عابباس قابىشۇلى. شىنىمەن ەم قونباي ما؟
2008-جىلدىڭ قاڭتار ايى. كۇن جايماشۋاق. الماتىنىڭ كىتاپ دۇكەندەرىن ايىنا بىرەر ارالاپ شىعاتىن ادەتىممەن ءجۇرىپ، بىرەۋىنەن كورگەن كوزدى قىزىقتىراتىن سۇلۋ كىتاپتى الىپ قاراسام: «شاھكارىم. جول تابالىق اقىلمەن» دەپ تۇر! بارەكەلدى! ۇلكەن قالىپپەن شىعارىلعان، قالىڭدىعى ءتورت ەلى، اقىننىڭ سۋرەتى مۇقاباسىنىڭ ەكى سىرتقى بەتىنە عانا ەمەس، قاپتاۋ تۇبىنە دە بەرىلگەن! سىرتقى دا، ىشكى دە كوركەمدەلۋى كەلىسكەن ەكەن! شىعارعان - «حالىقارالىق اباي كلۋبى. جيدەباي. 2006 ج.». اباي اتىنا «كلۋب» دەگەن ءسوزدىڭ نەگە تىركەلگەنىن تۇسىنبەسەم دە، قۋانا الىپ، ۇيگە جەتكىزگەنشە اسىقتىم. اقىن اتامىزدىڭ تۋعانىنا 150 جىل تولۋى الدىندا حالقىمىزعا ۇسىنىلعان تاماشا تارتۋ عوي! «كىتاپ - ەڭ سابىرلى ۇستاز» دەگەن العىسوزى بار «ءبىر تومدىق جيناق» اقىننىڭ «اباي مارقۇم وتكەن سوڭ وزىمە ايتقان جىرلارىم» ولەڭىمەن باستالىپتى. وقي بەرە ءتىلىم دە، ويىم دا ءسۇرىندى.
«جەتپىستى قۋدىڭ، جەتتىڭ بە؟
بارشا جاننان ءوتتىڭ بە؟
تاعدىرىڭ جازعان اق ءولىم،
قۇتىلىپ ودان كەتتىڭ بە؟»
اپىرىم-اۋ، «تاعدىرىڭ» ەمەس، «اللانىڭ» ەدى عوي؟!
«قۇتىرماي ەندى تەك وتىر،
كۇناڭا ۋايىم جەپ وتىر.
الدىڭدا كىرەر ءۇيىڭ بار،
«ا، توبا»، وندا دەپ وتىر».
اپىرىم-اۋ، «ا، توبا» ەمەس، «ا قۇدا» ەدى عوي؟!
«شىن جولداسىڭ وسى ما،
وسىلار جاننىڭ دوسى ما؟
2008-جىلدىڭ قاڭتار ايى. كۇن جايماشۋاق. الماتىنىڭ كىتاپ دۇكەندەرىن ايىنا بىرەر ارالاپ شىعاتىن ادەتىممەن ءجۇرىپ، بىرەۋىنەن كورگەن كوزدى قىزىقتىراتىن سۇلۋ كىتاپتى الىپ قاراسام: «شاھكارىم. جول تابالىق اقىلمەن» دەپ تۇر! بارەكەلدى! ۇلكەن قالىپپەن شىعارىلعان، قالىڭدىعى ءتورت ەلى، اقىننىڭ سۋرەتى مۇقاباسىنىڭ ەكى سىرتقى بەتىنە عانا ەمەس، قاپتاۋ تۇبىنە دە بەرىلگەن! سىرتقى دا، ىشكى دە كوركەمدەلۋى كەلىسكەن ەكەن! شىعارعان - «حالىقارالىق اباي كلۋبى. جيدەباي. 2006 ج.». اباي اتىنا «كلۋب» دەگەن ءسوزدىڭ نەگە تىركەلگەنىن تۇسىنبەسەم دە، قۋانا الىپ، ۇيگە جەتكىزگەنشە اسىقتىم. اقىن اتامىزدىڭ تۋعانىنا 150 جىل تولۋى الدىندا حالقىمىزعا ۇسىنىلعان تاماشا تارتۋ عوي! «كىتاپ - ەڭ سابىرلى ۇستاز» دەگەن العىسوزى بار «ءبىر تومدىق جيناق» اقىننىڭ «اباي مارقۇم وتكەن سوڭ وزىمە ايتقان جىرلارىم» ولەڭىمەن باستالىپتى. وقي بەرە ءتىلىم دە، ويىم دا ءسۇرىندى.
«جەتپىستى قۋدىڭ، جەتتىڭ بە؟
بارشا جاننان ءوتتىڭ بە؟
تاعدىرىڭ جازعان اق ءولىم،
قۇتىلىپ ودان كەتتىڭ بە؟»
اپىرىم-اۋ، «تاعدىرىڭ» ەمەس، «اللانىڭ» ەدى عوي؟!
«قۇتىرماي ەندى تەك وتىر،
كۇناڭا ۋايىم جەپ وتىر.
الدىڭدا كىرەر ءۇيىڭ بار،
«ا، توبا»، وندا دەپ وتىر».
اپىرىم-اۋ، «ا، توبا» ەمەس، «ا قۇدا» ەدى عوي؟!
«شىن جولداسىڭ وسى ما،
وسىلار جاننىڭ دوسى ما؟
اق ىسىڭە ادام جاق،
ادامنان ءتىپتى شوشىما!»
اپىرىم-اۋ، «اققا ادام جاق» ەمەس، «اققا قۇداي جاق» ەدى عوي؟!
ەندى شۋماقتاردى «شۋلاتا» بەرمەي، ولەڭ تارماقتارىنىڭ بىرنەشەۋىن مىسالعا كەلتىرەيىن («تۇزەتپە» سوزدەر قارا ارىپپەن جازىلىپ، جاقشاعا الىندى دا، اقىننىڭ تۇپنۇسقا سوزدەرى كۋرسيۆپەن - ەڭكىش ارىپپەن بەرىلدى):
كۇرمەۋىن اللا (تاعدىر) شەشەدى...
......................................................
وڭداسىن قۇداي (ءىستىڭ) اقىرىن...
...................................................
كەتپەس داۋلەت وسى عوي قۇدايعا (امبەگە) حاق...
.....................................................
قۇداي (باستا) تازا جاراتتى، سەن تازا بول...
.....................................................
اششى ءسوزىم - دوستىعىم، دىنگە (ماعان) نانساڭ...
.....................................................
ماقتان، اتاق ىزدەسەڭ قۇدايدان (ادامنان) بەز...
..................................................
مۇسىلمانعا (اعايىنعا) ۇقسايدى قاي اراسى؟..
...................................................
ءبىر قۇداي (تابيعات) نەشە ءتۇرلى جان جاراتتى...
..................................................
قۇداي (ءومىر) ءوزى-اق بەرەدى...
ءبىر ارەدىكتە تۇيسىگىم ايتتى: - ءيا، ءبىر گاپ بار، سەن شاكەڭنىڭ بۇل كىتابىن اقىن اقتالىسىمەن سوناۋ 1988 جىلى «جازۋشى» باسپاسىنان شىققان جيناقپەن («شىعارمالارى») سالىستىرىپ وقىساڭشى - دەدى. ءتىلىن الدىم. تىنىم تاپپاي سالىستىردىم. استاپىراللا، تىرپ ەتتىرمەي كوشىرگەن دە قويعان. ءتوزىمىم توز-توز بولا باستاعان سوڭ قولىما قالام الدىم...
ءسويتىپ:
ءبىرىنشى ماقالام - «شاكارىم «اتەيست» كۇيىندە قالا بەرسىن بە؟ شاكارىمتانۋ عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ نازارىنا» - سول جىلعى ناۋرىزدا «قازاق ادەبيەتى» اپتالىعىمىزدا جاريالاندى.
ەكىنشى ماقالام - «اقىن اتامىز شاكارىمنىڭ ارۋاعىنا حات» - سول جىلعى قاراشادا «جاس الاش» گازەتىندە شىقتى.
ءۇشىنشى ماقالام - «مارقۇمنىڭ ماڭدايىنا «اتەيست» بولۋ جازىلعان ەكەن. سەناتور-جازۋشى ءابىش كەكىلبايعا حات» - «انا ءتىلى» گازەتىندە سول جىلعى جەلتوقساندا جاريالاندى.
ءتورتىنشى ماقالام - «ارۋاقتى ارداقتاعان قازاق ەدىك. مادەنيەت جانە بۇقارالىق اقپارات مينيسترىنە، جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ توراعاسىنا اشىق حات» - 2009-جىلعى اقپاندا «جاس قازاق» گازەتىندە شىقتى.
بەسىنشى ماقالام - «كاك شاكاريما سدەلالي اتەيستوم» - 2010 جىلعى اقپاندا ءورىستىلدى «تسەنترال ازيا مونيتور» گازەتىندە جاريالاندى.
بۇل حاتتاردا نە ايتىلدى؟
مۇسىلماننىڭ وتباسىندا ومىرگە كەلىپ، يماني تازا نيەتتى مۇسىلماندىق جولىنىڭ 73-بەلەسىندە قۇدايسىزداردىڭ قولىنان قازا تاپقان شاكارىم قۇدايبەردىۇلىنىڭ ارۋاعىن «حالىق جاۋى» دەگەن قارا داقتان 1987- جىلى ارەڭ ارشىپ الدىق تا، ولەڭدەرى مەن داستاندارىن، اۋدارمالارى مەن ماقالالارىن تەزدەتىپ جيناققا اينالدىرىپ شىعاردىق. ءيا، سويتتىك تە، 1988-جىلعى «شىعارمالارى»» ارقىلى مارقۇم اقىن اتامىزدى... اتەيستكە اينالدىرىپ كەپ جىبەردىك. ول «عاجاپ جاڭالىقتىڭ» ۇيتقىسى كىم بولعانىن بىلمەيمىن. شاكەڭدى اتەيستەردىڭ ساپىنا قوسا سالۋدىڭ قالاي جۇزەگە اسقانىن زەرتتەپ تە شارشامادىم، ول «ءتاسىل»، الگى «ەكى جەردە ەكى - ءتورت» دەگەندەي، وپ-وڭاي ورىندالىپتى: اقىننىڭ ولەڭدەرىندەگى: «قۇداي»، «اللا»، «تاعدىر»، «جازمىش»، «ءدىن»، «مۇسىلمان»... دەگەن ءدىني سوزدەر ەگىستىك تاقتاسىنىڭ ارام شوبىنشە ءتۇپ-تۇگەل دەرلىك وتاپ تاستالىپتى - ءبىتتى!.. سول سوراقىلىقتى كورگەن كۇندەرى قايىم اعا مۇحامەدحانوۆ قانداي كۇي كەشتى دەسەڭشى! ول قياناتتان قىسىلعان جانىن قويارعا جەر تابا المادى، قاتتى كۇيزەلدى: «قۇداي-اۋ، شاكارىمنىڭ شىعارمالارىن رەۆيزيالاۋعا قانداي قۇقىلارى بار بۇلاردىڭ؟!» دەدى. نەگە شىرىلداماسىن، نەگە كۇيىنبەسىن؟! ۇلى ابايدىڭ ەڭ دارىندى شاكىرتى - شاكارىمنىڭ ءومىرىن، شىعارماشىلىعىن، تۋىندىلارىنىڭ تۇپنۇسقاسىن زەرتتەۋ جانە كەزىندە گازەت-جورنالدارداعى جاريالانىمدارىن قاداعالاپ وتىرۋ ءتارىزدى قاسيەتتى پارىزدى موينىنا العان، شاكارىمتانۋدى نەگىزدەگەن بىرەگەي عالىم عوي؟! اقىننىڭ ادەبي مۇراسىن ساقتاۋ ماسەلەسىنەن باستاپ، «حالىق جاۋى» تاڭباسىن الدىرىپ تاستاۋ جولىندا ۇزاق جىل تالماي، قاجىماي قايراتتى قيمىل جاساعان بىردەن ءبىر تاباندى جان عوي؟! اقىن شىعارمالارىن «تۇزەۋ-كۇزەۋگە» قارسى ماقالا جازدى. ايعاعى ايداي ول ماقالاسى «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ 1989 جىلعى ناۋرىزدىڭ 17-ءسى كۇنگى سانىندا «قۇداي» دەگەن سوزدەن قۇداي ساقتاسىن...» دەگەن تاقىرىپپەن جاريالاندى (گازەتتە ىقشامداعان ول ماقالاسىنىڭ تولىق نۇسقاسى 2009-جىلى شىققان «شاكارىم» اتتى جياعىندا).
قاكەڭ ودان كەيىن دە كوپ جازدى، ءدوپ جازدى. اقىننىڭ ولەڭدەرىندەگى «تۇزەتۋلەردى» عانا ەمەس، «تۇزەتۋگە كونبەگەن» شۋماقتاردىڭ ءتىپتى الىپ تاستالعانىن، ءبىر ولەڭىنىڭ بىرنەشەگە بولشەكتەلگەنىن، داستاندارىنداعى تاريحي كىسى، جەر اتتارىنىڭ دا بۇرمالاۋعا ۇشىراعانىن (مىسالى، تاريحي تۇلعا ماماي باتىردىڭ ومىردە بولماعان «ماتاي باتىرعا» اينالدىرىلعانىن) «سوقىرعا تاياق ۇستاتقانداي» ەتىپ اتاپ-اتاپ بەردى. مۇحتار ماعاۋين جانە باسقا ادەبيەتشى-سىنشىلار دا اشىنىپ سىن جازدى. جوعارىدا اتالعان «شاھكارىم. جول تابالىق اقىلمەن» كىتابىن شىعارعان جازۋشى روللان سەيسەنباەۆ سول ورىندى سىنداردىڭ ەشقايسىسىن قۇلاققا ىلمەپتى. ول - كلۋبتىڭ، ونداعى «امانات» جورالىنىڭ ەگەسى، باسپانىڭ كوركەمدىك كەڭەسىنىڭ توراعاسى. ال القا مۇشەلەرى: ءابىش كەكىلباي، يمانعالي تاسماعامبەتوۆ، ولجاس سۇلەيمەنوۆ (قازاقشانى وقىپ قارىق بولمايتىن بۇل اقىنعا، ارينە، ءبارىبىر عوي), مىرزاتاي جولداسبەكوۆ...
قاي باسىلىمنىڭ بولسىن القا مۇشەلەرى (رەداكتورلارىن ايتپاعاندا) سول باسىلىمنىڭ ساپاسىن ءجىتى قاداعالاپ وتىرۋعا مىندەتتى. ويتپەسە «قۇرمەتتى مۇشە» بولۋدىڭ، ياعني ارزان اتاقتىڭ قاجەتى نە؟!. بۇل نەمكەتتىلىك «جول تابالىق اقىلمەندە» جانە 2008-جىلى: «قاجىما، ويىم، قاجىما»، «وكىنىشتى عۇمىر»، «ۇزىلمەگەن ءۇمىت» دەپ ۇشتومدىق ەتىلىپ، ەشبىر تۇزەتۋسىز قايتا باسىلعانىندا تاعى كورىندى. روللان بولسا، بۇل ۇشتومدىقتىڭ دا «جامباسىنا»: «...سىزگە قاراپ بوي تۇزەپ، وي تۇزەپ، ءسوز تۇزەپ كەلەمىز» دەپ «تاڭبا» باسىپتى. دەمەك، ءبىز دە، كەلەر ۇرپاقتارىمىز دا «اتەيست» شاكارىم قاجىنىڭ پوەزياسىن مىناۋ كىتاپتارداعىسىنشا قابىلداي بەرسەك، سول ءجون ەكەن.
اقىننىڭ تۋعانىنا 150 جىل تولۋىنا ارنالىپ الماتىدا وتكىزىلگەن سالتاناتتا شاكەڭنىڭ 70 - 100 ولەڭىن جاتقا ايتاتىن ءتورت شاكىرت ونەر كورسەتتى. ءبىراز مەكتەپتە سونداي ءداستۇر بار ەكەن. نيەت تۇزىك. بىراق دوداعا ۇشىراعان ولەڭدەردى ناسيحاتتاۋدان نە پايدا؟ بۇگىنگى دە، ەرتەڭگى دە ۇرپاقتارى قاجى اتالارىنىڭ «اتەيستىگىنە» ءشۇبالانباي ءوسۋى قاجەت پە؟! مەكتەپتەردەگى ۇستازدار ادەبي گازەت-جورنالدىڭ اناۋ جارىمجان جيناقتى سىناعان ونداعان ماقالاسىنىڭ بىردە-ءبىرىن وقىماعان بولدى. ول ول ما، شاكارىمنىڭ استانادا، سەمەيدە، الماتىدا بولعان تويلارىندا سۋىرىلىپ سويلەگەن، تويدىڭ الدى-ارتىندا باسپاسوزگە قۇلاش-قۇلاش ماقالا جازعان تالاپتى جاس ادەبيەتشى-سىنشىلاردان باستاپ اكادەميك اعايىندارعا دەيىن ەشقايسىسى اقىن مۇراسىنا جاسالىپ كەلە جاتقان قيانات تۋرالى ءلام-ميم دەگەن جوق، «وسىلاي ايتساق، وسىلاي جازساق قاتەلەسە قويماسپىن» دەگەن ويمەن باياعىدان جاتتاندى سويلەمدەردى ءتىزىپ شىقتى.
اقىن شىعارمالارىنىڭ قىر-سىرى جايىندا ماقالالار ءالى دە جازىلىپ جاتىر (ارينە، جازىلا بەرەدى دە!), بىراق سولاردىڭ ەشقايسىسىنان مىناۋ قياناتقا قاتىستى ءبىر اۋىز ءسوز كەزدەسپەيتىنىنە ەرىكسىز تاڭدانىپ ءجۇرمىن. ءسىرا، ولاردىڭ اۆتورلارى شاكارىم قۇدايبەردىۇلى كوزى تىرىسىندە شىعارعان «قازاق ايناسى» اتتى كىتاپ بارىن بىلمەيدى جانە 1988 جىلعى جارىمجان جيناق تۋرالى 1988 - 1992-جىلدارى گازەت-جورنالداردا جاريالانعان وننان استام سىني ماقالانىڭ بىردە-بىرەۋىن وقىماعان. بىلگەن، وقىعان بولسا، جازىققا شىققان جەلدەي ەسە بەرەر مە؟!
ايتپاقشى، استانادا «ىنساپ» اتتى قور بار ەكەن. شاكارىم ولەڭدەرىن جاتقا ايتاتىن شاكىرتتەر بايگەسىن وتكىزۋمەن شۇعىلداناتىن كورىنەدى. قور باسشىلارىنا حات جازىپ، اقىن شىعارمالارى كوكپارعا سالىنىپ كەلە جاتقانىن ايتىپ، ماقالالارىمنىڭ كوشىرمەلەرىن دە جولدادىم. ول جاقتان دا حابار-وشار جوق.
البەتتە، مەن ماقالانى دا، حاتتى دا جەكە باسىمنىڭ مۇددەسى ءۇشىن، اتىمدى ءسويتىپ ءبىر شىعارۋ ءۇشىن جازبادىم، شاكارىمنىڭ ادەبي مۇراسىن وڭاي ولجاعا، ارزان قالجاعا اينالدىرۋعا قارسىلىق جاسادىم. مينيسترلىككە اقىننىڭ «قازاق ايناسى» جيناعىن ەشبىر «تۇزەۋ-كۇزەۋسىز» قايتادان شىعارتۋدى ۇسىندىم. جاۋاپ بولمادى.
ەكىنشى ءجايت.
ءيسى قازاق كونە تاريحىمىزدىڭ توڭ بولعان قاتپارلارىن اقتارعان ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ «كوشپەندىلەرىنە» بۇگىن دە ءتانتى. ونى جەكە-جەكە تۋىندى كۇيىندە-اق قۇمارلانا وقىعانبىز. ول الىس-جاقىن ەلدەر تىلدەرىنىڭ ءبىرازىنا اۋدارىلدى. نەگىزگىسى ورىس جانە حالىقارالىق مارتەبەلى اعىلشىن ءتىلى بولدى. الايدا، ءبىرىنشى كەزەكتە ايتارىم: ادەبيەتشى-سىنشىلارىمىز ورىسشا نۇسقاسىن وقىمادى-اۋ دەيمىن، سەبەبى: كوزى ءتىرى ىلەكەڭدى جيىن-تويىندا جاتتاندى ۇلىقتاۋمەن جىلتىراي سويلەگەندەرى بولماسا، ورىس تىلىندىگى «كوشپەندىلەردىڭ» اۋدارما ساپاسىن اۋىزعا العانى ەسىمدە جوق. قالامنان قولى بوساماي وتكەن ىلەكەڭنىڭ ءوزى دە ورىسشا نۇسقاسىن وقىپ ۇلگىرمەگەنى انىق، ەگەر ۇلگىرسە، اۋدارماشىسىنا (م. سيماشكوعا) ءبىراز بازىنا ايتسا كەرەك ەدى.
بازىنانى، جو-جوق، جانايقايدى ادەبيەتشى، اعىلشىن ءتىلىنىڭ بىلگىرى نۇرساۋلە رساليەۆا ايتتى. عالىم قارىنداسىمىز ادەبيەتىمىزدەگى اسا ايگىلى شىعارمانىڭ اعىلشىن تىلىندەگىسىن وقىپ، جاعاسىن ۇستاپ، سودان كەيىن ورىسشا نۇسقاسىنا ەرىكسىز ءۇڭىلىپ، سالىستىرىپ شىققان دا: «سۇمدىق-اي!» دەپ قاتتى كۇيىنگەن.
نۇرساۋلەنىڭ كۇيىنەتىن ءجونى بار ەكەن. «انا ءتىلى» گازەتىندە، «جالىن» جورنالىندا جاريالانعان ماقالالارىن وقىپ، مەن دە جاعامدى ۇستادىم. اۋەلدە سەنەر-سەنبەسىمدى بىلمەي قالدىم. سابىر ساقتاي قايتالاپ وقىپ شىققان سوڭ عانا: - ويپىرىم-اي! ۇيات بولعانى-اي! - دەپ سىنشىنى ەرىكسىز جاقتادىم. ورىس تىلىندەگى نۇسقاسىنان و. چوراكاەۆ اعىلشىنشالاعان «كوشپەندىلەردە»: ابىلاي حان بىردە تاۋ، بىردە تومپەشىك; بۇقار جىراۋ بىردە وسيەتشى، بىردە بەيپىل ۇرىسقاق; كەنەسارى بىردە قولباسشى، بىردە قاراقشى بولىپ كەتە بارعان...
تانىمال جازۋشى، اۋدارماشى م. سيماشكو اۋدارما اۋلاسىنان شىعىپ كەتىپ، اۆتور سوزىنە اراكىدىك تۇزەتۋ ەنگىزىپ تە، ءوز توتەسىنەن قوسىمشا جازىپ تا جىبەرگەن كورىنەدى. سوعان سۇيەنگەن و. چوراكاەۆتىڭ دا «قىزىنىپ» كەتكەنى جەتكىلىكتى. نۇرساۋلە سونىڭ ءبارىن ناقتى تاپتىشتەپتى. اۋدارماشىنىڭ كەسەك قاتەلەرىن بىلاي قويا تۇرعاندا، كوررەكتورلىق ءالاۋلايدىڭ ءوزى - ءبىر قورلىق. ابىلاي: بىردە دۇرىس، ال بىردە ابالي، بىردە الباي بولىپ، ءۇش تۇرلەنگەن; بۇقار جىراۋ ەسىمىنىڭ - 7; قوجا احمەد ياسساۋي ەسىمىنىڭ - 8; شىڭعىسحان ەسىمىنىڭ - 10 «نۇسقاسى» بار ەكەن. اسان قايعى، قازتۋعان، تاۋكە حان، ابىلقايىر حان... ءبارىنىڭ دە ەسىمدەرى قۇبىلتىلعان.
نۇرساۋلە قاققان دابىلعا بەيجاي قالا المادىم. كەلتىرگەن مىسالدارى، جاساعان 21 تۇجىرىمى كوكەيگە قونىمدى ەكەن. تولىق قوستاپ، ءوزىم دە ماقالا جازىپ، جازۋشىلار وداعىمىزدىڭ باسشىلىعىنا تريلوگيانىڭ ورىسشا نۇسقاسىن قايتا قاراپ، اعىلشىن تىلىنە جاڭادان اۋدارتۋ كەرەك ەكەن دەپ قۇلاققاعىس جاسادىم. شەت جۇرتتارعا حالقىمىزدىڭ تاريحىن تانىتا ءتۇسۋ ءۇشىن، ادەبيەتىمىزدىڭ مۇددەسى ءۇشىن قاجەت قوي. قۇلاققاعىستان ەشتەڭە شىقپاعان سوڭ باياعى مينيسترلىك پەن وداققا حات جولدادىم، - ونىم دا ەلەۋسىز قالدى.
جالپى، مەنىڭ بايقاۋىمشا، ءبىزدىڭ بۇگىنگى زاماناۋي تىرلىكتە تۇسىنىكسىز ەكى قۇبىلىس بار. ءبىرى - حاتىڭا، كىمگە جولداساڭ دا، جاۋاپ قايتارىلا قويمايتىنى. ەكىنشىسى - زيالى قاۋىمنىڭ نەبىر جانايقاي ماسەلەگە ءمان بەرمەي قالا بەرەتىندىگى. شاكارىم قۇدايبەردىۇلىنىڭ، ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ ادەبي مۇرالارىنا قيانات جاسالعانى جوعارىداعى ءتيىستى ورىندارعا، زيالىلار قاۋىمىنا قالايدا جەتسە ەكەن دەگەن ويمەن بۇل جايتتەر جونىندە ادەيىلەپ جازعان ماقالالارىمنىڭ ارقايسىسى رەسپۋبليكالىق ءۇش-ءتورت گازەتتە جاريالاندى (ارينە، ماتىندەرى بولەك، ال ماقسات - بىرەۋ). امال نە، وقىعان كوز، ەستىگەن قۇلاق كورىنبەدى. ءبىر «قىزىعى» جازۋشى، جورنالشى اعايىنداردىڭ بىردە-ءبىرى سەلت ەتپەدى.
بۇل نە؟ بۇل - ەم قونۋى قيىن دەرتكە اينالعان نەمكەتتىلىك!
ايگىلى جازۋشى ءانۋار ءالىمجانوۆ پاكستاننىڭ قاراشي قالاسىندا بولعانىندا ونداعى قالامداس دوس-جولداستارى ورتالىق بانكتىڭ سۋرەت گالەرەياسىنا اپارىپتى. «ۇلى ۇستازداردىڭ سۋرەتتەرىن كور» دەپ. قولىندا دومبىرا بار بەينە كوزىنە جىلى ۇشىراپ، كىم ەكەنىن سۇراعان انۋارعا سۋرەتشى سالىح ايىن: «ابۋ ناسىر مۋحاممەد يبن تارحان ءال-فارابي» دەگەن. انەكەڭنىڭ سول ساتتە نەندەي كۇي كەشكەنىن ءبىر قۇداي بىلەدى. ءبىزدىڭ بىلەتىنىمىز: عۇلاما جەرلەسىمىزدىڭ سۋرەت-بەينەسى مەن شىعارمالارىنىڭ ەلىمىزگە جول تابۋىنا بىربەن-ءبىر سەبەپشى بولعانى!.. ودان ارعى اڭگىمەدە ءفارابيشى عالىمداردىڭ ءبىرى: «اريستوتەلدەن سوڭ ەكىنشى ۇستاز اتانعان ءال-فارابي: «سەن دوسىڭنان سەسكەنبە، سەرتىنەن تايسا - ساتىپ كەتەر; سەن جاۋىڭنان سەسكەنبە، قاپىڭدى تاپسا - ولتىرەر; سەن سەسكەنەتىن، ءتىپتى قورقاتىن نارسە - نەمكەتتىلىك: تۇبىڭە سول جەتەر!» دەگەن ەكەن. عاجاپ ەمەس پە؟!» دەپتى.
23. 09. 2010 ج.
«اباي-اقپارات»
