جاقىندا قازاقستان  پرەزيدەنتىنىڭ سانكت-پەتەربور مىنبەرىندە «قازاقستاندى ايەل ادام باسقارۋى ابدەن مۇمكىن» دەگەن مالىمدەمەسى الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارى اراسىندا قىزۋ-تالقىعا ءتۇستى.  ەل پىكىرى ەكىگە جارىلىپ، بولۋى ىقتيمال كانديداتتاردىڭ دا تىزىمدەرى جاريالانا باستادى. وسى رەتتە، جۋرناليست نۇرسەرىك جولبارىس «فەيسبۋك» جەلىسىندەگى پاراقشاسىندا قىزىق دەرەك جاريالاپتى. دۇنيەجۇىنىڭ ءار قيىرىنداعى مەملەكەتتەردە بيلىك تىزگىنىن ۇستاعان مۇسىلمان ايەل باسشىلار كىمدەر؟ ءسىز بىلەسىز بە؟

 
1. ال-ماليكا ال-ۋرا Aرۆa ال-سۋلايحي (1­067-1138 جىلدارى يەمەندى بيلەگەن);
2. سيتت ال-مۋلك ء(حى عاسىردا فاتيمەدتەر ­حاليفاتىندا بيلىك قۇرعان);
3. يناندج-حاتۋن (سەلجۇقتاردىڭ ءحىى عاسىردا­عى سۇلتانى);
4. رازييا-حاتۋن (1232-140 جىلدارداعى دەلي­ سۇلتانى);
5. شادجارات (شاگگارات) اد-دۋرر (مىسىردى 1­250 جىلى 80 كۇن بيلەگەن);
6. تۋركان-حاتۋن (قازىرگى يران جەرىندەگى ك­ەرمان مەملەكەتىن 1257-1281 جىلدارى باسقار­دى);
7. ابيش-حاتۋن (قازىرگى يران جەرىندەگى فار­س مەملەكەتىندە 1264-1286 جىلدارى پاتشالىق­ قۇرعان);
8. داۋلات-حاتۋن (قازىرگى يران جەرىندەگى ك­ىشى لۋريستان مەملەكەتىن 1316 جىلى باسقارد­ى);
9. ساتي-بەك (شىڭعىس حان تۇقىمىنان شىققان.­ 1338 جىلى يران جەرىندە بيلىك قۇردى);
10. دەندي-حاتۋن (جالايىرلار مەملەكەتىنەن ­شىققان. تاريحشىلاردىڭ ايتۋىنشا 1 جىل ىشىن­دە باعدات قالاسىن جاۋلاپ العان. 1411-1416­ جىلدارى ەل باسقاردى);
11. حاديدجا سۇلتان (مالديۆ ارالدارىنىڭ س­ۇلتانى. 1346-1379 جىلدارى ەلدى باسقاردى);
12. ءماريام سۇلتان (مالديۆ ارالدارىنىڭ سۇ­لتانى. 1379-1383 جىلدارى ەل باسقاردى);
13. فاتيما-داين (مالديۆ ارالدارىنىڭ سۇل­تانى. 1383-1388 جىلدارى ەل باسقاردى);
14. سۇيىمبيكە (قازان حاندىعىنىڭ 1549-51 ج­ىلدارداعى بيلەۋشىسى);
15. فاتيما سۇلتان-بەگىم (قاسىم حاندىعىن 1­679-1681 جىلدارى بيلەگەن);
16. سافيات اد-دين تادج-ال-الام (1641–167­5 جىلدارى سۋماترا ارالىنداعى اچە سۇلتانات­ىن باسقارعان);
17. ناكيات اد-دين نۋر-ال-الام (1675–1678­ جىلدارى سۋماترا ارالىنداعى اچە سۇلتاناتى­ن باسقارعان);
18. زاكيات اد- دين ينايات- شاح (1678–168­8 جىلدارى سۋماترا ارالىنداعى اچە سۇلتانات­ىن باسقارعان);
19. زينات اد- دين كامالات- شاح (1688–169­9 جىلدارى سۋماترا ارالىنداعى اچە سۇلتانات­ىن باسقارعان);
20. سيكاندار بەگام (بحوپال مەملەكەتىندە 1­819-1837 جىلدارى بيلىك قۇردى);
21. ايعانىم حانىم (1819 جىلدان 1834 جىلعا­ دەيىن (بالاسى ءۋالي ەرجەتكەنگە دەيىن) قاز­اق جەرىنىڭ سىرىمبەت ءوڭىرىن باسقاردى. رەسە­ي تاراپىنان شىڭعىس تۇقىمىنىڭ مۇراگەرى رەت­ىندە مويىندالعان). 
22. قۇرمانجان داتقا (1832-1876 جىلدارى ال­اي قىرعىزدارىن باسقاردى. رەسەي يمپەرياسى ­تاراپىنان پولكوۆنيك رەتىندە شەن بەرىلىپ، "وڭتۇستىك حانشايىمى" اتانىپ كەتكەن); 
23. باحۋ-بيكە (1834 جىلى اۆار حاندىعىندا ­بيلىكتە بولدى);
24, 25. سۋلتان دجاحان بەگام مەن شاح دجاحا­ن بەگام (بحوپال مەملەكەتىندە 1901-1926 جى­لدارى بيلىك قۇردى);
26. بەنازير بحۋتتو ( 1988–1990, 1993–1996­ جىلدارى پاكىستاندا پرەمەر-مينيستر لاۋاز­ىمىندا بولدى);
27. شەيح حاسينا ۆازەد (1996—2001 جىلدارى ­بانگلادەشتىڭ پرەمەر-ءمينيسترى بولدى. 2009­ جالدان باستاپ اتالعان لاۋازىمعا قايتا تا­عايىندالدى/سايلاندى);
28. اتيفەتە ياحياگا (2011-2016 جىلدارى كوس­وۆانىڭ پرەزيدەنتى بولدى. گەنارال-مايور شە­نى بار);
29. مەگاۆاتي سۋكارنوپۋتري (يندونەزيانىڭ 5­-ءىنشى پرەزيدەنتى. 2001-2004 جىلدارى بيلىك­تە بولدى);
30. تانسۋ چيللەر (تۇركيانىڭ 1993-1996 جىل­دارى تۇركيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى قىزمەتىند­ە بولدى);
31. حالەدا زيا (بانگالدەشتىڭ 1991-1996, 2­001-2006 جىلدارداعى پرەمەر-ءمينيسترى);
32. روزا وتۋنباەۆا (قىرعىز رەسپۋبليكاسىنى­ڭ وتپەلى كەزەڭىندە 2010-2011 جىلدارى پرەز­يدەنتتىڭ مىندەتىن اتقاردى). 
ەسكەرتۋ: جوعارىدا اتالعان تىزىمدەگى ايەلد­ەر بيلىك باسىندا بولعاندىعى رەسمي تۇردە م­ويىندالعان بيلەۋشىلەر. 
اتالعان ايەلدەردىڭ كوبىنىڭ ەكونوميكالىق ءب­ىلىمى جاقسى بولعان. تىزىمدەگى العاشقى ون ­ايەلدى كوبىنەسە "الەم مەن ءدىننىڭ سۇيىكتىس­ى", "الەم مەن ءدىننىڭ تاڭداۋلىسى" دەپ تە ا­تايتىن دەرەكتەر كەزدەسەدى. 

Abai.kz