ارمەنيا اقىرى «پۋتيندىك وداقتان شىققالى جاتىر» دەگەن اقپارات ۋكراينالىق «24news»  پورتالىندا جاريالاندى. بۇل رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى جانجالداردان كەيىن ۋشىققان  ەكى ەل اراسىنداعى دەزينفورماتسيالىق ساياساتتىڭ كورىنىسى بولۋى دا مۇمكىن، ارينە. دەگەنمەن، ارمەنيانىڭ رەسەيگە وكپەسى قارا قازانداي ەكەندىگىن بىرقاتار رەسەيلىك باق-تا جازىپ جاتىر.

«ەركىن دەموكراتتار» (سۆوبودنوە دەموكراتى) پارتياسىنىڭ توراعاسى، ارمەنيا ۇلتتىق كەڭەسىنىڭ دەپۋتاتى حاچاتۋر كوكوبەليان «ارمەنيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ەاەو-داعى مۇشەلىگىن دوعارۋ» تۋرالى  زاڭ جوباسىن پارلامەنتكە تاپسىرىپتى.

كوكوبەلياننىڭ كەنەت شەشىمىنە تومەندەگى ستاتيستيكالىق دەرەكتەر سەبەپ بولسا كەرەك. ارمەنيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە بولعان 1 جىلدىڭ ىشىندە ەلدىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتى السىرەپ، بىرقاتار ءىرى جوبالار ىسكە اسىرىلماي قالعان. ونىڭ ۇستىنە، حالىقتىڭ كۇن كورىس دەڭگەيى تومەندەپ، حالىقارالىق ينتەگراتسيالار كورسەتكىشى دە بىلتىرعى جىلمەن سالىستىرعاندا ەداۋىر قۇلدىراعان ەكەن. مىسالى، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا مۇشە بولعان ءبىر جىلدىڭ ىشىندە ارمەنيانىڭ ەاەو ەلدەرىنە شىعارىلاتىن ەكسپورتى 4,7 پايىزعا تومەندەگەن. سونىڭ ىشىندە، رەسەي فەدەراتسياسىنا ەكسپورتتالاتىن تاۋارلار كورسەتكىشى 28,1 پايىزعا دەيىن ازايعان.

ۇلتتىق كەڭەس دەپۋتاتى حاچاتۋر كوكوبەليان پارلامەنتكە ۇسىنعان زاڭ جوباسىندا: ەاەو-عا مۇشە بولعان جىلدىڭ ىشىندە ارمەنيا ەكونوميكاسى يزولياتسياعا ۇشىراپ، شەتەلدىك ينۆەستيتسيالار كولەمى دە قىسقارعانىن العا تارتادى.

سونداي-اق، ەلدىڭ اسكەري الەۋەتى دە ەداۋىر السىرەگەن ەكەن. كوكوبەلياننىڭ كوكىپ وتىرعانداعى ايتپاعى، ءازىربايجان مەن ارمەنيا اراسىنداعى تاۋلى قاراباق سوعىسىنا ەاەو ەلدەرىنىڭ ارالاسپاۋى بولسا كەرەك. ءوز مالىمدەمەسىندە حاچاتۋر كوكوبەليان مىرزا وداقتاستاردىڭ ارمەنيانى ساتىپ كەتكەندىگىن ايتادى.

«ەاەو كەلىسىمدەرىندە بۇل وداق – ەكونوميكالىق وداق دەپ كورسەتىلگەنىمەن، ونىڭ ىشىندە ءبىرشاما دەتالدار بار ەدى. بۇگىندە ءازىربايجان ارمياسى تاۋلى قاراباقتا «اگرەسسورلىق» جاساپ جاتقاندا  ەۋرازيالىق وداقتاستاستارىمىز ءۇن شىعارماي قويدى. ءتىپتى، كۇنى كەشە عانا ەرەۆاندا ءوتۋى ءتيىس بولعان ەاەو پرەمەرلەرىنىڭ كەڭەسىنە ء«ازىربايجاندى وكپەلەتىپ الماۋ ءۇشىن» ەشبىرى كەلمەي قويدى. دەمەك، بۇگىن ءبىزدىڭ وداق – وداققا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ ەمەس، سىرتتاعى بىرەۋلەردىڭ قامىن ويلاپ جاتىر. بۇل ەكونوميكالىق وداق ەمەس، ەففەكتيۆتى ەمەس ساياسي-ەكونوميكالىق اليانس»،-دەيدى كوكوبەليان.

ال وسىنىڭ الدىندا ەرەۆان بەلسەندىلەرى ءام بيلىگى قازاقستان مەن بەلورۋس ەلشىلەرىن ەلدەن قۋىپ شىعاتىنىن ايتقان بولاتىن.

ارمەنيالىق جۋرناليست تەۆوس ارشاكيان ءوز ماقالاسىندا، مينسك پەن استانا ەۋرازيالىق وداق اياسىندا قابىلدانعان «كوللەكتيۆتىك قاۋىپسىزدىك» دەكلاراتسياسىن ورەسكەل بۇزىپ، ارمەنياعا اسكەري كومەك كورسەتۋدەن باس تارتتى دەپ ايىپتاعان.

بۇل ارمەنيا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ قازاقستانعا قارسى جۇرگىزىپ جاتقان العاشقى اقپاراتتىق ساياساتى ەمەس. 2014 جىلدىڭ 29 مامىرىندا قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ەاەو  وتىرىسىندا ارمەنيانىڭ وداققا ءوتۋى ءۇشىن، تاۋلى قاراباقتى ازىربايجانعا قايتارىپ بەرۋىن قاتاڭ تالاپ ەتكەنى تاعى بار. وسى كەزدە ەرەۆان قازاقستانعا قارسى بايكوت جاريالاپ، ارميان حالقى باس كوتەرگەن ەدى.

ال 2014 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا «ارمەنيا ۇلتتىق كەڭەسىنىڭ» دەپۋتاتى نيكول پاشينيان قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ بۇل مالىمدەمەسىن اگرەسسورلىق دەپ ايىپتاپ، قازاقستانعا قارسىلىق نوتاسىن جىبەرۋدى ۇسىنعان.

ارمەنيانىڭ بۇرىنعا پرەمەر-ءمينيسترى گرانت باگراتيان دا نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنا وكپەسىن ءبىلدىرىپ، «تاۋلى قاراباقتا قانداي ۆاليۋتا قولدانىلاتىنىن» ەسكەرتكەن-ءتىن.

ال ارمەنيا قارجى ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى پاۆەل سافاريان ءوز كەزەگىندە بىلاي دەگەن: «قازاقتار ءبىزدى وداقتا كورگىسى كەلمەيدى.قانشا ما كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلگەنىمەن، قازاقستان پرەزيدەنتى ءبىزدىڭ ەۋرازيالىق وداققا وتۋىمىزگە كەدەرگى كەلتىرىپ كەلەدى. سەبەبى، قازاقتار بۇل وداققا تۇركيا مەن ءازىربايجاندى قوسىپ العىسى كەلەدى. ءبىزدى ەۋرازيالىق وداققا مۇشە رەتىندە كورگىسى كەلەتىن جالعىز مەملەكەت – رەسەي عانا»،-دەپتى.

ال بيىلعى جىلدىڭ سەگىزىنشى ساۋىرىندە قازاقستان پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ءماسىموۆ مىرزا ەرەۆانداعى ەاەو پرەمەرلەرىنىڭ كەڭەسىنە بارماي قويعان. بۇل دا ءوز كەزەگىندە ارمەنيالىق دەپۋتاتتاردىڭ اشۋىن تۋعىزىپتى. جوعارىدا ەاەو-دان شىعىپ كەتۋدى ۇسىنعان دەپۋتات كوكوبەليان ءماسىموۆتىڭ ەرەۆانداعى سامميتكە كەلۋدەن باس تارتۋىن دا ءسوز ەتكەن.

ال وتكەن اپتادا ەرەۆان كوشەلەرىندە «رەسەيگە قارسى» جالپى حالىقتىق شەرۋ ءوتتى.

ارمەنيا ۇكىمەتى، ءسىم جانە رف-نىڭ ارمەنياداعى ەلشىلىگى الدىنا جينالعان مانيفەستانتتاردىڭ تالابى انىق. رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ ازىربايجانعا  قارۋ ساتۋىن توقتاتۋ.

ونىڭ ادىندا ارمەنيا پرەزيدەنتى سەرج سارگسيان «رەسەي مەن ارمەنيا ماڭىزدى ستراتەگيالىق ارىپتەستەر» ەكەندىگىن مالىمدەگەنىمەن، ارمەنيا حالقى ەاەو ەلدەرى، سونىڭ ىشىندە قازاقستان مەن رەسەي ارمەنيانى ساتىپ كەتتى دەپ ەسەپتەيدى. ەندى شەشىمدى قابىلداۋ نەمەسە ەلەۋسىز قالدىرۋ قۇقىعى ارمەنيا ۇكىمەتى مەن پرەزيدەنت سەرج سارگسياننىڭ ەركىندە...

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz