بۇل دەپۋتاتتىقتان ۇمىتكەرلەر ءتىزىمىن جاريالاعان كەزدە ءبىر-بىرىنەن اينىمايتىن قالاۋلىلاردىڭ ستاندارتتىق بولمىسىنا بەرگەن حالىق باعاسى. ارينە ولار، قايرات نۇرتاستى بۇل تىزىمگە قوسپايدى. وعان دەگەن كوپشىلىك قاۋىمنىڭ ىقىلاسى الابوتەن. ۇمىتكەرلەر ءتىزىمىن جاريالاعاندا جۇرتتى ەلەڭ ەتكىزگەن ەسىمدەر قايرات نۇرتاس، باۋىرجان وسپانوۆ، گەننادي گولوۆكين، سەرىك ساپيەوۆ، يليا يلين سىندى ەسىمدەر بولدى. بۇل جولعى ماقالامىزدىڭ كەيىپكەرى بولىپ وتىرعان قايرات نۇرتاس تۋرالى سوڭىرا توقتالارمىز!..

باۋىرجان وسپانوۆ «ZHERCU» كورپوراتسياسىنىڭ توراعاسى، رەسپۋبليكا كولەمىندە حالىقتىڭ سۇيىكتىسىنە اينالعان ازامات. ەل كولەمىندە ونەر مەن سپورتقا سۇيەۋ بولىپ، دارىندى ۇل-قىزدارعا دەمەۋ بەرىپ كەلەدى. باسقاسىن ايتپاعان كۇننىڭ وزىندە قانات يسلامدى وتانعا ورالۋىنا ىقپال ەتىپ،  بۇگىنگە دەيىن امەريكاداعى جارىسىن ۇيىمداستىرىپ  ءجۇر. بۇل كىسى تۋرالى جۇرت جاقسى بىلەر دەگەن ويمەن اڭگىمەنى قىسقا قايىردىم. بىزدىڭشە حالىق قالاۋلىسى وسى ازامات بولۋعا ابدەن ىلايىق. 

وتكەن جىلى بولار اباي سايتىندا  «پارلامەنت ءۇيى بۇرحاندار مۇلگىپ وتىراتىن بۇتحانا ەمەس» دەگەن  ماقالانى وقىعان ەدىم. ول، ول ما تالايدان بەرى كوتەرىلىپ جۇرگەن تاقىرىپتىڭ ءبىرى –  «پارلامەنت قارتتار ۇيىنە اينالدى» دەگەن قاۋەسەت. ارينە، ءومىر بولعان سوڭ ءمىنسىز دۇنيە بولماق ەمەس. دەمەك جەمىستى اعاشقا تاس اتۋدان اۋلاقپىز دەي تۇرعانمەن، بۇل جەردە قوسا كەتەتىن ءبىر وي قارتتار بولعاندا دا جۇرتتىڭ الدىندا جۇرگەن امانگەلدى ايتالى، شەرحان مۇرتازا، مۇحتار شاحانوۆ، ورتا جانە كەيىنگى بۋىننان دوس كوشىم، مۇرات ابەنوۆ، جارىلقاسىن داۋلەت، تالعات رىسقۇلبەك سياقتى جۇرتتىڭ جۇرەك ءسوزىن سويلەيتىن تۇلعالار مەن ازاماتتار بولسا قولدار ەدىك. ال ولاردىڭ ايتىپ جۇرگەنى باسقا. ايتپاعىم الەۋمەتتىك قوعامداعى ازاماتتىڭ مىندەتى،  اۋىزعا سۋ تولتىرىپ ءۇنسىز وتىرۋ ەمەس پايدالى كەڭەستى حالىققا، قوعامعا دەر كەزىندە جەتكىزۋ.

اقىرى دەپۋتاتتار تۋرالى ءسوز بولعانان كەيىن ايتا كەتەيىن، سوڭعى كەزدە ورالماننان دەپۋتات شىعۋ ماسەلەسى زيالى قاۋىمدى ەكىگە جاردى... ءتىپتى ورالماننىڭ ءبىلىمدار ازاماتتارىنىڭ دا پىكىر قايشىلىعىن تۋىنداتتى.  بۇل تۋرالى بەلگىلى جۋرناليست قۋاندىق شاماقاي ءوز رەاكتسياسىن «ازاتتىق» ارناسىندا اشىق ايتتى. استاناعا تەلەفون جالعاپ جازۋشى بەكەن قايراتتان سۇراعانىمىزدا ول دا دۇرىس ەمەستىگىن جەتكىزدى. جاس قالامگەرلەر دە بۇل باستامانى قولدامايتىنىن ءبىلدىردى.

سونىمەن ناقتى تاقىرىپقا كەلسەك، جيىرماسىنشى عاسىرداعى ماعجان ايتقان جاستار جوق ەمەس. ماقالا اعىسى سپورت پەن ونەرگە تامان بۇرىلعاندىقتان وسى سالاداعى رۋحى بيىك، ءوز شىڭدارىن باعىندىرىپ كەلە جاتقان ەكى ازاماتتىڭ ەسىمىنە ەكپىن تۇسىرە اتاپ ءوتۋدى ءجون كوردىك. بۇل ەكى ازاماتتىڭ تاعدىرى بولەك بولعانىمەن تاعىلىمى ءبىر، مەكەنى بولەك بولعانمەن قۇندىلىعى ءبىر بولاتىن. ولاردى ءبىر ارناعا قوساتىن جەڭىمپاز رۋح، قازاقى بولىمىس. تامىردا اعىپ، جۇرەكتەن سوققان ىزگى قاسيەت. ءوز سالاسىنىڭ جالاۋىن جەلبىرەتكەن قانات يسلام مەن قايرات نۇرتاس.

قانات ميلليارتتىڭ ىشىندە كەۋدەسىن ىزگى اعىسقا تولتىرىپ اتامەكەنگە ورالعان. اسىلگى مەكەنىنە ورالۋ ساۋلەلى باھادۇرلەردىڭ ەجەلگى قاعيداسى. ولاي دەيتىنىمىز قىتايداعى كەرەمەت اتاق پەن جاعدايىن تاستاپ ەلگە ورالدى. بەيجىڭ وليمپياداسىندا دا قارسىلاسىنان ادەيى جەڭىلىپ، باقىت سارسەكباەۆكە جول بەردى. ول جول بەرۋ قازاقتىڭ كوك تۋى جەلبىرەسىن دەگەن دەگدارلىق ەدى. قازاقتىڭ نامىسىن ءوز مارتەبەسىنەن ارينە جوعارى قويعانى تۇسىنىكتى. ونىڭ تۋىپ وسكەن مەكەنى ەجەلگى التاي قازاققا قونىس بولعان قۇتتى ولكە. ول قاجىمۇقان، مۇستافا، ءابدىسالام سياقتى قازاق باتىرلارىنىڭ جالعاسى...

وتكەن جىلى قاناتتىڭ كەزەكتى جەڭىسى كەزىندە الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلار ونىڭ ناق مايدانىن نەگە كورسەتپەيدى دەپ، وتاندىق ارنالارعا ءوز نارازىلىقتارىن بىلدىرگەن. مىڭداعان ساۋاتتى جەلى قولدانۋشىلارى ء«ۇندىنىڭ بۇزاۋعا تابىناتىن سەريالىن كورسەتكەنشە، ەل نامىسىن قۇرلىقتا قورعاپ جۇرگەن پەرەزەنتىن نەگە كورسەتپەيدى؟» دەپ اۋزىنا سۋ تولتىرىپ، ءۇن جوق مىلقيىپ وتىرعان ارنالارعا ءوز قارسىلىقتارىن بىلدىرگەن. رەاكتسيالارى جەتكەن بولار، جەدەل سۇحبات الىپ اياقتادى. تاقىرىپقا  كەلسەك، قانات پەن قايراتتى باسەكەلەستىرە ايتىپ وتىرعانىمىز –  بولمىستاعى قۇندىلىقتى باعالاۋ. ورتاق ءتۇيىندى كورسەتۋ. وسى ارقىلى تىلسىزدىكتى، دىلسىزدىكتى ونەر مەن وركەنيەت دەپ باعالاپ جۇرگەن مول شوعىرلى جاستارعا ۇلگى ەتۋ. 

سالماقتاپ وتىرعان ءسوزىمىزدىڭ اعىسى قايرات نۇرتاس. ول قازاق ەستراداسىندا ميلليونداعان حالىقتى سوڭىنان ەرتە العان ءانشى. باق پەن باپ قاتار بەرىلگەن ونەر يەسى. حالقىمىزدى بىلاي قويعاندا وزبەك، قىرعىز، تاتار، قىتايداعى قازاق، ۇيعۇر، موڭعولدىڭ ءسۇيىپ ەستيتىن ءانشىسى. شىنىمەن ونىڭ داۋىسىندا ادام رۋحىنىڭ سەزىمدىك پەرنەسىن باساتىن سىرلى، سيقىرلى ساۋساقتار بار. ول داۋىس قايراتقا عانا ءتان ەرەكشەلىك. ول ارىپتەستەرىنەن وق بويى وزىق تاعى ءبىر قىرى –  قازاقى بولمىسى. ۇلت وكىلى رەتىندەگى ازاماتتىعى.  قايرات قايماعى بۇزىلماعان وڭتۇستىك وڭىرىندە ەرجەتكەن. اتا-اناسى دا جاقسى تاربيە بەرۋمەن قاتار ءوز جۇمىسىنا تاباندى بولۋدى ۇيرەتكەنى  بۇگىنگى جەتىستىگىنەن كورىنىس تاۋىپ وتىر. قازاق ايتادى: «ورتاعا ونەرىڭمەن ەمەس، مىنەزىڭمەن سىياسىڭ» دەپ. دەمەك ونىڭ قوعامعا بەيىمدەلگىش كىشپەيىلدىگى سونىڭ ايعاعى. بۇگىندە قازاق اندەرىنىڭ تۋىن جەلبىرەتىپ، ەسترادانىڭ كوشىن باستاپ تۇر. ونى حالىق ءنومىرى ءبىرىنشى ءانشى دەپ باعا بەرىپ كەلەدى.

ميلليوننىڭ جۇرەگىن تەربەي بىلگەن ونىڭ اندەرىنىڭ ءبارى حيتقا اينالعان. قايسى جىلى رەسەيگە بارىپ كونتسەرت قويدى. ءتىلى مەن ءدىلى باسقا وزگە حالىقتارعا ءتورت-بەس ساعات قازاقشا اندەردى تىڭداتۋ وڭاي تالانتتى كەرەك ەتپەيدى. وزگە ارىپتەستەرىنەن وزا شاۋىپ، ءوز شىڭىن باعىندىرعان. وتكەن جەلتوقاساندا استانادا بۇرىن-سوڭدى بولماعان شوۋ كونتسەرت وتكىزىپ تىڭدارمانىڭ نازارىن شىنايى وزىنە بۇرعان. رەسەيدىڭ انشىلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن جوعارى دەڭگەيدە ءوتتى. ءوز فەنومەنىن قالىپتاستىرا باستاعان ونىڭ جەتىستىگى، تىنىمسىز قالانعان كىرپىشتەي جىل سايىن بيىكتەپ كەلەدى... مىنبەردە ءتىلىم، ءدىلىم دەپ وزەۋرەي سويلەگەن تۇلعالار مەن اتقا مىنەرلەردىڭ وتباسىندا ورىسشا سويلەيتىنىن كورىپ كۇيىندىك. بىزدىڭشە، قايرات بۇگىنگى جاستاردى بىلاي قويىپ، شىنايى ومىردە ءارتىس بولىپ شىندىعىن جوعالتقاندارعا ۇلگى.

قايرات تۋرالى ايتساق  ءبىر جولى، ءبىر توپ جۋرناليست قاۋمالاپ قايراتتان ورىسشا سۇحبات بەرۋىن تالاپ ەتكەندە ولاردىڭ ۇسىنىسىن كەرى يتەرىپ: «جوق مەن قازاقپىن، ءوز تىلىمدە جاۋاپ بەرەم» دەپ تابجىلماي وتىرىپ العانى تالاي تۇلعانى بەي-جاي قالدىرماعانى راس. قايسى ءبىر انشىلەر سياقتى ورىسشا سويلەۋدى مادەنيەت دەپ بىلگەن دۇبارالارعا قايرات ۇستانىمى ناقتى جاۋاپ.  انا تىلىنە دەگەن ادالدىعىن كورسەتتى. قىسقاسى قۇلدىق سانادان ادا، ازاماتتىق قوعامنىڭ الدىڭعى جاسى ەكەنىن كورسەتتى. ءبىز ويدان قىردان ەمەس، شىنايىلىقتى نەگىز ەتىپ، جاستارعا ۇلگى بولارلىق قايرات بولمىسىن نازارعا ۇسىندىق. دەمەك قايرات دەپۋتاتتىقا دا، اكىمدىككە دە، قايسى ورىن بولسا دا لايىقتى.  قايرات ەسىمى پارلامەنتكە جول تارتار دەگەن سەنىمدەمىز.

سەرىك بوقان

Abai.kz