«ۆەرتولەت-ۆەرتولەت – مەنى وزىڭمەن الا كەت! ۆەرتولەت-ۆەرتولەت – مەنى وزىڭمەن الا كەت...»

تۇككە تۇسىنبەي قالدىق. تۇككە تۇسىنبەي قالعاسىن الدەقايدان شىعىپ جاتقان ىرسىل-گۇرسىلگە ەلەڭ-ەلەڭ ەتىپ، قۇلاعىمىزدى تۇردىك. بەكەر-اق تۇرگەن ەكەنبىز، وسى ساتتە ۇمار-جۇمار قۇشاقتاسقان ەكەۋ اسفالتتالماعان اۋلانىڭ شاڭىن بۇرق ەتكىزىپ، ءبىز وتىرعان جەردەن نەبارى بەس-التى قادامداي جەرگە دومالاپ ءتۇستى. تارسىل دا گۇرسىلدى كوبەيتىپ، جۇمىسى جوق جۇمىسسىز قازاقتار ناردى ويناپ وتىرعانبىز – مىنا تەگىن توبەلەستى كورگەندە ەدىرەيگەن-ەدىرەيگەن كۇيى ورنىمىزدان ۇشىپ-ۇشىپ تۇردىق. ۇشىپ-ۇشىپ تۇردىق تا: «نە بولدى-ءاي!» دەستىك اۋىلدا قوي قايىرىپ جۇرگەندەي اجەپتاۋىر داۋىس شىعارىپ. بىراق ۇمار-جۇمار ەكەۋ ءبىزدى ەلەڭ قىلعان جوق، ىرس-ىرس ەتىپ توبەلەسىپ جاتىر. توبەلەس بولعاندا دا - قىزىق توبەلەس ەندى. توبەلەستىڭ جاتىپ الىپ توقپاقتاساتىن ءتۇرى بولسا كەرەك، ويتكەنى ءوز باسىم بۇعان دەيىن مۇنداي توبەلەستى كورمەگەم. تۇككە تۇسىنبەسەك تە، ەرىككەن ەكى-ءۇش قازاققا مىنا توبەلەس شىنىمەن-اق قىزىق توبەلەس بولدى، ويتكەنى بۇل - ەكرانداعى «فونوگرامما» توبەلەس ەمەس، كادىمگى «جيۆوي» توبەلەس.

ء«وي، اكەڭدى... نويىس نەمە!» دەپ تۇپ-تۋرا اۋىلداعىداي بوقتاعان تاقىرباس قازاق ورنىنان تۇرىپ بارا جاتقان اسكەري كيىمدى قوپ-قوڭىر قازاقتى اتىپ تۇرعان بەتتە ارتقى جاعىنان قاپسىرا قۇشاقتادى دا... اينالا بەرە جەرگە جالپ ەتكىزدى. جالپ ەتكىزدى دە: «بولدى عوي ەندى، ولتىرەمىسىڭ ەسىموۆتى!» دەپ ءبىزدى تاعى تاڭداندىردى. «ويپىرماي، مىناۋ ءوزى نە بوپ كەتتى؟ ەسىموۆى نەسى؟»

اردىڭ-گۇردىڭ اراسىندا جەرگىلىكتى ماسشتابتاعى «ۇرىس دالاسىنىڭ تاكتيكاسىن» ونشا-مۇنشا تۇسىنە الماي تۇرعانىمىزدا ءۇستى-باسىنىڭ شاڭىن جۇرە قاعىپ، تاقىرباس قازاق ءبىزدىڭ جانىمىزعا كەلدى. كەلدى دە – باقىرايىپ-باقىرايىپ تۇرعان بىزدەرگە ماسەلەنىڭ ءمانىسىن ءتۇسىندىردى. سويتسەك – جاعداي بىلاي بولعان ەكەن. الماتى قالاسىنداعى ناۋرىزباي اۋدانىنىڭ اۋماعىنا تاسقىن سۋ قاپتاۋىنا بايلانىستى ادامدار اراسىندا ابىرجۋشىلىك باستالماي ما، ويتكەنى شىلدەنىڭ شىلىڭگىرىندە مۇنداي بولادى-اۋ دەپ ەشكىم دە ويلاماعان. توتەنشە جاعدايلار مەن قازگيدرومەت دەگەندەر دە پالەن-تۇگەن دەپ ەشتەڭە ەسكەرتە قويماعان. وسىنداي اپاق-ساپاقتا اۋدان اسپانىندا الماتى اكىمى احمەتجان ەسىموۆ مىرزا پايدا بولماي ما – تىكۇشاقپەن. راديودان سامبىرلاپ حابارلاپ تا جاتقان – «ەسىموۆ الماتىنىڭ اسپانىندا ءجۇر» دەپ. تاپ وسى ساتتە تاقىرباس قازاق پەن ونىڭ «اۋعاندا بىرگە سوعىسقان پولچانى» ەكەۋى بالكوندا تۇرعان ەكەن. انادايدان گۇرىلدەپ تۇكۇشاق داۋىسى ەستىلگەن بەتتە-اق تاقىرباستىڭ «پولچانىنىڭ» مي ىستەمەي قالىپتى. تاقىرباستىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، اۋعان جەرىندەگى جان الىسىپ، جان بەرىسكەن ۇرىستاردىڭ بىرىندە مۇنىڭ «پولچانىن» تىكۇشاقتان تاستالعان بومبا ءولتىرىپ قويا جازداعانعا ۇقسايدى. ايتەۋىر اللا قالاپ، امان قالىپتى. بىراق سودان بەرى تىكۇشاق داۋىسىن ەستىسە بولدى – كوزى الايىپ، قاتتى مازاسىزداناتىن كورىنەدى. بۇل جولى ءتىپتى «ۆەرتولەت-ۆەرتولەت – مەنى وزىڭمەن الا كەت!» دەپ ەكىنشى قاباتتىڭ بالكونىنان ەسىموۆ مىنگەن تىكۇشاققا قاراي سەكىرمەك تە بولعان ەكەن، ايتەۋىر ابىروي بولعاندا تاقىرباس شاپ بەرىپ ۇستاپ ۇلگەرىپتى. ەكەۋىنىڭ قۇشاقتاسقان كۇيى اۋلانىڭ شاڭىن بۇرق ەتكىزىپ، بىزگە جاقىن ماڭعا قۇلاعانى دا سودان ەكەن. كونتۋزياسى بار، قىسقاسىنان قايىرعاندا. كۇلەتىن دە جاعداي ەمەس. ال وسى كەزدە... «بولارى - بولىپ، بوياۋى - ءسىڭىپ» قويعاننان كەيىن بارىپ ادەتتەگىدەي «اتتانداۋىن» باستايتىن ءبىزدىڭ توتەنشە جاعدايلار جونىندەگى كوميتەتىمىزدىڭ قىزمەتكەرلەرىنە قاراعاندا الماتىمىزدىڭ ەسىموۆى «وپەراتيۆنىي» بولىپ شىقتى – الاتاۋدىڭ باۋرايى الاي-دۇلەي بولىپ جاتقان كەزدە احمەتجان مىرزا ء«اپ-ءبىسسىمىللا!» دەپ قالاعا «توتەنشە جاعداي ءتارتىبىن» ەنگىزدى دە جىبەردى. دۇرىس بولدى نەگىزى، ءبىر جاعىنان الىپ قاراعاندا. ال ەندى ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ۆلاديمير بوجكو مىرزا بولسا، توتەنشە جاعدايدىڭ قىزمەتكەرلەرى مەن قاجەتتى تەحنيكالارى جانە 4 تىكۇشاعى كۇنى-ءتۇنى كەزەكشىلىك جاساۋ كەستەسىنە كىرىسكەنىن مالىمدەدى. كەشىكسە دە، قاراپ وتىرماعانىن وسىلاي ءبىلدىردى بۇل كىسى.

وسى ۆلاديمير مىرزانىڭ ايتۋىنشا، الماتى قالاسىنىڭ ناۋرىزباي اۋدانى اۋماعىنداعى قارعالى، قاراعايلى، دوستىق جانە اقجار كەنتتەرى مەن جاندوسوۆ جانە ياسساۋي كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىنداعى تاسقىن سۋ استىندا قالعان تۇرعىن ۇيلەر باقىلاۋعا الىنىپ، ونداعى 900-گە تارتا تۇرعىن قاۋىپسىز ايماققا كوشىرىلگەن.

مارات ماداليموۆ.

Abai.kz