانىن وقيتىن بولاسىڭ»، – دەپ ەدىڭ، سول ءسوزىڭ ەسىمدە ساقتالىپتى. سوسىن كەش بولعانشا، دالىرەك ايتقاندا، قورانىڭ ەسكى-قۇسقى سىلاقتارىن ءتۇسىرىپ، بۇتىندەپ سىلاپ بولعانشا، سەن بەلگىسىز ءبىر شابىت بيلەپ، مۇرنىڭنىڭ استىمەن ىڭىلداپ، شىندىعىندا داۋىستاپ تا، پۋشكيننىڭ، لەرمونتوۆتىڭ، ولەڭدەرىن ايتىپ ءجۇردىڭ ەمەس پە؟ سوندا مەنىڭ دە ىلەسە الماعانىما، ولەڭ بىلمەگەنىمە ارتىنان وكىنىپ ءجۇردىم. كەيىنىرەكتە، «تولقىنعا» بارا جاتقان جولدا، سەن ماعان ويىڭدا جۇرگەن اڭگىمەلەرىڭدى (ۇزاق جول بويىندا مىنەزدەرى، تاربيەلەنىپ شىققان ورتالارى مۇلدە بولەك، ءار ءتۇرلى ماماندىق يەلەرىنىڭ كورسەتكەن ءارتۇرلى قىرلارى مەن سىرلارى شوفەر كوزىمەن ايتقاندا، ءسويتىپ، سولاردىڭ مىنەزدەرىن اشىپ بەرۋ), ماقالا جازۋعا تالپىندىڭ، ونى س.ەرماعانبەتوۆ جولداستىڭ قابىل الماۋى (وكىنىشكە وراي) وسىنىڭ ءبارى دە سەنىڭ ادەبيەتكە دەگەن قۇمارلىعىڭنىڭ بىردەن-ءبىر دالەلى ىسپەتتى ەمەس پە؟

ءجا، جارايدى، مۇنىڭ ءبارى دە تەك جاي سوزدەر عوي. مىنا بالاعا مۇنشا سارناپ نە بولدى دەپ قورقىپ كەتكەن دە شىعارسىڭ. تەك ءبىر سىر عوي، ايتىپ جاتقان. ەندى قال-جاي سۇراسايىق، قالاي، دەنساۋلىعىڭ جاقسى ما؟ دوكتور جولداس، باقا مەن بالىقتىڭ قىلتاناعىنا دەيىن جاتتاپ الام دەپ اۋىرىپ قالىپ جۇرمەڭىز. امسە، دەنساۋلىق ساقتاعان ءجون-اق. قاسىڭداعى اقىن جولداستاردىڭ جاعدايلارى قالاي. «ساراي اقىندارىنىڭ» (ساراي دەپ جاتقان بولمەلەرىڭدى ايتام) جىرلايتىن تاقىرىبى نە؟ «سىرداريا اينالسا، اعىپ جاتقان اراققا» دەيتىن «شىن اقىنداردىڭ» ءوزى مە، الدە، قالاي؟.. كەشەگى حاتىڭا قاراعاندا دارىگەرلىكتى شىن جۇرەگىڭمەن قابىل العانعا ۇقسايسىڭ. دۇرىس-اق. ايتسە دە ادەبيەتتى ەستەن شىعارماعايسىڭ. ال بىزگە كەلمەك بولساڭ، ءبىز دە تەگىس امانبىز. سەميا باسى اجەم ءالى قۋاتتى. ارا-تۇرا جاتىپ قالعانىن ەسكەرمەگەندە، «قۋاتتى» دەگەن ءسوزدى تولىق ايتۋعا بولادى عوي دەيمىن. «قالاداعى مەن دالاداعىنى امان قىلا گور» دەپ تىلەيدى كۇنى-ءتۇنى. اعام اۋىلدا. اۋشى. باياعىسىنان ءالى قۇتىلا الماي ءجۇر، كەيدە ەكى-ءۇش كۇن بويىنا ءىشىپ كەتەدى. 1929-شى جىلعى عوي، مىنە 48-دە، ءدال ەسەپتەگەندە 53-تەمىن دەيدى، «اتا ساقالى اۋزىنا بىتكەن» دەگەن وسى. ەندى اراقتى قويۋ كەرەك-اق شىعار دەيمىن. ىشپەگەندە ودان مومىن جان جوق، ال ىشكەندە... قايتەرسىڭ، ايتىپ ءجۇرمىز عوي، ۇمىتىپ كەتەدى ەرتەڭىنە، دەنى ساۋىندا باسى سالبىراپ تىڭداي بەرەدى، ۇندەمەيدى... سەيىلحان اۋىلدا تۇرمايدى. ءابجاميدىڭ (وزىڭە تانىس كىسى، سەنىڭ ەسىڭدە مە، ول كىسىنىڭ اڭگىمە ايتۋ شەبەرلىگىنە شىنىمەن تاڭ قالاتىنسىڭ) قاراماعىندا، قايىقتا ىستەيدى، تەڭىز شارلاپ جۇرەدى ىلعي، اۋىلعا سوقپايدى. جاقىندا كەلىپ كەتكەن، جۇمىسشى ادامىنا ءتان وڭگە كەلىپ قارايىپ كەتىپتى. ابجاميمەن ءبىر كۇن جاتىپ كەتتى (كەشكىسىن كەلىپ، ەرتەڭگى ساعات 6-دا كەتتى ەكەۋى). دەنىم ساۋ دەيدى ءوزى، شارشاپ ءجۇر عوي، تۇيىق، ۇندەمەيدى. وقۋعا بارسام دەيدى. ءسىرا، تەحنيكۋمعا. ينستيتۋتتان جۇرەگى شايلىعىپ قالعان عوي، تەگى. مامامنىڭ دەنى ساۋ، جۇمىسىندا ءجۇر. كوكتەم كەزىندە اۋىرىپ، ارالعا بارىپ قايتقان. سودان بەرى دەنى ساۋ. ايتپاقشى، جاقىندا ۆلكسم مۇشەلىگىنە قابىلداندىق. ارالدا وتتىك. ارال اۋداندىق كومسومول كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى سەكرەتارى جىلقايدار بەكجانوۆ دەگەن كىسى. جاقسى وتتىك. ءبىر كلاستان 10 بالا باردىق، 13-ءى كەيىن وتەدى عوي. تولىباي ەكەۋمىز ءسىزدىڭ ۇيگە باردىق. ماۋىتاي اجەم مەن كوكەمنىڭ دەنساۋلىقتارى جاقسى، كوكەمنىڭ اياقتارى اۋى­راتىن بولسا كەرەك، شاي ۇستىندە اۋىرسىنىپ وتىرا المادى. مەنەن: «امىرحانمەن حات الىسىپ تۇراسىڭ با؟» – دەدى. ۇيالىپ قالدىم. ويتكەنى ساعان كوپتەن بەرى حات جازا الماپ ەدىم. ايتسە دە: ء«يا»، – دەدىم. وتىرىك ايتتىم. كەيىتكىم كەلمەدى. ءوزىمنىڭ دە دەنىم ساۋ. تۋرگەنەۆ ي.س.، ل.ن.تولستوي، ا.ن.تولستوي، ا.م.گوركي، ف.م.دوستوەۆسكي، م.و.اۋەزوۆ جولداستاردى وقىپ ءجۇرمىن. ايتپاقشى، «قۇرىشتىڭ قالاي شىنىققانىن» ا.ن.وستروۆسكي جولداستان ءبىلدىم. دجەك لوندون جولداس ۇلتى، ءتىلى مۇلدە قاشىق بولسا دا مەنى جاتسىنبايتىن سياقتى. كوكەيىمە قونا كەتەدى. ءتىپتى «مارتين يدەنىن» كوشىرىپ تە الدىم. گازەت بەتىن كورمەگەلى كوپ ۇزاپ كەتتى-اۋ. وقىماعان شىعارسىڭ، «قازاقستان پيونەرىنە» اقىرعى جاريالانعان ماقالالارىم ء«تۇن قاتىپ ءجۇردى پارتيزان» (1 يانۆار; №1 سانىندا), «مەنىڭ سەرىگىم» (3 يانۆار №7), «قامقورشىلار» (№18 سانىندا). ءۇزىپ العانىم راس. دەگەنمەن تەك ماقالانى ۇزبەي جازىپ تۇرۋ عانا ادەبيەتتى سۇيەتىندىگىن (سول ادامنىڭ) كورسەتپەسە كەرەك. ءارى قولىم دا تيمەي ءجۇر. الدا ەمتيحان تۇر ارانىن اشىپ. ازۋى التى قارىس كورىنەدى. ءىلىنىپ قالسام، ءبىتتىم دەي بەر، شىعامىن دەپ جۇرگەندە ۋاقىت كەرەك بولار باتىرىڭا. ارينە، ونشا قورقىپ وتىرعانىم جوق، ءىلىنىپ كەرەمىز ايتەۋىر دەيتىن بولساڭ، قورقۋعا دا بولمايدى عوي، الايدا ار، ۇيات، نامىس بۇنى كوتەرە مە ەكەن؟! ىلعي «5»-كە تاپسىرىپ شىعۋعا بەل بۋىپ وتىرمىن، كورەمىز عوي.

قازاق ءتىلى

شىعارما

ادەبيەت

الگەبرا جازباشا

گەومەتريا اۋىزشا

ورىس ءتىلى ديكتانت

مىنە، وسىلار، ەمتيحان بولاتىن ساباقتار.

ءامىرحان! مەن سەنىڭ ادەبيەت جايىندا ايتاتىن اڭگىمەلەرىڭدى ساعىندىم. ارينە، اۋىلدا ادەبيەتتى سۇيەتىندەر، سۇيسە دە ول تۋرالى كوپ بىلەتىندەر ونشا تابىلا بەرمەيدى. كەيدە ەلتاي اعاي (ەلماعانبەت ءاليادينوۆ، تانيسىڭ عوي، بۇكىر مۇعالىم) وسى جايىندا ايتىپ بەرەدى، قىزىعا تىڭدايمىن سوندايدا. امال قانشا، دۇرىستاپ سۇراي المايسىڭ، ءارى اندا-ساندا كەزدەسەدى عوي (اڭگىمە ايتۋىن ايتام ەلتاي اعايدىڭ).

ايتپاقشى، ءامىرحان، مەنىڭ ءبىر-ەكى حاتىمدى (از بولعانىنا وكىنبە) الساڭ، ايتىپ تۇر جاۋاپ حاتتارىڭدا. ساعان بالىق سالىپ جىبەرمەك بولىپ، ماۋىتاي اجەم جانتالاسىپ-اق ءجۇر. قايتاردا ماعان 10 سومداي اقشا بەرگەن، ساعان بالىق الىپ بەرىڭدەر دەپ، بىراق بالىق ءالى تۇزدان شىققان جوق، شىقسا بەرىپ جىبەرەمىز عوي، بىزدە نە تۇر.

ءامىرحان، وزىڭدە قانداي جاڭالىقتار بولىپ جاتىر، جازىپ تۇر. مەنىڭ دە قولىم تيمەي ءجۇر عوي، ايتپەسە، مەندە الىپ بارا جاتقان كوكىرەك بار عوي دەپ ويلاپ جۇرمە. قولىمنان كەلسە، حات جازىپ تۇرامىن عوي. سوزا بەرسەم، اڭگىمە كوپ قوي، بىراق مىلجىڭ دەرسىڭ. كىنامشىل ەكەنىڭ راس، ونى جاسىرعىڭ كەلمەيتىن شىعار. ءامىرحان، ال، قوش بول، باۋىرىم! كورىسكەنشە كۇن نۇرىن توگە بەرسىن، ءدايىم. لايىم سولاي بولعاي دا!

قولىڭنان الىپ، قوشتاسامىن. جۇدەپ كەتسەڭ، شاشىڭدى جۇقارتىپ وتىر، باسىڭ قاۋقيىپ كەتىپ جۇرمەسىن.

 

سالەممەن جامان ءىنىڭ بولات.

بۇل حات اپرەلدىڭ 27 جازىلدى. 1977 ج.

بولات تۋرالى ەستەلىكتەر

 

بولاتتىڭ قايتقانىنا 1 جىل تولعاندا ۇستازى ءا.ەسەندىكوۆ «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنە بولات تۋرالى ەستەلىك-پوۆەست جاريالادى.

 

نوسەر ءۇنى

 

(نوۆەللا)

 

ونىڭ تۋعان جەرى بيىل ەرەكشە جاڭبىرلى بولدى...

«– بولات، قايداسىڭ سەن؟..»

«– بولات، نەگە حات جازبايسىڭ؟..»

«– بولات، ساعان نە بولدى؟..»

بولاتتىڭ ادرەسىنە وسىنداي ساۋال قويعان حاتتار رەسپۋبليكامىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندەگى پيونەرلەردەن دە، وزبەكستان، تۇرىكمەنستان، قاراقالپاقستان پيونەرلەرىنەن دە اعىلىپ كەلىپ جاتتى. ولاردىڭ ءبارى دە بولاتپەن «قازاقستان پيونەرى» گازەتى ارقىلى تانىسىپ ەدى. ءتىپتى مىنە، بۇگىن دە وعان ءبىر حات كەلدى. حات يەسى – قارماقشى اۋدانىنداعى (قىزىلوردا وبلىسىنداعى) №183 ورتا مەكتەپتىڭ 7-كلاسس وقۋشىسى ۇلبوسىن باعداۋلەتوۆا. ول دا بولاتتان جاۋاپ كۇتەدى. بىراق ءبارى دە جاۋاپ الا الماي، قاتتى اڭتارىلۋدا.

مەن تالاي رەت قالامىمدى قولىما الىپ، ولارعا جا­ۋاپ قايتارۋعا تىرىستىم، بىراق ءۇن-ءتۇنسىز سۇلق وتىرىپ قالا بەردىم. ءمولدىر تامشىلار اق قاعازدىڭ بەتىنە تىرس-تىرس تامىپ، اينالا مۇنارتىپ سالا بەرەدى. سول ءبىر مۇناردىڭ اراسىنان اياۋلى شاكىرتىمنىڭ ءجۇزىن انىق كورگەندەي بولامىن. ول ماعان ءوزىنىڭ جاڭا عانا جازىپ بىتىرگەن ماقالاسىن قۋانا اكەلە جاتقانداي بولادى...

ءبارىن دە باسىنان باستايىن...

ەستەرىڭدە بولار، «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنىڭ بەتىندە «كوممۋنيست تۋرالى جازامىز» اتتى اشىق كونكۋرس جاريالانعانى. بۇل كونكۋرس كوپ جاس تالاپكەردىڭ جۇرەكتەرىنە ءۇمىت ساۋلەسىن قۇيعانداي بولدى. ءبىر كۇنى بولاتتى شاقىرىپ الىپ:

– وسى كونكۋرسقا قاتىسساڭ قايتەدى؟ – دەدىم. قۋانا كەلىستى ول.

– سوندا كىم تۋرالى جازعىڭ كەلەدى؟ – ول ويلانىپ قالدى.

– سەنىڭ پاپاڭ كوممۋنيست قوي،– دەپ ەدىم، بولاتتىڭ ءجۇزى نۇرلانىپ سالا بەردى.

كوپ ۇزاماي «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنىڭ 1976 جىلعى 11 مارتتاعى 20-سانىندا بولاتتىڭ «قۋانىش اكەلەتىن كىم؟» دەگەن سۋرەتتەمەسى جارق ەتە ءتۇستى. بولات ءسويتىپ، ءبىزدى ەرەكشە قۋانىش قۇشاعىنا بولەپ ەدى.

ءمولدىر بۇلاقتىڭ كوزى اشىلىپ، ارناسى دا قاناتتانا تۇسكەن. ول بۇلاقتىڭ كوزىن اشقان گەولوگ – ءوزىنىڭ سۇيىكتى «قازاقستان پيونەرى» عوي!

مەنىڭ ستولىمدا بولاتتىڭ بالعىن ءارحيۆى جاتىر. ماماسى كۇلدارىنىڭ قولىنان ءوتىنىپ العانمىن.

وعان ءتول گازەتىندەگى اعالارىنىڭ بەرگەن اقىل-كەڭەستەرىنىڭ پايداسى مول بولدى. «بولات! سەنىڭ جازۋعا تىم جاقسى قابىلەتىڭ بار ەكەن، – دەلىندى ءبىر حاتتا. – سوندىقتان مەن ساعان ارنايى تاپسىرما بەرگەلى وتىرمىن. «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنىڭ № 74 سانىندا ارنايى رەۆوليۋتسيا ارداگەرىنە ارنالعان كىتاپشا جازۋعا تاپسىرما بەرىلدى. سول تاپسىرمانى مۇقيات وقىپ الىپ، ءوزىڭنىڭ اۋىلىڭا سوۆەت وكىمەتى قالاي كەلگەنىن جازىپ جىبەر...»

حات بولاتتىڭ قولىنا 29 نويابردە ءتيدى. سول حاتتىڭ اشىق جەرىنە بولات ءوز قولىمەن بىلاي دەپ جازىپتى: «تاپسىرما دەكابردىڭ 26-دا ورىندالدى». مىنە، بولات رەداكتسيانىڭ تاپسىرماسىنا وسىنداي جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراعان! بولات بۇل جولى ازامات سوعىسىنىڭ ارداگەرى، قارت پارتيزان، رەسپۋبليكالىق دارەجەدەگى پەنسيونەر ءشارىپ رانوۆتى ءوز كەيىپكەرى ەتىپ العان ەدى. «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنىڭ وتكەن جىلعى 6 يانۆارداعى 2-ءشى سانىندا ء«تۇن قاتىپ ءجۇردى پارتيزان» اتتى ماقالاسى كوزىمىزگە ەرەكشە وتتاي باسىلدى.

ءبىر جىل ىشىندە ونىڭ سۇيىكتى گازەتىنىڭ بەتىندە 9 ماقالاسى جارىق كورىپ ەدى-اۋ...

اۋداندىق «تولقىن» گازەتىندە بولاتتىڭ «التىن دىڭگەك»، «جاقان قارت وتكەن بەلەستەر» اتتى كولەمدى وچەركتەرىمەن بىرگە، اڭگىمەلەرى، سۋرەتتەمەلەرى، ماقالالارى ءجيى جاريالانىپ تۇردى. ونىڭ ماقالاسى اۋىلعا وزىنشە قۋانىش اكەلەتىن.

1976 جىلدىڭ ماي ايىندا «تولقىن» گازەتىنىڭ ارنايى شاقىرتۋىمەن ءباسپاسوز كۇنىنە ارنالعان سالتاناتتى جيىنعا قاتىسىپ، القىزىل گالستۋگى جەلبىرەپ، اۋىلعا قۋانىپ كەلىپ ەدى-اۋ...

بولات مەكتەپتە درۋجينانىڭ ء«بىلىم» اتتى قابىرعا گازەتىنىڭ رەداكتورى بولاتىن. مەن وسى گازەتتىڭ بارلىق نومەرىن بايىپپەن قاراپ شىقتىم. بولاتتىڭ سالعان سۋرەتتەرى، تانىس قولى كوزىمە وتتاي باسىلدى. مەنىمەن بىرگە وسى بولمەدە جۇمىس جاساپ وتىرعان حيميا-بيولوگيا ءپانىنىڭ مۇعالىمى قۇرمانكۇل ورىنباەۆا، مۇعالىمدەر كومسومول ۇيىمىنىڭ سەكرەتارى مارال تورعاەۆا، ء«بىلىم» قابىرعا گازەتىنىڭ قازىرگى رەداكتورى ورىنباي جۇماباەۆتار دا جاريالانعان ماتەريالدارعا كوز سالعان. اسىرەسە، قۇرمانكۇل اپايى بولاتتىڭ ءۇش نومەردە بىردەي جاريالانعان «اق قوزى» دەگەن اڭگىمەسىن ءۇنسىز وقىپ وتىردى.

ءوزىنىڭ رەداكتورلىق قيىن دا قىزىقتى ءىسى تۋرالى بولات «قابىرعا گازەتى نەمەسە مەن كەش ۇيىقتاعان ءتۇن» («قازاقستان پيونەرى» 14 نويابر، 1976 جىل، № 91) دەگەن ماقالاسىندا اڭگىمەلەگەن بولاتىن.

«لۋيس كورۆالان بوستاندىقتا!» دەگەن ماقالاسىن بىلاي ءتۇيىپتى: «ەندى چيلي جەرىندە دە ازاتتىقتىڭ ارايلى تاڭىنىڭ اتاتىن كۇنى جاقىنداي تۇسەدى. چيلي جەڭەدى!»

و، اينالايىن، سەنىڭ كىشكەنتاي جۇرەگىڭ «دوستىق، دوستىق» دەپ سوعىپ ەدى-اۋ سوندا.

ءانى-ءمىنى دەگەنشە جاڭا وقۋ جىلى دا كەلدى. «العاشقى قوڭىراۋ» مەرەكەسى ءوتىپ جاتىر. مەن شەتكەرەك تۇرىپ ويعا باتتىم. شاكىرتتەرىمنىڭ نۇر ويناعان جۇزدەرىنە ويمەن قارايمىن. ولاردىڭ اراسىنان بولاتىمدى ىزدەيمىن...

مەن توعىزىنشى كلاسس بولمەسىنە ەنگەنىمدە، كلاسس سىلتىدەي تىنىشتىقتا ەدى. كلاسس جەتەكشىسى كۇنقياش تا (ول مەنىڭ قىزىم، ادەبيەتشى) شاكىرتىن ساعىنا ىزدەيدى بۇگىن.

– بولات، نەگە جاۋاپ بەرمەيسىڭ؟ – دەپ اڭتارىلا سۇراۋ سالعان «قازاقستان پيونەرىنىڭ» ونداعان وقىرماندارىنا، ونىڭ بەيتانىس دوستارىنا اۋىر شىندىقتىڭ بەتىن اشپاققا بەكىندىم. ول وتكەن جىلدىڭ 25 ءيۋنى كۇنى ماشينا اپاتىنان مەزگىلسىز ارامىزدان كەتتى. ونى ىزدەپ سۇراعاندارعا بۇگىن ايتارىم: «بولات مەنىڭ جۇرەگىمدە، اياۋلى دوستارىنىڭ جۇرەگىندە!»

ونىڭ تۋعان جەرىندە بيىل جاڭبىر ءجيى جاۋدى. ول وسى دالانى ەرەكشە ءسۇيىپ ەدى-اۋ...

 

ءابدىرايىم ەسەندىكوۆ،

حالىق-اعارتۋ ءىسىنىڭ وزىق قىزمەتكەرى.

№ 58 جالاڭاش ورتا مەكتەبى،

ارال اۋدانى، قىزىلوردا وبلىسى

          «قازاقستان پيونەرى»، 1978 جىل، 18 يۋن، № 49.

 

ول ومىرگە قۇشتار ەدى...

 

قۇرمەتتى اعايلار، اپايلار!

ءبىزدىڭ باۋىرىمىز بولات تۋرالى ۇستازىمىز ءا.ەسەندىكوۆ اعايدىڭ وسى گازەتتىڭ 18 يۋنىندەگى 49-سانىندا جاريالانعان «نوسەر ءۇنى» نوۆەللاسىن ءۇي-ىشىمىزبەن وقىپ، بولاتتى ەسكە الىپ، ونىڭ رۋحى تىرىلگەندەي بوپ، كوڭىلىمىزدى ءبىر دەمدەدىك.

سىزدەر وسى نوۆەللانى جاريالاي وتىرىپ، بولاتقا دا، بىزگە دە ۇلكەن ادامگەرشىلىك پەن جاقىن جاناشىرلىق، باۋىرمالدىق، تۋىسقاندىق ىزەت كورسەتتىڭىزدەر. سول ءۇشىن سىزدەرگە ءوز تاراپىمىزدان زور راحمەت ايتامىز. بىزدەر بولاتتاي بوپ وسەمىز دەپ سىزدەرگە بەرىك ۋادە بەرەمىز.

شىن جۇرەكتەن سالەممەن، بولاتتىڭ سەمياسىنىڭ اتىنان:

 

اپاسى قازىنا،

قارىنداسى بيبايشا،

28 يۋن، 1978 جىل

رەداكتسيادان:

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ماتەريالدار قورىندا ومىردەن كوكورىم كەزىندە وزعان بالاۋسا عۇمىر يەسى بولات نۇرداۋلەتوۆتىڭ «التىن دىڭگەك» (وچەرك), «مەنىڭ سۇيىكتى كەيىپكەرىم» (دجەك لوندوننىڭ «مارتين يدەن» رومانى تۋارلى جازعان ماقالاسى), «جاڭا زاماننىڭ نۇرلى تاڭى ءۇشىن كۇرەسكەندەر» (پوۆەست) اتتى شىعارمالارى جاتىر. مۇنىڭ ءبارى الداعى كۇندەرى تولىقتاي جاريالانادى.

Abai.kz