قوعامدىق شتاب مۇشەلەرى – وسكەمەندە!

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتتىگىنە كانديدات نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ رەسپۋبليكالىق قوعامدىق شتابىنىڭ مۇشەلەرى وسكەمەندە ءۇلبى مەتاللۋرگيالىق زاۋىتىنىڭ جۇمىسشىلارىمەن، جاستار بەلسەندىلەرىمەن جانە شىعىس قازاقستان وبلىسى حالقىن الەۋمەتتىك قورعاۋدى ۇيلەستىرۋمەن اينالىساتىن ۇەۇ وكىلدەرىمەن كەزدەستى. 

دەلەگاتسيا قۇرامىندا - رەسپۋبليكالىق قوعامدىق شتابتىڭ جەتەكشىسى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد، «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋىرجان بايبەك، قازاقستاننىڭ پاتريوتتار پارتياسىنىڭ توراعاسى عاني قاسىموۆ، «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ توراعاسى ازات پەرۋاشەۆ، «بىرلىك» پارتياسىنىڭ توراعاسى سەرىك سۇلتانعالي، قازاقستاندىق مۇگەدەكتەر كونفەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى جانات وماربەكوۆا، «كتك» مەنشىكتى حابار تاراتۋ ديرەكتورى ارتۋر پلاتونوۆ، قر كەن-مەتاللۋرگيا ونەركاسىبى ەڭبەكشىلەرى كاسىپوداعىنىڭ توراعاسى اسىلبەك نۇرالين، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى باقىتجان ەرتاەۆ، تولەگەن يبراەۆ، نۇرتاي ءسابيليانوۆ، وليمپيادا چەمپيونى ولگا رىپاكوۆا جانە باسقالارى بار.

وسكەمەن قالاسىندا ءۇلبى مەتاللۋرگيالىق زاۋىتىنىڭ تانتال ءوندىرىسى تسەحىنىڭ جۇمىسشىلارىمەن كەزدەسۋ بولدى.

«نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ جاسامپازدىق قىزمەتىنىڭ جەمىستەرى جۇرتتىڭ ءبارىنىڭ كوز الدىندا. ولار قازىر وسىندا - شىعىس قازاقستاندا دا قاتىسىپ وتىر، ولار ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ بارلىق يننوۆاتسيالىق ونىمدەرىنىڭ بەستەن ءبىر بولىگىن بەرۋدە. بۇل تاعدىردىڭ سىيى ەمەس، ۇلت كوشباسشىسىنىڭ زور قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ ناتيجەسى.  

ءبىز شىعىسقازاقستاندىقتار مەملەكەتىمىز باسشىسىن قولداۋدا ەڭ جوعارى ناتيجە كورسەتەتىنىنە سەنىمدىمىز»، - دەپ اتاپ كورسەتتى كەزدەسۋدە رەسپۋبليكالىق قوعامدىق شتاب جەتەكشىسى مۇحتار قۇل-مۇحاممەد.

ءوز كەزەگىندە زاۋىت قىزمەتكەرلەرى ن.ءا.نازارباەۆقا قولداۋ كورسەتەتىندەرىن ءبىلدىردى. «زاۋىت جاستارى مەملەكەتىمىز باسشىسىنىڭ ستراتەگيالىق جوسپارلارىن قولدايدى جانە ءبىز وسى وراسان زور مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋعا بارلىق كۇش-جىگەرىمىزدى جۇمسايمىز. 26 ساۋىردە ءبىزدىڭ الدىمىزدا ماڭىزدى مىندەت - ءوز بولاشاعىمىزدى تاڭداۋ مىندەتى تۇر. ەگەر ءبىزدىڭ جاستارىمىز ءبىزدىڭ كوشباسشىمىز سياقتى كاسىبىنە بەرىلگەن تۇلعالارعا قاراپ قاتار تۇزەيتىن بولسا، قازاقستاننىڭ تابىسقا جانە يگىلىككە كەنەلەرى ءسوزسىز. نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاقستاندى قۋاتتى، بەرىك جانە گۇلدەنگەن ەلگە اينالدىراتىنىنا سەنىمدىمىن!» - دەدى ء«ۇمز» اق جاستار بىرلەستىگى كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، بەريللي ءوندىرىسىنىڭ ينجەنەرى رينات قۇداباەۆ.  

بۇل ءىرى ونەركاسىپ كاسىپورنىندا جوعارىقامتىمدى تانتال ۇنتاعى، بەريلليدەن جاسالعان بۇيىمدار شىعارىلادى، اتوم ستانسالارى ءۇشىن وتىن شىعاراتىن تولىق تسيكل جاسالۋدا.

ء«سىزدىڭ زاۋىت - 65 جىلدىق تاريحى بار بىرەگەي كاسىپورىن. بۇگىندە مۇندا 4000-عا جۋىق ادام ەڭبەك ەتەدى. ەستەرىڭىزگە تۇسىرىڭىزدەرشى، وسىدان 20 جىل بۇرىن ەلدە شاحتالار مەن كاسىپورىندار جابىلىپ، جالاقى مەن زەينەتاقى تولەنبەي، جۇمىس جوق كەزەڭ بولعان ەدى. الايدا ءبىز وسى قيىن كەزدى ارتقا تاستادىق. ءبىز كۇشتى مەملەكەتكە اينالدىق، ەلدە ەداۋىر وزگەرىستەر ورىن الدى جانە بۇگىن وسىنداي جاۋاپتى، تاريحي ساتتە نۇرسۇلتان نازارباەۆقا قايتادان قولداۋ كورسەتەتىن ۋاقىت كەلىپ جەتتى. تەك قانا ەلباسىمەن بىرگە جاڭا ۇلى جەڭىستەرگە جەتەمىز!» - دەپ اتاپ ءوتتى «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋىرجان بايبەك ء«ۇمز» اق جۇمىسشىلارىمەن كەزدەسۋ بارىسىندا.

ساپار كەزىندە رقش مۇشەلەرى ء«ۇلبى» مادەنيەت ۇيىندە، وقۋشىلار شىعارماشىلىق سارايىندا، مەتاللۋرگتەر مادەنيەت ۇيىندە بولىپ، حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ماسەلەسىمەن اينالىساتىن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارمەن، ستۋدەنت جاستارمەن جانە پروفەسسورلىق-وقىتۋشىلىق قۇراممەن كەزدەستى.

ءىس-شارالارعا وسكەمەننىڭ مىڭداعان تۇرعىندارى قاتىستى. وسكەمەندىكتەردىڭ ايتۋىنشا، ەلباسىنىڭ باسشىلىق ەتۋىمەن تاۋەلسىزدىكتىڭ 23 جىلىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بەرىك ىرگەتاسى قالاندى.

«رەسپۋبليكادا 130 ۇلتتىڭ وكىلدەرى، شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ وزىندە عانا 105 ۇلت وكىلدەرى تۇرادى! ەگەمەن مەملەكەت قۇرىلىسىنىڭ باسىنان باستاپ ءبىزدىڭ ۇلت كوشباسشىسى ۇلتارالىق بىرلىكتى، كەلىسىم مەن تۇراقتىلىقتى، ەكونوميكالىق گۇلدەنۋ نەگىزىندە الەۋمەتتىك باعدارلانعان كۇشتى دەموكراتيالىق مەملەكەت قۇرۋدى باستى مىندەت ەتىپ قويدى. ءبىزدىڭ ەلباسىمىزدىڭ ساياساتىنىڭ ارقاسىندا قازاقستانداعى كەز كەلگەن ۇلتتىڭ جانە كونفەسسيا وكىلدەرىنىڭ ارقايسىسىنىڭ داۋىسى جارقىن ەستىلەدى»، - دەپ اتاپ كورسەتتى ءوز سوزىندە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ مۇشەسى لەو شيك.

رەسپۋبليكالىق قوعامدىق شتاب ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، شىعىس قازاقستان وبلىسىندا 20 قوعامدىق شتاب قۇرىلدى، 3000-نان استام سەنىمدى وكىل جانە جاستار بەلسەندىلەرى ىسكە كىرىستى.

قۇسايىنوۆ – قوستانايدا!

قوستاناي وبلىسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتتىگىنە كانديدات ابىلعازى قۇسايىنوۆتىڭ ايماقتىق سايلاۋالدى شتابى جۇمىسىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى.

بۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتتىگىنە كانديدات ابىلعازى قۇسايىنوۆتىڭ قوستاناي وبلىسىنداعى شتابىنىڭ جۇمىسى تانىستىرىلدى.

سايلاۋ الدى ناسيحات جۇمىسىنىڭ بارىسى تۋرالى شتاب جەتەكشىسى رۇستەم جولامان اڭگىمەلەپ بەردى: «قوستاناي وبلىسىنداعى سايلاۋالدى شتابىمىز ءوز جۇمىسىن باستادى، اقپاراتتاندىرۋ قىزمەتىمەن اينالىساتىن سەنىمدى تۇلعالار بەلگىلەندى.

الداعى كۇندەرى ناسيحات جۇمىستارىن جۇرگىزۋ جوسپارلانىپ وتىر، كوپتەگەن ءىس-شارالار وتكىزىلەتىن بولادى. ونىڭ ىشىندە ستۋدەنتتەرمەن، كاسىپورىنداردىڭ جۇمىسشى ۇجىمدارىمەن كەدەسۋلەر ۇيىمداستىرماقپىز.

وزگە ايماقتاردا دا ارىپتەستەرىمىز كانديداتىمىزدىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن حالىققا جەتكىزۋمەن اينالىسادى.

قوستانايلىق شتابتاعى كەڭسەمىز جۋرناليستەر مەن باقىلاۋشىلار ءۇشىن اركەز اشىق، ناسيحات جۇمىسى تۋرالى جانە باسقا دا قاجەتتى اقپاراتتاردى وسى جەردەن الۋعا بولادى.

ابىلعازى قۇسايىنوۆ ءوزىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى تۋرالى اڭگىمەلەپ بەردى.

«مەنىڭ ويىمشا، الەمدىك پروبلەمالار رەيتينگىندە ەكولوگيا مەن ونەركاسىپتىك قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى ءبىرىنشى ورىنعا شىعۋى كەرەك. ەكولوگيانى جەكە ءۇيىڭ تۋرالى عىلىم رەتىندە ءتۇسىنىپ، قابىلداۋ ماڭىزدى.

ءبىز ەكولوگيالىق قاۋىپسىز دامۋعا كوشۋ مىندەتتەرىن ادامزات دامۋىمەن قاتار قاراستىرۋدى ماقسات تۇتامىز.

اتاپ ايتقاندا، ەكونوميكانى ەكولوگيالىق تازا، قورشاعان ورتاعا زيانى جوق از شىعىندى تەحنولوگيالاردىڭ كومەگىمەن تۇرلەندىرۋ دامۋدىڭ باستى نەگىزىنە اينالۋى ءتيىس.

جاڭا قۇرىلىستى باستاردا، ونەركاسىپتىك كاسىپورىنداردى ىسكە قوساردا، كەز كەلگەن شارۋاشىلىقتى جۇرگىزۋ كەزىندە ەكولوگيالىق ماسەلەلەر ەسكەرىلىپ، بىرەگەي تابيعي لاندشافتتاردىڭ، فلورا مەن فاۋنانىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كوڭىل ءبولىنۋى كەرەك.

جاعىمدى ەكولوگيالىق ورتا – ادام دەنساۋلىعىنىڭ كەپىلى»، - دەدى كانديدات.

بۇگىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى الەمدىك ساراپشىلار قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋى مەن تابيعي رەسۋرستار پروبلەماسىنا باقىلاۋ جۇرگىزۋمەن اينالىسىپ جاتىر. جىل سايىن جاعداي ناشارلاپ بارادى، ەگەر ادامزات تابيعاتقا دەگەن قارىم-قاتىناسىن وزگەرتپەسە، ونىڭ سوڭى ۇلكەن اپاتقا، وركەنيەتتىڭ قۇلدىراۋىنا الىپ كەلۋى مۇمكىن.

ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنە سۇيەنگەن ءا.قۇسايىنوۆتىڭ ايتۋىنشا، اسىرەسە، عالامشاردىڭ 1/3 بولىگى تۇراتىن الەمنىڭ حالقى اسا كوپ ەلدەرىندە ەكولوگيالىق جاعداي مۇلدە مۇشكىل. اۋانىڭ، سۋدىڭ لاستانۋى، ساپاسىز ازىق-تۇلىك ادامزاتقا ۇلكەن قاۋىپ ءتوندىرىپ تۇر. ساراپشىلاردىڭ بولجامىنشا، 30-35 جىلدان كەيىن لاستانعان اۋا 3,6 ملن ادامنىڭ ءولىمىنىڭ باستى سەبەبىنە اينالادى، ولاردىڭ باسىم بولىگى – جوعارىدا اتاپ وتكەن ايماقتاردىڭ تۇرعىندارى.

تاعى ءبىر ەسكەرەتىن جايت، قازىرگى زامانعى ەكولوگيالىق قولايسىز ورتا ادامنىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىنە عانا ەمەس، جالپى عالامشاردىڭ تابيعي ەكوجۇيەسىنىڭ قالىپتى جۇمىسىنا اسەر ەتىپ، سۋ رەسۋرستارىنىڭ، كليماتتىڭ وزگەرۋىنە الىپ كەلۋدە.

بيوسفەرا مەن جالپى جەر شارىنىڭ تاعدىرى ادامزاتتىڭ بۇدان ارعى ونەركاسىپتىك قىزمەتىنىڭ ەكولوگيالىق ءتيىمدى ءارى راتسيونالدى جۇرگىزىلۋىنە تىكەلەي تاۋەلدى. ول ءۇشىن ەكولوگيالىق مادەنيەت دەڭگەيىن كوتەرۋ ماڭىزدى، ءار ادام ورمانداردىڭ، وزەن-كولدەردىڭ، جانۋارلار مەن وسىمدىك الەمىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە ءتيىستى دەڭگەيدە كوڭىل ءبولىپ، سۋ مەن قۋات كوزدەرىنىڭ ىسىراپشىلدىعىنا جول بەرمەۋى ءتيىس.

ادامنىڭ بيوسفەراعا ىقپالىنان عالامشاردىڭ جىلۋ رەجيمى ءوسىپ، راديواكتيۆتى اينالا كەڭىدى، الەم مۇحيتتارى لاستانىپ، جاڭارتىلمايتىن شيكىزات قورى ازايدى. تابيعاتتىڭ ەكولوگيالىق جۇيەسى ءوزىن-ءوزى تازارتىپ ۇلگەرمەي جاتىر. ال ادامزات وركەنيەتىنىڭ قىسىمى تومەندەر ەمەس.

«جاھاندىق ونەركاسىپتىك جوبالار تابيعاتقا ۇلكەن زيان كەلتىرۋدە، سەبەبى ولاردىڭ جۇمىسىندا تابيعاتتى قورعاۋعا نەگىزدەلگەن وڭدەۋ ادىستەرى ەسكەرىلمەيدى.

الەمنىڭ ءىرى قالالارىنا جۇرگىزىلگەن گەوحيميالىق جانە ەپيدەميولوگيالىق تالداۋلار نەگىزىندە انىقتالعانداي، مۇنىڭ ءبارى جالپى اۋرۋ-سىرقاۋدىڭ 30-70 پايىزىنا، ونكولوگيالىق اۋرۋلاردىڭ 40 پايىزىنا سەبەپ بولىپ وتىر. الەمدىك ستاتيستيكاعا سايكەس، تۋا بىتكەن دەنساۋلىق اقاۋلارىنىڭ 17 پايىزى سىرتقى حيميالىق فاكتورلاردىڭ جاعىمسىز ىقپالىمەن بايلانىستى.

قورىتا ايتقاندا، تابيعاتتى قورعاۋ مەن ونەركاسىپتىك قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىنە ۇلكەن ماڭىز بەرىلۋى كەرەك»، - دەدى ءا.قۇسايىنوۆ.

سىزدىقوۆ - پەتروپاۆلدا!

پەتروپاۆل قالاسىندا تۇرعىن سىزدىقوۆ «مۇنايماش» اق جۇمىسشىلارىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى. كەزدەسۋگە، سونداي-اق، ت.سىزدىقوۆتىڭ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا ايماقتىق سايلاۋالدى شتابىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

ءوز سوزىندە تۇرعىن سىزدىقوۆ كەزدەسۋ قاتىسۋشىلارىن ءوزىنىڭ سايلاۋالدى تۇعىرناماسىنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىمەن تانىستىردى.

سونداي-اق، ول ءحىح عاسىرداعى عىلىمي كوممۋنيزمنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلار – كارل ماركس پەن فريدريح ەنگەلس تاريحي تاجىريبەگە نەگىزدەلە وتىرىپ، قوعامدىق دامۋدىڭ وبەكتيۆتى زاڭدارىن جاساي كەلە، ادامي قوعامدى جاڭا كوممۋنيستىك فورماتسياعا كوشىرۋ قاجەتتىگىن تەوريالىق نەگىزدە دالەلدەپ بەرگەنىن اتاپ ءوتتى.

ء«بىز عىلىمي كوممۋنيزم يدەياسىن جالعاستىرۋعا قاراي ۇلكەن قادام جاسادىق. دامۋدىڭ كوپ كەزەڭدى جولدارىنان وتتىك.

پارتيادا پارتيالىق بۇقارانى باقىلاۋ، ونى بيۋراكراتيالاندىرۋعا جول بەرمەۋ، دامۋ ۇردىستەرىن بولجاۋ، اۋىسپالى جاعدايعا دەر كەزىندە ارەكەت ەتۋدىڭ تۇراقتى مەحانيزمدەرى جۇمىس ىستەيدى.

مۇنىڭ ءبارى ءومىردىڭ تۇرمىستىق قاجەتتىلىكتەرىنەن تۋىنداپ، بۇقارانىڭ شىنايى شىعارماشىلىعىنا نەگىزدەلەدى»، - دەپ كورسەتىلگەن سىزدىقوۆتىڭ سايلاۋالدى تۇعىرناماسىندا.

سونىمەن قاتار كانديداتتىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا باتىستىق مادەنيەت پەن قۇندىلىقتاردىڭ كولەڭكەلى اسەرى جايىندا ماسەلە كوتەرىلگەن.

«جاھاندىق كومپيۋتەرلەندىرۋ مەن باتىستىق ەلەكتروندىق باق قوعامنىڭ سانا-سەزىمىن ۋلاپ، ادامداردىڭ اراسىنا ىرىتكى سالۋ ءۇشىن ينديۆيدۋاليزم ءپرينتسيپىن ناسيحاتتاۋدا، بۇل ءوز كەزەگىندە عالامشاردىڭ مادەني تۇتاستىعىنىڭ قۇلدىراۋىنا الىپ كەلۋى مۇمكىن.

ەۋروپالىق ەلدەردە تۇتىنۋشىلىق قوعام قۇرىلىمدارىنىڭ قالىپتاسۋىنان تۋىنداعان باتىستىق مادەنيەت داعدارىسى باتىستىق وركەنيەتتىڭ امبەباپ قۇندىلىقتار مەن الەۋمەتتىك تۇرمىس-تىرشىلىك نورمالارىنا دەگەن نارازىلىقتارىنا قاراما-قايشى كەلۋدە.

باتىستىڭ كەمشىلىكتەرى اسىرەسە مادەنيەت سالاسىندا انىق بايقالادى.

سەبەبى، تۇتىنۋ، الەۋمەتتىك قۇبىلىس رەتىندە، كوپ جاعدايدا ماتەريالدىق قاجەتتىلىكتى قاناعاتتاندىرۋدى ءومىردىڭ ءمانى دەپ قاراستىراتىن قۇندىلىقتار مەن يدەيالار جۇيەسىنە نەگىزدەلگەن»، - دەدى تۇرعىن سىزدىقوۆ.

وعان قوسا، كانديدات تۇرعىن سىزدىقوۆتىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىندا باتىستىق كينەماتوگرافيا ستاندارتتارىنىڭ كەرى اسەرى تۋرالى ماسەلەلەرگە ءمان بەرىلدى.

«كينەماتوگرافيانىڭ باتىستىق ستاندارتتارى زورلىق-زومبىلىققا، ازعىندىققا تاربيەلەيدى. وسىدان بارىپ قاتىگەز كۇشتەردىڭ، جاعىمسىز كەيىپكەرلەردىڭ ءوز زاڭدارىن ناسيحاتتاۋعا جول اشىلدى.

باتىستىق كينەماتوگرافيا زورلىق-زومبىلىققا دەگەن قىزىعۋشىلىقتى وياتىپ، ونى، ادامنىڭ سانا-سەزىمىنە جات ەستەتيكالىق نورماعا اينالدىردى.

باتىستىق مادەنيەتتىڭ وسىناۋ كۇدىكتى «جەتىستىگى» باتىستىق وركەنيەتتىڭ بارلىق سالالارىنىڭ دامۋىنا كولەڭكە ءتۇسىرىپ وتىر.

باتىستىق ادەبيەتتىڭ دە جاعدايى ءماز ەمەس. ول الەمدىك مادەنيەتتەگى ءوزىنىڭ بۇرىنعى الەۋەتىنەن ايىرىلىپ، زورلىق-زومبىلىق پەن بۇقارالىق ابەپسىزدىكتى ناسيحاتتايتىن كينەماتوگرافيانىڭ جەتەگىندە كەتتى»، - دەپ كورسەتىلگەن ت.سىزدىقوۆتىڭ سايلاۋالدى تۇعىرناماسىندا.

كەزدەسۋ سوڭىندا كانديداتتىڭ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى بويىنشا ايماقتىق سايلاۋالدى شتابىنىڭ جەتەكشىسى سەرگەي مارتەميانوۆ جيىن قاتىسۋشىلارىنا جۇرگىزىلىپ جاتقان ناسيحات جۇمىستارى جايىندا ايتىپ بەردى

«شتابىمىزدىڭ سەنىمدى تۇلعالارى انىقتالدى. ولار بارلىق اقپاراتتىق جۇمىستاردى جۇرگىزەتىن بولادى. قولىمىزدا جۇمىس جوسپارى بار. بىرقاتار كەزدەسۋلەر مەن ءىس-شارالار جوسپارلانعان.

ءبىزدىڭ شتاب باق وكىلدەرىمەن تىعىز بايلانىس ورناتتى، ولار ءۇشىن ەسىگىمىز اركەز اشىق. كانديداتىمىزدىڭ قىزمەتى مەن ونىڭ سايلاۋالدى تۇعىرناماسى تۋرالى بارلىق قاجەتتى اقپاراتتاردى ۇسىنۋعا دايىنبىز»، - دەدى مارتەميانوۆ.

اباي-اقپارات.