ساياحاتتاۋ جولىندا
بۇگىن الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ بريتاندىق ساياحاتشى توماس اتكينسوننىڭ ۇرپاقتارىمەن كەزدەستى. دەلەگاتسيا قۇرامىندا «وڭتۇستىككە ۇلى دالا ەلىنە. توماس پەن ليۋسي اتكينسونداردىڭ شىعىس قازاقستانعا 1847-1852 جىلدارداعى ساياحاتى» اتتى كىتاپتىڭ اۆتورى، جازۋشى نيك فيلدينگ تە بار.
وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ قوناقتاردى ريزاشىلىقپەن قارسى الىپ، جەتىسۋ جەرىنە كەلگەن قادامدارىنا ساتتىلىك تىلەدى. ءوڭىر باسشىسى مۇنان سوڭ جەتىسۋ ءوڭىرىنىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋى تۋرالى بايانداپ، الداعى جوسپارلارىنا دا توقتالدى. توماس پەن ليۋسي اتكينسونداردىڭ ساياحاتى مەن جازبالارىنىڭ بۇگىنگى كۇن ءۇشىن تاريحي جانە مادەني قۇندىلىق رەتىندە ماڭىزى زور ەكەنىن دە ايتىپ ءوتتى.
- پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى سىزدەردىڭ باستامالارىڭىزعا قولداۋ ءبىلدىردى، اتالارىڭىزدىڭ جۇرگەن جولىمەن تاعى ءبىر مارتە ءجۇرىپ ءوتۋدى ماقسات ەتىپ جەتىسۋ ولكەسىنە تابان تىرەگەندەرىڭىزگە قۋانىشتىمىز. ەندى ەلىمىزدىڭ اسەمدىگىنە، تابيعاتىنىڭ تاماشاسىنا، حالقىنىڭ قوناقجايلىعىنا وزدەرىڭىز دە كۋا بولاسىزدار، - دەدى ا. باتالوۆ.
ءوز كەزەگىندە دەلەگاتسيا اتىنان ءسوز سويلەگەن جازۋشى نيك فيلدينگ قازاق جەرىنىڭ جايدارى، قوناقجاي مىنەزىنە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. توماس پەن ءليۋسيدىڭ ۇرپاقتارى وسىدان 160 جىل بۇرىن اتالارىنىڭ تابانى تيگەن توپىراققا، ساياحاتشىنىڭ ۇلى الاتاۋ تامشىبۇلاقتىڭ تۋعان جەرىنە كەلگەندەرىنە قۋانىشتى ەكەنىن جەتكىزدى.
ەكى تاراپ تا ءبىر-بىرىنە ەستەلىك سىيلىقتار تاپسىرىپ، سۋرەتكە ءتۇستى. مۇنان كەيىن دەلەگاتسيا تالدىقورعانداعى جۋرناليستەر ۇيىندە ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزىپ، تىلشىلەردى قىزىقتىرعان سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، بريتاندىق ساياحاتشى توماس پەن ليۋسي اتكينسوندار 1846-1853 جىلدارى قازاق دالاسىنا كەلگەن. ولار قازاقستانعا كەلگەن العاشقى ساياحاتشىلار ەمەس، بىراق قازاقستاننىڭ شىعىسىنا ساپارلاعان، سول ساپارىنان كىتاپ جازعان العاشقى ساياحاتشى. قاپال وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن ۇلدارىنا الاتاۋ تامشىبۇلاق دەپ ات قويعان. قازىر توماس پەن ليۋسي اتكينسوننىڭ، الاتاۋ تامشىبۇلاقتىڭ ۇرپاقتارى الەمنىڭ ءار قيىرىندا، اتاپ ايتقاندا، فلوريدادا، گاۆايدا، جاڭا زەلانديادا، ۇلىبريتانيادا تۇرادى. ولار قاپال وڭىرىندە، سول ايماقتاعى تامشىبۇلاق بۇلاعىنا بارۋدى جوسپارلاپ وتىر. سونىمەن قاتار سارقان، كەربۇلاق، پانفيلوۆ، ۇيعىر اۋداندارىنىڭ تابيعاتىنىڭ كوركەمدىگىن كورىپ قايتپاق.
Abai.kz