يسلامعا كەلۋشىلەردىڭ جولىن بوگەپ تۇرعان ەڭ باستى نارسە جالعان اقپاراتتاردىڭ اعىنى. شەگەنى تامعا ۇرعان سايىن كۇشەيەتىنى سياقتى ادام قولىمەن جاسالعان كەدەرگىلەر، جالعان اقپاراتتار ەش قانداي كۇشتە اقيقي يسلام ءدىنىن بوگەي المايدى. سەبەبى بىرگە ءبىردى قوسسا ەكى بولاتىنى سياقتى اقيقات بىرەۋ. سول اقيقاتقا كەلۋگە كەدەرگى بولىپ وتىرعان فاكتورلاردى تومەندە ساراپتايمىز.

ءبىزدىڭ كوزىمىز ساۋ ءارى وتكىر كورەتىندىگى پايدا بەرمەيدى، ەگەردە كۇن قاراڭعى بولسا. سەبەبى، كۇننىڭ نۇرى، ايدىڭ جارىعى ارقىلى توڭىرەكتى كورىپ، جارىق دۇنيەنىڭ بارلىعىنان ءلاززات الىپ، ءومىر سۇرەمىز. سول سياقتى ءبىز وزىمىزدەگى اقىل مەن سانا ارقىلى ەش نارسەنى سەزىپ بىلە المايمىز. قۇران مەن سۇننەت ارقىلى عانا اقىل مەن سانامىز جارىقتانىپ، اللانىڭ اقيقاتىن كورە الامىز. ول بولماسا ءبىز تاس قاراڭعىداعى اداسقان ادام سياقتىمىز. دەمەك ءىلىم ول – نۇر.   عىلىم  –  رۋحاني جارىق.ء بىلىمنىڭ ماقساتى پەندەنى بايلىق پەن مانساپقا جەتكىزۋ ەمەس، كەرىسىنشە يمانى سالامات كامىل ادامياتقا كوتەرۋ. سەبەبى رۋحاني ساۋلە سىڭگەن كەۋدەدە قاراڭعىلىق  تۇراقتامايدى.  عىلىمنىڭ باستالۋى ناداندىقتى قاشىرۋ بولسا، اقىرعى سيپاتى كىرسىز جۇرەككە اينالۋ. دەمەك، سول  عىلىمدى تۇسىنگەن ادام وزىنە دە، حالىققا دا وپا جاسايدى.  ولاردىڭ باسىن قاتىرمايدى....

ءسوزىمىزدىڭ القيساسى رەتىندە بۇگىندە يسلام ءدىنىنىڭ جاھاندانۋدىڭ زارلى داۋىسىن قاق جارىپ، ادام بالاسىنا ارنالاعان ءۇمىت پەن باقىتتىڭ جالاۋىن جەلبىرەتىپ، توقتاۋسىز ۇشقىر اعىسىمەن العا تارتىپ كەلە جاتقانىن كوزىمىز كوردى. ەڭ ءبىر ماڭىزدىلىعى يسلامنان باسقا تاۋحيدقا شاقىراتىن ءبىر ءدىن بار ما؟ جوق... بۇل كۇندە حريستياندىق دىننەن تەك ساۋلەت ەسكەرتكىشى، يۋدايزمنان سيونيزمنىڭ قالپاعىن كيگەنى بولماسا باسقا ەشتەمە قالمادى... يسلام كەز-كەلگەن قارسىلىقتارعا توتەپ بەرە الاتىن ءارى توقتاۋسىز دامۋ ۇستىندەگى بولاشاقتىڭ ءدىنى ەكەنىن كورسەتتى... سەبەبى اللانىڭ الدىندا قابىل بولاتىن ءدىن يسلام بولعاندىعىندا!..

يسلامنان سىرت باقىت ىزدەگەن ادام ەشقاشان باقىت تابا المايدى. سول باقىت پەن شەكسىز نىعمەتتەرگە جەتكىزەتىن يسلام دىنىنە كەلەتىندەر تۋرالى پىكىرلەپ(وي جۇگىرتىپ) كورەيىك. ءبىزدىڭ قوعام 20 عاسىردا اشىق قۇداي جوق دەپ قارسى شىققان، شەكتەن شىققان لەنين مەن ماركستىڭ عاسىرعا جۋىق يلەۋىنەن ءيى قانىپ شىققان حالىق بولاتىن. سونىڭ كەسىرىنەن ايىقپاس اۋىر دەرتكە شالدىققان قاۋىم. بۇل قاۋىمدى كورەگەندىكپەن ەمدەۋ كەرەك. وعان بىردەن انتي ۆاكتسينا ەمەس، دەنە قۋاتىن كوتەرەتىن تابيعي ونىممەن ەمدەۋ كەرەك. اۋىرۋدىڭ جازىلۋىنا ءبىز اسىقپاي، سول ادامعا  كوركەم تۇردە ناسيحات بەرىپ، شىنايى مەيىرىمدىلىك كورسەتۋىمىز ماڭىزدى. ءتىس اۋىرىپ كەلگەن ادامعا نەگە اۋىراسىڭ دەپ جاقتان ءبىر سالىپ قۇلاتپايمىز عوي، سول سياقتى ءبىزدىڭ بۇگىنگى قوعامدا ۋاعىزدى قاتتى ءارى قارا بايىر  جولمەن جۇرگىزەتىن ادامدار وتە كوپ...دانالىقپەن جۇرگىزەتىن كىسىلەردىڭ قاتارى ساۋساقپەن سانارلىق...  حيكمەتپەن ورنىنا قويا الماعاندىقتان دەرتتى ەمدەگەنى بىلاي تۇرسىن، ودان ارمەن اسقىندىرۋدا... شەكتەن شىعىپ، ءوزىن قۇدايمىن دەپ جاريالاعان پەرعاۋىنمەن سويلەسەتىن كەزدە اللا تاعالا مۇساعا كوركەم تۇردە سويلەس دەپ حابار بەرەدى. ادام ايتقىسىز زۇلىمدىققا بارعان فەرعاۋىن تۋرالى،  بۇكىل الەمنىڭ راببىسى سولاي ايتقاندا، باسقا اداممەن قالاي سويلەسۋ كەرەك ەكەنىن ايتۋدىڭ قاجەتى بولا قويماس...

            عاسىرعا جۋىق قۇداي جوق دەگەن كوممۋنيستىك جۇيە مەن اتەيستىك قوعامنىڭ كەسىرىنەن بۇكىل قاۋىم ەسىنەن ايىرىلدى. تازا ءمولدىر ءىلىم لايلاندى. مىڭداعان جىلدار بويى جالعاسىپ كەلە جاتقان يسلام ءدىنىنىڭ بۇلاعىنان ىشۋدەن تەجەدى. مىڭداعان پاراسات كوكجيەگىندە جۇرگەن دانالار ءسوزى جويىلىپ، قۇرانعا قارسى شىقتى. قۇلدىق پەن تەكسىزدىككە ناسيحاتتاعان كرەمل مىنبەرى رۋحاني سانانى تالقانداپ،  دەگەنىنە جەتتى. وسىنداي الماعايىپ كەزەڭنىڭ اباقتىسىنان 21 عاسىردىڭ قارساڭىندا بوساعان حالىق، تاۋەلسىزدىككە اقىرى جەتتى. رۋحاني جاقتان ادام بالاسىندا بولماعان شولگە ۇشىراعان حالىق، جىلتىراعاننىڭ ءبارىن سۋ ەكەن دەپ ىشە بەردى. جارقىراعاننىڭ ءبارىن ءدىن دەپ قابىلداي بەردى. بۇل تاقىرىپتى كەيىنىرەك قاراستىراتىن بولامىز...ء  دال وسىنداي كەزدە باسقا دىندەردى ايتپاعاندا يسلام دىنىنە كەدەرگى بولىپ وتىرعان جايلار از ەمەس...ول دىنگە كەلۋشىلەردىڭ سايازدىعىنان بولسا، ەندى ءبىرى دانالىقسىز قاتىپ قالعان توپتاردىڭ كەرى باقپالىعىنان.

 وسى وي اعىسىندا يسلامعا العاش كەلەتىن ەكى ءتۇرلى توپتىڭ ەلەۋلى جاقتارىن ايتا كەتكىم كەلەدى. بۇل شىنىندا ءبىزدىڭ ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان ورتادا بەلەڭ الىپ كەلە جاتقان اۋىر ماسەلە. ءبىرىنشىسى، ءىلىمسىز جاستار بىرەۋلەردىڭ ۋاعىزىمەن ەرىپ كەلۋشىلەر. اللا تاعالانىڭ ء«ىلىمسىز ەش نارسەنىڭ سوڭىنا تۇسپەڭدەر» دەگەن اياتى بار. ولاي بولسا ولاردىڭ ءبارىنىڭ جۇرەگىندە يماننىڭ دانەگى بار بولعانىمەن پايدا بەرمەيدى... ۇيتكەنى ءىلىم – نۇر! تۋرالىققا باستايتىن جارىق... بىلمەگەن ۋ ىشەدى دەگەندەي، ولار سوپىلىق پا، تاكبير مە، تابليق پا، گۇلەنشى مە، نۇرشى ما، ءسۇلايمانشى ما؟ بىلمەيدى. كوزسىز ەرە بەرەدى. يسلام ءدىنى وسى ەكەن دەپ قابىلداي  بەرەدى... ولاردىڭ ءبارى قۇران مەن سۇننەتتەمىز دەپ، وزىنە شاقىرادى. دەمەك، اقلى ءسۇننا جاماعاتى بويىنشا اللاعا شاقىرماي وزىنە شاقىرسا بۇل اداسۋشىلىققا نەمەسە سەكتاعا جاتادى. قانشاما جولدار بار، سونىڭ ىشىندە ءبىر عانا جول اللاعا باستاپ بارادى دەگەن پايعامبارىمىزعا جەتكەن حابارلار بار... 

            سول جاستاردا ءىلىم بولماعاننان كەيىن ءتۇرلى اعاتتىقتارعا جول بەرەدى. ءتىسى شىقپاعان بالاعا سۇيەك مۇجىتكەن سياقتى ونىڭ بىلايعى ومىرىنە  قاتەر توندىرەدى. ماشينا بىلمەيتىن ادامعا ءرولدى بەرسە قاتەرلى باعىتتارعا ۇرادى. جاستىق ءومىر وتكىر قىلىش سياقتى جاقسىلىققا پايدالانساڭ جاقسى، جاماندىققا پايدالانساڭ ۇرەيلى ىستەرگە اينالادى. ولارعا  تاربيە ءىلىمى سۇننەت بويىنشا بەرىلمەگەندىكتەن قاتالدىقتىڭ ۇشقىنى بايقالا باستايدى. قۇرانداعى 114 سۇرەنىڭ 113 سۇرەسىندەگى  «اسا راحىمدى ءارى مەيىرىمدى اللانىڭ اتىمەن»  دەگەن ۇلى ءسوزدىڭ استارىنا ۇڭىلمەيدى.ء  دىن دەگەن قاتىپ قالعان زاڭ، ۋاعىزدى بىرەۋگە ۇرسىپ ايتۋ ەكەن دەپ تۇسىنەدى. شىنايى عالىمداردى جامانداپ، ءوزىن كورسەتكەن.

            كۇن بىزگە جارىق پەن جىلۋ بەرگەنى ءۇشىن – كۇن!..   بولماسا كۇننەن مىڭداعان ەسە ۇلكەن جۇلدىزدار بار. ءبىز ءۇشىن ونىڭ ماڭىزى شامالى. دەمەك،ء  بىز تۋرالىق پەن جارىققا مۇقتاجبىز. باسىندا ايتقانىمىزداي ەكىنشى توپ، يسلامنىڭ مەيىرىم ەكەنىن تۇسىنبەي قاتتى كەتكەندەر...  ولاردىڭ بەتى بەرى قاراۋى قيىن... سەبەبى تەك ءوزىنىڭ باعىتىن ەڭ تۋرا جول دەپ ءتۇسىنىپ، ۋاقىت پەن ورتاعا ءتان دانالىق كەرەك ەكەنىن ءويلانباي  وز ءسوزى مەن ۇستانىمىنا  قاتىپ قالاتىندارى. ولارعا قانشا ايت، قۇراننان دالەل كەلتىر مويىندامايدى... اياتتاردىڭ كەرى ءتاپسىرىن قابىلدايدى. قاتتىلىقتى تاماق ءىشۋ سياقتى كىشى نارسەدەن باستايدى... ءدىن تۋرالى ساۋاتىن اشپاي جاتىپ، ونىڭ سىرتىنداعى بىردەمەلەرگە جابىسىپ قالادى. ءسۇيتىپ، ءدىننىڭ باسىن اياعىنا قايىرىپ ايتادى. دىنگە كەلمەگەن ادامعا ەكى ايەل الۋ تۋرالى ناسيحات ايتىپ، بولمايتىن بىردەڭەلەر تۋرالى تالاس تۋدىرادى. كيىم تۋرالى ايتادى، سۇننەتكە بەكەم بولامىز دەپ كوبىندە قارسى كەلىپ قالادى. مەيرىمدىلىكتىڭ ورنىنا قاتالدىق ۇستەمدىك قۇرا باستايدى. ايتەۋىر ءدىننىڭ وزىندىك سيپاتىنان ايىرىپ، قاساڭ قاعيدالارعا جاماعاتتى بايلايدى...

پايعامبار س.ا.ۋ  العاشقى 13 جىلىن  كوپ ايەل الۋ تۋرالى،  تاماق ءىشۋ تۋرالى، باس كيىم كيۋ تۋرالى شاقىردى ما؟ ال، بىزدەگىلەر شە؟ ءىلىم مەن حيكمەت بولماعاندىقتان يسلامنىڭ وركەندەۋىنە كەرى ىقپال ەتىپ كەلەدى. ءولاردى  بىر سوزبەن ايتقاندا يسلامعا اۋىر زيانى ءتيىپ تۇر. بىزدىڭ  داۋىردى  پايعامبارىمىز تۇسىنداعى ءدىننىڭ العاشقى كەزەڭى بولماسادا سوعان جاقىن دەۋگە بولادى. سەبەبى عاسىرعا جۋىق «قۇداي جوق» دەپ ادامداردى ۋلاپ، رۋحاني كەدەيلىك پەن قاراڭعىلىققا اپاردى... سوندىقتان بىزدە دە ءبىر عانا اللاعا يمان كەلتىرۋ تۋرالى ايتۋىمىز ماڭىزدى. تاۋحيدتى ايتىپ تاقىلدا ما، شەرىكتى ايتىپ شيقىلدا ما دەپ جۇرگەندەر الدىمەن ءتۇسىنۋى كەرەك. پايعامبارىمىزدىڭ س.ا.ۋ ايتقانىنداي قۇلشىلىققا لايىقتى ءبىر عانا اللادان باسقا ەش ءبىر قۇدايدىڭ جوق ەكەنىن تەرەڭ جانىمەن سەزىنۋى كەرەك. ارقانداي نارسە بىردەن باستالادى. ءبىردى بۇكىل ساننان الىپ تاستاسا ميلليارد بولسا دا ءبارى ءبىر قاتە شىعادى. سەبەبى بۇكىل جاراتىلىستىڭ ەسەبى ءبىر عانا اللاعا تاۋەلدى بولىپ تۇر... سوندىقتان تاۋحيد ءومىردىڭ مازمۇنى، ماعىناسى. يسلام دەگەن ءبىر اللادان باسقا قۇلشىلىق قىلۋعا لايىق ەش ءتاڭىردىڭ جوقتىعىنا يمان كەلتىرۋ. مۇنى بىلمەگەن ادامنىڭ قانشا سۇراپىل ءبىلىمى بولسا دا ءبارى ءبىر – نولگە تەڭ.  جابىرەيىل پەرىشتەنىڭ پايعامبار س.ا.ۋ-عا كەلۋى سونىڭ دالەلى. اللاعا سەرىك قوسۋدان ارتىق زۇلىمدىق جوقتىعىن پايعامبارىمىزعا جەتكەن كوپتەگەن حابارلار مەن قۇران اياتتارىنان بەلگىلى.

ء            سوزىمىزدى قورىتا ايتقاندا، ويىمىزدى ساراپتاعاندا، ەكى تۇرلى توپتاردىڭ يسلامداعى وتە اعات جاعدايلارى تۋرالى ايتتىق. جاستار جونىنەن ءبىرىنشى يسلامنان ءىلىم ۇيرەنۋى ءارى بۇل جولدا سابىرلىلىق پەن اسىقپاۋ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىنۋ.ء  تىسى شىقپاعان بالاعا  قاتتى سۇيەكتى بەرمەۋىمىز سياقتى، ماشينانى بىلەتىن ادام جۇرگىزۋ كەرەك ەكەنىن ءبىلۋ. ءبىرىنشى باسقىشتان بەسىنشى باسقىشقا سەكىرەتىن بولساق بەلىمىزدى سىندىرامىز. سوندىقتان اسىقپاۋىمىز كەرەك. ال، ەكىنشى توپتاعى كىسىلەر جاستارى ۇلكەن-كىشى ارالاس بولىپ، بۇل كىسىلەرگە ەم قونۋدان كەتىڭكىرەگەندەر. دانالىقتىڭ جوقتىعىنان  تاكاپپارلىققا ۇرىنعاندار.  يسلامنىڭ ءمان – ماعىناسىن تۇسىنبەگەندەر. بۇلار شىنىندا يسلامنىڭ وركەندەۋىنە اۋىر كەسىرىن تيگىزىپ وتىرعاندار. پايعامباردىڭ س.ا.ۋ-دىڭ ۇلى سۇننەتتەرىنىڭ جۇمساقتىق پەن مەيىرىمدىلىك ەكەنىن تۇسىنبەگەندەر. 

            تۇيىندەپ ايتقاندا، ەلىمىزدە يسلامعا ەركىندىك بەرىپ وركەندەۋىنە مۇمكىندىك بەرىلدى.  وسى مۇمكىندىك كەزىندە جوعارىداعى  يسلامعا اۋىر، اۋىرتپالىق كەلتىرىپ وتىرعان ىستەردىڭ باعىتىن پىكىرلەدىك. ەندىگى ماسەلە يسلامدى وزىندىك جۇيەمەن جاڭا ساپامەن دامۋى ءۇشىن باعدار شامدى دۇرىستاۋ. يسلامنىڭ دامۋىن ءار ءتۇرلى ۋاعىزشىلار مەن يمامدارعا ارتىپ قويماي مەملەكەتتىك قۇزىرلى ورىندار ارقىلى ءدىن ساباعىن وقىتاتىن 3 ايلىق، 6 ايلىق كۋرستار اشىلۋى كەرەك. بۇعان كوپتە قارجى كەتپەيدى. وسى باعىتتا مەملەكەت بويىنشا اۋدان، وبلىس، قالادان باستاۋ السا وتە ورىندى بولار ەدى. دەمەك، دىندەگى كەلىسپەۋشىلىكتەر بىرتە-بىرتە ورنىنا كەلەر ەدى.

             عاسىرعا جۋىق دەرتتەنگەن حالىقتىڭ حالى  بەلگىلى... باتپانداپ كىرگەن دەرت، مىسقالداپ شىعادى دەيدى قازاق. يسلامي اعارتۋ جۇمىستارى ايىقتىرادى بارىنەن. كوردەن تورگە، شىڭىراۋدان شىڭعا سۇيرەيدى. يمان –كەدەيلىك پەن قاراڭعىلىقتىڭ تالقانىن شىعارىپ جوق ەتىپ، نۇرلى بولاشاققا باستايدى. ەمدەۋ جاعىندا رۋحاني ۆاكتسينا ناتۋرال بولۋى كەرەك. سىرقاتتىڭ قالپىنا كەلۋىنە اسىقپاۋىمىز ءتيىس. ءبىز شىبىننىڭ ۇشىپ وتۋىنەن دە  اللانىڭ عىلىمىن سەزىنۋىمىز كەرەك!... اللا تۋرا جول بەرسىن!

سەرىك بوقان

Abai.kz