جەڭىل ونەركاسىپكە جەڭ ءتۇرىپ كىرىسپەcە بولمايدى
جەڭىل ونەركاسىپكە جەڭ ءتۇرىپ كىرىسپەcە بولمايدى. ويتكەنى، بۇل سالا قازاققا ەجەلدەن اللا مولىنان بەرگەن نەسىبەسى. كەڭەس وداعى جىلدارىندا قازاقستانداعى شىعاتىن ونىمدەردىڭ 20 پايىزى، ياعني بەستەن ءبىرى وسى جەڭىل ونەركاسىپتىڭ ۇلەسىنە تيەتىن. قازىر سونىڭ ءبارى كورگەن تۇستەي. قازاقستاننىڭ جەڭىل ونەركاسىبى اسسوتسياتسياسىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، قازىر سالا ىشكى سۇرانىستىڭ 10 پايىزىن عانا قاناعاتتاندىرادى ەكەن. ەلىمىزدە جەڭىل ونەركاسىپتى دامىتۋعا ءتيىستى شيكىزات: ماقتا، ءجۇن، تەرى، وسى سالادا جۇمىس ىستەۋگە بەيىم قولى بوس ايەلدەر ارتىعىمەن بار. ونىڭ ۇستىنە شيكىزاتتى وتە ارزانعا تابۋعا بولادى. تەك بىزدە وسى سالانى دامىتۋعا ۇكىمەتتىڭ نازارى تۇسپەي-اق قويدى. راس، جەڭىل ونەركاسىپتى دامىتۋ جونىندە 2010-2014 جىلدارعا ارنالعان باعدارلاما قابىلدانعان، قازىر ول دا اياقتالىپ قالدى. ءبىر-ەكى بەلگىلى كاسىپورىنداردى قولداعانى بولماسا، بۇل باعدارلاما دا سالانىڭ دامۋىنا تەگەۋرىندى سەرپىن بەرە المادى.
جۇننەن توقىلعان كۇرتەشەلەردىڭ، ماقتادان جاسالعان كورپەلەردىڭ ساپاسى قىتايدان كەلەتىن جاساندى (سينتەتيكالىق) جۇننەن جاسالعان (سينتەپون) دۇنيەلەردەن الدەقايدا ارتىق. بىراق ءبىزدىڭ حالىق قولدا بار التىنىن ۇقساتا الماي، بىرەۋدىڭ قوقىسىن الۋدا. ۇقساتاتىن كىسى، ۇقساتۋدى ۇيىمداستىراتىن ۇكىمەت بولماعان سوڭ جىل سايىن اۋىلداردىڭ ماڭىندا مىڭداعان توننا ءجۇن، يلەۋگە كەلمەيدى دەگەن مالدىڭ تەرىلەرى قوقىسقا توگىلەدى نەمەسە وتقا جاعىلادى. ال ماقتانى وزىمىزدە ۇقساتۋدىڭ ورنىنا سىرتقا ساتۋعا عانا شەبەرمىز. ينۆەستيتسيا جانە دامۋ جونىندەگى مينيسترلىكتىڭ دەرەكتەرىنە قاراعاندا ەلىمىزدە وسىرىلگەن 100 مىڭ توننا ماقتانىڭ 95 پايىزىن سىرتقا ساتىپپىز. جارامدى تەرىنىڭ 90 پايىزىن دا قىرعىزستانعا ساتىپ جاتىر ەكەنبىز. ءبىزدىڭ ونەركاسىپتى ەلگە اينالامىز دەگەنىمىز وسى ما؟ بۇل سول، باياعى شيكىزات بازاسىنان شىعا الماي تۇرعانىمىزدىڭ كورىنىسى ەمەس پە؟
مىنە، وسى ماسەلەلەردى ءماجىلىستىڭ پلەنارلىق وتىرىسىندا اشىنا كوتەرگەن دەپۋتات تۇرسىنبەك ومىرزاقوۆ (سۋرەتتە) ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ جونىندەگى مينيستر اسەت يسەكەشەۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولداپ، مىناداي سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋىن تالاپ ەتتى:
- جوعارىدا اتالعان باعدارلاما بويىنشا قازاقستاندىق جەڭىل ونەركاسىپ 2013 جىلى ىشكى سۇرانىستىڭ 20 پايىزىن، 2014 جىلى 30 پايىزىن قاناعاتتاندىرادى دەلىنگەن. سول ورىندالدى ما، ورىندالماسا قانداي سەبەپتەر كەدەرگى بولدى؟
- وڭتۇستىك قازاقستاندا ماقتا وڭدەيتىن وسى زامانعى وزىق تەحنولوگيالارمەن جابدىقتالعان 4 فابريكا سالىنعان ەدى، بىلتىر شيكىزات بولماعاندىقتان سونىڭ 3-ءۋى توقتاپ تۇردى. ال وسى كەزدە وندىرىلگەن ماقتانىڭ 95 پايىزى سىرتقا ساتىلدى. وسىنىڭ سەبەبى انىقتالدى ما؟
- تەرىنىڭ ەشقانداي باقىلاۋسىز سىرتقا اعىلىپ جاتقانىنا توقتاۋ بولا ما؟
دەپۋتاتتىڭ بۇل ساۋالىنا ءوزىنىڭ پارتيالاس ارىپتەستەرى دە قول قويدى. وسىدان كەيىن اتالعان مينيسترلىك جەڭىل ونەركاسىپتى كوتەرۋگە جەڭ ءتۇرىپ كىرىسسە، كانە...
ا.الپىسباەۆ - جۋرناليست
Abai.kz
