«زامانداسىم، كوپ ۋايىمداما. بۇل ومىردە پەندە بولىپ دۇنيەگە كەلگەننەن سوڭ، باسىمىزدان نە وتپەي جاتىر. سابىرلى بول، بەيتانىس جان! جاقىندا وزىڭە ارنايى بارىپ، جۇزدەسەمىن».

فەيسبۋك جەلىسىندە كۇمىس تورتاەۆانىڭ جانايقايىنا العاشقىلاردىڭ قاتارىندا ءۇن قاتقان ساۋلە حانىم مۇگەدەك ايەلدى دەمەپ قانا قويماي، شوتىنا قاراجات سالۋدى دا ۇمىتپادى. ءبىر اپتادان سوڭ، پويىزعا وتىرىپ، بەيتانىس زامانداسىنىڭ قىزىنا كومەك قولىن سوزباق نيەتپەن شىمكەنتكە اتتاندى. 
جول بويى تەرەزەدەن كوزى تالعانشا كوسىلگەن كەڭ دالاعا قاراعان كۇيى ويلا­نىپ كەلەدى. «بەۋ، زىمىراپ بارا جاتقان ۋاقىت… نە دەگەن جىلدام ەدىڭ؟ توقتامايسىڭ-اۋ، توقتامايسىڭ. مىنا جۇردەك پويىزدايسىڭ» دەپ، ىشتەي وزىمەن-ءوزى سىرلاسقان ونىڭ كوز الدىنا ءومىر وتكەلدەرىنىڭ نەشە ءتۇرلى بەلەستەرى قىلاڭ بەرىپ ءوتىپ جاتقانداي سەزىمدى باستان وتكەردى. 
... كەشە عانا تۇلىمشاعى جەلبىرەگەن قىز، بۇگىندە اق جاۋلىقتى انا. وتاناسى عانا ەمەس-اۋ، ءبىر اۋىلدىڭ قامقورشىسى بولعانىنا دا ون جىلدان اسىپ بارادى. وسى جاسىنا دەيىن ءومىردىڭ اششىسى مەن تۇششىسىن ءبىر ادامداي كوردى. تالايلار اياقتان تارتتى، ءسۇرىندى، الايدا جىعىلمادى. رۋحى مىقتى قايراتتى قىز دەر مەزگىلىندە ەس جيىپ، بويىن تىكتەدى. «بۇل­بۇل گۇلگە، قارعا كۇلگە قونادى» دەگەن اجەسىنىڭ قاناتتى ءسوزىن ساۋلە ءالىپوۆا جاسى ەلۋدەن اسقاندا بارىپ ۇققانداي. ء«اي، قايران اجەم-اي، ءسىزدىڭ ءار ءسوزىڭىزدى نەمەرەلى بولعاندا بارىپ ءتۇيسىندىم عوي» دەيدى وزىمەن-ءوزى كۇبىرلەپ. 
پويىزدىڭ تارسىلداعان تاق-تۇق ەتكەن دىبىسى مەن گۇرىلدەگەن داۋىسىن ەلەپ جاتقان بۇل جوق. ويدى وي قۋىپ، بالالىق شاعىنا دا ساياحاتتاپ قايتتى.
ءالى ەسىندە بەسىنشى بولىپ دۇنيەگە كەلگەندە، بارلىعىنان بۇرىن اجەسى مارقۇم قاتتى قۋانىپتى. كەلىنى كەلەسى نارەستەسىن كوتەرگەندە اجەسى ءتۇس كورەدى. اق بوز اتقا ءمىنىپ، تۇلىمشاعى جەلبىرەگەن نەمەرەسىنە مەيىرلەنە قاراپ تۇر ەكەن. ويانا سالىسىمەن: «كەلىنجان، ەلدىڭ الدىندا جۇرەتىن، جۇرتتىڭ قامىن ويلايتىن قىز بالانى دۇنيەگە اكەلەدى ەكەنسىڭ. ءوزىنىڭ ءجۇزى جارقىن، ەسىمىن «ساۋلە» دەپ قويالىق» دەيدى. وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى تولە بي اۋدانى، اقجار كەڭشارىندا شىر ەتىپ دۇنيەگە كەلگەن ءسابي وسىلايشا اجەسىنىڭ ۇسى­نىسىمەن ساۋلە اتانادى. «ساۋلەشىم، ساۋلەتايىم مەنىڭ، جارىق جۇلدىزىم» دەپ، ماڭدايىنان يىسكەپ، ەرەكشە ەمىرەنەتىن اناسىن ەسكە ءتۇسىرىپ، كوز جاسىنا ەرىك بەرگەنىن اڭعارماي دا قالدى... جانىندا وتىرعان جولاۋشىنىڭ تاڭىرقاپ قاراعانىنا دا اسا ءمان بەرگەن جوق. ءوزىنىڭ ءومىر جولىن وي ەلەگىنەن وتكىزۋدى ءارى قاراي جالعاستىرا بەردى. 
قاراپايىم وتباسىنان شىققان ساۋلە، بالالاردىڭ ورتانشىسى ەدى. سەگىز بالاسىن ەشكىمنەن كەم ەتپەيمىز دەپ، دەمالۋ دەگەندى بىلمەي وتكەن اتا-اناسى ەڭبەكقور جاندار بولاتىن. اكەسى كۇن ۇزاققا مالدىڭ سوڭىندا جۇرسە، اناسى قۇرىلىسشى بولدى. كەش باتا ۇيگە ەنتىگىپ كىرەدى دە، تاماق دايىنداپ، كىر جۋىپ، ءۇي تازالاپ، ودان قالدى مەكتەپتەگى بالالارىنا كوزىنىڭ مايىن تاۋىسىپ، ءارىپ ۇيرەتىپ وتىرعانى. اناسىنىڭ شارشادىم دەگەنىن ءبىر دە ءبىر رەت ەستىمەپتى. 
وسىنىڭ بارلىعىن كورىپ وسكەن ساۋلە، شىمكەنت قالاسىنداعى قازاق حيميا تەحنيكالىق ينستيتۋتىنىڭ ينجەنەر حيميك تەحنولوگ ماماندىعىن فاكۋلتەتتىڭ كەشكى بولىمىندە وقىپ، مەڭگەرۋدى ءجون سانايدى. اكە-شەشەسىنە اۋىرتپالىق تۇسىرگىسى كەلمەگەن ساۋلەنىڭ بۇل ءوز شەشىمى. وسىلايشا ول 17 جاسىنان باستاپ جۇمىسقا ورنالاسىپ، ەڭبەككە ەرتە ارالاستى. كۇندىز بالاباقشاداعى بۇلدىرشىندەرگە قاراسا، كەشكىسىن وقۋىن وقىدى. قارشاداي قىز تاپقان تابىسىن ۇنەمدەپ جۇمساپ، ءار بارعان سايىن اناسىنا، باۋىرلارىنا سىي-سىياپات جاساپ وتىرۋدى دا ۇمىتپادى. مۇنىسىنا قاتتى سۇيسىنەتىن كورشىلەرى: «قولقاناتىڭ كەلىپ، كوزايىم بولىپ قالدىڭ با؟» دەسە، ۇنەمى «تىلكوزىم تاسقا» دەيتىن اناسى، «شۇكىر!، تاۋبە!» دەۋدەن استە جالىققان ەمەس.
سودان ءۇش جىلدان سوڭ، ماماندىعى بويىنشا شىمكەنت قالاسىنداعى تسەمەنت قۇبىرىن شىعاراتىن زاۋىتتا توكار ستانوگىن مەڭگەرىپ، بەرتىن كەلە تسەح شەبەرى بولىپ قىزمەت ەتە باستايدى. الىپ زاۋىتتىڭ باسشىلارى دا، قاتار­داعى جۇمىسشىلارى دا وسى ءبىر قازاقتىڭ ۇياڭ مىنەزدى قىزىنا قىزىعىپ تا، قىز­عانىپ تا قارايتىن. سەبەبى ول باسقارعان بريگادا سوتسياليستىك جارىستاردىڭ الدىڭعى شەبىندە تۇراتىن. جۇمىستى جان-تانىمەن ىستەيتىن اجارلى قارا قىزعا اۋىلدىڭ تالاي بويداق جىگىتتەرى ءسوز سالدى. الايدا، اياعىمنان تىك تۇرۋىم كەرەك دەپ سانايتىن بويجەتكەننىڭ ويى تەك جۇمىستا بولدى. 
وسىلايشا جۇرە بەرەر مە ەدى، كىم ءبىلسىن، ەگەر ارمانىنداعى ازاماتتى جولىقتىرماسا. ءبىر كورگەننەن راديكتى ۇناتىپ، تۇرمىسقا شىقتى. قوس اققۋ قول ۇستاسىپ ءبىراز جىل العاباس اۋدانىندا تۇردى. بۇل جەردە ساۋلە مەكتەپتە ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتىنەن ساباق بەردى. ءسويتىپ ون جىل زۋلاپ وتە شىقتى. جۇبايىنىڭ قىزمەت بابىمەن سايرام اۋدانىنا كوشىپ كەلىپ، سايرام اۋداندىق اسكەري كوميسسارياتىنا «مەملەكەتتىك ءتىل اۋدارماشىسى» قىزمەتىنە ورنالاسادى. اسكەري قىزمەتكەرلەرگە قازاق ءتىلىن ۇيرەتەدى. وبلىس كولەمىندە ءوز سالاسى بويىنشا ەڭ العاش بولىپ «قازاق ءتىلى» كابينەتىن دە اشتى. اۋدانداعى مەم­لەكەتتىك مەكەمەلەرىنىڭ قۇجاتتارىن قازاق تىلىنە اۋدارۋعا اتسالىستى. ماقتاۋ مەن ماراپاتتاردان دا كەم بولمادى. تاعى جۇمىسى دوڭگەلەنىپ كەلە جاتقانىندا، ويدا-جوقتا جۇبايى الماتىعا كوشەتىن بولدى. بالالارىن الىپ، وتاعاسىمەن ارمان الماتىنىڭ جانىنداعى ەڭبەكشىقازاق اۋدانىنىڭ بىرلىك اۋىلىنا كوشىپ كەلدى. قاراپ وتىرعاندى جانى قالامايتىن ساۋلە، اۋداننىڭ ەڭبەكپەن قامتۋ ورتالىعىنا بارىپ، جۇمىس سۇرايدى. ەكى تىلدە ساۋاتتى كەلىنشەكتى كورگەن بالتاباي اۋىلىنىڭ اكىمدىگى قۇشاق جايىپ قارسى الدى. ىلەزدە قۇجاتتاردى قازاقشالاپ، ۇجىمنىڭ العىسىنا بولەنىپ قانا قويماي، اۋدان، وبلىستىڭ ماراپاتتاۋىنان دا كەندە بولمايدى. مەملەكەتتىك قىزمەتىن ءىس جۇرگىزۋدەن باستاعان ساۋلە ءالىپوۆا، ارادا ءتورت جىل وتكەندە ەڭبەكشىقازاق اۋدانى، بالتاباي اۋىل وكرۋگى اكىمىنىڭ ورىنباسارى بولىپ كوتەرىلەدى. 
كۇن-ءتۇن دەمەي ەتكەن ادال ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا قىزمەتىندە كوتەرىلگەن اۋىلدان شىققان شىناشاقتاي قىز قولدان كەلگەن كومەگىن قاراپايىم حالىققا كورسەتۋدەن ەش جالىققان ەمەس. وزگەنىڭ جانىن وزىنىكىندەي ۇققان ساۋلە، وزگەنىڭ مۇڭىن ءوز مۇڭىنداي سەزىنە بىلەدى. قايىرىمدىلىق قورلارىمەن دە تىعىز جۇمىس جاساۋدا. 
27 ۇلت وكىلدەرىنەن قۇرالعان 9 مىڭ حالقى بار اۋىلدا جۇمىس ىستەۋ وڭاي ەمەس. كۇندە سول كىسىلەردىڭ ارىزدارى مەن نازدارىن تىڭداۋعا تۋرا كەلەدى. تىڭداپ قانا قويماي، ماسەلەلەرىنىڭ وڭدى شەشىلۋىن باستى نازاردا ۇستايدى. وتباسىنا شارشاعانىن سەزدىرگىسى كەلمەيدى. ۇيىنە كۇلىمسىرەپ كىرۋ ونىڭ بۇلجىماس ادەتى. جۇمىسىندا دا جىميىپ جۇرەتىن جىلى ءجۇزدى اۋىل باسشىسىنا كوپشىلىكتىڭ ىقىلاسى دا ەرەكشە. «قيىندىقتى جەڭە ءبىلۋ – اركىمنىڭ ءوز قولىندا. تەك سىنىپ كەتپەي، كەزدەسكەن قيىندىققا جىگەرلىلىك تانىتا بىلگەندە عانا ۇتاسىڭ» دەيدى اۋىل اكىمى ساۋلە ءالىپوۆا.

ۇلبوسىن ايتولەن