انشەيىندە اۋزىن بۋعان وگىزدەي تىم-تىرىس جاتاتىن پارلامەنت جاقتان وتكەندە ء«ماۋ» دەگەن ءبىر دىبىس شىقتى. تىپ-تىنىش ۇيىقتاپ جاتقان ەل ەلەڭ ەتتى. سويتسەك كولدەنەڭ كوك اتتى ەمەس، سوناۋ سەناتتىڭ تورىنەن سەرiك اقىلباي مىرزا ەلگە قاراتا: «قىسقا شالبار مەن ساقال – بۇل ءالi ەكسترەميزمنiڭ بەلگiسi ەمەس» دەپ ىشقىنىپتى. ارادا ءبىر اپتا ۋاقىت ءوتتى مە، وتپەدى مە، اقتوبە وقيعاسى بۇرق ەتتى. وسىمەن بولعان شىعار دەپ ەدىك، ءماجىلىس جاقتان دا ءسالافيزم اعىمىن قىزعىشتاي قورىعان ءبىر ءۇن قۇلاققا تالىپ جەتتى. بۇل جولعى تۇرەندى ومارحان وكسىكباەۆ مىرزا ءتۇرىپتى. ول كىسىنىڭ ايتقانىنا سەنسەك، ءسالافيزم دەگەن اعىم ەلىمىز ءۇشىن تۇك تە قاۋىپتى ەمەس كورىنەدى. وكسىكباەۆتىڭ سوزىنە «ىزالاندى ما» كىم ءبىلسىن، ەلىمىزدەگى سالافيتتەر تاعى دا باس كوتەرمەككە بەيىلدىك تانىتىپ، اقتوبە وقيعاسىن بالقاش قالاسىندا قايتالاي جازدادى.

سەرىك اقىلبايدى بىلاي قويا تۇرالىق. ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ءوزى اقتوبەدەگى وقيعادان كەيىن ءسالافيزم اعىمىن جەردەن الىپ، جەرگە سالعان ەدى. پرەزيدەنتتىڭ سول ءسوزىن ومارحان نۇرتايۇلى ەلەڭ قىلعان جوق.

الدىمەن ومارحان وكسىكباەۆتىڭ ءسوزىن وقىپ الىڭىز.

 «جالپى، ءسالافيزمنىڭ يدەولوگياسى ءبىر كەرەمەتتەي تەرىس دەپ ايتقىم دا كەلمەيدى. سەبەبى ساۋد ارابياسى مەملەكەتى وسى باعىتتى قولداپ، دىندەرىندە قولدانىپ ءجۇر. ونىڭ وزىندە راديكاليزمنىڭ ەشتەڭەسى كورىنىپ تۇرعان جوق. بىزدە سونى بۇرمالاپ الىپ كەتەتىن، سونىڭ اتىن جامىلىپ، بىراق باسقا باعىتتا ادامنىڭ ومىرىنە قاۋىپ كەلتىرەتىن، مەملەكەت قۇرىلىمىنا قاۋىپ توندىرەتىن ماسەلەلەر - ول باسقا دۇنيە. سوندىقتان ول مىناۋ قويدىڭ تەرىسىن جامىلىپ العانىمەن قاسقىر قوي بولمايدى. ءيا، سوندىقتان ىشكى قۇرىلىسىن ءبىلۋىمىز كەرەك. سول سەبەپتى زاڭدا، جالپى قابىلداناتىن شەشىمدەر دە سول ىشكى قۇرىلىسىن تانىپ بارىپ، جاسالۋى قاجەت دەپ ويلايمىن» (ەسكەرتۋ: دەپۋتتاتىڭ ءسوزى قاز-قالپىندا بەرىلىپ وتىر).

دەپۋتاتتىڭ بۇلاي دەۋىنە نە سەبەپ بولدى؟ ء«سالافيزم يدەولوگياسىن ۇستانادى» دەگەن ساۋد ارابياسىنىڭ ءوزى كەشەلى بەرى جارىلىستان كوز اشپاي جاتىر. مۇنى دەپۋتات مىرزا قالاي تاپسىرلەيدى ەكەن؟

دوساي كەنجەتاي، ءدىنتانۋشى:

– ساۋد ارابياسىنىڭ ءمادينا قالاسىندا، سونداي-اق ءۇش پروۆينتسيادا تەراكتىلەر بولعانىن ەستىپ جاتىرمىز. سول اقپاراتتاردى ومارحان وكسىكباەۆ مىرزاعا جىبەردىم. ساۋد ارابياسىنىڭ قازىر تەرروريزمنىڭ جاتىرىنا اينالعانىن الەم بىلەدى. بۇل جاقتا دا لاڭكەستىك ارەكەتتەر تولاستاماي تۇر. سالافيزمنەن قۇتىلۋ ءۇشىن شاما-شارقىنشا جۇمىس جاسالىپ جاتىر. جالپى، ءدىندى تۇسىنبەيتىن، بىلمەيتىن ادامنىڭ مۇنداي پىكىر ايتۋعا قۇقىعى جوق دەپ ويلايمىن. جاھاندىق ساياساتقا ىقپال ەتىپ، مەملەكەتتەردىڭ ۇرەيىن ۇشىرىپ وتىرعان اعىمدى قولداۋدى مەن ءوزىم ساتقىندىق دەپ باعالايمىن.

وسى ورايدا ءسالافيزمنىڭ ءبىر قاۋپىن عانا ايتايىن. قازىر ەۋرازياداعى ناركوترافيك ءسالافيزمنىڭ قاباتتارى ارقىلى ءجۇرىپ جاتىر. ەسىرتكى ساۋداسىن دا سولار قولدا ۇستاپ وتىر. ماسەلەن، مەن وزگە مەملەكەتپەن شەكارالاس ءبىر اۋداننىڭ اكىمىمەن سويلەسكەنىمدە ءبىر جايعا انىق كوز جەتكىزدىم. سول اۋداندا پروكۋراتۋرا، قۇقىق قورعاۋ سالاسىنىڭ وزگە دە قىزمەتكەرلەرى سالافيتتەردى قانداي قىلمىسپەن ۇستاسا دا، بوساتا سالاتىن كورىنەدى. دەمەك، ولاردا اقشا كوپ دەگەن ءسوز. ءبىزدىڭ دەپۋتاتتارىمىزدىڭ سالافيتتەردىڭ ءسوزىن سويلەۋى دە ءدال سولاي ەلدىڭ كۇدىگىن تۋعىزاتىنى راس.  

بالكىم اتالعان دەپۋتاتتار «ەلىمىزگە ءتۇرلى يدەيالار ءومىر سۇرە بەرسىن» دەپ گۋمانيزمنىڭ شىڭىن كورسەتكىسى كەلەتىن شىعار. قازاقتىڭ ۇلتتىق يدەولوگياسىن جاساي الماي جاتىپ، وزگە يدەولوگيالارعا بۇيرەكتىڭ بۇرۋى مەملەكەتتى قۇلاتقىسى كەلەتىندەردىڭ ءىسى دەپ ويلايمىن.

ءتۇيىن

وكسىكباەۆ مىرزا ءسالافيزمدى يدەولوگيا دەپ تانيتىنىن بايقاتتى. ال، تۋنيس مەملەكەتى بۇگىن عانا سالافيتتىك اعىمدى ۇستاناتىن 80 مەشىتتى جاۋىپ جاتىر. ول از بولسا، ءمادينا قالاسىندا پايعامباردىڭ مەشىتىنىڭ ماڭىندا جارىلىس بولدى. بۇل وقيعالاردىڭ بارلىعىنا تاعى دا سالافيتتەر كىنالى ەكەنى ايتىلۋدا. بۇعان دەپۋتات مىرزا نە دەپ جاۋاپ بەرەر ەكەن؟ كۇتەيىك...

ءشارىپحان قايسار

Abai.kz