... سونىمەن، اتاجۇرتىنا شەت ەلدەردەن ءبىر جولا قونىس اۋدارۋدى  ماقسات ەتكەن اعايىننىڭ الدىنان كولدەنەڭ شىعىپ كەلگەن ءبىر ماسەلە شەگىنە جەتكەن سياقتى. ول – ماسەلە «ورالمان» مارتەبەسىن يەلەنگەن ەتنيكالىق قازاقتار بۇرىنعى تۇرعان مەملەكەتىنەن سوتتالماعانى تۋرالى انىقتاما اكەلۋى كەرەك دەيتىن ماسەلە بولاتىن. قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا  كوشى-قون ىسىنە قاتىستى زاڭ تالاپ ەتەتىن الگى انىقتاما قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىندا تۇراتىن باۋىرلارىمىز ءۇشىن قيىندىق تۋدىرىپ ەدى. ەندى سول قيىندىقتىڭ ءتۇيىنى تومەندەگىدەي شەشىمىن تاپقانعا ۇقسايدى. ءسۇيىنشى حاباردى بۇگىن   دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بوتاگوز ۋاتقان حانىم جاريا ەتتى.

«قىتايدان كەلەتىن قازاقتارعا بۇعان دەيىن ازاماتتىق الۋ ءۇشىن سوتتىلىعى تۋرالى انىقتاما ۇسىنۋعا مىندەتتەلگەن بولاتىن. ول انىقتامانى الۋدىڭ تەتىكتەرى مەن تارتىبىنەن بەيحابار بىلايعى جۇرت ءبىرشاما قيىندىقتارعا تاپ بولدى. سونىمەن قاتار، ورالمانداردى زەينەتاقىمەن قامتۋ ماسەلەسىنە قاتىستى دا باسى اشىلماعان جاعداياتتار جەتكىلىكتى بولاتىن. وسى ماسەلەگە وراي دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى ەل ۇكىمەتىنە، ىشكى ىستەر، سىرتقى ىستەر مينيسترلىكتەرىنە، باسقا دا وكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگاندارعا حات جولداعان ەكەن. اتالعان حاتقا العاش بولىپ قر دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگى جاۋاپ قاتىپتى» دەپ جازادى Qamshy.kz سايتى.

مينيسترلىكتىڭ جاۋاپ حاتىندا:

«...مۇددەلى ورتالىق مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بىرلەسە قاراپ، كەلەسىنى حابارلايدى.

«قر ءىىم-ءنىڭ قر-ىندا تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات الۋى ءۇشىن قحر ازاماتتارىنىڭ سوتتىلىعى/سوتتىلىعىنىڭ جوقتىعى تۋرالى انىقتاماعا قاتىستى سۇراۋىنا قر-داعى قحر ەلشىلىگىنىڭ بەرگەن جاۋابىنا سايكەس، اتالعان انىقتامانى جەكە تۇلعانىڭ تالابى بويىنشا، ونىڭ تۇرعىلىقتى جەرىندەگى پوليتسيانىڭ ۋچاسكەلىك بولىمشەلەرى بەرەدى. جانە ونىڭ بەكىتىلگەن بىركەلكى ۇلگىسى جوق.

ۇسىنىلعان انىقتاما كۇماندىك تۋدىراتىن بولسا، ەلشىلىك  ونىڭ تۇپنۇسقاسىن راستاپ بەرۋگە دايىن ەكەندىگىن حابارلاعان.

قحر-دىڭ زاڭناماسىنا سايكەس /رەسمي اۋدارمانى ءسىم بەرگەن/ قىتاي ازاماتتارىنا پاسپورت راسىمدەۋ  سوت شەشىمىنە سايكەس جازاسىن وتەپ جاتقان جاعدايدا عانا رۇقسات ەتىلمەيدى («پاسپورت بەرۋ ءتارتىبى تۋرالى» 2006 ج. 29 ساۋىردەگى قحر زاڭىنىڭ 13 ب). قىتاي ازاماتتارىنا «ەگەر تۇلعانىڭ جازاسى وتەلمەگەن بولسا، ەلدەن شىعۋعا تيىم سالىنۋى مۇمكىن» («كىرۋ جانە شىعۋ ماسەلەلەرىن باسقارۋ تۋرالى» 2012ج .30 ماۋسىمىنداعى قحر زاڭىنىڭ 12 ب).

وسىلايشا، قىتاي زاڭناماسى سوتتالماعان نەمەسە بۇرىن سوتتى بولعان ازاماتتاردىڭ شەت ەلگە شىعۋىن شەكتەمەيدى. بۇل زاڭناما جەرگىلىكتى ۇلت وكىلى بولىپ سانالمايتىن ازاماتقا دا ورتاق.

قىتايدا سوتتىلىعى تۋرالى انىقتامانى جەرگىلىكتى پوليتسيا ورگانى بەرەدى.

قورىتىندىلاي كەلە، تۇراقتى تۇرۋعا رۇقسات الۋ ءۇشىن قاجەتتى قۇجاتتار تىزىمىنەن تۇلعانىڭ سوتتىلىعى تۋرالى انىقتامانى الىپ تاستاۋ – قىلمىستىق ەلەمەنتتەردى باقىلاۋ مۇمكىندىگىنە قاۋىپ تۋعىزادى دەپ ەسەپتەيمىز» – دەلىنگەن.

P.S. كۇنى كەشەگە دەيىن قر ۇكىمەتى «تۇلعانىڭ سوتتىلىعى تۋرالى انىقتامانى الىپ تاستاۋ – قىلىمىستىق ەلەمەنتتەردى باقىلاۋ مۇمكىندىگىنە قاۋىپ تۋعىزادى» دەگەن ۇستانىمنان اينىماعان ەدى، اقىرى دەگەنىنە جەتىپ تىندى. بۇنىسىن ءجون دەلىك. الايدا، سوتتىلىق تۋرالى انىقتامانىڭ قحر-دا بەرىلمەيتىندىگىن دالەلدەپ باققان قازاق قوعامىنداعى بەلسەندىلەر دە جەڭىسكە جەتكەنگە ۇقسايدى. ويتكەنى، ولار قحر ەلشىلىگىنە  حات جازىپ، قر ۇكىمەتىنىڭ دەڭگەيىندە بىرنەشە رەت وتىرىس وتكىزىپ، سوڭىندا جوعارىداعىداي ناتيجەگە قول ارتتى. ەندى بۇدان بىلاي،  قحر-دان كوشىپ كەلەتىن اعايىن-جۇرت ءۇشىن جەرگىلىكتى پوليتسيانىڭ ۋچاسكەلىك بولىمشەسىنەن انىقتاما الىپ، اتاجۇرتىنا ورالاتىن جاعداي تۋدى.

حوش دەلىك... ال، اۋعانستاننان، يران يسلام رەسپۋبليكاسىنان باباقونىسىنا قاراپ جاۋتاڭداپ وتىرعان، كوشتىڭ باسىن بۇرىپ ۇلگەرگەن تۋىستارىمىز قايتپەكشى... ويتكەنى اتالعان ەكى ەلدە دە سوتتىلىق جونىندەگى انىقتاما الۋ قيىن كورىنەدى. قوعام بەلسەندىلەرى  بۇل ماسەلەگە دە ويلانىپ، ءۇن قاتاتىن شىعار دەگەن تىلەكتەمىز.

Abai.kz