استانادا «SarapTime» ساراپشىلار كلۋبى «قازاقستانداعى ەكونوميكالىق قاۋىپسىزدىك: زاڭسىز ساۋدادان ادال كاسىپكە؟» تاقىرىبىندا كەزەكتى وتىرىسىن وتكىزدى. وتىرىسقا قارجى مينيسترلىگىنە قارايتىن مەملەكەتتىك كىرىس كوميتەتىنىڭ توراعاسى داۋلەت ەرعوجين جانە ەكونوميكا جونىندەگى ساراپشىلار، دەپۋتاتتار قاتىستى.

قازىرگى تاڭدا قازاقستان ءوزىنىڭ گەوگرافيالىق ورنالاسۋ ەرەكشەلىگىنە وراي ايماقتاعى ەڭ ءىرى ترانسپورت حابى بولۋ مۇمكىندىگىنە يە.

قازىردىڭ وزىندە نەگىزگى باعىتتاردا ترانزيتتىك جۇك تاسىمالىمىنىڭ كولەمىن ۇلعايتۋ ءۇشىن جول كولىك ينفراسترۋكتۋراسى دامىتىلىپ جاتىر. مەملەكەت جۇك تاسىمالى نارىعىن جەتىلدىرۋ مەن دامىتۋعا تىكەلەي قولداۋ جاساپ كەلەدى. بۇل ءۇشىن وكىلەتتى ەكونوميكالىق وپەراتور مارتەبەسىن الۋ كەرەك. وكىلەتتى ەكونوميكالىق وپەراتور ول – بەلگىلى شارتتارعا سايكەس كەلەتىن جانە كەدەن زاڭناماسىندا كورسەتىلگەن ارنايى جەڭىلدىكتەردى پايدالانۋعا قۇقى بار زاڭدى تۇلعا.

وەو بەرىلەتىن جەڭىلدىكتەر:

• تاۋاردىڭ وپەراتوردا ۋاقىتشا ساقتالۋى;
• ءبىرىنشى كەزەكتى راسىمدەۋ
• ترانزيتتىك جاعدايدا كەدەن سالىعى مەن باج سالىعىنان بوساتۋ;
• ءار كەزەڭدە دەكلاراتسيا جاسالىپ وتىرسا، كەدەن سالىعى مەن باج سالىعىنان بوساتۋ;
• وپەراتوردان تاۋار بوساتۋ، كەدەن وپەراتسياسىن جۇرگىزۋ;
• قاۋىپتەرمەن جۇمىس ىستەۋ جۇيەسىندەگى قۇننان شىعارۋ;
• كەدەن دەكلاراتسياسىن بەرگەنگە دەيىن شىعارۋ;
• ىشكى ترانزيتتەن بوساتۋ;

قازاقستاندا ترانسپورت قىزمەتى نارىعىنىڭ دامۋى وتاندىق بيزنەسكە جاڭا مۇمكىندىكتەر اشادى. مەملەكەت كاسىپكەرلەردىڭ وكىلەتتى ەكونوميكالىق وپەراتور مارتەبەسىمەن ءىرى كومپانيالاردىڭ جۇك تاسىمالىنا قاتىسقان قالايدى ءارى قولدايدى. الايدا، بۇگىنگى كۇنگە دەيىن وكىلەتتى ەكونوميكالىق وپەراتور مارتەبەسىن بەس-اق وتاندىق زاڭدى تۇلعا الدى.

«SarapTime» ساراپشىلار كلۋبىنداعى وتىرىس بارىسىندا مەملەكەتتىك كىرىس كوميتەتىنىڭ توراعاسى داۋلەت ەرعوجين قازاقستان ارقىلى وتەتىن ترانزيت جايىنا توقتالدى.

داۋلەت ەرعوجين، قارجى مينيسترلىگى، مەملەكەتتىك كىرىس كوميتەتىنىڭ توراعاسى:

- ءبىز قاراپايىم ەسەپ جاسادىق. ەگەر جۇك وڭتۇستىك باعىتتا جۇرسە، ماسەلەن، قىتايدىڭ وڭتۇتۇستىگىنەن الماتى ارقىلى يران، تۇركيا ءارى قاراي ەۋروپاعا بارا جاتسا، ءىس جۇزىندەگى دەرەكتەرگە سايكەس، 2989 كولىك جانار-جاعار مايعا 287 ملن تەڭگە، ازىق-تۇلىك، تاماقتانۋعا 26 ملن. تەڭگە تاستاپ كەتەدى. ياعني، وڭتۇستىك باعىتتاعى ءبىر عانا جۇك كەرۋەنى قازاقستانعا 314 ملن. تەڭگە اكەلەدى. جانە بۇل قاراجات الدەبىر جيىرما توپتىڭ ىشىندە قالعان جوق، كەرىسىنشە، قر ازاماتتارىنا تەڭدەي بولىنىسكە. ال، ەگەر التى ايدى الساق، وندا ستاتسيتيكا بويىنشا 790 ملن تەڭگە تۇسكەن. بۇل باتىس ەۋروپا-باتىس قىتاي  حالىقارالىق ترانزيت كۇرە جولىنىڭ قوسىلماي تۇرعانىنداعى ەسەپ.  ال، بۇل جول قوسىلعاندا جۇك تاسىمالى كەرۋەنى كەم دەگەندە ءۇش ەسەگە ارتادى! ياعني، جارتى جىلدا تەك جۇك ماشينالارىنىڭ ءجۇرىپ وتكەنىنىڭ وزىنەن-اق، ەلىمىز 34 ملرد. تەڭگە تازا پايدا تابادى. مىنە، وسىنداي زور مۇمكىندىك. بىزگە ترانزيت جاعدايىن جاساۋ كەرەك. ءىرى ترانسپورت لوگيستيكالىق كومپانيالار قازاقستانعا كەلۋگە ءازىر. بۇل ينۆەستورلاردى لوگيستيكاعا ورنالاستىرۋ كەرەك. ەگەر ولار ورنالاسسا، وندا ونداعان، مىڭداعان جىل جۇمىس ىستەپ، ۇنەمى كىرىس اكەلىپ وتىرادى.

مىنە، قازاقستاننىڭ گەوگرافيالىق ورنالاسۋ وتە ۇلكەن ەكونوميكالىق مۇمكىن بەرىپ وتىرعان داۋلەت ەرعوجيننىڭ سوزىنەن-اق اڭعارۋعا بولادى. ياعني، كۇرە جولدىڭ بويى جاندانسا، جول بويىنا ورنالاسقان اۋىل-ايماقتىڭ تامىرىنا قان جۇگىرىپ، تىرلىگى وڭالا تۇسەدى.

نۇرا ماتاي

Abai.kz