2009 جىلدىڭ جاڭا جىلىنان «نۇرمەديا» حولدينگ جۇمىس ىستەيدى. ونىڭ قۇرامىنا«ليتەر»، «ايقىن»، «تۇركىستان»، «نۇر استانا»، «دالا مەن قالا»، «يزۆەستيا-قازاقستان»، «استانا» تەلەارناسى، «NS» راديو ستانتسياسى سەكىلدى اقپارات قۇرالدارى ەنەدى. ەستەرىڭىزدە بولسا، حولدينگتەندىرۋ ءىسى باستالعان كەزدە شىعىستاعى جۋرناليستەرىمىز «شىعىس مەديا» حولدينگىنە ەنۋگە قارسىلىق تانىتىپ، جەكە اقپاراتتىق ساياسات جۇرگىزۋدى ءجون كورەتىندىكتەرىن بىلدىرگەن ەدى. بىراق، ولاردىڭ قارسىلىقتارىنان ەشتەڭە ونبەدى. بيلىك دەگەنىن ىستەدى. مىنە، سودان بەرى ءبىر جارىم جىل ۋاقىت ءوتتى. قازاق اقپاراتىن حولدينگتەندىرۋ بىزگە نە بەردى؟ ءبىز وسى تۇرعىدان زەرتتەۋ جۇرگىزىپ كورگەن ەدىك.

«نۇر وتاننىڭ» ناسيحاتى كوبەيدى

ەڭ اۋەلى گازەتتە بۇرىننان قىزمەت ىستەپ كەلە جاتقان قىزمەتكەرلەرمەن جۇزدەسىپ، سويلەسىپ كوردىم. ارينە، بۇل تۇرعىدان ءبىز بۇرىن بارىنشا تاۋەلسىز ساياسات جۇرگىزۋگە تىرىسقان -«ايقىن»، «تۇركىستان» گازەتىنىڭ تىلشىلەرىمەن سويلەسۋدى ءجون كوردىك. ارينە، ولار اتتارىن كورسەتپەۋدى تالاپ ەتتى.

«ايقىن» گازەتىنىڭ تىلشىلەرى:

2009 جىلدىڭ جاڭا جىلىنان «نۇرمەديا» حولدينگ جۇمىس ىستەيدى. ونىڭ قۇرامىنا«ليتەر»، «ايقىن»، «تۇركىستان»، «نۇر استانا»، «دالا مەن قالا»، «يزۆەستيا-قازاقستان»، «استانا» تەلەارناسى، «NS» راديو ستانتسياسى سەكىلدى اقپارات قۇرالدارى ەنەدى. ەستەرىڭىزدە بولسا، حولدينگتەندىرۋ ءىسى باستالعان كەزدە شىعىستاعى جۋرناليستەرىمىز «شىعىس مەديا» حولدينگىنە ەنۋگە قارسىلىق تانىتىپ، جەكە اقپاراتتىق ساياسات جۇرگىزۋدى ءجون كورەتىندىكتەرىن بىلدىرگەن ەدى. بىراق، ولاردىڭ قارسىلىقتارىنان ەشتەڭە ونبەدى. بيلىك دەگەنىن ىستەدى. مىنە، سودان بەرى ءبىر جارىم جىل ۋاقىت ءوتتى. قازاق اقپاراتىن حولدينگتەندىرۋ بىزگە نە بەردى؟ ءبىز وسى تۇرعىدان زەرتتەۋ جۇرگىزىپ كورگەن ەدىك.

«نۇر وتاننىڭ» ناسيحاتى كوبەيدى

ەڭ اۋەلى گازەتتە بۇرىننان قىزمەت ىستەپ كەلە جاتقان قىزمەتكەرلەرمەن جۇزدەسىپ، سويلەسىپ كوردىم. ارينە، بۇل تۇرعىدان ءبىز بۇرىن بارىنشا تاۋەلسىز ساياسات جۇرگىزۋگە تىرىسقان -«ايقىن»، «تۇركىستان» گازەتىنىڭ تىلشىلەرىمەن سويلەسۋدى ءجون كوردىك. ارينە، ولار اتتارىن كورسەتپەۋدى تالاپ ەتتى.

«ايقىن» گازەتىنىڭ تىلشىلەرى:

- «نۇر وتان»پارتياسىن ناسيحاتتايتىن ماتەريالدار وتە كوبەيىپ كەتتى. «نۇر وتان» وتكىزگەن بارلىق جيىندار مەن كونفەرەنتسيالار اقپارات رەتىندە مىندەتتى تۇردە بەرىلەتىن بولدى. ساياسي ساراپتامامىزدىڭ ءوزى «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ساياساتىنا ۇيلەستىرىلەتىن بولدى. سىن ماتەريالدار ازايدى. بالاما پىكىرلەر بەرىلمەيتىن بولدى. مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن دايارلاناتىن ماتەريالدار كوبەيدى.
ءبىر جاقسى جاعى «ليتەر مەديا» كەزىندە كەيبىر ساياسي ساراپشىلارعا تىيىم سالىناتىن ەدى. ماسەلەن، ايدوس سارىم، ت.ب. ارنايى فاميليالار بولاتىن بۇل سول كەزدەگى باسشىلاردىڭ جەكە كوزقاراسىنا قاتىستى بولسا كەرەك. ايدوس سارىم، ءاليحان بايمەنوۆتەرگە قازىر ورىن بەرىلەتىن بولدى. بۇل دا ءبىز ءۇشىن ۇلكەن جەتىستىك.
- بۇرىن «ليتەر مەديانىڭ» تۇسىندا پرەزيدەنتتى عانا سىناۋعا بولمايدى، قالعانىن سىناي بەرۋگە بولادى دەيتىن. «نۇرمەديا» قۇرامىنا ەنگەننەن كەيىن بۇكىل بيلىك تارماقتارىن سىناۋدان ادا قالعان سەكىلدىمىز. ۇكىمەتتەگى دە، پارتياداعى دا ولقىلىقتار اۋىزعا الىنبايتىن بولدى. شىن مانىسىندە ولار دا قاتەلەسەدى عوي. پارتيالىق ناسيحات كوبەيدى. قازىرگى جۇرگىزىلىپ وتىرعان مەملەكەتتىك ساياسي كۋرس قانا ناسيحاتتالادى. ماسەلەن، «جولداۋعا - قولداۋ» جىل بويى جۇرگىزىلىپ وتىراتىن بولدى. وپپوزيتسياعا ەفير بەرىلمەيتىن بولدى. بۇرىن جارماحان تۇياقباي، تاعى باسقا دا وپپوزيتسيا سەركەلەرى ارا تۇرا گازەتكە شىعىپ تۇراتىن ەدى. قازىر وپپوزيتسيا تۋرالى اۋىزعا دا المايمىز.

«تۇركىستان» گازەتىنىڭ تىلشىلەرى:

مەنiڭشە، «نۇرمەديا» قۇرامىنا ەنگەلi بەرi «تۇركiستان» گازەتiندە شىعارماشىلىق تۇرعىدا ايتارلىقتاي وزگەرiس نە سەرپiلiس بولعان جوق. ماتەريالدىق جاعىنان العاندا دا، قىزمەتكەرلەر جالاقىسىنا ازىن-اۋلاق تيىن-تەبەن قوسىلعانى بولماسا، تiلشiلەر قاۋىمىنىڭ قالتاسى قالىڭدادى دەۋگە كەلمەيدi.
ەسەسiنە، جۋرناليستەردiڭ شىعارماشىلىعىنا باقىلاۋ مەن قاداعالاۋ كۇشەيiپ، بيلiكتiڭ تاپسىرىسىمەن جازىلاتىن ناۋقاندىق ماتەريالدار (مىسالى، قازاقستاننىڭ ەقىۇ-عا توراعالىعى، پرەزيدەنتتiڭ نەمەسە استانانىڭ تۋعان كۇنi ت.ب.) قاتارى ارتتى. سوراقىسى سول، بۇرىن ونسىز دا توبەگە ۇنەمi ءتونiپ تۇراتىن «ۇرتوقپاقتان» ىعىپ، سوزدەردi «جۇمسارتۋعا» تىرىساتىنىمىز ازداي، ەندi قاراپايىم سوزدەردiڭ وزiنە سينونيم iزدەپ، ابiگەرگە تۇسەتiن بولدىق. بيلiككە نەمەسە ىقپالدى كەي تۇلعا، كاسiپورىنعا قاتىستى ءسال قاتقىلداۋ ايتىلعان سوزدەردiڭ نەگiزدiلiگi مەن ورىندىلىعىنا، فاكتiلەردiڭ ايقىندىلىعىنا قاراماستان، سويلەمدەردi «جۇمسارتۋعا»، كوپ جاعدايدا ماقالانىڭ قۇلاق-مۇرنىن قۇنتيتا قىسقارتۋعا قۇمار. ءسوز جوق، پسيحولوگيالىق تۇرعىدا جاسالاتىن مۇنداي قىسىم جۋرناليستi «سەن تيمەسەڭ، مەن تيمەننiڭ» كەرiن كەلتiرەتiن جالپىلاما سويلەمدەرگە جۇگiنۋگە ماجبۇرلەيدi. ارينە، بۇل تەك بiر بiزدiڭ عانا ەمەس، وتاندىق باق-تىڭ باسىم بولiگiنە ءتان پروبلەما. بۇگiندە ارiپتەستەرiمiزدiڭ كوپشiلiگi قوعام ءۇشiن ءتۇيiندi تۇيiتكiلگە اينالعان كەز كەلگەن ماسەلەنi باتىل قاۋزاۋعا قاۋقارسىز. ويتكەنi, رەداكتسيانىڭ ۇستاناتىن باعىتىنا قايشى كەلمەۋ ساياساتىمەن بiرگە ءسال ءمۇلت كەتكەن ءساتiڭدi اڭدىپ تۇراتىن (كوپ جاعدايدا كوزگە كورiنبەيتiن) «ۇرتوقپاق» بار. وسىنىڭ سالدارىنان جۋرناليستiڭ ايتار ويى - شاشىراڭقى، پiكiرi - جالتاق، ماقساتى - بۇلىڭعىر.

توبىقتاي ءتۇيىن:

ەكى گازەتتىڭ قىزمەتكەرلەرى دە بىردەي پروبلەمانى ءسوز ەتىپ وتىر. ولاردىڭ پىكىرىن قورىتىندىلاي كەلىپ، مىناداي ءتۇيىن جاساۋعا بولادى:
1. ىشكى تسەنزۋرا كۇشەيگەن
2. بالاما پىكىرلەر ازايعان.
3. «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ناسيحاتى كۇشەيگەن
4. وپپوزيتسياعا ەفير بەرىلمەيتىن بولعان
5. سىني ماقالالارعا ورىن جوق
6. ماتەريالدىق جاعداي جاقسارعان

باسەكەلەستىك ازايدى

وسى رەتتە ءبىز تاۋەلسىز ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنە جۇگىنۋدى ءجون دەپ سانادىق. ولاردىڭ اراسىندا ساياساتتانۋشى، ءورىستىلدى جانە قازاقتىلدى جۋرناليستەر بار.

ايدوس سارىم، ساياساتتانۋشى:

- ءوز باسىم قازاقتىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى نارىعىنداعى حولدينگتەنۋ ۇدەرىستەرىنە وڭ باعا بەرە المايمىن. بۇنىڭ بىرنەشە سەبەپتەرى بار.

مەديا-حولدينگتى جاساقتاۋ بەلگىلى ءبىر ماقساتتارعا قىزمەت ەتۋگە ءتيىس. مىسالى، قازاقستاننىڭ كەيبىر نارىعى جەتكىلىكسىز، جۋرناليستىك كۇشتەرى از وبلىستارىندا حولدينگتەنۋ دۇرىس ناتيجە بەرىپ وتىرعان سياقتى. وسى ارقىلى ونسىز دا از جۋرناليستەردىڭ باسى قوسىلىپ، اقپاراتتاردى دايىنداۋ، تاراتۋ، باسپاگەرلىك ينفراقۇرىلىمدى ارزانداتۋ سياقتى تەحنولوگيالىق تسيكلدەر ءبىرشاما جەڭىلدەدى، ارزاندادى دەۋگە بولادى. بىراق، ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماقتارى بىردەي ەمەس، ياعني ءبىر وبلىستا جۇزەگە اسقان تەحنولوگيا، كەلەسى وبلىستا مۇلدەم باسقا ناتيجەگە اپارۋى ىقتيمال. باس كوزسىز حولدينگتەنۋ ءتىپتى تەرىس ناتيجەگە اپارادى.
حولدينگتەنۋدىڭ سان ءتۇرلى سەبەبى بار. ماسەلەن، تابيعي تۇردە، بيزنەستىڭ دامۋ لوگيكاسىنان شىعاتىن حولدينگتەنۋ بولادى. ءبىر گازەت يا جۋرنال قوسىمشا ءوز وقىرماندارىنىڭ اۋقىمىن كوبەيتۋ ءۇشىن جاڭا ءونىم، جاڭا نارىق ىزدەي باستايدى. سول كەزدە ءبىر گازەت بىرنەشە جەكە-جەكە جوبالارعا، سىرت كوزگە بىرىنەن-ءبىرى تاۋەلسىز باسىلىمدارعا بولىنەدى. بۇنى شارتتى تۇردە «ەۆوليۋتسيالىق حولدينگتەنۋ» دەيىك. مىسالى، «جۇلدىزدار وتباسى» اتتى جۋرنالدىڭ اينالاسىنداعى جوبالار وسى باعىتپەن دامىپ كەلەدى. ونىڭ يەسى وزىنە ءتيىمسىز جوبالاردى قارجىلاندىرمايدى، نارىقتىڭ ىرقىمەن ءجۇرىپ وتىرادى.
«ساياسي حولدينگتەنۋ» بار. مىسالى، سان الۋان باسىلىمدار مەن ءباسپاسوز كوزىنىڭ يەسى ءوزىنىڭ مەديا-رەسۋرستارىن بىرىكتىرىپ، ولارعا بەلگىلى ءبىر باعىت-باعدار بەرىپ، بەلگىلى ءبىر ماقساتتارعا قىزمەت ەتۋگە تىرىسادى. بۇل جەردە نارىقتىڭ زاڭدارى ەمەس، ساياسي مۇددە مەن ساياسي ماقسات ءبىرىنشى ورىنعا شىعادى. مەنشىك يەسى كەيبىر جوبالاردى قارجىلىق تۇرعىلان ءتيىمسىز ەكەنىنە كوز جەتكىزسە دە، ولاردىڭ ارتىندا تۇرعان اۋديتوريانى ەسكەرىپ، ولاردى قارجىلاندىرۋدى جالعاستىرا بەرەدى. مىسالى، بۇگىنگى كۇنى جۇمىس ىستەپ جاتقان رەسپۋبليكالىق جانە ايماقتىق حولدينگتەردىڭ بارلىعى دەرلىك وسى پرينتسيپپەن قۇرىلعان. ولار ءۇشىن ەڭ باستىسى جانە نەگىزگىسى بۇگىنگى كۇنى جۇزەگە اسىپ وتىرعان مەملەكەتتىك ساياساتتى ءبىراۋىزدان قولداپ، سونى حالىق اراسىندا ناسيحاتتاۋ. الايدا، ولارعا رۇقسات ەتىلگەن «ساياسي ءدالىز» وتە تار، بۇگىنگى كوپشىلىكتىڭ ماقسات-مۇددەسىنە پارا-پار ەمەس. سوندىقتان دا ولارعا دەگەن سەنىم جوعالادى. ەگەر بەلگىلى ءبىر باسىلىمدار ۇلتقا قاجەتتى تاقىرىپتاردى كوتەرمەسە نە بولماسا جەتكىلىكتى دەڭگەيدە ايتپاسا، ولارعا دەگەن سۇرانىس تومەندەيدى، ولاردىڭ وقىرماندارى باسقا دا «بالاما» اقپارات كوزدەرىن ىزدەپ، تابا باستايدى.
سوندىقتان دا بولار، بۇگىنگى كۇنى مەملەكەتتىك حولدينگتەرگە كىرگەن قازاق باسىلىمدارى نەگىزىنەن وقىرمان ءۇشىن ەمەس، بيلىكتىڭ نازارى مەن كوڭىلىن اۋلاۋ ءۇشىن تالاسادى. ۇلتتىق تاقىرىپتاردى «قاجەتتى دەڭگەيدە» ناسيحاتتاۋ گازەتتەردىڭ تارالىمىنا اسەر ەتەتىنى بەلگىلى، الايدا ونىڭ ورنىن مەملەكەتتىك ورگاندار مەمتاپسىرىس پەن ايماقتىق، ۆەدومستۆولىق جازدىرۋ جۇيەسى ارقىلى تولتىرىپ وتىرۋعا ۇمىتتەنەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە، قازاق باسىلىمدارىنىڭ ساپاسىنا كەرى اسەرىن تيگىزىپ، باسىلىم مەن ونىڭ تۇتىنۋشىسى اراسىنداعى تابيعي-نارىقتىق قاتىناستاردىڭ السىرەۋىنە اكەلىپ سوعادى. باسىلىمداردىڭ باسشىلىعى قيىن تاڭداۋعا تاپ بولادى: تۇتىنۋشىلاردىڭ سانى ءبىر ادامعا نە ءبىر مەكەمەگە دەيىن قىسقارعان جاعدايدا جۋرناليستىك، ازاماتتىق پوزيتسيانى، ۇستانىمداردى ساقتاۋ قيىنداپ كەتەدى.
توپشىلاي كەلگەندە، حولدينگتەنۋ بۇگىنگى قازاق باسپاسوزىنە ۇلكەن پايدا اكەلدى دەپ ايتا المايمىن. راس، داعدارىس كەزىندە ولاردىڭ جانىن ساقتاپ قالۋعا، وقىرمانىن الىپ قالۋعا مۇمكىندىڭ بەردى. ال بولاشاقتا نە بولماق؟ نارىقتىڭ زاڭىنا باعىنباي ءومىر ءسۇرۋدىڭ باستى كەسەلى رۋحاني، كاسىپتىك، ادامي دەگراداتسيا بولىپ تابىلادى. سوندىقتان الداعى ۋاقىتتا بيلىك ورگاندارى، ياعني حولدينگ يەلەرى مىقتاپ ويلانۋى ءتيىس. نەگىزىنەن كەيبىر اياعىنان تىك تۇرعان، اتى مەن تاجىريبەسى بار باسىلىمدار «ەركىن جۇزۋگە»، نارىقتىق ستيحياعا جىبەرىلۋى ءتيىس. ويتپەسە، ولاردىڭ ورنىنا باسقا باسىلىمدار كەلىپ، ءبىر باسىلىمنىڭ ەمەس، بار حولدينگتىڭ قۇلاۋىنا اكەلۋى عاجاپ ەمەس.

سەرىك مالەەۆ، «التىنوردا» ينتەرنەت گازەتىنىڭ جەتەكشىسى:

- مەن تەك قانا «نۇر مەديا» حولدينگىنە ەنگەن «تۇركىستان»، «ايقىن»، «دالا مەن قالا» گازەتتەرى جايىندا عانا ايتا الامىن. «تۇركىستان» جايىندا ايتار بولسام، گازەت سوڭعى كەزدەرى وتە كۇشەيىپ كەلەدى. ساپالى ماقالالاردىڭ سانى ارتتى. قازاق تاريحىنا قاتىستى قىزىقتى ديسكۋسسيالاردىڭ سانى ارتتى. كوپتەگەن ماقالالار ساپالى جانە جوعارى جۋرناليستىك دەڭگەيدە جازىلعان. ەگەر، رەداكتسيا گازەتتىڭ پوزيتسياسىن ءالى دە كۇشەيتەمىن دەسە، تاعى دا ەكى-كۇشتى ءجۋرناليستى جۇمىسقا الۋى كەرەك.
«ايقىن» تۋرالى ايتار بولسام، مۇندا ءاربىر ايتىلعان ءسوز ءۇشىن جاۋاپكەرشلىك كۇشەيدى. گازەتتى مينيسترلىكتەر مەن ۆەدومستۆولار وتە قاتتى قاداعالاپ وتىرادى. ەگەر قانداي دا ءبىر سىني ماقالا نەمەسە قوعامدىق پىكىر تۋعىزاتىن ماتەريالدار جارىق كورە قالاتىن بولسا، دەرەۋ جوعارىدان شارا قولدانىلا باستايدى. ارينە، مۇنداي جاۋاپكەرشىلىك جۋرناليستەردى تارتىپكە شاقىراتىنى راس، بىراق، سونىمەن قوسا، شىعارماشىلىق تۇرعىدان شارىقتاۋعا، ويلانۋعا مۇرشا بەرمەيدى. بىراق، وزگە امال جوق. مەنىڭ ويىمشا، «ايقىن» رەسپۋبليكالىق باسىلىمداردىڭ ىشىندە ماڭداي الدى گازەت دەر ەدىم.
«دالا مەن قالا» گازەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى نۇرمەدياعا ەنۋى ارقىلى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ماتەرنيالدىق جاعدايىن رەتتەپ الدى. بۇل دا ماڭىزدى ماسەلە.

جۇلدىز تولەۋ، ستان تۆ اقپاراتتىق بەينە پورتالىنىڭ قازاق رەداكتسياسىنىڭ جەتەكشىسى:

اقپاراتتىق ساياسات الدىمەن ونىڭ قارجىلىق قۇرىلتايشىلارىنا تىكەلەي بايلانىستى بولادى. رەسپۋبليكالىق دەڭگەيى جوعارى ساناۋلى قازاقتىلدى گازەتتەر بيلىكتىڭ قول استىنداعى مەدياحولدينگكە كىرگەندىكتەن، ارينە ەڭ الدىمەن تاۋەلسىزدىگىن جوعالتادى. گازەت بيلىكتەن اقشا الىپ وتىرعاندىقتان، باسىلىم باسشىلارى مەملەكەتتىك تاپسىرىستى الدىڭعى كەزەككە قويادى. وقىرماندى تارتاتىن باستاپقى بەتتەر ۇرانشىل ماقالالارمەن تولادى. ال سوندا ىستەيتىن ەركىن ويىن بىلدىرگىسى كەلەتىن جۋرناليستەردىڭ ماقالالارى كوبىنەسە تسەنزۋرادان وتپەي قالىپ جاتادى. نەمەسە، گازەت بەتتەرى تولىپ قالىپ، نومىرگە جىبەرىلمەي قالادى. ال كەلەسى ساندا ول ماقالا ءوزىنىڭ وزەكتىلىگىن جويۋى مۇمكىن.

سول سەبەپتەن، «نۇرمەديا» جانە «ارنامەديا» حولدينگتەرىنە كىرگەن قازاقتىلدى باسىلىمداردىڭ اقپاراتتىڭ ساياساتىنان ەڭ الدىمەن جالتاقتىقتى، «اسىرا سىلتەۋشىلىكتى» بايقاۋعا بولادى. ەركىن وي تاۋەلدى بولعان كەزدە قالام اركەزدە جالتاق بولادى. سوسىن تىم يىلگىش، ۇراندى سوزدەرمەن بيلىككە جاعىنۋ ماقالالارىن كوپ كورۋگە بولادى. بۇل ارينە وقىرماندى تارتپايدى. سوندىقتان قازاقتىلدى باسىلىمدار باسەكەلەستىگىن جويادى. قازاقتىلدى باسىلىم باسەكەدەن قاعىلۋ دەگەن ءسوز، قازاق تىلىنە دە قاۋىپ تونەدى دەگەن ءسوز. ال مۇنىڭ سوڭى مەملەكەتتىلىككە، تاۋەلسىزدىگىمىزگە قاۋىپ دەگەن ءسوز. بيلىكتىڭ قازاقتىلدى باسىلىمداردى ۋىسىنان شىعارماي، قۇرىقتاپ ۇستاعىسى كەلەتىنى دە سول.

ەكىنشىدەن، سوندا ىستەيتىن تالانتتى جۋرناليستەردىڭ ءسوز ەركىندىگىنە، بىلىكتىلىگىنە دە كەرى اسەرىن تيگىزەدى. قازاقستاندا بولىپ جاتقان ساياسي وقيعالارعا ەركىن قالام سىلتەي الماعاننان كەيىن قازاقتىلدى جۋرناليستەردىڭ كوبى مادەنيەت، ونەر، شەتەل ساياساتى تاقىرىپتارىنا قالام سىلتەپ جاتادى.

جۇلدىز ءابدىلدا، جۋرناليست:

بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن ءىرى حولدينگتەرگە، ناقتىراق ايتقاندا «ارنا مەدياعا» بىرىكتىرۋ اسا وڭتايلى شەشىم بولدى دەپ ويلامايمىن. سەبەبى، بىرىنشىدەن، «ارنا مەدياعا» كىرگەننەن كەيىن ىلگەرىدە كوپ-كورىم شىعىپ جۇرگەن بىرقاتار قازاق گازەتتەرى حولدينگتىڭ ساياساتىن كۇيتتەپ كەتتى. ەكىنشىدەن، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا پرەزيدەنتتىڭ جولداۋىن ناسيحاتتاۋ، ونى تاپتىشتەپ ءتۇسىندىرۋ، پرەزيدەنتتى ماقتاۋ جانە ماداقتاۋ باعىتىنداعى ماتەريالدارعا باسىمدىق بەرىلدى. «مەملەكەتتىك تاپسىرىس» ىسپەتتى مۇنداي ماتەريالدار قازاق باسىلىمدارىندا ونسىز دا از شىعاتىن سالماقتى، ساليقالى دۇنيەلەردى تاسادا قالدىرىپ وتىر. ۇشىنشىدەن، بۇرىن دا باسەكەلەسىپ جارىتپايتىن باسىلىمدار ەندى باسەكەگە تىپتەن ۇمتىلمايتىن دا بولدى. ۇمتىلۋعا شاماسى دا قالمادى. ۇلكەن ساراپتامالار جوقتىڭ قاسى. بولسا دا، «وگىزدى دە ولتىرمەيتىن، اربانى دا سىندىرمايتىن» سارىندا. حولدينگتەرگە بىرىكتىرۋ قازاق گازەتتەرىنىڭ مازمۇنىن جۇتاتىپ، ءمانىن كەتىردى مە دەپ ويلايمىن. بۇل، ارينە، مەنىڭ جەكە پىكىرىم.

ساراپشىلاردىڭ پىكىرىن قورىتىندىلاي وتىرىپ، تاعى دا پروبلەمانىڭ ءبىر ماسەلەدە ەكەندىگىن كورەمىز.
1. ءسوز بوستاندىعىنىڭ اياسى تارىلعان
2. ىشكى تسەنزۋرا كۇشەيگەن
3. گازەتتەر بۇعان دەيىن ۇستانىپ كەلگەن پوزيتسياسىن جانە تۇراقتى وقىرمانىن جوعالتا باستاعان.
4. مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن باسىلاتىن ماتەريالدار كوبەيگەن
5. باسەكەلەستىك تاسادا قالعان
6. جەكەلەگەن باسىلىمداردىڭ ماتەريالدىق تەحنيكالىق بازاسى جاقسارعان

بىراق، ماتەريالدىق تەحنيكالىق بازانىڭ مەملەكەتتىك تاپسىرىس ارقىلى جاقسارۋى دا جاقسىلىققا اكەلمەيدى. ويتكەنى، حولدينگ قۇرامىنداعى گازەتتەر وقىرمان ءۇشىن كۇرەسىپ جاتقان جوق، كەرىسىنشە، بيلىكتىڭ، ۇكىمەتتىڭ كوڭىلىن تابۋ، سولاردىڭ قولايىنا جاعۋ ءۇشىن باسەكەلەسىپ جاتىر. وقىرمانمەن ساناسا بەرمەيدى دە. جارناما بەرۋشىلەردى تارتۋ ءۇشىن وقىرماندى كوبەيتۋ ماقسات بولۋى ءتيىس. بۇل پروتسەسس نارىقتىق قوعامعا بەيىمدەلۋدەن گورى، جاتىپىشەرلىككە الىپ كەلەرى ءسوزسىز. ال، قوعام مەدالدىڭ ەكىنشى جاعىنان، وپپوزيتسيانىڭ وي پىكىرىنەن مۇلدەم بەيحابار قالدى.

حولدينگ قۇرامىنداعى گازەتتەردىڭ مۇلدەم قوزعامايتىن تاقىرىپتارى نەمەسە تەك بيلىكتىڭ اۋانىمەن ايتىلاتىن اڭگىمەلەر:

1. م. جاكىشەۆتىڭ ءىسى
2. م. ءابليازوۆتىڭ ءىسى
3. ە. ءجوۆتيستىڭ ماسەلەسى
4. ر. اليەۆتىڭ جاعدايى
5. وپپوزيتسيالىق پارتيالاردىڭ ن. نازارباەۆتىڭ ورنىنان كەتۋىن تالاپ ەتۋى
6. «ازات»، «العا» پارتيالارىنىڭ مالىمدەمەلەرى

تەندەنتسيا
• باتىستا ساياسي سەنساتسيالىق مالىمدەمەلەردى العاشقى بولىپ بەرۋگە ۇمتىلۋ باسىم بولسا، بىزدە ساياسي ماسەلەلەردى بەرۋدە اڭىسىن اڭدۋ، وزگەلەر بۇل اقپاراتتى قالاي بەرەدى دەپ جالتاقتاۋ، رەسمي باسىلىمداردىڭ سوڭىنان ىلەسۋ سەكىلدى تەندەنتسيا بايقالادى.
• پارتيالىق ءباسپاسوز ءماسليحاتتارىن ناسيحاتتاۋ، مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن ماقالا جازۋ، مەديا پلاندى ورىنداۋ
نە ىستەۋ كەرەك؟
1. گازەتتەردىڭ ىشكى تسەنزۋراسىن السىرەتۋ كەرەك. مىسالى، ءورىستىلدى گازەتتەردىڭ كوبى مەملەكەتتىك تاپسىرىستان وتە كوپ قارجى الادى. بىراق، ولار بىرجاقتى اقپاراتپەن قالىپ وتىرعان جوق. بۇل، بىزدىڭشە ىشكى تسەنزۋراعا دا بايلانىستى سەكىلدى.
2. بيلىككە تاۋەلسىز اقپاراتتىق ساياسات قالىپتاستىرۋ
3. «نۇر مەديانىڭ» بۇل گازەتتەردى قاناتىنىڭ استىنا الىپ، ماتەريالدىق تەحنيكالىق تۇرعىدان قامتاماسىز ەتكەنى جاقسى. بىراق، ىشكى اقپاراتتىق-ساراپتامالىق ساياساتقا ارالاسپاۋىن تالاپ ەتۋ.
4. كەز-كەلگەن ماقتاۋ ماتەريالدارىنىڭ كەرى اسەرى بولاتىندىعىن ۇمىتپاۋ. ۇنەمى «نۇر وتاننىڭ» جاقسى جارناماسىن بەرە بەرۋ دە وقىرمانعا كەرى اسەر ەتىپ، ولاردىڭ نارازىلىعىن كۇشەيتە تۇسەتىن بولار. سول سەبەپتى دە سىني ماتەريالداردى كوبەيتۋ
5. وپپوزيتسياعا گازەت بەتتەرىنەن ورىن بەرۋ، بالاما اقپاراتتى مەيلىنشە مولايتۋ. بۇل ءسوز بوستاندىعىنىڭ اياسىن ءسال دە بولسا كەڭەيتە تۇسەدى.

www.minber.kz