قازاق ەلى عانا ەمەس، جالپى جۇمىر جەر بەتىندەگى الپاۋىت كاسىپورىنداردىڭ بىرىنەن سانالاتىن قاراعاندىلىق «ارسەلورميتتالتەمىرتاۋ» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىندە اقشا جوق ەكەن! سەنسەڭىز دە، سەنبەسەڭىز دە – وسى. اقشا جوق! سوندىقتان دا كاسىپورىن باسشىلىعى «كولدەنەڭ كوك اتتى « بولىپ ەسەپتەلمەيتىن ء«وز ادامدارىمەن» ارى-بەرى اقىلداسا كەلە، مەتاللۋرگتەر مەن شاحتەرلەردىڭ ەڭبەكاقىلارىن ازايتۋ تۋرالى بۇيرىق شىعاردى. جاقىندا. ويدا-جوقتا شىعا قالعان وسىناۋ اتى-شۋلى بۇيرىق «اۋىل اراسىنان» اسىپ، بۇكىل ەل ىشىندە دۇربەلەڭ تۋعىزدى – دۇربەلەڭ تۋعىزعانى ەمەي نەمەنە، تەمىرشىلەر مەن كومىرشىلەردىڭ جان داۋىسى كەنشىلەر استاناسىنىڭ اۋماعىنان شىعىپ، بۇكىل ەل ىشىنە جايىلسا! قىپ-قىزىل شوققا قىزىل ەتى قارىلىپ جۇرگەن مەتاللۋرگتەر مەن جەتى قات جەر استىندا قارا التىن قازىپ جۇرگەن شاحتەرلەر ءۇشىن باسشىلىق بۇيرىعى قاي جاعىنان الىپ قاراعاندا دا، اقىلعا قونىمسىزداۋ ەدى. ايتسە دە، الپاۋىتتارعا داۋا جوق ەكەن، ءسوزدىڭ تۋراسىن ايتايىق. ويتكەنى، اقىلعا قونىمسىزداۋ اتالمىش بۇيرىقتى «اقىلعا قونىمدى» ەتىپ قايتا قاراڭىزدار دەگەن ماعىناداعى وبلىس پروكۋراتۋراسىنىڭ اڭگىمەسىنە «ارسەلورميتتالتەمىرتاۋ» باسشىلىعى پىسقىرعان دا جوق. دالىرەگى – تەمىرشىلەر مەن كومىرشىلەردىڭ ەڭبەكاقىلارىن ازايتۋ جونىندەگى بۇيرىقتى قايتا قاراۋ ماسەلەسىنە اناۋ-مىناۋ ەمەس، وبلىس پروكۋراتۋراسى كادىمگىدەي مەرزىم بەلگىلەپ ەدى، ول مەرزىمگە الپاۋىت كاسىپورىن باسشىلىعى ايىلىن دا جيعان جوق. سويتكەن مەرزىم ءبىتتى. اتى-شۋلى بۇيرىق قايتا قارالعان جوق. كۇشىندە قالدى. ونىڭ ەسەسىنە ولار (كاسىپورىن باسشىلىعى) قاراعاندىدا جەرگىلىكتى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرىن جيناپ الىپ، جاقسىلاپ تۇرىپ ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى. ءماسليحاتتا قارا جەر بەتىنە قاھارلانا ءتونىپ كەلە جاتقان ەكونوميكالىق داعدارىس تۋرالى لەكتسيا وقىدى. راس، ماسەلەگە وبلىس پروكۋراتۋراسى ارالاسىپ، ەڭبەك جونىندەگى مەملەكەتتىك ينسپەكتسياعا اتالمىش كاسىپورىنعا تەكسەرۋ ۇيىمداستىرۋ تۋرالى تاپسىرما بەردى. «ەندى دۇرىستالاتىن شىعار» دەپ كوپشىلىك قۋانىپ ەدى، الپاۋىت بۇعان دا قىڭق ەتكەن جوق – بۇزىلعان ەڭبەك زاڭدىلىعىن دەرەۋ قالپىنا كەلتىرۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك ينسپەكتسيانىڭ ۇيعارىمى قاعاز جۇزىندە قالدى. اناۋ-مىناۋ ەمەس، پروكۋراتۋرا پارمەنىمەن كەلىپ وتىرعان مەملەكەتتىك ينسپەكتسيانى تىڭداماعاننان كەيىن، الپاۋىتقا ايتار اڭگىمە جوق. ەلدەن ۇيالدى ما، الدە «ساسقان ۇيرەك ارتىمەن سۇڭگيدى» دەگەننىڭ كەرى كەلدى مە – ايتەۋىر ەڭبەك ينسپەكتسياسى «ۇيالعان تەك تۇرماستىڭ» كەبىمەن ميللياردەر كاسىپورىنعا... و توبا – 600-اق مىڭ تەڭگە اكىمشىلىك ايىپپۇل سالدى. حوش دەيىك:

جوعارىدا ايتىپ وتتىك – كاسىپورىن باسشىلىعى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى. وسى ءماسليحاتتا «قازاقستاندىق زاڭ بويىنشا جۇمىس بەرۋشى ەڭبەكاقىنى كەشىكتىرگەن ءار كۇن ءۇشىن ۇستەمە اقى قوسۋعا ءتيىس قوي، سىزدەر سولاي ىستەيسىزدەر مە؟» دەگەن جۋرناليست سۇراعىن ەستىگەن كەزدە كاسىپورىننىڭ باس ديرەكتورى، «ارسەلورميتتالتەمىرتاۋدىڭ» قوجايىنى، ميللياردەر ميتتالدىڭ وڭ قولى ۆيدجاي ماحادەۆان مىرزانىڭ تالاعى تارس ايىرىلدى: «بۇگىنگى كۇنى مەندە بازالىق ەڭبەكاقىنى تولەۋدىڭ وزىنە اقشا جوق، ال ءسىز بولساڭىز ماعان قايداعى ءبىر ۇستەمە اقى تۋرالى اڭگىمە ايتاسىز، - دەدى ول ءوزى شاقىرعان جۋرناليستەردى جاڭا كورگەندەي كوزىنىڭ استىمەن سۇزىلە قاراپ، - مەن ءبىر نارسەگە سەنىمدىمىن – مەنىڭ قىزمەتكەرلەرىم دە، مەنىڭ جۇمىسشىلارىم دا مەنى جاقسى تۇسىنەدى. قازىر ەلدىڭ بارىندە ينتەرنەت بار، سونىڭ ارقاسىندا ءبىزدىڭ ادامدارىمىز الەمدى جاۋلاپ كەلە جاتقان داعدارىس تۋرالى وتە جاقسى بىلەدى. البەتتە، ءبىز ءاردايىم زاڭ بويىنشا جۇمىس ىستەيمىز. ال ەندى قازاقستاندىق زاڭدىلىقتىڭ بۇزىلۋ ماسەلەسىنە كەلەتىن بولساق، بۇل جونىندە ءبىز ءوز زاڭگەرلەرىمىزبەن اقىلداساتىن بولامىز...»

مىنە، قازاق ەلىندەگى ۇندىلىك قوجايىننىڭ وڭ قولى وسىلاي دەدى. الدىمەن زاڭدى بۇزادى – كوزدى باقىرايتىپ قويىپ، سوسىن بارىپ ويلانادى: «ال ەندى ماعان نە ىستەيسىڭ؟» دەگەندەي. راسىندا دا، قاتارداعى قىزمەتكەر مەن قاراپايىم جۇمىسشى نە ىستەسىن – پروكۋراتۋرا مەن مەملەكەتتىك ەڭبەك ينسپەكتسياسىنىڭ پارمەنىن قۇلاعىنا دا قىستىرماي وتىرعان الەمدىك دەڭگەيدەگى الپاۋىتقا! «قالاي بولعان كۇندە دە، قوسىمشا قۇن سالىعىنا بايلانىستى شىعىنعا بىزگە ەل ۇكىمەتى كومەكتەسەتىن بولادى، - دەدى ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا ماحادەۆان مىرزا، - ويتكەنى، بىزدە قولما-قول اقشا دەگەن ماسەلەمەن پروبلەما بولىپ تۇر. ءبىزدىڭ ەسەبىمىزشە، قوسىمشا قۇن سالىعى قارىزىنىڭ قايتارىلۋى قولما-قول اقشا پروبلەماسىن شەشۋگە ءتيىس، ويتكەنى، بۇل پروبلەما تەك «ارسەلورميتتالتەمىرتاۋعا» عانا ەمەس، بۇكىل ايماققا دا ابدەن قاتىستى. نەگە دەسەڭىزدەر، قولما-قول اقشانىڭ جوقتىعىنان ءبىز ءوز مەردىگەرىمىزگە ەڭبەكاقى تولەمەيمىز، ال ولار ءوز قىزمەتكەرلەرىنە تولەمەيدى – سودان اينالىپ كەلگەندە، بۇكىل قاراعاندى وبلىسى قينالادى...»

مىنە، ميللياردەر ميتتالدىڭ ماحادەۆانى وسىلاي دەدى. ەگەر قينالاتىن بولسا، «ارسەلورميتتالتەمىرتاۋدىڭ» جالعىز قينالمايتىنىن، وزىمەن بىرگە بۇكىل ءبىر ايماقتىڭ دا... قوسا قينالاتىنىن اشىق ايتىپ سالدى. ءسىرا، «وسىلاي ايتسام، قازاقتىڭ ۇكىمەتى دە ويلاناتىن شىعار» دەگەن بولار. ىشتەي.

توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى – پروكۋراتۋرانىڭ دا، ەڭبەك ينسپەكتسياسىنىڭ دا «قىڭقىلىنا» (وسىلاي دەمەگەندە، باسقاشا قالاي ايتۋعا بولادى) قۇلاق اسپاعان ماحادەۆان مىرزا ەندىگى ەڭبەكاقىنىڭ بۇرىنعى ەڭبەكاقىنىڭ 75 پايىزى دەڭگەيىندە عانا تولەنەتىنى جونىندەگى بۇيرىقتىڭ وزگەرمەيتىنىن «ايتتىم – ءبىتتى، كەستىم – ءۇزىلدى» دەگەن ماعىنادا مالىمدەدى. ال قالعان 25 پايىزىنىڭ... شامامەن ءساۋىر ايىندا تولەنەتىنىن ايتتى. ء«ساۋىر بولماي، ءتاۋىر بولماس» دەۋشى ەدى، ماحادەۆان مىرزانىڭ دا ءسوز سىڭايى سوعان كەلىڭكىرەپ تۇر، ەگەر شىنىمەن ءساۋىر ايىندا جيىرما بەس پايىزدى ورنىنا قوياتىن بولسا؟ ءاي، بىراق كىم ءبىلىپتى، بۇگىن وسىلاي دەگەن «تانتسور ديسكونىڭ» وتانداسى ەرتەڭ باسقاشا شىرقاۋى دا مۇمكىن-اۋ، ويتكەنى، «مەنىڭ قىزمەتكەرلەرىم-جۇمىسشىلارىم مەنى جاقسى تۇسىنەدى» دەپ ءماسليحاتتا مالىمدەمە جاساعان ماحادەۆانعا كاسىپورىننىڭ كاسىپوداعى دا قايران قالىپ وتىر.

كاسىپوداق تا، قاتارداعى قىزمەتكەر مەن قاراپايىم جۇمىسشى دا، شىنىن ايتايىق، نە ىستەي الادى – پروكۋراتۋراعا پىسقىرماي وتىرعان ماحادەۆان مىرزاعا، ا؟

مارات ماداليموۆ.

اباي.kz