«بۇكىل بالالار «ەكەۋىڭ ەگىزسىڭدەر» دەپ ءبىزدى مازاقتايتىن»

ءۇش مىڭنان استام تۇرعىنى بار اۋىلدا تۇراتىن قابىلبەك تولەباەۆتىڭ ءۇيىن تابۋ وڭايعا تۇسپەدى. «سۇراي-سۇراي مەككەگە دە بارارسىڭ» دەپ كەزدەسكەن جۇرتتان سۇراپ ءجۇرىپ، ءۇيىن تاپقانبىز، ايتەۋىر. سىرتى قىزىل كىرپىشتەن قالانعان جەر ۇيدە تۇرادى ەكەن. جۇبايى باعيجامال دۇزبەنبەكوۆا قارسى الدى. اعامىز ۇلى سىرىممەن بىرگە سىرتتا جۇمىس ىستەپ ءجۇر ەكەن. ۇيگە كەلگەنشە جەڭگەمىزدەن سىر تارتتىق.
– تۋعاننان باسى اشىق، بۇكىل اۋىل بىلەتىن جاعداي عوي، – دەپ باستادى اڭگىمەسىن باعيجامال اپامىز. تاماعىن كەنەپ، ءجيى-ءجيى جوتكىرىنىپ، اۋىر مۇڭعا باتا، تولقي وتىرىپ سويلەدى. – و زامانداعى پسيحولوگيانى بىلەسىڭ، بالام. قيىندىقتار كوپ بولدى. مۇنداي جاعدايلار كوپتەگەن وتباسىنىڭ باسىندا بولدى عوي. قازىر دە بولىپ جاتىر. ول كەزدەردە ماجبۇرلىكپەن بولعان. ونىڭ ءبارىن ورالحان اعاڭ ءوزىنىڭ شىعارمالارىندا جازعان. انامىز نۇرىش (قابىلبەكتىڭ اناسى – ا.ق.) وتىزعا دا جەتپەي ەكى بالالى بولعان ەكەن، سودان كەيىن كۇيەۋى سوعىسقا اتتانىپ، قان مايداننان ورالماعان. ول كىسىنىڭ ەسىمى – مۇقان تولەباەۆ، اتاقتى قازاق كومپوزيتورىمەن اتتاس بولاتىن.
ورالحان بوكەي تۋرالى ايتىپ جاتۋ ارتىق بولار. ەلدىڭ ءبارى بىلەدى عوي. ورالحاننىڭ اكەسى بوكەي ترۋدارميادان ورالعاننان كەيىن كولحوزدا ءارتۇرلى قىزمەتتەر اتقارعان ەكەن. انامىزدىڭ جاس كەزى، قولىندا ەكى بالاسى، ۇلكەن شەشەسى بار. سولاردى اسىراۋ ءۇشىن كولحوزدىڭ ءارتۇرلى جۇمىستارىنا جەگىلىپ، ءبىر اۋىلدا جۇمىس ىستەيدى عوي. ارالارىندا قانداي بايلانىس بولعانىن كىم ءبىلىپتى، 1948 جىلى قابىلبەك دۇنيەگە كەلگەن ەكەن.
اياداي عانا اۋىل اراسىندا اڭگىمە جاتا ما؟ بىرىنەن-ءبىرى ەستىپ، بۇل جايت اۋىلداعى جۇرتتىڭ بارىنە جاريا بولسا كەرەك. اۋىلداعى ادامداردىڭ، تۋعان-تۋىستاردىڭ، ول كىسىنىڭ كوزىن كورگەن زامانداستارىنىڭ ايتۋىنشا، نۇرىش انامىز اۋزىنا كەلگەندى توسىلماي ايتىپ تاستايتىن، اشىق مىنەزدى ادام بولعان. ءوزىم دە كوردىم عوي. ون جىلدان استام ۋاقىت بىرگە تۇردىق. ارقا سۇيەر، پانا تۇتار وتاعاسى وتان قورعاۋعا اتتانعان، قولدا – شيەتتەي ەكى بالا. قايبىر وڭاي بولدى دەيسىڭ. ەركەك قۇساپ اتقا ءمىنىپ، قوي جايىپ، ءشوپ شاپتى. كۇن، ءتۇن دەمەي ەڭبەك ەتتى. اۋىلدىڭ قيىن تىرشىلىگىنىڭ ءبارى سول كىسىلەردىڭ موينىندا بولدى عوي.
1980 جىلى شىڭعىستايعا كەلىن بوپ ءتۇستىم. وسىنداعى مەكتەپكە جۇمىسقا ورنالاستىم. ورالحان بوكەيدىڭ تۋعان قارىنداسى مانشۇكپەن بىرگە جۇمىس ىستەدىم. جالىنداپ تۇرعان، اشىق مىنەزدى، تالانتتى، سويلەسە، ءسوزدىڭ ءتۇبىن تۇسىرەتىن، سونداي باتىل، ىشتەگىسىن جاسىرماي ايتىپ تاستايتىن قايسار مىنەزدى قىز بولاتىن. بۇرىننان دا سىرتتاي بىلەتىنمىن. مەن توپقايىڭدا، ول كاتوندا تۇرساق تا، ارالاس-قۇرالاس بوپ جۇرەتىنبىز. كەلىن بوپ تۇسكەننەن كەيىن ءبىر اي ءوتتى مە، ەكى اي ءوتتى مە، بىردە مانشۇك ەكەۋىمىز مەكتەپتەن قاتار شىقتىق. «مىنا مەكتەپتەگىلەردىڭ بارلىعى «قابىلبەك سەنىڭ تۋىسىڭ، سەنىڭ تۋىسىڭ» دەپ بولمايدى. ول راس. ونى ءبارىڭ ءبىلىپ تۇرسىڭدار. ودان قاشىپ تۇرعانىمىز دا جوق. ءبارىمىز جينالىپ، كارتىشكەگە تۇسسەك تە بولار ەدى. ءتۇبى اشىققا شىعارام مۇنى. قاباشوك – ءبىزدىڭ بالا» دەدى مەكتەپتەن ءسال ۇزاعان سوڭ. مەنىڭ ويىمدا تۇك جوق. ءبىرىنشى رەت ەستۋىم. اڭىرىپ تۇرىپ قالىپپىن. قاپەلىمدە نە دەرىمدى بىلمەي، ساسقانىمنان: «سولاي ما؟» دەپپىن. «سولاي. ەلدىڭ ءبارى بىلەدى. بالا كەزدەن بىلەمىز. بۇكىل بالالار «ەكەۋىڭ ەگىزسىڭدەر» دەپ ءبىزدى مازاقتايتىن» دەدى ءسوزىن ودان ءارى جالعاپ. سويتسەم، مانشۇك 22 ساۋىردە، قابىلبەك 29 ساۋىردە تۋعان ەكەن. ءبىر جىلى. ارالارى ءبىر-اق جۇما. كەيىنىرەك اۋىلداعى بىرنەشە كىسىدەن ەستىگەننەن كەيىن، مانشۇكتىڭ ايتقانىنىڭ شىن ەكەندىگىنە كوزىم جەتكەندەي بولدى. ەكەۋىمىزدىڭ باسىمىز قوسىلعان سايىن مانشۇك وسى تۋرالى ايتاتىن. «جاسىرىن بولعانشا، اشىققا شىعارسا، ءجون بولار ەدى» دەپ بىرەر مارتە مانشۇككە ايتىپ قالعانىم دا بار. بىراق ول نە ىستەي الادى؟ قازىرگىدەي ەمەس، ول كەزدە زامان بولەك. سوعىستان كەيىنگى ەلدىڭ ەڭسەسى ەزىلگەن قيىن ۋاقىت. مۇنداي تاقىرىپتار مۇلدە جابىق بولدى عوي. ءبىلىپ جۇرسە دە، ەشكىم ەشتەڭە ىستەي المايدى. قولدان كەلەر قايران بولمادى. ءبارى بىلگەن عوي. بىلگەن، بىراق ەشتەڭە ىستەي الماعان.
مانشۇك 1984 جىلى قايتىس بولدى. اكەسى بوكەي دە سول جىلى دۇنيەدەن ءوتتى. بۇل وتباسىندا ۇلكەن تراگەديا بولدى. بىرىنەن كەيىن ءبىرى دۇنيەدەن وزىپ، قارا جامىلىپ، قايعىعا باتتى. سەن، مەن دەيتىندەي مۇمكىندىك تە بولعان جوق. شىنىمدى ايتسام، مانشۇك قايتىس بولعاندا قاتتى قينالدىم. قانشا دەگەنمەن، بالالارىمنىڭ تۋىسى عوي. بۇل – ءبىر جاعى. ەكىنشىدەن، بىرگە ەڭبەك ەتتىك، سىرلاس، سىيلاس بولدىق.
بىردە ۇلىم سىرىم سىرقاتتانىپ، ەمحاناعا ءتۇستىم. سول ەمحانادا ەرمەك دەگەن بالاسىمەن مانشۇك تە جاتىر ەكەن. ءبىر كۇنى اسحاناعا بارىپ كەلسەم، دالىزدە مانشۇك سىرىمدى كوتەرىپ ءجۇر ەكەن. «قاتتى جىلاپ جاتىر ەكەن، ۋاتايىن دەپ قولىما الدىم» دەدى. «مەن باعانادان بەرى ولاي دا، بىلاي دا قارادىم. بىزگە ۇقساپ تۇر. قان جاعىنان ماعان بالام ەرمەكتەن دە جاقىن عوي» دەدى سالدەن كەيىن. ءسويتىپ، ەكەۋىمىز بالالارعا اينالىپ ءسوزىمىز ءۇزىلدى، ول پالاتاسىنا كەتتى. ەرتەڭىندە تاڭەرتەڭ دالىزگە شىقسام، مانشۇك جىلاپ تۇر. جاڭاۇلگىدەن جەزدەسى كەلىپتى. سويتسەم، ەرمەك تۇندە ىستىعى كوتەرىلىپ، قاتتى اۋىرىپ قالىپتى. سودان بالاسىن الىپ قالاعا كەتتى. ودان ارى قاراي الماتى، شىمكەنتكە دەيىن اپاردى-اۋ دەيمىن. ايتەۋىر قاتتى اۋىردى. جازدا ءبىر-اق كەلدى.

اڭگىمە بارىسىندا ۇزاق جىلدار تاريح پانىنەن ءدارىس بەرگەن باعيجامال دۇزبەنبەكوۆانىڭ تاريحتان عانا ەمەس، رۋحانيات سالاسىنان دا مول حابارى بار ەكەنىن، اسىرەسە، ورالحان بوكەي شىعارماشىلىعىنا ەرەكشە قۇرمەتپەن قارايتىنىن اڭعارعانداي بولدىم.
- ورالحاندى اۋىلدا كورىپ جۇردىك قوي. بىراق تىكەلەي، بەتپە-بەت جۇزدەسىپ، ەمەن-جارقىن سويلەسكەن ەمەسپىز. جاز سايىن اۋىلعا كەپ تۇراتىن. بۇكىل شىعارمالارىن جاتا-جاستانا وقىدىق قوي. ءوز باسىم ول كىسىنىڭ شىعارماشىلىعىن ەرەكشە قۇرمەتتەيمىن. شىڭعىستايعا كەلىن بوپ تۇسپەي تۇرعان ۋاقىتقا دەيىن دە بىلەتىنبىز، جازعاندارىن ەرەكشە ءسۇيىپ وقيتىنبىز. جولداسىمنىڭ تۋىستىق جاعىنان جاقىندىعىن بىلگەننەن كەيىن، قۇرمەتىم ارتا تۇسپەسە، كەمىگەن ەمەس.
ورالحان بوكەي قايتىس بولعاننان كەيىن، بەلقاراعايداعى مەكتەپكە اتى بەرىلدى. جازۋشىنىڭ شىعارماشىلىعىن، ءومىرىن ناسيحاتتاۋعا ارنالعان شارالاردى وتكىزۋگە وزگە مۇعالىمدەرمەن بىرگە مەن دە اتسالىستىم. قابىلبەك تە ورالحان بوكەيگە ارنالعان شارالاردىڭ بارلىعىنا بولماسا دا، كەيبىرىنە قاتىسىپ، بارىپ جۇرەتىن. بىراق ول نە ايتا الادى، نە ىستەي الادى؟ ارينە، ىشتەي قۋانىپ وتىرادى. مەن قولىمنان كەلگەنشە ورالحاننىڭ شىعارمالارىن وقۋشىلارىما ناسيحاتتاۋعا تىرىستىم. بالالارىمىز امان جۇرسە، ورالحان بوكەي مۇرالارىن ناسيحاتتاۋعا، ەسىمىن قاستەرلەۋگە ۇلەسىن قوساتىن شىعار دەپ ويلايمىن. وعان بىراق ءالى جەتە الماي جاتىرمىز.
جاڭا ءوزىڭ امانجان اعاڭنىڭ «ورالحان بوكەي باۋىرىمەن كەزدەسكىسى كەلدى، بىراق كەزدەسە المادى-اۋ دەيمىن» دەگەنىن ايتىپ جاتىرسىڭ عوي. راسىندا دا، كەزدەسە المادى-اۋ دەيمىن. كەيبىر اڭگىمەلەرىندە شەتقاقتاتىپ جازدى عوي. نەگىزى، ورالحان بوكەي باۋىرىمەن كەزدەسكىسى، سىرلاسقىسى، ىشىندەگىسىن ايتقىسى كەلگەن سەكىلدى. «قايداسىڭ، قاسقا قۇلىنىمدى» وقىعاندا مەن وسىنى اڭعارعانداي بولدىم.

قىلمىس جاساپ قويعان كىسىدەي قىسىلىپ ءومىر ءسۇردىم

اڭگىمەمىز وسى تۇسقا كەلگەندە، سىرتتان ۇزىن بويلى، كەڭ ماڭدايلى، اشاڭ ءجۇزدى، كەلبەتى ءبىر قاراعاندا ورالحان بوكەيدىڭ بەت-الپەتىن ەسكە سالاتىن كىسى كىردى ۇيگە. ىزدەگەن ادامىمىز وسى كىسى ەكەن. قابىلبەك تولەباەۆپەن اۋەلى بالالىق، جاستىق داۋرەنى، اتقارعان قىزمەتى، بۇگىنگى تىنىس-تىرشىلىگى جونىندە قىسقاشا اڭگىمەلەستىك. بۇل اۋىلعا 2012 جىلى كوشىپ كەلگەن ەكەن. كوشىپ كەلگەندە، ءۇيدى بالا-شاعالارىمەن بىرلەسىپ وزدەرى سالىپ العان كورىنەدى. وعان دەيىن كاتونقاراعاي اۋدانىنىڭ بەلقاراعاي اۋىلىندا، ودان بۇرىنىراق شىڭعىستايدا تۇرىپتى. بۇگىندە ۇلى سىرىممەن، كەلىنىمەن جانە نەمەرەسى زاۋرمەن بىرگە وسىندا تۇرىپ جاتقان جايى بار. قىزى گۇلسىم ريددەر قالاسىندا تۇرادى ەكەن.
- مەكتەپتى تولىق اياقتاعام جوق. ەكى ۇلكەن شەشەم بولدى. شەشەيدىڭ ءبىرى سىرقاتتانىپ، قارايتىن كىسى بولماي ەرتەرەك ۇيلەنۋگە تۋرا كەلدى. قاليبەك، تۇرىسبەك دەيتىن ەكى اعام بولدى. ياعني، ءبىر شەشەدەن تۋعان. وكىنىشكە قاراي، قوس اعام دا جاستاي كەتتى. ەكەۋى دە نەبارى 25-اق جىل ءومىر ءسۇردى. ءوزىم نەگىزىنەن اۋىلدا ءارتۇرلى جۇمىستار ىستەدىم. اۋىلدا قانداي جۇمىستار بولسا، سونىڭ ءبارىن قولىمنان كەلگەنشە ادال اتقارۋعا تىرىستىم، – دەپ باستادى اڭگىمەسىن.
«ايران سۇراپ كەلىپ، شەلەگىڭدى جاسىرما» دەمەكشى، از-ماز پىكىرلەسكەننەن كەيىن، اڭگىمە اۋانىن بوكەي اۋلەتىنە، ورالحان بوكەيگە قاتىستى تاقىرىپقا قاراي ويىستىردىم. قابىلبەك اعامىز كوپ ەشكىمگە سىرىن اشپايتىن، بىرتوعا، تۇيىق مىنەزدى ادام ەكەن. اشىلىپ سويلەمەدى، ساۋالدارىما ساراڭ جاۋاپ بەرىپ، قىسقا قايىرىپ وتىردى.

- سولاي بولعان دەپ ايتادى. مۇنى وسى ۋاقىتقا دەيىن ەشكىمگە ايتىپ كورگەم جوق. اۋىل اراسىندا ءسوز جاتا ما؟ بالا كەزدەن قۇلاعىما تۇرپىدەي ءتيىپ ءجۇردى عوي. «سولاي دا سولاي، سەن انانىڭ بالاسىسىڭ، سەن مىنانىڭ بالاسىسىڭ» دەگەن سوزدەردى ۇنەمى بولماسا دا، ارا-تۇرا ەستىپ ءجۇردىم عوي. مۇنداي نارسە ادامعا كەرى اسەر ەتەدى ەكەن. وسى ۋاققا دەيىن بوكەي اۋلەتىنىڭ بىردە-بىرەۋىنە «مەن سەنىڭ باۋىرىڭ ەدىم، اعاڭ ەدىم» دەپ الدارىنا بارعان ەمەسپىن. بىردەڭە دامەتىپ، ءوزىن كورسەتكىسى كەلىپ، جاقسىلاردى جاعالاپ جۇرگەندەي كورىنگىم كەلمەدى. بالكىم، ول جاقتان بىرەۋلەر باۋىرىنا تارتىپ، ىقىلاس تانىتسا، مۇمكىن جاقىندار ما ەدىم. ءوز بەتىڭمەن جاقىنداۋ ىڭعايسىز عوي. ارينە، اۋىل جۇرتىنىڭ ءبارى ءبىلدى عوي. ايتىلىپ جۇرەتىن. بىراق مەن نە ىستەيمىن؟ كىمنىڭ اۋزىنا قاقپاق بولاسىڭ؟ ءمان بەرمەگەن بولىپ جۇرە بەردىم عوي. كەيدە «سۇيەگىڭ كىم؟» دەپ، اتا-تەگىڭدى، قايدان شىققانىڭدى سۇراپ جاتادى. ەڭ قينالاتىن جەرىم وسى بولاتىن. تىعىرىققا تىرەلىپ، ەشقانداي جاۋاپ ايتا الماي، وتىرىپ قالاتىنمىن. وزىمنەن ءوزىم قۋىستانىپ، بىلايشا ايتقاندا، قىلمىس جاساعان كىسى سەكىلدى بولىپ ءجۇردىم عوي. «بولار ءىس بولدى. شىندىقتى ايتۋ قاجەت» دەپ ايتقان كىسىلەر دە بولدى. الايدا، وعان ءوزىم قارسى بولدىم. بىراق سوڭعى كەزدەرى بالا-شاعالارىم: «بىرەۋلەر «اتا-تەگىڭ كىم؟» قايدان شىقتىڭ؟» دەپ سۇراسا، نە دەپ جاۋاپ بەرەمىز، نە ايتامىز؟» دەپ ءجيى ايتاتىن بولىپ ءجۇر. تاياقتىڭ ءبىر ۇشى ماعان كەلىپ تيەدى. ماعان اكەپ تىرەيدى. ماعان دا قيىن.
وسى سوزدەردى ايتقاندا، ورالحان بوكەيدىڭ «قايداسىڭ، قاسقا قۇلىنىم» پوۆەسىندەگى قارشىعا دەيتىن كەيىپكەردىڭ «نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، سوڭىنان قالماي «اكەلەپ» جۇگىرە بەرگىم كەلدى، بالالاردىڭ ء«تىرى جەتىم، شاتا» دەگەن سوزىنەن قۇتقارا كور دەپ تىزگىنىنە ورالىپ، جالبارىنعىم كەلدى، نە ىستەۋىم كەرەك، ءومىرىمدى قالاي باستاپ، قالاي اياقتاۋىم كەرەك دەپ اقىل سۇراعىم كەلدى، بىراق ايتىپ-ايتپاي نە، ءالى سول سىرتىنان عانا سىرلاسىپ، سىرتىنان عانا مۇڭداسىپ كەلەمىن. مەن شەشەمدى كىنالاي المايمىن، «بوكەش سەنىڭ اكەڭ» دەپ ءالى ءبىر رەت ايتقان جوق، ءوزىڭ دە سەزەتىن شىعارسىڭ دەگەندەي، مويىنداي، جاسقانا، كىنالانا كۇرسىنەتىن، ىلعي كۇرسىنەتىن، كۇرسىنگەن سايىن ءبىر جىلعا قارتاياتىن. قاتەلىك كىمنىڭ باسىنان كەتپەگەن…» دەگەن سوزدەرى ويىما ورالا بەردى. كوز الدىمنان قابىلبەك اعانىڭ بۇكىل عۇمىرى، ىشتەي تىنعان، قينالعان، جابىققان، قامىققان، كۇرسىنگەن، كۇيىنگەن بەينەسى كينو لەنتاسىنداي ءتىزىلىپ وتكەندەي بولدى.

– بۇعان ءوزىڭىزدى ەمەس، سول زاماندى، سۇم سوعىستى كىنالاۋ كەرەك شىعار…

– شىنىندا، بۇل جايت ماعان كەرىسىنشە اسەر ەتتى. قىلمىس جاساپ قويعان كىسىدەي قىسىلىپ ءومىر ءسۇردىم. بالا كەزدە مەنى مۇقاتىپ، نامىسىما تيەتىندەر كوپ بولدى. شارشى توپتىڭ، جيىلعان جۇرتتىڭ الدىندا وتىرىك قالجىڭداعان بوپ، وسى تاقىرىپتى قوزعاپ كەپ جىبەرەتىن. كىشكەنە كەزىمنەن قاتتى اسەر ەتتى. شەمەندەي بوپ قالىپ قويادى ەكەن جۇرەكتە. وسى تاقىرىپ جونىندە بىردەڭە ايتىلا قالسا، قوزعالا قالسا، سول جەردەن اقىرىن، بىلدىرمەي كەتىپ قالعاندى جاقسى كورەتىنمىن. بۇل تاقىرىپتا مۇلدە ءسوز قوزعاعىم كەلمەيتىن. وسى ۋاقىتقا دەيىن ەشكىمگە ايتقىزباي كەلدىم. «ۇرپاقتارىمىزعا نە ايتامىز؟» دەپ، تەك سوڭعى كەزدەرى كەمپىرىمە ايتىپ جۇرگەن جايىم بار. ال ورالحانعا كەلسەك، ونىڭ اتاعى بەرتىندە شىقتى عوي.

- ورالحان بوكەي دەمەكشى، ايگىلى جازۋشىمەن وسى تاقىرىپتا سويلەسكەن كەزدەرىڭىز بولدى ما؟ باۋىرىم دەپ باۋىرىنا تارتقان جوق پا؟

- ءبىر جايت ەسىمدە. شاماسى، ورالحاننىڭ بولشەنارىمدا اۋداندىق گازەتتە جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كەزى بولۋى كەرەك. كۇتپەگەن جەردەن كاتونقاراعايدا ايالدامادا كەزدەسىپ قالدىق. مەن موتوتسيكلمەن اۋىلعا قايتقالى تۇرعام. شىڭعىستايعا. قاتەلەسپەسەم، كاتوندا شوپىردىڭ وقۋىن وقىپ جۇرگەن كەزىم. ورالحان اۆتوبۋس كۇتىپ تۇر ەكەن. اۆتوبۋس كەلمەگەننەن كەيىن، ونى ۇيىنە دەيىن اپارىپ سالعانىم ەسىمدە. باسقالاي ارالاس-قۇرالاستىعىمىز بولعان ەمەس. جول ۇستىندە دە كوپ سويلەسكەنىمىز جوق. جاقىن كەزدەسكەنىم سول-اۋ دەيمىن. ءبىر اۋىلدا وستىك قوي. بىراق اۋىلدا كەزدەسىپ قالعان كەزدەردە، جاي امانداسىپ قانا جۇرەتىنبىز.

- ەمەن-جارقىن سويلەسكەن كەزدەرىڭىز بولدى ما؟

– جوق. بىراق، ارينە، ىشتەي جاقىن تارتۋ سەزىمدەرى بولدى عوي.

- اعام عوي، كەزدەسسەم عوي دەپ ويلاۋشى ما ەدىڭىز؟

- جوق، ونداي ويلار بولعان جوق.

– امانجان نۇقسارين اعامىز «ورالحان ء«بىر باۋىرىم بار ەدى. سونىمەن ءبىر كەزدەسۋىم، سويلەسۋىم كەرەك ەدى» دەپ ايتىپ ەدى. بىراق كەزدەسە المادى-اۋ دەيمىن» دەپ ەدى.

– ورالحان بۇل ءسوزدى ايتسا، ءومىرىنىڭ سوڭعى كەزدەرىندە ايتقان بولۋى كەرەك. الماتىدا جۇرگەن كەزدەرىندە ايتتى ما ەكەن؟!. بارلىق شىندىعىن ءبىر ايتسا، امانجانعا عانا ايتاتىن. مۇمكىن كەزدەسكىسى كەلگەن شىعار، بىردەڭە ايتقىسى كەلگەن شىعار. كىم بىلەدى؟!

اڭگىمەمىز اياقتالىپ، داستارقاننان ءدام تاتقاننان كەيىن ايالداماعا دەيىن قابىلبەك اعانىڭ ءوزى شىعارىپ سالدى. كولىكتە كەلە جاتىرمىز. وزىمە ءتيىستى ايالداماعا جەتكەنشە قاراپ وتىرماي، سىر سۋىرتپاقتاي وتىرايىن، ءبىر جاعى ورالحان بوكەي تۋرالى تاعى دا ءبىر دۇنيەلەردىڭ شەتىن شىعارار ما ەكەن دەگەن دامەلى ويمەن: «سوندا ءومىر بويى اۋىلدا قاراپايىم جۇمىستار ىستەدىڭىز عوي. قيىن بولعان جوق پا؟» دەپ ساۋال تاستادىم.
- ءوزىم دە قاراپايىم، اتقارعان جۇمىستارىم دا قاراپايىم بولدى. قاراپايىم ءومىر سۇرگەنگە نە جەتەدى؟! ەشكىمنىڭ الا ءجىبىن اتتاعان ەمەسپىن. ەشكىمگە زيانىمدى تيگىزگەن جوقپىن. وزىممەن ءوزىم بولدىم، – دەپ قىسقا قايىردى.
شىنىندا دا، قاراپايىم عانا ءومىر سۇرگەن قابىلبەك اعانىڭ بار عۇمىرى وسى ءبىر اۋىز سوزگە سىيىپ تۇرعانداي. قاراپايىم دەگەن ءسوز تەك قابىلبەك اعاعا عانا جاراساتىنداي. قاراپايىمدىلىق ەمەي نەمەنە، بۇل كىسىنىڭ ورنىندا باسقا بىرەۋ بولعاندا باياعىدا-اق «مەن ورالحان بوكەيدىڭ باۋىرىمىن» دەپ جاھانعا جار سالار ما ەدى.

P.S. ماقالامدى ورالحان بوكەيدىڭ ء«ومىر دەگەن ءتىپتى دە عاجاپ ەمەس، التايدىڭ قىسى سەكىلدى قاتىگەز، كىمدەرگە سۋىق، كىمدەرگە ىستىق. دەگەنمەن ءومىردى لاعىنەتتەپ، وكىنۋگە دە بولمايدى-اۋ» دەگەن سوزىمەن اياقتاعىم كەلىپ وتىر. ءبارى دە وسى سوزگە سىيىپ تۇرعان سەكىلدى.

ازامات قاسىم

didar-gazeti.kz