كەشە، 27 شىلدە ەلباسى بۇۇ-نىڭ جەنەۆاداعى بولىمشەسىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى. بۇل بولىمشە ماڭىزى جاعىنان بۇۇ جۇيەسىندەگى ەكىنشى كەڭسە بولىپ سانالادى جانە 20 حالىقارالىق ۇيىمنىڭ جۇمىسىن ۇيلەستىرەدى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ سونداي-اق ۇلتتار سارايىن جانە ونداعى «قازاقستان» زالىن ارالاپ كوردى. قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ شەشىمىنە سايكەس 2013 جىلى  اشىلعان بۇل كوپفۋنكتسيونالدى زال بۇگىندە بۇۇ-نىڭ جەنەۆاداعى شتاب-پاتەرىندەگى تەحنيكالىق جاعىنان بارىنشا جابدىقتالعان ورىنجاي.

قازاقستاننىڭ دسۇ-عا كىرۋى جونىندەگى جۇمىس توبىنىڭ توراعاسى، فينليانديانىڭ ەلشىسى ۆەسا حيمانەن كەلىسسوزدەر ۇدەرىسى بارىسىندا قازاقستان 50-دەن اسا جاڭا زاڭ قابىلداپ، 10 حالىقارالىق كەلىسىمگە تۇزەتۋ ەنگىزگەنىن، ولار كەدەندىك وداق پەن ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق اياسىندا قابىلدانعانىن اتاپ ءوتتى.

پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ  باسشىلىعىمەن جانە  قازاقستاننىڭ ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق بويىنشا سەرىكتەستەرىمەن تىعىز بايلانىستا جۇرگىزىلگەن زاڭنامالىق باعىتتاعى پروگرەسس ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدى سوڭعى جىلى ەداۋىر جەدەلدەتۋگە مۇمكىندىك بەردى. قازاقستاننىڭ قۇجاتتار توپتاماسى – بۇل نارىقتارعا قول جەتكىزۋ مۇمكىندىكتەرىن جەتىلدىرۋ ىسىنە قوماقتى ۇلەس قوساتىن، ساۋدانىڭ كوپجاقتى جۇيەسىن جاڭعىرتاتىن جانە دسۇ-نى نىعايتاتىن جوعارى ساپالى قۇجاتتار، – دەدى ۆ.حيمانەن.

دسۇ باس ديرەكتورى روبەرتو ازەۆەدو ەلىمىزدىڭ ۇيىمعا كىرۋ ۇدەرىسى بارىسىنداعى قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ كوشباسشىلىعىنا جوعارى باعا بەردى.

بۇل – قازاقستان ءۇشىن دە، دسۇ ءۇشىن دە شىنىمەن تاريحي كۇن.  ۇيىمعا كىرۋدىڭ ارتىقشىلىقتارى – جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ، حالىقتىڭ تابىسىن ارتتىرۋ، تۇرمىس دەڭگەيىن جاقسارتۋ.  قازاقستان ءۇشىن بۇل سىزدەردىڭ سوڭعى جىلدارى قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرىڭىز بەن جۇمساعان كۇش-جىگەرلەرىڭىزدىڭ مويىندالۋى. بۇل – رەفورمالاردىڭ كەشەندى باعدارلاماسىنىڭ قيسىندى ناتيجەسى، قازاقستاننىڭ بيزنەس ءۇشىن اشىق ەكەنى تۋرالى بۇكىل الەمگە جولداۋى. بۇل كۇن دسۇ ءۇشىن دە ايشىقتى بولىپ تابىلادى. قازاقستاننىڭ قوسىلۋى ءبىزدىڭ پىكىرتالاستارىمىزعا قۋاتتى ءارى بەدەلدى ءۇن قوسادى، ۇيىمدى ورتالىق ازيانىڭ جۇرەگىنە جاقىنداتادى، – دەپ اتاپ ءوتتى ر. ازەۆەدو.

ەلباسى وتىرىستا سويلەگەن سوزىندە دسۇ-عا مۇشە بارلىق ەلدەرگە، ۇيىم حاتشىلىعىنا كەلىسسوزدەر بارىسىنداعى سىندارلى ۇستانىمدارى مەن قولداۋى ءۇشىن، سونداي-اق قازاقستاننىڭ دسۇ-عا كىرۋى جونىندەگى جۇمىس توبىنداعى توراعالىقتى قولداعانى ءۇشىن فينليانديا ۇكىمەتىنە  العىسىن ءبىلدىردى.

نۇرسۇلتان نازارباەۆ اتاپ وتكەندەي، دسۇ-عا كىرۋ جونىندەگى كەلىسسوزدەر وتكەن ارالىقتا قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ قۇرىلىمى ايتارلىقتاي وزگەردى.

ەكونوميكا مەيلىنشە قۋاتتى ءارى اشىق بولا ءتۇستى. جان باسىنا شاققانداعى ءىجو 18 ەسە ۇلعايىپ،  ورتالىق جانە شىعىس ەۋروپا دەڭگەيىنە جەتتى. سىرتقى ساۋدا كولەمى 120 ميلليارد دوللار دەڭگەيىنە شىقتى. ءبىزدىڭ سىرتقى ساۋدا اينالىمىمىزدىڭ 90 پايىزدان استامى دسۇ-عا مۇشە ەلدەرگە تيەسىلى. ساۋدا قارىم-قاتىناستارىنىڭ گەوگرافياسى ەداۋىر وزگەردى. قازاقستاننىڭ ساۋدا بايلانىستارى 90-جىلداردىڭ ورتاسىندا بۇرىنعى كەڭەستىك كەڭىستىك ەلدەرىمەن عانا جۇرگىزىلسە،  بۇگىندە ءبىز الەمنىڭ 185 مەملەكەتىمەن ساۋدا-ساتتىق جاساپ وتىرمىز، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قازاقستان پرەزيدەنتى سونداي-اق وتاندىق ەكونوميكا قۇرىلىمىندا بولعان ەلەۋلى وزگەرىستەرگە دە نازار اۋداردى.

وزدەرىڭىزگە ءمالىم، قازاقستان مينەرالدىق رەسۋرستارعا باي، بىراق ءبىز شيكىزاتتىق تاۋەلدىلىكتەن ارىلۋ ءۇشىن ەكونوميكا قۇرىلىمىن وزگەرتۋگە نيەتتىمىز. بۇگىندە ەلىمىزدەگى ءىجو-ءنىڭ 54 پايىزىن قىزمەت كورسەتۋ سەكتورى قامتاماسىز ەتەدى، بۇل سالانىڭ دامۋىنا ءبىز زور كوڭىل ءبولىپ وتىرمىز. بۇلار – قارجى، تەلەكوممۋنيكاتسيا، قۇرىلىس، ەنەرگەتيكا جانە كولىك سالالارى. قارجىلىق قىزمەتتەردى دسۇ اياسىندا ىرىقتاندىرۋ «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىن قۇرۋ ۇدەرىسىمەن قاتار جۇرەتىن بولادى. ول قازاقستاننىڭ قارجىلىق ينفراقۇرىلىمىنىڭ نەگىزىنە، ال كەيىننەن بۇكىل ءوڭىردىڭ قارجىلىق حابىنا اينالادى دەپ سەنەمىز. قازاقستان بارلىق ەلدەردى وسى جوباعا قاتىسۋعا شاقىرادى، – دەپ اتاپ ءوتتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

قازاقستان پرەزيدەنتى تەڭىزگە شىعاتىن جولى جوق، پلانەتاداعى ءىرى مەملەكەت بولىپ سانالاتىن ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىز ءۇشىن ينفراقۇرىلىم مەن كولىك-لوگيستيكا قىزمەتىنىىڭ باسىمدىقتا داميتىنىن ايتتى.

ءبىز جاھاندىق كوممۋنيكاتسيالاردىڭ ءبىر بولىگىنە اينالۋ ءۇشىن جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىرمىز. وسى ماقساتپەن ءىرى نارىقتاردى بايلانىستىراتىن ستراتەگيالىق كولىك دالىزدەرىن قالىپتاستىرامىز.  ءبىزدىڭ ينفراقۇرىلىمدىق جوبالارىمىز  وتاندىق ەكونوميكا مەن حالىقارالىق نارىقتاردىڭ يگىلىگى ءۇشىن بىرەگەي ترانزيتتىك الەۋەتتى اشۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

مەملەكەت باسشىسى وتكەن كەزەڭ ىشىندە قازاقستان ينۆەستيتسيالىق الەۋەتىن ايتارلىقتاي ۇلعايتقانىنا دا نازار اۋداردى.  

قازىر ءبىز ينۆەستيتسيالىق احۋالدى جاقسارتا وتىرىپ، ەكونوميكانى ارتاراپتاندىرۋعا باسىمدىق بەرەمىز. ينۆەستيتسيالار مۇناي-گاز جانە تاۋ-كەن سالاسىنا عانا ەمەس، ەكونوميكانىڭ وڭدەۋشى سالالارىنا دا باعىتتالۋى ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالعان، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.  

جالپى العاندا، قازاقستان پرەزيدەنتى كەلىسسوزدەر ۇدەرىسى كەزىندە رەسپۋبليكامىز ەكونوميكانى جاھاندىق نارىققا ىقپالداستىرۋ ءۇشىن ۇزاق جولدى ءجۇرىپ وتكەنىن ايتتى. اۋقىمدى ينستيتۋتسيونالدىق جاڭعىرتۋلار جۇرگىزۋ دە دامۋعا جاڭا سەرپىن بەرەدى.  

رەفورمالاردى ءتيىمدى جۇزەگە اسىرۋ جاڭا ساپالى ينستيتۋتسيونالدىق ورتا قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك تۋعىزادى. ءبىزدىڭ كەلەسى قادامىمىز ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمىمەن بەلسەنە ىقپالداسۋ بولادى. ءبىرىنشى كەزەكتە، بيىل جۇزەگە اسىرىلا باستاعان قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن ەىدۇ اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق جونىندەگى ەلدىك باعدارلاما اياسىندا بولماق،  – دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

سوڭىندا مەملەكەت باسشىسى  ەلىمىزدىڭ ەركىن ساۋدا جانە اشىق ىقپالداستىق قاعيداتتارىنا بەرىك ەكەنىن ايتتى.

قازاقستان از ۋاقىتتان سوڭ دسۇ نورمالارىمەن جۇمىس ىستەي باستايدى. دەيتۇرعانمەن، ءبىز كەدەرگىلەردى جويىپ، اشىق ىنتىماقتاستىق قاعيداتتارىن ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلىك ىقپالداستىق لوكوموتيۆى بولا وتىرىپ، ەكونوميكالىق ساياساتىمىزدى اۋەلدەن-اق «دسۇ رۋحىندا» قۇرىپ وتىرمىز.  بۇل ۇيىمنىڭ مۇشەلەرى اراسىندا ساۋدا-ساتتىق كەزىندەگى كەمسىتۋگە جول بەرمەۋ –  دسۇ-نىڭ باستى قاعيداتى. ەكونوميكانى ساياساتپەن ارالاستىراتىن سانكتسيالىق ساياسات ساۋداعا كەدەرگى كەلتىرەدى جانە دسۇ قاعيداتتارىنا ساي ەمەس. مۇنداي جايتتى بولدىرماۋ ءبىزدىڭ ورتاق مىندەتىمىز دەپ ويلايمىن. سىزدەرگە بىرلەسكەن ەڭبەكتەرىڭىز ءۇشىن تاعى دا العىس ايتىپ، ء بىز ۇيىمنىڭ بارلىق مۇشەلەرىنىڭ مۇددەسى، ەكونوميكالارىمىز بەن حالىقتارىمىزدىڭ يگىلىگى ءۇشىن دسۇ اياسىنداعى الداعى جۇمىسقا دايىن ەكەنىمىزگە سەندىرگىم كەلەدى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستاننىڭ دسۇ-عا قوسىلۋى جونىندەگى حاتتاماعا قول قويىلدى.

Abai.kz