ساۋىتبەك قاشان اعىلشىنشا سويلەيدى؟
وفشوردا اقشا جاسىرعانداردىڭ تىزىمىندە اتى اشكەرەلەنگەن قازاقستاننىڭ ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى ەرلان ساعاديەۆتىڭ مەكتەپتەردەگى ء«ۇش تىلدىلىك» رەفورماسىنا زيالى قاۋىم وكىلدەرى ورە تۇرەگەلىپ، قارسىلىق تانىتىپ جاتقانىن جازعان بولاتىنبىز.
ءتىپتى، اقورداعا ارنايى حات جولداپ، ورتا مەكتەپتەردەگى نەگىزگى ءبىلىم بەرۋ ءتىلى رەتىندە – اعىلشىن ءتىلىن ەنگىزۋگە نارازىلىق تانىتقان توپ ەندى اقورداعا وزدەرى بارىپتى. بۇل تۋرالى «31» ارنانىڭ جاڭالىقتار قىزمەتى حابارلايدى.
ورتا جانە جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكەمەلەردە بىرىڭعاي ءبىلىمدى وزگە تىلدە وقىتۋ – بالالاردىڭ ساۋاتسىزدانۋىنا اكەلىپ سوقتىرادى دەپ ەسەپتەيتىن بەلسەندىلەر – اعىلشىن ءتىلىنىڭ ساعاتىن ارتتىرسىن دەگەن بالاما ۇسىنىس ايتىپ وتىر. سونىمەن قاتار، مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءوزى قانداي دا ءبىر رەفورمانى قابىلدار الدىندا حالىق پەن قوعام وكىلدەرىمەن اقىلداسۋدى مىقتاپ تاپسىرسا دا، ەرلان ساعاديەۆ مىرزا بۇعان ەلەڭ ەتەر ەمەس دەپ ەسەپتەيدى اقوردا الدىنا جيىلعان زيالى قاۋىم وكىلدەرى.
وسىنىڭ الدىندا جازعانىمىزداي، ءبىلىم ءمينيسترىنىڭ بۇل باستاماسىنىڭ شيكىلىگىن اكادەميكتەر مەن پروفەسسورلاردىڭ وزدەرى راستاعان ەدى. مىسالى، اكادەميك اسقار جۇمادىلداەۆ مىرزا، «اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋ – قازاق ءتىلىنىڭ ەسەبىنەن جۇرگىزىلمەۋى ءتيىس. ماتەماتيكانى قازاق تىلىندە «قاقپايتىن» وقۋشىعا، ونى اعىلشىن تىلىندە ۇيرەتۋ دەگەن داراقىلىق» دەگەن ەدى.
الايدا مينيستر بۇل پىكىرمەن دە ساناسپايتىنىن اڭعارتتى. قازاقتىڭ «بۇرالقى ءسوز بۇتىما» دەيتىن قىسىر ماتەلىن مينيستر ەرلان كەنجەعاليۇلى بەرىك ۇستاناتىن سەكىلدى.
تالاي جىل «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىن باسقارىپ كەلىپ، بيىل عانا ماجىلىستەگى دەپۋتاتتىق مانداتتىڭ بىرەۋى بۇيىرعان ساۋىتبەك ءابدراحمانوۆ مىرزا بولسا، ءۇش تىلدىلىكتى قولدايتىنىن ايتىپتى.
«قانداي جۇمىستى بۇرىنعى رەۆوليۋتسيالىق ادىسپەن ەمەس، كوكەيگە قونىمدى ەۆوليۋتسيالىق جولمەن ءجۇرۋ كەرەك. ءبىز حالقىمىزدىڭ ءۇشتىلدى بولۋىن قولدايمىز. ول جۇمىستىڭ نەگىزى مەكتەپ قابىرعاسىندا قالانۋى كەرەكتىگىن قولدايمىز. مەرزىمى جونىندە كوپ ويلانۋ كەرەك، اسىعىستىققا بارماۋ كەرەك»، - دەيدى ءماجىلىس دەپۋتاتى.
ايتپاقشى، قازاق تىلىندە جارىق كورەتىن ەلىمىزدىڭ باس گازەتىن (مەملەكەتتىك پوزيتسيا تۇرعىسىنان) باسقارىپ كەلگەن دەپۋتاتتىڭ مەكتەپتەرگە ءۇش تىلدىلىكتى ەنگىزۋدى قولدايتىنى دەپۋتاتتىق ۇستانىمى دەپ، تۇسىنىستىكپەن قاراعانىمىزبەن، قازاق مەكتەپتەرىندەگى وقۋشىلاردىڭ ميىنان ميپالاۋ جاسايتىن، قازاق ءتىلىنىڭ اياسىن شەكتەپ، نەگىزگى پارمەندى اعىلشىن تىلىنە اۋىستىراتىن رەفورماعا قاتىستى ازاماتتىق ۇستانىم تۇرعىسىنان ء«لام-ميم» دەمەۋىن تۇسىنە المادىق.
ايتا كەتەيىك، جاقىندا استاناداعى «قازاقستان» كونتسەرت زالىندا KATEV قورىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعىنا الەمنىڭ 25 مەملەكەتىنەن جاس ونەرپازدار جينالدى. الەمنىڭ 25 مەملەكەتىنەن تۇرىك ليتسەيلەرىندە ءبىلىم الىپ جاتقان ونەرلى ورەندەردىڭ باسىن قوسىپ، ايتۋلى مەرەكەگە تارتۋ رەتىندە «جارقىن بولاشاق» رەسپۋبليكالىق قازاق ءتىلى وليمپياداسى حالىقارالىق دەڭگەيدە اتالىپ ءوتىلدى. موزامبيك، ۋگاندا، سەنەگال سەكىلدى جىراقتاعى ءتۇرى باسقا بولسا دا، ءتىلى قازاق وقۋشىلار كەلىپ، قازاق تىلىندە ءان شىرقاپ، ولەڭ وقىعان جيىندا ءماجىلىستىڭ اتىنان ساۋىتبەك ءابدراحممانوۆ ءسوز سويلەدى. استانا تورىندە دۇنيەجۇزىنەن جينالعان وقۋشىلار قاتىسقان قازاق ءتىلىنىڭ ءبىلىم وليمپياداسىنىنىڭ گالا-كونتسەرتىندە مىنبەرگە شىعىپ، قۇتتىقتاۋ سويلەگەن دەپۋتات ساۋىتبەك ءابراحمانوۆ ايدى اسپاننا ءبىر-اق شىعاردى. اۋەلدە اجەپتاۋىر مەملەكەتتىك تىلدە سويلەي باستاعان دەپۋتات كەنەت رەسمي تىلگە جۇگىنگەنىنە زالداعى كورەرمەن دە، ساحناداعى ونەرپازدار دا، ءتىپتى بعم اتىنان كەلگەن وكىل حانىم دا اڭ-تاڭ قالدى.
«جاركىن بولاشاق ەتو ودنو يز سامىح پريمەروۆ درۋجبى نارودوۆ ي يازىكوۆ» دەپ باستاعان ءماجىلىس دەپۋتاتى ءسوزىنىڭ سوڭىن «دا زدراستۆۋەت جىركىن بولاشاكوۆتسى!» دەپ بىراق تۇيىندەدى.
PS: ءۇش تىلدىلىكتى قولدايتىن دەپۋتات ساۋىتبەك ءابدىراحمانوۆتىڭ قازاق تىلىندەگى گازەتتىڭ باسشىسى بولعانىن ەسكەرىپ، ونىڭ مەملەكەتتىك تىلگە جۇيرىكتىگىنە سەزىكتەنبەيمىز. وتكەن جولى استاناداعى جيىندا القا-قوتان الدىندا «دا زداسۆۋيلاتقانىن» دا كوردىك. ەندى ءبىزدى "دەپۋتات ساۋىتبەك ءابىراحمانۇلى قاشان اعىلشىن تىلىندە سويلەيدى؟" دەگەن ساۋال تولعاندىرا باستاماسا بولعانى...
نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى
Abai.kz
