جەر رەفورماسى جونىندەگى كوميسسيا جۇمىسىن باستاعالى بەرى ۇنەمى كوتەرىلىپ كەلە جاتقان ءبىر ماسەلە بار. ول – ءىرى جەر يەلەنۋشىلەر تۋرالى اقپاراتتى جاريا ەتۋ. كوميسسيانىڭ قىزىلوردا وبلىسىندا وتكەن كەزەكتى كوشپەلى وتىرىسىندا بۇل ماسەلە تاعىدا ايتىلىپ، سول جولى اۋىل شارۋشاشىلىعى ءمينيسترى اسقار مىرزاحمەتوۆ بىلاي دەگەن ەدى: «بۇل ماسەلە بۇعان دەيىنگى وتىرىستاردا دا كوتەرىلگەن. ال، ەندى، ول ءتىزىم ء(ىرى جەر يەلەنۋشىلەرى – اۆت.) قازىر مىنە تولىق انىقتالۋعا جاقىن. بىراق بۇل جەردە ءبىر ماسەلە بار. ءبىز ەندى زاڭدى دا ەسكەرۋىمىز قاجەت. زاڭدى دا قۇرمەتتەۋىمىز كەرەك. زاڭدى ايتىلعان، ول مەنشىك يەسەنىڭ كەلىسىمى بولسا، سوندا عانا ونى جاريالاۋعا بولادى، ياعني ول جەردە بەلگىلى دارەجەدە شەكتەۋ بار. قازىر ءبىز سول جونىندە كەلىسىپ جاتىرمىز. ەگەر ولاردىڭ كەلىسىمى بولعان جاعدايدا ونى جاريالاۋعا بولادى. ال ەگەر كەلىسىم بولماعان جاعدايدا زاڭ جاعىنان بەلگىلى ءبىر پروبلەمالار تۋىنداۋى دا مۇمكىن» (baq.kz). ال، «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ مۇشەسى ايدىن ەگەۋباەۆ بولسا، ءىرى جەر يەلەنۋشىلەر تۋرالى اقپاراتتى جاريالاۋدا مينيستر ايتقانداي «زاڭ جاعىنان بەلگىلى ءبىر پروبلەمالار تۋىنداۋى» مۇمكىن ەمەس، سوندىقتان تەز ارادا ءىرى جەر يەلەنۋشىلەر تۋرالى اقپارات جاريالانباسا، مينيسترلىكتى سوتقا بەرەمىن دەپ وتىر. ول بۇل ءسوزىن فەيسبۋكتەگى جەكە پاراقشاسىندا تامىزدىڭ جەتىسى كۇنى جازعان. وندا ەگەۋباەۆ: «دەربەس دەرەكتەر جانە ولاردى قورعاۋ تۋرالى زاڭعا سايكەس، جەكە جانە زاڭدى تۇلعالاردىڭ جىلجىمايتىن مۇلىك سونىڭ ىشىندە جەر تەلىمدەرى تۋرالى مالىمەت دەربەس دەرەكتەرگە جاتپايدى. سوندىقتان، اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەردىڭ قازاقستان نەمەسە شەتەلدىك جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارعا جالعا بەرىلگەن، ساتىلعانى جونىندەگى اقپارات، ونى جيناۋ، تاراتۋدى اتالعان زاڭ رەتتەمەيدى. كەرىسىنشە، قر اقپاراتقا قولجەتىمدىلىك تۋرالى زاڭىنىڭ 6 بابىندا اۋىل شارۋاشىلىعى تۋرالى اقپارات اقپاراتتىڭ قولجەتىمدىلىگىن شەكتەمەيتىن دەڭگەيىنە جاتاتىنى انىق جازىلعان. اۋىل شارۋشىلىعى ماقساتىنداعى جەرلەر اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنا جاتاتىندىقتان، ءىرى جەر يەلەنۋشىلەر تۋرالى اقپارات بارشا ادامعا قولجەتىمدى بولۋى ءتيىس.» ەگەۋباەۆ ءوزى نەگىزگە الىپ وتىرعان اقپاراتقا قولجەتىمدىلىك تۋرالى زاڭىنىڭ 10 بابىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ، بارشا ازاماتتاردى وزدەرىنىڭ اۋىل-اۋدان، وبلىس-ايماقتارىنداعى  جەر تەلىمدەرىنە قاتىستى بىلەتىن اقپاراتتارىن سايتتاردا، الەۋمەتتىك جەلىلەردە جاريالاۋعا شاقىرادى. ال، جەر يەلەنۋشىلەر تۋرالى اقپارات سودان كەيىن دە جاريالانباسا، مينيسترلىكتى سوتقا بەرەمىن دەيدى.

سوت دەمەكشى، ايدىن ەگەۋباەۆتى اقتوبە وبلىسىنىڭ اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ سوتقا بەرگەن. سەبەبى، ساپارباەۆ شقو وبلىسىن باسقارىپ تۇرعان كەزدە قىتايلارعا جەر ساتتى-مىس دەگەن الىپ-قاشپا اڭگىمە تاراتىپ، جالا جاپقانى ءۇشىن سوتقا بەرگەن ەدى. الايدا، ەگەۋباەۆ: «مەن ساپارباەۆ جەر ساتتى دەپ ايتقان جوقپىن. 2010 جىلى قىتايلار كەلدى. ول كەزدە وبلىس اكىمى ساپارباەۆ بولاتىن دەدىم» دەيدى. ال، ساپارباەۆ بولسا: «شقو-دا ەشقانداي جەر ساتىلعان جوق. مەن كوپ ويلانىپ، ونى سوتقا بەرۋدى ءجون دەپ شەشتىم. ەلدىڭ ازاماتى رەتىندە سوتقا بەرەمىن. بۇلاي ايتۋ ءۇشىن ونىڭ قولىندا دالەل، شەشىم بولۋى كەرەك. ول جەرلەردى سول اۋداننىڭ كاسىپكەرلەرى، شارۋالارى ساتقان» دەپ مالىمدەگەن ەدى.

نۇرا ماتاي

abai.kz