حان كەنەنىڭ قوشتاسۋى
نىسانباي جىراۋدىڭ جىرىندا حان كەنەنىڭ قوشتاسۋى جونىندە از ايتىلادى. جاقىندا كورسەتىلگەن فراگمەنت كينودا ءتىپتى ايتىلمايدى. سەرىكجاننىڭ، ازاماتتىڭ، اقىلبەكتىڭ، عالىمنىڭ، شاياقىمەتۇلىنىڭ پىكىرلەرى قاجەت-اق. حالىق اۋزىنداعى تولعاۋ، حالىق اۋزىنان شىعۋ كەرەك دەپ تۇسىنەم. كەنەسارىنى مويىندايتىندار قالىس قالماسىن. تاعى نە ايتار ەدى، حان كەنە؟
قۇرمەتپەن، بۇركەنشىك.
ءاي، قىرعىزدار، قىرعىزدار،
جينالىپ ءبارىڭ تۇرسىڭدار،
«نوقتالى باسقا ءبىر ءولىم»،
قازاقتىڭ حانىن جەڭدىك دەپ،
ولگەنىمدى ەستىرتىپ،
الاتاۋ شىعىپ ىرلاڭدار،
«بولساداعى باس كەسپەك،
ءتىل كەسپەك جوق» دەپ ازىراق،
قوشتاسايىن ەل جۇرتپەن،
داۋىسىمدى قۇداي جەتكىزەر،
ۇشقان قۇس، اقشا بۇلتپەنەن.
قوش بولىڭدار كيەلى،
سايالى باق تاۋ تاسىم،
ءوزىم جۇرگەن جەرلەرىم.
مەن ولگەن سوڭ توي تويلاپ،
ماناپتارىڭ ماسايرار.
جانتاي مەنەن ورمانبەت،
سارناتار قوبىز، سىرنايىن،
باستى كەسىپ الساڭدار.
كەۋدەمدە قالار قىل مويىن،
گورشاكوۆ تالاپ ەتكەندەي،
قيقالانباسىن سۇيەگى،
ورىندالسىن تىلەگى.
ءوز قىلىشىممەن شاپقايسىڭ،
شىداسا ەگەر قايمىقپاي،
جان العىشتىڭ جۇرەگى.
قاندارىڭ كوپ توگىلدى،
قىزدارىڭ وكسىپ بۇرىمدى.
سوعىستىڭ اتى سوعىس قوي،
ءسابي دە ءولدى تۇلىمدى.
ازاتتىققا شاقىرعان،
ەستىمەدىڭدەر ءۇنىمدى.
ەل بولسىن دەپ كەلىپ ەم،
قازاق قىرعىز بىرىگىپ.
قارسى شىعىپ جاۋ بولدىڭ،
اق پاتشاعا تىعىلىپ.
مۇسىلماندىقتان بەزىنىپ،
مىلتىعىنىڭ داۋسىنان،
اياعىنا جىعىلىپ.
قايتا اينالىپ قان ساسىپ،
كورىسەرسىڭدەر قازاقپەن،
بۇگىن اداسىپ كەتكەنمەن،
ورىستان كورگەن زورلىقتان،
باستارىڭا تۇسكەن ازاپپەن.
قازاقتىڭ جاۋى قازاقتا،
سىپاتاي باستاپ قاشقان توپ.
باسىن الار اعىباي،
مىنا جارىق دۇنيەدە،
ساتقىندارعا ورىن جوق.
قوش بولىڭدار، قازاقتار،
ەل ەدىڭدەر قاھارلى،
باستارىڭدى قوسا الماي،
ىشىمدە كەتتى قان قاتىپ.
تىستەۋدە كەتتى بارماعىم،
ورىندالماي ارمانىم.
سىپاتايدىڭ قىلعانى،
ۇمىتىلماس كەك بولدى.
باتىرلارىمنىڭ باسىنا،
اجال ءتونىپ، بۇلت قوندى.
«مەن سەندىكپىن، حان يەم،»
دەگەنىنە يلانىپ،
سەنىپ قالدىم قايتەيىن.
كۋاگە تارتىپ بايزاقتى،
باس يگەنىن قيمادىم.
ۇيسىندەگى باۋىرلاس،
بولەم ەدى، سىيلاسىم.
نىسانبايداي جىراۋدىڭ،
جازىعى جوق قىرعىزعا،
ولەردەگى تىلەگىم،
بوساتىڭدار ەكەۋىن،
مەنەن قايتسىن كەكتەرىڭ.
حاننىڭ باسىن الساڭدار،
ماقساتتارىڭا جەتكەنىڭ.
اعىباي تۇسسە ەسىمە،
سارىارقا كىرەر تۇسىمە.
جاۋىنىڭ اپاي توسىنە،
نايزاسىن قارىس قاداعان.
اعىبايداي ەر قايدا؟
سارى قىمىز ىشكىزىپ،
مىڭداپ جىلقى ورگىزگەن،
سارىارقاداي جەر قايدا؟
كوزىمە ىستىق جاس كەلەر،
سارى بەلدەر تۇسسە ويعا.
قورعاي الماي مەن سەنى،
تۇتقىن بوپ ءتۇستىم قىرعىزعا.
اجالدان استە قاشپايمىن،
ولەمىن دەپ ساسپايمىن.
ماعان دا كەلدى ءبىر ناۋبەت،
تالايدىڭ الدىم باستارىن،
كوزىنىڭ توگىپ جاستارىن.
كۇلىپ قارسى الار ءولىمدى،
تۇك باسقان مەنىڭ جۇرەگىم
باسىم شارلاپ كەتسە دە،
پەتەربور، ومبى جەرلەرىن.
دەنەم قالار قارا جەر،
قويىنىندا كومىلىپ.
يت جەسە دە ريزامىن،
سۇيەگىمدى كەمىرىپ.
جەتى قازنانىڭ ءبىرى عوي،
جولداس بولعان ومىرلىك.
رۋحىم جەتەر ەلىمە،
سارىارقا، كوكشە تورىنە.
امان بولسا ۇرپاعىم،
تارتپاي قويماس تەگىنە.
ازتتىق ءۇشىن الىسىپ،
جەتپەي قويماس سەرتىنە.
قول باستار ۇل تابىلار،
دۇنيە جيناپ باس ۇرماس،
التىن مەنەن كۇمىسكە.
قوش بول، مەنىڭ، سارىارقام،
كۇرەس جولىن باستاعان.
ابىلايلاپ ۇران ساپ،
ەلىن، جەرىن قورعاعان.
قول باستاتىپ بوگەنبايعا،
داڭق پەن ەرلىك جايلاعان.
جالعاستىرا الماي ءىسىڭدى،
يگەرە الماي كۇشىمدى،
ءوز كىنامدى ءتۇسىنىپ،
ولىمگە باستى بايلادىم،
اق ادال ءىسىم مورت كەتىپ،
سۇيەگىم قالدى دالادا.
ءتىلىن شايناپ ءجۇر ەدى،
ساتقىندىق جاساپ ۇستاتتى،
سىپاتايداي جيەنىڭ.
جابىلىپ قىرعىز قارعاداي،
ارقامنان تاسپا تىلەرسىڭ،
ويىڭا كەلگەندى ىستەرسىڭ.
قوش بول، جازيرا تۋعان جەر،
كوك وراي شالعىن جاسىل بەل.
ورىندالماعان ارمانىم،
امانات بولسىن سەندەرگە.
قوشتاسپايمىن ارمانمەن،
سەندەر تەڭدىككە جەتكەنشە
رۋحىم مەنىڭ وياتار،
قارا جەر-بەسىك، تەربەتسە.
سەندەرمەن بىرگە جۇرەگىم،
ازاتتىق ءۇشىن الىسىپ،
باتىرلىق بولسىن تىرەگىڭ.
قوش بولىڭدار، قازاعىم،
حان كوتەرىپ ابىلايلاپ،
قياعا مەنى سالىپ ەڭ،
قايىرىلدى قاناتىم،
شىقسامداعى ۇرانداپ.
مەنىڭ ارمان مۇڭىمدى،
جەتكىزەر جىراۋ نىسانباي.
سۇراپ الدىم باس تىگىپ،
بايزاق داتقا ەكەۋىن.
جەكپە جەكتە ولمەدىم،
الماس قىلىش مايىرلىپ،
الىسىپ ءجۇرىپ ولمەدىم،
قيقالانىپ شابىلىپ.
نىسانباي، بايزاق سەرىگىم،
قوش، ەسەن ساۋ بولىڭدار،
جولىڭدى اللا وڭعارسىن،
ەلگە سالەم ايتا بار،
تاپتىشتەپ جىرلاپ بەرەرسىڭ،
حانىڭنىڭ قالاي ولگەنىن.
نامازىن وقىپ بەسىننىڭ،
تاقتاعا باستى قويايىن،
باتىرماي كۇنىن جۇمانىڭ،
قىرعىزدار شىقسىن قۇماردان.
اق پاتشادان الاتىن،
السىن 3000 سىيلىعىن.
رەنىشسىز كۇتىپ الايىن،
قۇدايدىڭ جازعان بۇيرىعىن.
ەن جايلاتسام دەپ ەدىم،
قازاق پەنەن قىرعىزعا،
الاتاۋ، ىستىق كولدەردى.
ەدىل مەنەن جايىقتىڭ،
التاي، ەرتىس، شۋ بويى،
اراسىنداعى جەرلەردى.
تۇركىستان بولىپ باس قالاڭ،
سالتاناتتى سارايعا،
ورناتىپ حاننىڭ ورداسىن.
باقىتىن تاپقان ماڭگىلىك،
قازاق قىرعىز قوسىلعان،
حاندىق بولسىن دەپ ەدىم.
قايتا ورالىپ ناۋانىم،
اعىباي ءتىلىن المادى-اۋ.
ناۋان سىرتتا جۇرگەندە،
تيىسە الماس ەدى ماعان جاۋ.
بۇعىباي، يمان، جولامان،
جانايدار، جاۋكە، تولىباي،
بۇقارباي، دۋلات، ناۋرىزباي،
بۇيىرماس جەردەن بۇيىردى،
توپىراعى قىرعىزدىڭ.
امال بار ما، قۇدايعا،
اعىپ ءتۇستى جۇلدىزىڭ.
تاۋسىلعان جەرى وسى ەكەن،
قىرىق بەس جاستا ءدام تۇزىم.
قوسا الماي كەتتىم قايتەيىن،
ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن ارداقتاپ،
شاپاعاتى شالقار، مەيىرلى،
امان بولسىن، قازاعىم،
تۇزەلەر ءالى-اق زامانىڭ.
امين، اللاھۋاكبار!
حان كەنە
Abai.kz
