- بيىلعى جىلۋ بەرۋ ماۋسىمىنا شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى 751 جىلۋ قازاندىقتارىنىڭ 90 پايىزى تولىق دايىن،- دەپ مالىمدەدى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندەگى بريفينگتە شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ. ول جىلدا قىستى كۇنى ءوز ۇيلەرىندە وتىرىپ بۇرسەڭ قاعاتىن سەمەيلىكتەردىڭ بيىل جىلۋعا باستارىن قاتىرمايتىنىن ايتىپ، ۋادە بەردى. ويتكەنى، ۇكىمەت سەمەي قالاسىنىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن نىعايتۋ تۋرالى ارنايى باعدارلاما قابىلداپ، جىل سايىن وسى ماقساتقا 7 ملرد. تەڭگەگە جۋىق اقشا ءبولۋ جونىندە شەشىم شىعارعان. ءوڭىر باسشىسى جۋرناليستەرمەن جۇزدەسۋدە قاراپايىم حالىقتى الاڭداتقان بىرقاتار ماسەلەلەرگە اشىق جاۋاپ قايىردى.

اتاپ ايتارلىعى، ءوزىنىڭ ءىسىن جەتىك بىلەتىن اكىم ەشقانداي ساۋالدان جالتارماي، ماسەلەنىڭ ءمانىسىن تاپتىشتەپ ءتۇسىندىردى. ماسەلەن، بەردىبەك ماشبەكۇلىنىڭ ايتۋىنشا، جىلۋ جۇيەلەرىنىڭ ءجيى جارىلاتىنى تەك سەمەيگە، وسكەمەنگە عانا ەمەس، ەلىمىزدەگى بارلىق قالالارعا ءتان قۇبىلىس. «مۇنىڭ ناقتى سەبەبى، جىلۋ بەرەتىن ورتالىقتارىمىز 30-40 جىلدان بەرى جوندەۋ كورمەگەن. مىسالى، سەمەيدىڭ بۋ قازاندىقتارى 1934, 1948 جانە 1950 جىلدارى سالىنعان. ال، ولاردىڭ نورماتيۆتىك جۇمىسى 30-40 جىلدان اسپاۋى كەرەك. جەر استىنداعى جىلۋدى جەتكىزەتىن تۇربالار دا ءدال سونداي. سەمەي قالاسىنداعى جىلۋ جۇيەلەرىنىڭ 80 پايىزى ابدەن توزعان. مۇنى ءبىر كۇندە جوندەۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان، ەلباسىنىڭ تاپسىرماسى جانە ۇكىمەتتىڭ قولداۋى ارقاسىندا قازاقستاندا تۇڭعىش رەت سەمەي قالاسىندا 2 سۋ جىلىتاتىن قازاندىعى بار تەتس سالىندى. وسى ورتالىق وندىرەتىن 400-گە جۋىق گكالل جىلۋ قالانىڭ سول جاعالاۋىن تولىقتاي جىلىتۋعا جەتەدى»،- دەپ ءتۇسىندىردى ول. ابدەن توزىعى جەتكەن جىلۋ قۇبىرلارىنىڭ ءبىر جەرى جوندەلسە، ەكىنشى جەرى جارىلاتىنى تۇسىنىكتى جاعداي. وسىعان وراي: «ەشقانداي جىلۋ اپاتى بولمايدى دەپ وتىرىك ۋادە بەرە المايمىن» دەپ كىشىگىرىم اپاتتاردىڭ بولاتىنىن دا جوققا شىعارمادى. ابزالى، ءسوزدىڭ شىنىن ايتۋ.

«جول ازابىن جۇرگەن بىلەدى» دەگەندەي، شىعىسقازاقستاندىقتاردىڭ مۇڭ-زارىن جەتكىزبەك بولعان جۋرناليستەر تارباعاتاي، بەسقاراعاي اۋداندارى مەن كۋرچاتوۆ قالاسىندا تاس جولداردى جوندەۋگە 1 تىيىن دا بولىنبەگەنىن ايتىپ، اكىمدى سوزدەن سۇرىندىرمەك بولدى. اقپار جالعان ەكەن. قازاقستانداعى ەڭ جولى كوپ (11,5 مىڭ شاقىرىم) وبلىس تاس جولداردى جوندەۋگە دە از اقشا بولمەگەن. تاراتىپ ايتار بولساق، رەسپۋبليكالىق جولداردى جوندەۋگە – 10 ملرد.، وبلىستىق جولدارعا – 5 ملرد. تەڭگە ءبولىنىپتى. وعان قوسا، تىرەك اۋىلدار باعدارلاماسى اياسىندا جول كارتاسى ارقىلى اۋىلداردىڭ جولىن، كوشەسىن، الەۋمەتتىك نىساندارىن جوندەۋگە وبلىس بيۋدجەتىنەن 4 ملرد. تەڭگە بولىنگەن. ارينە «30-40 جىل بويىنا ەشقانداي جوندەۋ كورمەگەن» (ب. ساپارباەۆتىڭ ءوز ءسوزى) جولداردى بىردەن رەتكە كەلتىرۋ مۇمكىن ەمەس. بىراق ءوڭىر باسشىسى ءوزىنىڭ «جوندەپ جاتىرمىز» دەگەن سوزىنە سەنبەگەن ارىپتەستەرىمىزدى تارباعاتاي، بەسقاراعاي، اقسۋاتقا بارىپ، ىستەلگەن ءىستى كوزىمەن كورۋگە شاقىردى. سونىمەن قاتار، ول الماتى-وسكەمەن، الماتى-سەمەي، سەمەي-وسكەمەن، ومبى-مايقاپشاعاي باعىتىنداعى ۇلكەن تاس جولداردىڭ ساپالى جوندەلىپ جاتقانىن ايتتى.

ەكى تىلدە بىردەي ەركىن سويلەيتىن شەنەۋنىككە اكىمدەردىڭ رەيتينگىنە قاتىستى دا ساۋال قويىلدى. ب. ساپارباەۆتىڭ پايىمداۋىنشا، باسشىلاردىڭ جۇمىسىن تالداعاندا نەگىزىنەن ناقتى ءۇش كريتەريگە سۇيەنۋ كەرەك. ول – ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر، سول وڭىردەگى ساياسي-قوعامدىق احۋال جانە حالىقتىڭ تۇرمىس دەڭگەيى. ياعني، وسى اتالعاندار ءبىر جەرگە جيناقتالسا، ونداي رەيتينگكە سەنۋگە بولادى. جالپى العاندا، ۇلكەن وبلىستىڭ باسشىسى رەيتينگتىڭ پايداسى ازامات رەتىندە نامىسىڭدى قامشىلاۋعا اسەر ەتەتىنىن، سونداي-اق جۇمىس ىستەۋگە شابىت بەرەتىنىن جاسىرعان جوق.

ايتپاقشى، بريفينگ بارىسىندا ارىپتەستەرىمىز اكىمنەن «تارباعاتاي مۇناي» بىرىككەن كاسىپورنىنداعى جۇمىسسىز قالعان 100 ادامنىڭ تاعدىرى تۋرالى سۇراپ-ءبىلدى. جايشىلىقتا باسقا اكىمدەر مۇنداي ساۋالدان ەكىۇشتى، سىرعىتپا جاۋاپپەن قۇتىلاتىنىن كورىپ ءجۇرمىز. بەردىبەك ماشبەكۇلى ولاي ەتپەدى. كەرىسىنشە، ماسەلەنىڭ تۋىنداۋىنا نە سەبەپ بولعانىن، بولاشاقتا قالاي شەشىلەتىنىن جانە قازىرگى قالىپتاسقان احۋالدى ەگجەي-تەگجەيلى ءتۇسىندىرىپ بەردى. ونىڭ ايتۋىنشا، 100 ادامنىڭ جۇمىسسىز قالۋىنا نەگىزگى سەبەپ – «تارباعاتاي مۇناي» جشس-ءىنىڭ اكتسيونەرلەرىنىڭ ءبىرى – قىتاي تارابىنىڭ وندىرىسكە سالعان قارجىسىن كەمىتۋى. «قازىر ءبىز ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ، قىتاي جاعىمەن ينۆەستيتسيا كولەمىن ازايتپاۋعا قاتىستى كەلىسسوز جۇرگىزىپ جاتىرمىز. ونىمەن ءبىزدىڭ ارنايى جۇمىس توبىمىز اينالىسۋدا. قىسقارۋعا ۇشىراعان جۇمىسشىلارعا ءۇش ايلىق جاردەماقشا تولەندى. 100 ادامنىڭ 65-ءى – شىعىسقازاقستاندىقتار. ولاردىڭ 9-ى جۇمىسقا ورنالاستى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ءۇش ايدا وسى ماسەلەنى تۇپكىلىكتى شەشەمىز. ەگەر قىتايلارمەن كەلىسە المايتىن بولساق، وندا جۇمىسشىلارعا باسقا جۇمىس تاۋىپ بەرەمىز. ويتكەنى، قازىر زايسان اۋدانىندا جۇمىسقا ورنالاسۋدا ەشقانداي قيىندىق جوق»،- دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى اكىم.

ءامىرلان ءالىمجان.

Abai.kz