جۇلدىزدى 25 كۇننiڭ بiرiنشi كۇنi قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا ارنالىپ، شىمكەنت قالاسىنداعى «كورمە» ورتالىعىندا «تاۋەلسiزدiك جەتiستiكتەرi» اتتى تانىستىرىلىمدىق كورمە كەشەنiنiڭ اشىلۋىمەن باستالدى.

...شيرەك عاسىردا قازاقستاندا ازاماتتىق قىزمەتكەرلەردiڭ جالاقىسى 17,6 ەسەگە وسسە، ورتاشا ءومiر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 4 جىلعا ۇلعايدى. 25 جىل iشiندە قازاقستاندا بالانىڭ تۋىنا وراي تولەنەتiن جاردەماقى 7 ەسە كوبەيدi. سوڭعى 17 جىلدا ەلدەگi جۇمىسسىزدىق كورسەتكiشi 2,7 ەسەگە ازايدى.

شاراعا قاتىسقان وبلىس اكiمi جانسەيiت تۇيمەباەۆ بارشا وڭتۇستiكقازاقستاندىقتاردى تاۋەلسiزدiك تويىمەن قۇتتىقتاپ، ەلiمiزدiڭ جەتكەن جەتiستiكتەرi مەن اتا زاڭنىڭ ءمان-ماڭىزىنا توقتالدى.

– قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسiزدiگiنiڭ تاريحى تەرەڭدە جاتىر. 1991 جىلعى 16 جەلتوقساندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتiك تاۋەلسiزدiگi تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭى قابىلداندى. تاۋەلسiزدiك – بiزدiڭ ۇرپاققا بەرiلگەن ۇلكەن باقىت، حالقىمىزدىڭ ماڭگiلiك قۇندىلىعى. تاۋەلسiزدiكتiڭ ارقاسىندا قول جەتكەن iرi جەڭiستەرگە دالەل بولاتىن مىسالدار وتە كوپ. ماسەلەن، شيرەك عاسىردا قازاقستاندا ازاماتتىق قىزمەتكەرلەردiڭ جالاقىسى 17,6 ەسەگە وسسە، ورتاشا ءومiر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 4 جىلعا ۇلعايدى. 25 جىل iشiندە قازاقستاندا بالانىڭ تۋىنا وراي تولەنەتiن جاردەماقى 7 ەسە كوبەيدi. سوڭعى 17 جىلدا ەلدەگi جۇمىسسىزدىق كورسەتكiشi 2,7 ەسەگە ازايدى. بۇل مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان ءابiشۇلى نازارباەۆتىڭ ساليقالى ساياساتىنىڭ ارقاسىندا قول جەتكiزگەن بەلەستەر، – دەدi وبلىس باسشىسى.

«تاۋەلسiزدiك جەتiستiكتەرi» اتتى كورمە ەلiمiزدiڭ شيرەك عاسىردا قول جەتكiزگەن جوعارى كورسەتكiشتەرi – «قازاقستان 2050» ستراتەگياسى، استانانىڭ گۇلدەنۋi, يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق دامۋ باعدارلاماسى، «ماڭگiلiك ەل» جالپىۇلتتىق يدەياسى، الەمدiك جانە ءداستۇرلi دiندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزi سىندى 14 تاقىرىپتىق بولiمنەن تۇرسا، قالعان 12 ءبولiم وڭتۇستiك ءوڭiردiڭ الەۋمەتتiك-ەكونوميكالىق كورسەتكiشتەرi مەن وبلىستاعى شاعىن جانە ورتا بيزنەستiڭ، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنىڭ، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن بiلiم، مادەنيەت، سپورت جانە تۋريزمنiڭ دامۋىنا ارنالدى.+

تاۋەلسiزدiك جىلدارىندا وڭتۇستiك ءوڭiرi دە بيiك بەلەستەردi باعىندىردى. بۇل جىلدارى وبلىس ەكونوميكاسىنا 3 ترلن. 300 ملرد. تەڭگەدەن استام ينۆەستيتسيا تارتىلدى. سونداي-اق، وسى جىلدار iشiندە 347 دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانى، 491 مەكتەپ، 1491 بالاباقشا پايدالانۋعا بەرiلگەن. ال، ونەركاسiپ ءونiمiنiڭ كولەمi 24,1 ملرد. تەڭگەدەن 670,4 ملرد. تەڭگەگە دەيiن ارتسا، اۋىل شارۋاشىلىعى ءونiمi 20 ملرد. تەڭگەدەن 426,9 ملرد. تەڭگەگە دەيiن وسكەن. سونىمەن قاتار، شيرەك عاسىردا ءوڭiر حالقىنىڭ سانى 1,8 ميلليوننان  2,8 ميلليونعا جەتiپ، جەرلەستەرiمiزدiڭ قاتارى 1 ميلليون ادامعا كوبەيگەن. 2001 جىلى بۇكiل مەملەكەتiمiزدiڭ بيۋدجەتi 508 ملرد. تەڭگە بولسا، بۇگiندە تەك وڭتۇستiك قازاقستان وبلىسىنىڭ بيۋدجەتi 550 ملرد. تەڭگەنi قۇراپ وتىر.

سونىمەن بiرگە، شارا اياسىندا ەگiز تۋىلعان نارەستەلەردiڭ اتا-انالارىنا تۋ تۋرالى كۋالiكتەرi, وقۋدا وزات بولىپ، ەرەكشە كوزگە ءتۇسiپ جۇرگەن جاس ازاماتتارعا جەكە كۋالiكتەرi سالتاناتتى جاعدايدا تاپسىرىلدى. مەرەكە قارساڭىندا شاڭىراق كوتەرiپ، وتباسىن قۇرعان بiرقاتار جاس جۇبايلار نەكە كۋالiگiن وبلىس اكiمiنiڭ قولىنان الدى.

ايتا كەتەيiك، اكتسيا اياسىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا ارنالعان شارالار مۇنىمەن اياقتالعان جوق. بارلىق اۋدان، قالالارداعى كiتاپحانالاردا «جەتi جارعى» اتتى كiتاپ كورمەلەرi ۇيىمداستىرىلىپ، مادەنيەت مەكەمەلەرiندە زيالى قاۋىمنىڭ قاتىسۋىمەن «مەملەكەتتiلiك تاريحى» تاقىرىبىندا باسقوسۋلار ءوتتi. سونداي-اق، جاستارعا ارنالعان «جانۇيا» قىسقامەتراجدى فيلمiنiڭ تۇساۋكەسەرi مەن بiلiم بەرۋ ۇيىمدارىندا «ايبارلى اتا زاڭ» تاقىبىرىندا اشىق ساباقتار ۇيىمداستىرىلدى. 

ايدار قۇلجانوۆ

Abai.kz