جاقىندا حالىقارالىق  Bellingcat ۇيىمى ماماندارى مالايزيالىق من17 ۇشاعىن اتىپ ءتۇسىردى دەگەن كۇدىككە ىلىنگەن رەسەيلىك وفيتسەرلەرگە  قاتىستى جاڭا دەرەكتەردى شىعاردى. اتالمىش دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، دونەتسك قالاسى ماڭىندا شابۋىلعا ۇشىراعان Malaysia Airlines كومپانياسىنا تيەسىلى «بوينگ 777» ۇشاعىنىڭ اپاتقا ۇشىراۋىنا قاتىسى بارلار تىزىمىندە، رەسەي قارۋلى كۇشتەرى، 53-زەنيتتىك-زىمىراندىق بريگاداسىنداعى 20 اسكەرىنىڭ ەسىمى كورسەتىلگەن.  بۇل تۋرالى تاۋەلسىز Bellingcat زەرتتەۋ ۇيىمىنىڭ دەرەكتەرىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ، نيدەرلاندتىق NOS تەلەكومپانياسى حابارلايدى.

وسى دەرەكتەرگە قاتىستى، تاۋەلسىز جۋرناليست، زەرتتەۋ ۇيىمى جەتەكشىلەرىنىڭ ءبىرى سانالاتىن بريتاندىق جۋرناليست ەليوت حيگگينس پىكىر بىلدىرگەن.

ەستەرىڭىزدە بولسا، بىلتىرعى جىلى اتالمىش Bellingcat ۇيىمى ۋكراينا تەرريتورياسىندا ورنالاسقان، رەسەيلىك 53-زەنيتتى-زىمىراندىق جاساققا تيەسىلى «بۋك» كەشەنىنىڭ باعىتى تۋرالى دەرەكتەردى جاريالاعان بولاتىن.  Bellingcat دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، ءدال وسى 53-بريگادانىڭ 2-باتالونى «بۋك» كەشەنىن تاسىمالداۋ (كۋرسك وبلىسىنان دونەتسككە) اينالىسقان.  باتالوننىڭ نەگىزگى قۇرامىندا 100 جاۋىنگەر بولعانىمەن، Bellingcat  ۇيىمى ولاردىڭ تەك 20-سىنىڭ عانا ەسىم-سويىن انىقتاعان. 

رەسەيلىك اسكەردىڭ ءتىزىمىن سەرگەي م باستايدى. بۇل 53-بريگادا كومانديرى بولعان. ەليوت حيگگينستىڭ پىكىرىنشە، اتالمىش وفيتسەر مالايزيالىق MH17 ۇشاعىنىڭ اپاتقا ۇشىراۋىنا تىكەلەي قاتىسى بار بولۋى مۇمكىن.

Bellingcat كورسەتكەن تىزىمدە، تاعى ءبىر رەسەيلىك كوماندير – دميتري ت. ەسىمى كورسەتىلگەن. ول 53-بريگادانىڭ ەكىنشى باتالونىندا كوماندير بولعان. سونداي-اق، اتالمىش بريگادا مۇشەسى بولعان 9 لەيتەنانتتىڭ ەسىمدەرى انىقتالعان. حيگگينستىڭ ايتۋىنشا، جوعارىداعى اتتارى اتالعان وفيتسەرلەر 2014 جىلدان بەرى قاراي، 53-بريگادادا بولعان. قالعان فيگۋرانتتار ارنايى دايىندىقتان وتكەن، «بۋك» كەشەنىن باعىتتاپ، باسقارۋدى جاقسى مەڭگەرگەن، تاجىربيەلى جاۋىنگەرلەر.

NOS اگەنتتىگىنە بەرگەن سۇحباتىندا، بريتاندىق جۋرناليست حيگگينس: «ولار ءبىودى عوي. جوعارىداعى اتتارى اتالعان وفيتسەرلەر بىلەدى.ناقتى كىمنىڭ بۇيرىق بەرگەنىن جانە باسقارۋ تەتىكشەسىن كىمنىڭ باسقانىن ولار جاقسى بىلەدى. بۇل ادامدار تۋرالى بارلىق دەرەكتەر ءبىزدىڭ قولىمىزدا بار. ولاردىڭ فوتوسۋرەتتەرى، جەكە دەرەكتەرى مەن وزگەدە اقپاراتتار جەتەرلىك»، دەيدى.

ايتا كەتەيىك، 2014 جىلى ۋكراينانىڭ دونەسك قالاسى ماڭىندا اپاتقا ۇشىراعان مالايزيالىق «بوينگ 777» ۇشاعىنا قاتىستى نەگىزگى كۇدىكتى – رەسەي قارۋلى كۇشتەرى دەپ تانىلعان. كەيىن كەلە، حالىقارالىق ساراپشىلار مەن ءتۇرلى ۇيىمدار جۇرگىزگەن دەرەكتەر – مالايزيالىق ۇشاقتىڭ رف قارۋلى كۇشتەرىنە تيەسىلى «بۋك» زەنيتتى-زىمىران كەشەنىمەن اتىپ تۇسىرىلگەندىگى انىقتالعان.

NOS تەلەكومپانياسى پرايم-تايمداعى ەفيردە، مالايزيالىق ۇشاقتى اتىپ تۇسىرگەن فيگۋرانتتاردىڭ ەسىمدەرىن تەكسەرۋ جۇمىستارى ءالى اياقتالماعاندىقتان بۇركەنشەك اتپەن كورسەتكەن.  

قازىرگى تاڭدا Bellingcat ۇيىمى 53-بريگادانىڭ 20 اسكەرى تۋرالى دەرەكتەردى انىقتاعان. زەرتتەۋ جۇمىستارىن نيدەرلاندى، گەرمانيا، پولشا، اقش، فرانتسيا جانە بەلگيادان، 11 ەرىكتى مامان جۇرگىزۋدە.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، امستەردام قالاسىنان كۋالا-لۋمپۋرعا باعىت العان من17 رەيسى، 2014 جىلدىڭ 17-تامىزى كۇنى دونەتسك تۇبىندە شابۋىلعا ۇشىراپ، 298 ادام كوز جۇمعان.

ءتۇيىن: نيدەرلاندىداعى زەرتتەۋشىلەردىڭ پىكىرىنشە، مالايزيالىق ۇشاق دونتسك ماڭىنداعى سەپەراتيستەر شوعىرلانعان اۋداندا ورىن العان. ال Bellingcat زەرتتەۋلەرى، ۇشاقتى «بۋك» كەشەنىمەن اتقىلاعانىن ايتادى. بۇل تۋرالى وتكەن جىلى تۇركيا پرەزيدەنتى دە بىرەر مىسالى كەلتىرگەن بولاتىن. رەسەيلىك سۋ-24 اسكەري ۇشاعىن تۇركيا قارۋلى كۇشتەرى اتىپ قۇلاتقاندا، تۇركيا پرزيدەنتى ماسكەۋ مۇنداي شابۋىلداردى ءجيى جاسايدى. مىسالى، «پولشا پرەزيدەنتىنىڭ ۇشاعى مەن مالايزيا ۇشاعىنىڭ شابۋىلعا ۇشىراۋىنا رەسەي قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قاتىسى بار دەگەن پىكىرلەر ايتىلعان بولاتىن»، دەگەن.

ەندى نيدەرلاندىدا زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن، قۇرامىندا 6 مەملەكەتتەن 11 ەرىكتى زەرتتەۋشىسى بار حالىقارالىق ۇيىم مالايزيالىق ۇشاقتى رەسەي اتىپ تۇسىرگەن دەپ ايىپتاۋدا. بۇندايدا، شال شىركىننىڭ «ورىستان دوسىڭ بولسا، ايبالتاڭ قاسىڭدا ءجۇرسىن» دەگەن ءسوزى ەسكە تۇسەدى. جاقىندا عانا، «ارقادان پىشاق سۇققان» دەگەن تىركەس، الەمدىك باق-تا ءجيى اتالدى. ەگەر مالايزيا ۇشاعىنا قاتىستى دەرەكتەر ەرتەرەكتە جاريالانعاندا، رف پرەزيدەنتى ۆ.ءپۋتيننىڭ وسى ءبىر ءسوزى «حيتكە» اينالماس پا ەدى؟..

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz