سۋىق شالعان سۇلۋلىق
بۇگىن تاعى كوشەنىڭ قاق ورتاسىنان ءوتىپ بارا جاتىر. تولقىنداي جايىلعان شاشتارى، تەڭىزدىڭ اساۋ تولقىنىنداي جاعاعا ۇلكەن كۇشپەن كەلىپ، كەرى كەتىپ جاتقانداي ءبىر ورىندا تۇرماي، قارا قويۋ شاشى جىلتىراپ كوزدىڭ جاۋىن الادى. ءجۇرىپ وتكەن جولىندا قالعان ارتىنداعىلاردىڭ كوبىسى كۇبىر ەتە تۇسەدى. مىنانداي سۇلۋلىقتى جاراتۋشىم اركىمنىڭ ماڭدايىنا جازا بەرمەيدى. كورگەندەرىڭ تۇگەلى «پاح، شىركىن!» - دەپ تامساناتىن. مىڭ بۇرالىپ كەتىپ بارا جاتقان قىز وسىنىڭ بارلىعىن تۇسىنەتىن جانە ودان ارىمەن ۇناي ءتۇسۋ ءۇشىن ەرەكشە ارەكەتتەرگە دە بارىپ جاتاتىن.
سىرتتاي كوركىنە عاشىق بولىپ، ىشتەي باتىلى جەتپەي جۇرگەن جىگىتتەر كۇننەن-كۇنگە كوبەيىپ جاتتى. ونى كورگىسى كەلەتىندەر جۇرەتىن جولىندا كۇتىپ تۇرۋدى شىعاردى. وقۋعا كەلە جاتقاندا كورىپ قالعىسى كەلەتىندەر پايدا بولدى. جولدىڭ ورتاسىنان ۇلكەن قىزمەتتەگى ادامدى كۇتىپ تۇرعانداي جارىلىپ اشىلىپ بۇكىل كوزدەر سوعان قاراپ تۇراتىن. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ەسىگىنەن كىرگەنشە كوزىن باسقا جاققا جىبەرمەستەن، تالماي، الماي قاراپ تۇراتىن.
قىزدىڭ ءوزى دە وقۋ ورنىنا شىقپاس بۇرىن ۇزاق دايىندالادى. اينانىڭ الدىندا ارلەنىپ كوپ تۇرادى. كىرپىگىن تارتادى، قاسىن رەتتەيدى، ەرىنىن ادەمىلەپ قىزىلمەن بوياپ، شاشىنىڭ ءار تالىن قاراپ، ۇستىنە ۇيلەسەتىن كيىمىن كيىپ سان ساعاتتان سوڭ دالاعا شىعادى. اۋلاسىنىڭ ەسىگىنەن اتتاپ شىعىسىمەن «ماسساعان!» -دەسكەن جۇرت. بىراق سول ءبىر سوزدەردى قىزدىڭ بەتىنە بارىپ «تارس!» ەتكىزىپ ايتۋعا ەشكىمنىڭ باتىلى جەتە بەرمەيدى. سىرتىنان سۇيەك كورگەن اش يتتەردەي، اۋىزدارىن اشىپ، تىلدەرىن ءتۇسىرىپ، ەنتىگىپ تۇرادى. قىز ءبارىن كوزىنىڭ استىمەن كورەدى، بايقايدى. بىراق توقتاپ كورگەن ەمەس، ءار جىگىتتىڭ الدىنان ءار ادىمىن ساناپ كەتە بەرەدى. كورگەندەر بولسا كوزىمەن قىزىن شىعارىپ سالعان ەرىنشەك جىگىتتەردەي ءار الىسىن ادەمىلىكپەن قاراپ تۇرادى.
زاماناۋي كيىمدەردى ۇستىنە العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ كيەدى. تىرتىسقان، جابىسقان كيىمدەردى كوپ كيمەسەدە جۇقالاۋ كيىم-كەشەكتەرگە اۋەس بولدى.
قىس كەلدى. قىستىڭ قاتتى ايازىننىڭ اياماي تۇرعان ءساتى. الگى قىز ۇستىنە ادەمىشە كيىلگەن پالتو، جاعاسىندا تۇلكى يرەكتەلىپ جاتقانداي، ءجۇنى قالىڭ تەرىسى بار، كۇشتىرەك كيىممەن كەلەدى. سۇلۋلىعىندا ءمىن جوق. سيپاتتاۋعا ءسوز تاپپايتىندار شىڭىلتىر ايازعا قاراماستان شاقىر-شۇقىر ەتكىزىپ قاردى اياماي باسىپ كەلە جاتقان قىزدىڭ جۇرىسىنە ەرەكشە كوزقاراسپەن قاراپ تۇرادى. شاشى سول قالپى. جايىلىپ كەلەدى. ءار باسقان قادامىنا سايكەس شاشىدا ادىمىنا قاراي ەكى جاققا كەزەكپە-كەزەك اۋىپ كەلەدى. وسىنىڭ ءوزى سۇلۋلىعىن باعالاپ جۇرگەندەردىڭ جۇرەگىن قارىپ كەتەتىن. وسى بەينەنى كورۋ ءۇشىن اينالاسىنداعىلار تاپجىلماي تۇراتىن.
ۇلكەندەر قاۋىمىنان ەسكەرتپەلەردى ءجيى العانىمەن بىردە بىرەۋىن قۇلاعىنا ءىلىپ، ايتقاندارىن ىستەمەگەن. ۇنەمى قىزدىڭ ءوز دەگەنى بولاتىن. بۇل جاقسى-اق، بىراق شەتتەن اسىپتا كەتەتىن تۇستارى جوق ەمەس. وقۋ ورنىنا وزىمەن كەيدە قاتارلاسىپ كەلەتىن ۇستازى بولاتىن. ەكەۋى ءبىر ءزاۋلىم كوپقاباتتى ۇيدە تۇراتىن. جول بويىنا اڭگىمە ايتىپ، ءار نارسەنى تالقىلايتىن. ول كىسى ءوز قىزىنداي قامقورلىق تانىتىپ، جاناشىرلىق ءبىلدىرىپ جۇرەتىن. كەيبىر ويى تايازدار وزگەشە سوزدە شىعاراتىن.
بىردە كوپقاباتتى ءۇيدى ەرەكشە داۋىس جايلاپ كەتتى. جان داۋىسى شىعىپ جاتىر. ۇستازىنا جۇگىرىپ كەلگەن كەلەسى ءبىر كورشىسى:
- ءجۇرىڭىز، بولىڭىز، اۋىر ءتيىپ جاتىر – دەدى.
تۇك تۇسىنبەستەن مۇعالىمدە كەلگەن كورشىسىنىڭ ارتىنان ىلەسە جونەلدى. جۇگىرىپ جەتسە ءبىر بولمەنى عانا ەمەس كوپقاباتتى الىپ جاتقان داۋىس يەسىن كوردى.ءوزىنىڭ بولمەسىندە ايعايلاپ جاتقان قىزدى كورگەندە جان جۇرەگى ەلجىرەپ كەتتى. قوس قولىمەن باسىن ۇستاپ الىپ ەڭكىلدەپ جىلاپ جاتىر، كوز جاسى تولاستار ەمەس. جان-جاعىنان قاۋمالاپ تۇرعان كورشىلەرى بىردەن اۋرۋحاناعا اپارۋدى ءجون سانايدى. قىزدىڭ باسىن قالىڭ ەتىپ وراپ، كوتەرىپ ءار باسپالداقتى ساناپ ءتۇستى. كىشكەنە قوزعالىپ كەتسە، بولماسا كوتەرىپ كەلە جاتقاندار تەپە-تەڭدىكتەرىن ساقتاي الماي قالسا قىزدىڭ جان داۋىسى شىعىپ كەتەدى. ەپتەپ، جايمەن، ساعات ساناپ، اقىرىنداپ ءتۇسىرىپ، اۋرۋحاناعا الىپ كەلدى. قىز سودان بەرى ۇزاق ۋاقىت كولەمىندە اۋرۋحانا توسەگىنە تانىلدى.
جارتى جىل، التى اي ۋاقىت كولەمىندە قىز اۋرۋحانادا جاتتى. اۋرۋحانادان شىقتى. كەلگەن ساتتە كورشىلەرى تانىماي قالدى. كورگەندەرى:
- مىناۋ سول قىز با؟-دەستى. راس، بۇل ساتتە قىزدىڭ ءتۇرىن سيپاتتاپ بەرۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. بۇرىڭعى جىڭىشكەلىك، ارىقتىق جوق تاماقتىڭ تۇگەلىن تاۋىسقان ادامداي سەمىرىپ كەتكەن، مىنەزى اشىق، جۇمساق ەمەس اشۋلانشاق، شاتاقتاۋ بولىپ كەتكەن. كوپ وزگەرىسكە ۇشىراعان. بۇرىن ءار بۇرىشتا توسىپ تۇرىپ، جۇرىسىنە تامساناتىن جىگىتتەردىڭ بىرەۋ قازىر كەلىپ قاراعىسى كەلمەيتىنى انىق. سول ساتتەردى قىز ەرەكشە قىزىعۋشىلىقپەن ەسكە الىپ، ۇلكەن وكىنىشىن جاسىرمادى.
ۇستازى بىلمەك بولىپ اۋرۋحاناعا ارنايى باردى. وسىنشا ۇلكەيىپ، ادام تانىماستاي ەتكەن قانداي اۋرۋ ول؟ كىشكەنە كۇن بۇزىلسا باسىن ۇستايتىنى نەسى؟ وسى ءبىر ساۋالدارعا جاۋاپتا تاپتى. قىستىڭ قىتىمىر ساتىندە باسىن اشىق، شاشىن جايىپ جۇرگەننىڭ سالدارى ەكەن. «مەنينگيت» - باسقا سۋىق وتكەننەن پايدا بولاتىن ۇلكەن دەرت، جازىلماس اۋرۋ. بەت-بەينە، ءتۇر-سىمباتى ادەمى، سۇلۋ بولعانىڭمەن ىشكى جان-دۇنيەسى لاس بولىپ جاتقان جاقسى ەمەس. سۇلۋلىقتى ساقتاي بىلگەن جان عانا ناق، شىن سۇلۋ بولماق.
سەرىك قانتاەۆ.
Abai.kz