شىمكەنتكە جولىمىز ءتۇستى. كولىك تىزگىنىن ۇستاپ وتىرعان اعاي (ەلۋدى ەركىن ەڭسەرگەن) ءسوزدى ساپىرىپ كەلەدى. كادىمگى ۇيدە كۇرەڭ شايدى ءۇپىرىپ ءىشىپ وتىرىپ اقورداعا ساياسات ۇيرەتەتىن اڭگىمەلەر. اعامىز بەن لادەننىڭ قاي ۇڭگىردە تىعىلىپ جۇرگەنىنەن دە، ءمادينا سادۋاقاسوۆانىڭ  قاي كونتسەرتكە قانداي كويلەك كيىپ شىققانىن دا حاباردار. دىننەن حابارى ءتىپتى كوپ سياقتى. ايتەۋىر، جولاي ۇشىراسىپ جاتقان مەشىتەردىڭ كوپتىگىن جاراتپادى...

ءجۋرناليستىڭ سۇيىكتى سۇراعى «نەگەنى» ايتتىق. سويتسەك، مەشىت كوبەيگەننەن پايدا جوق ەكەن، جاستارىمىز ناماز وقىپ كەتىپتى، قىزدارىمىز ەتەك-جەڭىن قىمتاپ قويىپتى. «بۇدان نە زيان؟» دەيمىز عوي باياعى. ءۋاج - «جاپ-جاس بوپ جىگىتتەردىڭ ناماز وقىعانى نەسى، قىز دەگەن قۇلپىرىپ جۇرمەس پە...». اقساقال جاسىنا اياق ارتىپ قالعان اعامىزدىڭ ءوزى ناماز وقىمايدى. ايتۋىنشا، «ءالى ۇلگەرەدى». باق-تى باقىلاپ وتىراتىن اعايىن بىلەتىن دە بولار، كازىر ءباسپاسوز بەتىندە وسى تاقىلەتتەس اڭگىمەلەردى ءجيى ۇشىراتاسىز. ياعني، قازىر ءدىن تۋرالى ءدىن ۇستانبايتىندار كوبىرەك سويلەيدى. ءوزى اداسىپ جۇرگەسىن جۇرتتىڭ تۋرا جول تاپقانىنا كۇماندانادى.

شىمكەنتكە جولىمىز ءتۇستى. كولىك تىزگىنىن ۇستاپ وتىرعان اعاي (ەلۋدى ەركىن ەڭسەرگەن) ءسوزدى ساپىرىپ كەلەدى. كادىمگى ۇيدە كۇرەڭ شايدى ءۇپىرىپ ءىشىپ وتىرىپ اقورداعا ساياسات ۇيرەتەتىن اڭگىمەلەر. اعامىز بەن لادەننىڭ قاي ۇڭگىردە تىعىلىپ جۇرگەنىنەن دە، ءمادينا سادۋاقاسوۆانىڭ  قاي كونتسەرتكە قانداي كويلەك كيىپ شىققانىن دا حاباردار. دىننەن حابارى ءتىپتى كوپ سياقتى. ايتەۋىر، جولاي ۇشىراسىپ جاتقان مەشىتەردىڭ كوپتىگىن جاراتپادى...

ءجۋرناليستىڭ سۇيىكتى سۇراعى «نەگەنى» ايتتىق. سويتسەك، مەشىت كوبەيگەننەن پايدا جوق ەكەن، جاستارىمىز ناماز وقىپ كەتىپتى، قىزدارىمىز ەتەك-جەڭىن قىمتاپ قويىپتى. «بۇدان نە زيان؟» دەيمىز عوي باياعى. ءۋاج - «جاپ-جاس بوپ جىگىتتەردىڭ ناماز وقىعانى نەسى، قىز دەگەن قۇلپىرىپ جۇرمەس پە...». اقساقال جاسىنا اياق ارتىپ قالعان اعامىزدىڭ ءوزى ناماز وقىمايدى. ايتۋىنشا، «ءالى ۇلگەرەدى». باق-تى باقىلاپ وتىراتىن اعايىن بىلەتىن دە بولار، كازىر ءباسپاسوز بەتىندە وسى تاقىلەتتەس اڭگىمەلەردى ءجيى ۇشىراتاسىز. ياعني، قازىر ءدىن تۋرالى ءدىن ۇستانبايتىندار كوبىرەك سويلەيدى. ءوزى اداسىپ جۇرگەسىن جۇرتتىڭ تۋرا جول تاپقانىنا كۇماندانادى.

قازىر قاي سايت، قاي گازەتتى اشىپ قالساڭىز دا، ءدىني باسقارما، ءدىنباسى سايلاۋى تۋرالى ەڭ قۇرىعاندا تىلدەي اقپارات جۇرەدى. ءدىنباسى سوپى، ۋاحاب، تاپكىرشى، يسماتۋللاشى، اناۋشى-مىناۋشى، ءيتشى-ءبيتشى سياقتى ءدىني كلانداردىڭ قايسىسىنان سايلانار ەكەن دەپ ەكى كوزى ءتورت بولادى. سوسىن ادەتتەگىشە ۇزىن ساقال، ۇزىن ەتەك، كەلتە بالاقتى ادامداردى قازاقتى قىرۋعا كەلە جاتقان قالدان-سەرەننىڭ قىرىق مىڭ قولىنان دا قاۋىپتى دەڭگەيگە كوتەرەدى. اقىرىندا ءدىن ۇستانعان قازاق بالاسىنىڭ قۇلاعىنان جۇلىپ تۇرىپ جوعارى نوتادا اقىل ايتادى. نەنى ۇمىتتىق؟

وزدەرى اداسىپ قانا قويماي، ەلدى دە اداستىرىپ جۇرگەندەرمەن كۇرەسىپ نەمەسە كۇرەسەيىك دەپ ۇران كوتەرىپ، وڭەش جىرتىپ ۋاقىت جوعالتۋدىڭ قاجەتى جوق. ماسەلەنىڭ سالدارىمەن ەمەس، سەبەبىمەن كۇرەسۋ كەرەك. باتپاققا باتىپ جاتقان ادامدى شىعارىپ الۋ ءۇشىن سول باتپاققا ءوزىڭىز ءتۇسىپ، الگىنىڭ قۇيرىعىنان كوتەرمەيتىنىڭىز انىق. ارقان تاستاپ تارتاسىز. سولاي ەمەس پە؟ ەندەشە، ونداي توپتاردى جامانداپ جازىپ ۋاقىت جوعالتپاي، ولارعا الدانبايتىنداي امال جاساۋىمىز كەرەك. ول قانداي امال؟ كەيىنگى بۋىنعا ناسيحاتتى كۇشەيتۋىمىز قاجەت. ال ول قانداي ناسيحات؟ ءبارى قاراپايىم عانا - قۇداي بىزگە بار-جوعى بەس-اق نارسەنى پارىز ەتتى. قۇداي ءبىر، ودان وزگەگەدەن جاردەم تىلەمە، جىبەرگەن پايعامبارىن مويىندا. ناماز وقى، ءجانناتتان ءۇمىت قىل. جىلىنا ءبىر رەت وتىز كۇن ورازا ۇستا. شاماڭ جەتسە، قاجىلىققا بار. داۋلەتىڭ بولسا، زەكەتىڭدى بەر. ءبىتتى.

قالامىنا ەلدى ۇيىتقىسى كەلەتىن اعايىن دا وسىنى ۇقسا دەيسىڭ. اۋەلى ءوزىمىز وسى بەسەۋىن شىن ىقىلاسپەن ورىنداپ الايىق. سوسىن ەلگە اقىل ايتۋ قاشپايدى. قۇدايشىلىعىمىز «قۇلحۋاللانى» ءۇش قايىرۋ مەن جۇما سايىن شەلپەك ءپىسىرىپ كورشىگە تاراتۋدىڭ اينالاسىنان اسپايتىن بولسا، جۇرتتىڭ دا ميىن شىرىتپەگەنىمىز ابزال بولار.

قازاقستاندا ءارتۇرلى ءدىني ۇيىمداردىڭ كوبەيۋى - ەڭ ءبىرىنشى ءوزىمىزدىڭ ىزدەنگىمىز كەلمەيتىن ەنجارلىعىمىزدان. ايتپەسە قۇدايدىڭ قۇرانى كەز-كەلگەنىمىزدىڭ ۇيىمىزدە بار. بارى بار بولسىن، ونى وقىمايمىز، اق ماتاعا وراپ شەگەگە ىلەمىز دە تاستايمىز. قۇران - كىسى ولگەندە وقىلاتىن سىڭسۋ - تۇرمىس-سالت جىرى سياقتى. ەگەر ارقايسىمىز سول قۇراندى وقىپ-بىلگەن بولساق - ەشكىم دە مولادان مەدەت تىلەپ جۇرمەس ەدى. حاق يسلامنىڭ قانداي شارتتارى بارىن اركىم-اق تۇسىنەر ەدى. ءوزىمىز، ارقايسىمىز، ءسىز، مەن،ول - بەرىك بولساق، اللا ءدىنىن انىق تۇسىنگەن بولساق، ىرگەمىزدى كىم سوگەدى؟  كادىمگى ءومىر زاڭدىلىعى: ءوزىمىز ءالسىز بولعان سوڭ باس بۇيدامىزدى بىرەۋلەر يەلەنىپ العان.

ەندەشە، قازاق جۋرناليستەرى تۇرىلگەن بالاققا بولا بايبالام كوتەرىپ ەمەس، ۇلتتىڭ بىرىگۋىنە اكەلەتىن ماقالالار جاريالاسا دەگەن تىلەگىمىز بار. باتىس ءباسپاسوزى كۇن سايىن جاعى تالماي ونسىز دا يسلامدى تەرروريستەردىڭ ءدىنى دەپ جاستاردى مۇسىلمانشىلىقتان الىستاتقىسى كەلىپ ۋاعىز جاساپ جاتىر. ءدىن ۇستانعانداردى جامانداپ، ءبىز دە وعان ۇلەس قوسىپ جاتىرمىز. يسلام جايلى ءبىلىمى جەتىسپەگەندىكتەن شەكتەن شىعۋشىلار بار شىعار. بىراق كوپ جاعدايدا باق وكىلدەرى وسى قوساققا، «ءالحامدۋليللا، مۇسىلمانمىن» دەپ بەس پارىزىن ورىنداپ، مەملەكەت، وتباسى، اتا-انا، ۇل-قىز الدىنداعى حاقى مەن قۇقىن رەتتەپ وتىرعان قاراپايىم مۇسىلمانداردى دا قوسا سالادى. يسلامعا قارسى اقپارات اعىنىنىڭ تىم قاتتىلىعى سونشالىق، «كوڭىلىم اق، جۇرەگىم تازا، اندا-ساندا ءجۇز گرامداتۋعا بولادى» دەگەندەردىكى عانا ءجون جول سياقتى. مۇسىلمانمىن دەپ مويىنسۇنعاسىن، حالىقتى انىق يسلامعا شاقىرۋىمىز كەرەك ەدى عوي. ال يمانعا «سەن اداسىپ ءجۇرسىڭ» دەپ ايىپتاپ ەمەس، سۇيىنشىلەپ، «دۇرىسى بىلاي» دەپ شاقىرادى. ناماز وقىماساڭ - توزاققا تۇسەسىڭ دەپ ەمەس، ناماز وقىساڭ - جانناتقا كىرەسىڭ دەگەن سياقتى. ال حاق يسلامعا اداستىرماي اپاراتىن كومپاس - قاسيەتتى قۇران، اللا ەلشىسى مۇحاممەدتىڭ (س.ع.س) سۇننەتى.

...كازىعۇرتقا دا سوقتىق. نۇح پايعامباردىڭ كەمەسىنىڭ ماكەتىنە شۇبەرەك بايلاعاندار كوپ. سەبەبىن سۇراساڭ، ەشكىم ماندىتىپ ەشتەڭە ايتا المايدى، «ايتەۋىر،.جۇرت بايلاپ جاتىر» عوي دەيدى. مەشىت پەن ماكەتتى قاشانعى شاتاستىرامىز؟ «اقساقال ايتتى، باي ايتتى» دەمەي، ءوزىمىز ىزدەنەيىك تە...