روزاقۇل حالمۇرادوۆ. اكادەمياعا باتىردىڭ ەسىمى قاشان بەرىلەدى؟
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات روزاقۇل حالمۇرادوۆ رەسپۋبليكا پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە ساۋال جولدادى.
«مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن» قازاق حالقى تاريحتا نەبىر زۇلماتتى جىلدار مەن قاندى قىرعىنداردى باستان وتكەرىپ، بۇتىندەي ءبىر ۇلتتىڭ جويىلىپ كەتۋىنە جول بەرە جازداعان قانشاما سۇرقيا ساياسات پەن ارامزا ارەكەتتەردى باستان وتكەردى. سولاردىڭ «ات اۋىزدىعىمەن سۋ ىشكەن، ەر ەتىگىمەن سۋ كەشكەن» ەڭ ءبىر قايعىلى كەزەڭدەرى ۇلى وتان سوعىسىمەن بايلانىستى.
وسى سوعىستا جان الىسىپ، جان بەرىسكەن وتانىنىڭ جولىندا جانىن قۇربان ەتكەن ەسىل ەرلەردىڭ ەرلىك ىستەرى ماڭگىلىك حالىق جادىندا ساقتالارى ءسوزسىز. بۇل سوعىستىڭ قانشاما حالىقتار ءۇشىن، قانشاما ەلدەر ءۇشىن زارلى بولعانى سونشالىق ونىڭ زاردابى سوعىستىڭ اياقتالعانىنا جارتى عاسىردان اسسا دا ۇمىتىلا قويعان جوق. قايتا كەرىسىنشە، وسى سوعىسپەن بايلانىستى بۇرىن بۇرمالانىپ كەلگەن نەمەسە ءتيىستى دەرەكتەردىڭ جوقتىعىنان مۇلدەم كەرەعار تۇسىنىك قالىپتاستىرىپ كەلگەن كوپتەگەن فاكتىلەردىڭ بەتى اشىلىپ، كوپتەگەن جاۋىنگەر ازاماتتاردىڭ ەلەنبەي كەلگەن ەرلىكتەرى تاريحتان لايىقتى ورنىن الۋدا.
وكىنىشكە قاراي جوعارىدا كەلتىرىلگەن دەرەكتەر ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسىپ، باتىر اتانعان قازاق ازاماتتارىنىڭ بىزگە بەلگىلى بولعاندارى عانا. ۋاقىت وتە كەلە سۇراپىل سوعىستىڭ بىزگە بەيمالىم جاقتارى اشىلا باستاعان سايىن، قازاق باتىرلارىنىڭ سانى ءالى دە ارتا تۇسەر دەگەن ءۇمىت تە جوق ەمەس ارينە.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات روزاقۇل حالمۇرادوۆ رەسپۋبليكا پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە ساۋال جولدادى.
«مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن» قازاق حالقى تاريحتا نەبىر زۇلماتتى جىلدار مەن قاندى قىرعىنداردى باستان وتكەرىپ، بۇتىندەي ءبىر ۇلتتىڭ جويىلىپ كەتۋىنە جول بەرە جازداعان قانشاما سۇرقيا ساياسات پەن ارامزا ارەكەتتەردى باستان وتكەردى. سولاردىڭ «ات اۋىزدىعىمەن سۋ ىشكەن، ەر ەتىگىمەن سۋ كەشكەن» ەڭ ءبىر قايعىلى كەزەڭدەرى ۇلى وتان سوعىسىمەن بايلانىستى.
وسى سوعىستا جان الىسىپ، جان بەرىسكەن وتانىنىڭ جولىندا جانىن قۇربان ەتكەن ەسىل ەرلەردىڭ ەرلىك ىستەرى ماڭگىلىك حالىق جادىندا ساقتالارى ءسوزسىز. بۇل سوعىستىڭ قانشاما حالىقتار ءۇشىن، قانشاما ەلدەر ءۇشىن زارلى بولعانى سونشالىق ونىڭ زاردابى سوعىستىڭ اياقتالعانىنا جارتى عاسىردان اسسا دا ۇمىتىلا قويعان جوق. قايتا كەرىسىنشە، وسى سوعىسپەن بايلانىستى بۇرىن بۇرمالانىپ كەلگەن نەمەسە ءتيىستى دەرەكتەردىڭ جوقتىعىنان مۇلدەم كەرەعار تۇسىنىك قالىپتاستىرىپ كەلگەن كوپتەگەن فاكتىلەردىڭ بەتى اشىلىپ، كوپتەگەن جاۋىنگەر ازاماتتاردىڭ ەلەنبەي كەلگەن ەرلىكتەرى تاريحتان لايىقتى ورنىن الۋدا.
وكىنىشكە قاراي جوعارىدا كەلتىرىلگەن دەرەكتەر ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسىپ، باتىر اتانعان قازاق ازاماتتارىنىڭ بىزگە بەلگىلى بولعاندارى عانا. ۋاقىت وتە كەلە سۇراپىل سوعىستىڭ بىزگە بەيمالىم جاقتارى اشىلا باستاعان سايىن، قازاق باتىرلارىنىڭ سانى ءالى دە ارتا تۇسەر دەگەن ءۇمىت تە جوق ەمەس ارينە.
جالپى قازاقتان شىققان ۇلى وتان سوعىسى باتىرلارىنىڭ قاتارىندا كەڭەستىك جۇيە ساياساتىنىڭ كەسىرىنەن ەرلىگى كەزىندە دۇرىس باعالانباي، كوپشىلىك اراسىندا تالاي تارتىس تۋدىرىپ كەلگەن اسىل ازاماتتاردىڭ ءبىرى، ۇلى وتان سوعىسىندا رەيحستاگقا تۋ تىگىپ، العاش رەت ۇلى جەڭىستىڭ جالاۋىن جەلبىرەتكەن راقىمجان قوشقارباەۆ ەكەنى بارشامىزعا ءمالىم.
باتىر دۇنيەدەن وتكەننەن كەيىن، 1999 جىلى مامىردىڭ 7-دە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى جارلىعىمەن ر.قوشقارباەۆقا «حالىق قاھارمانى» اتاعى بەرىلدى. بۇگىندە اقمولا وبلىسىنىڭ قوزشى اۋىلىنداعى ورتا مەكتەپ ونىڭ ەسىمىمەن اتالادى.
دەگەنمەن، باتىردىڭ رۋحىنا تاعزىم رەتىندە بۇنداي دارەجەلەرمەن شەكتەلىپ قويماي، قارجى پوليتسياسى اكادەمياسىنىڭ ۇجىمى، قر ەكونوميكالىق قىلمىسقا جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس اگەنتتىگى جانە تسەلينوگراد اۋدانى جۇرتشىلىعىنىڭ قولداۋلارىمەن قارجى پوليتسيا اكادەمياسىنا راقىمجان قوشقارباەۆتىڭ ەسىمىن بەرۋ تۋرالى قۇجاتتار جيناپ، ۇستىمىزدەگى جىلعى ءساۋىر ايىندا مادەنيەت مينيسترلىگىنە قر ۇكىمەتى جانىنداعى مەملەكەتتىك ونوماستيكا كوميسسياسىندا قاراستىرىپ، جەڭىس كۇنىنىڭ 65 جىلدىعىنا اكادەمياعا باتىر ەسىمىن بەرۋدى سۇراعان بولاتىن.
الايدا، اتالعان اكادەمياعا ر. قوشقارباەۆتىڭ ەسىمىن بەرۋ تۋرالى ماسەلە بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ءوز شەشىمىن تاپپاي كەلەدى. ەر ەسىمىن ەل ەسىندە ساقتاۋ - پارىز. تاعدىر تالكەگىندە مويىماعان راقىمجان قوشقارباەۆتاي ۇلىن ۇرپاققا دارىپتەۋ - پارىز. ەر ەسىمىن ەلگە ورالتۋ - ول دا پارىز. اكادەمياعا باتىر ەسىمىن بەرۋدىڭ ماقساتى مەن باستى يدەياسى - بولاشاق قارجى پوليتسەيلەرى مەن كەدەنشىلەرىندە وتانىمىز - ەگەمەن، تاۋەلسىز قازاقستان جانە ونىڭ داڭقتى ۇلدارى ءۇشىن ماقتانىش سەزىمىن قالىپتاستىرۋ.
سوندىقتان، قۇرمەتتى كارىم قاجىمقانۇلى، قارجى پوليتسيا اكادەمياسىنا باتىردىڭ ەسىمىن بەرۋ ماسەلەسىنە قانداي كەدەرگىلەر بولۋدا، كەدەرگىلەر بولماسا وسى ماسەلەنى ۇكىمەت قاشان شەشەدى؟ اكادەمياعا باتىردىڭ ەسىمى قاشان بەرىلەدى؟
قر پارلامەنتى ءماجىلىسى اپپاراتىنىڭ باسپاسوز قىزمەتى