مەملەكەتتىك قىزمەتشى دەگەن ءمۇيىزى قاراعايداي اتى بار حالىقتىڭ ماڭداي تىرەپ باراتىن باسشىلاردىڭ حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ۇكىمەتتىڭ باعدارلامالارى مەن جوبالارىنا بولىنگەن قاراجاتتى ءوز ورنىنا ەمەس، كەرەعار پايدالانىپ، مەملەكەت مۇددەسىنە نۇقسان كەلتىرۋى سياقتى جاعاڭدى ۇستاتار فاكتىلەر از كەزدەسىپ وتىرعان جوق بۇگىندە. وسىدان كەلىپ بۇقارا حالىق يگىلىگى ءۇشىن جاسالىپ جاتقان جۇمىستارعا كۇمان كەلتىرمەي قايتسىن؟!

اۋداندىق ەڭبەك جانە تۇرعىندارعا الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولىپ جۇمىس جاساپ ءجۇرىپ ءارى مەملەكەتتىك قىزمەتتى اتقارۋعا ۋاكىلەتتى لاۋازىمدى ادام بولا تۇرا م. «جول كارتاسى» باعدارلاماسى نەگىزىندە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنگەن قاراجاتتى يگەرۋدە قىزمەتتىك كورسەتكىشىن جوعارىلاتىپ كورسەتۋ ماقساتىندا وكىلەتتىگىن كەرەعار پايدالانعان. ءسويتىپ، ونىڭ بۇل ارەكەتى مەملەكەتتىڭ زاڭمەن قورعالاتىن مۇددەلەرىن ەلەۋلى تۇردە بۇزۋعا اكەپ سوققان.

مەملەكەتتىك قىزمەتشى دەگەن ءمۇيىزى قاراعايداي اتى بار حالىقتىڭ ماڭداي تىرەپ باراتىن باسشىلاردىڭ حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان ۇكىمەتتىڭ باعدارلامالارى مەن جوبالارىنا بولىنگەن قاراجاتتى ءوز ورنىنا ەمەس، كەرەعار پايدالانىپ، مەملەكەت مۇددەسىنە نۇقسان كەلتىرۋى سياقتى جاعاڭدى ۇستاتار فاكتىلەر از كەزدەسىپ وتىرعان جوق بۇگىندە. وسىدان كەلىپ بۇقارا حالىق يگىلىگى ءۇشىن جاسالىپ جاتقان جۇمىستارعا كۇمان كەلتىرمەي قايتسىن؟!

اۋداندىق ەڭبەك جانە تۇرعىندارعا الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولىپ جۇمىس جاساپ ءجۇرىپ ءارى مەملەكەتتىك قىزمەتتى اتقارۋعا ۋاكىلەتتى لاۋازىمدى ادام بولا تۇرا م. «جول كارتاسى» باعدارلاماسى نەگىزىندە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن بولىنگەن قاراجاتتى يگەرۋدە قىزمەتتىك كورسەتكىشىن جوعارىلاتىپ كورسەتۋ ماقساتىندا وكىلەتتىگىن كەرەعار پايدالانعان. ءسويتىپ، ونىڭ بۇل ارەكەتى مەملەكەتتىڭ زاڭمەن قورعالاتىن مۇددەلەرىن ەلەۋلى تۇردە بۇزۋعا اكەپ سوققان.

اتاپ ايتقاندا، 2009 جىلدىڭ مامىر ايىندا ازامات م. «ق» جشس ديرەكتورىمەن №6,15,49 ساندى كەلىسىم شارتتار جاساقتاپ، اتالعان مەكەمەدە تۇراقتى جۇمىس ورنىندا جۇرگەن جۇمىسشىلاردى فورمالدى تۇردە بوساتقىزىپ، ولاردى ءوزى باسقارىپ وتىرعان بولىمگە جۇمىسسىز رەتىندە تىركەپ، «جول كارتاسى» باعدارلاماسىنا سايكەس جۇمىس كۇشى رەتىندە سول وزدەرى جاساپ جاتقان مەكەمەگە الەۋمەتتىك جۇمىس ورنىنا جولداعان. وسى نەگىزبەن جولدانعان 38 «قوعامدىق قىزمەتكەرلەرگە» تولەۋ ءۇشىن 2009 جىلدىڭ ماۋسىم ايى مەن جەلتوقسان ايلارى ارالىعىندا 2 358 183,74 تەڭگە مولشەرىندەگى بيۋدجەت قاراجاتىن اۋدارعان.

بۇدان باسقا م. 2009 جىلدىڭ مامىر ايىندا «جول كارتاسى» الەۋمەتتىك باعدارلاماسىن جالعان ىسكە اسىرۋ جانە «الەۋمەتتىك جۇمىس ورىندارى» بويىنشا بولىنگەن بيۋدجەت قاراجاتىن يگەرۋ بارىسىندا ءوز قىزمەتتىك وكىلەتتىگىن تەرىس پايدالانا وتىرىپ، «ا-س» جشس ديرەكتورى ا-مەن №2,10,40 ساندى كەلىسىمشارتتارعا وتىرىپ، اتالعان مەكەمەدە تۇراقتى قىزمەت اتقارىپ جۇرگەن جۇمىسشىلاردى «جول كارتاسى» باعدارلاماسىنا سايكەس الەۋمەتتىك جۇمىس ورنىنا جولداعان. ءسويتىپ، «جول كارتاسى» باعدارلاماسى شەڭبەرىندە 29 جۇمىسشىنى «ا-س» جشس-نە جولدامامەن جىبەرىلگەن قىلىپ، 1 350 000 تەڭگە مولشەرىندەگى بيۋدجەت قاراجاتىن اۋدارىپ، مەملەكەتتىڭ زاڭمەن قورعالاتىن مۇددەلەرىن ەلەۋلى تۇردە بۇزعان.

سوتتالۋشى بولسا، سوتتا وزىنە تاعىلعان ايىپتى مويىندامادى. ونىڭ ايتۋىنشا، 2009 جىلى «جول كارتاسى» باعدارلاماسى بويىنشا مەملەكەتتەن الەۋمەتتىك نىسانالى توپتارعا 18 ملن. 185 مىڭ تەڭگە مولشەرىندە قاراجات بولىنگەن. وسى باعدارلامانى ورىنداۋ بارىسىندا ول مەكەمەلەرمەن كەلىسىمشارت جاساۋ جونىندە بۇيرىق شىعارىپتى. 2009 جىلدىڭ ماۋسىم جانە جەلتوقسان ايلارى ارالىعىندا ارادا جاسالعان كەلىسىمشارتتار بويىنشا «ق» جشس-نە 54 ادامعا جولداما بەرىلگەنىن، الايدا ونىڭ 38 ادامى سول مەكەمەدە 4 ساعاتپەن جۇمىس جاساپ جۇرگەن ادامدار ەكەنىن جاسىرمادى. بۇل ارەكەتىنە دالەل رەتىندە اۋدان اكىمىنەن قاۋلى شىعارىلىپ، الەۋمەتتىك نىسانالى توپتارعا جاتقىزۋ تۋرالى قوسىمشا ءتىزىم جاساقتالعانىن العا تارتتى. ال «ا-س» جشس-مەن كەلىسىمشارتقا وتىرىپ، 29 ادامعا جولداما بەرگەندەرىن، ول جۇمىسپەن نەگىزىنەن اينالىساتىن سەكتور مەڭگەرۋشىسى مەن باس مامان ەكەنىن، ال ولاردىڭ تۇراقتى جۇمىستا جۇرگەن ادامدارعا جولداما بەرىپ وتىرعاندارىن بىلمەگەنىن ايتتى. سونىمەن، «جول كارتاسى» بويىنشا «ق» جشس-نە 2 711520 تەڭگە، «ا-س» جشس-نە 1 350 000 تەڭگە قاراجاتى اۋدارىلعانىن، ناتيجەسىندە «ا-س» جشس-ءى بويىنشا ول اقشانىڭ يگەرىلمەي قالعانىن بىلمەگەنىن العا تارتقان ەدى.

ال سوتتا جابىرلەنۋشى وكىل رەتىندە سۇرالعان جىلىوي اۋدانى اكىمى اپپاراتىنىڭ مەملەكەتتىك-قۇقىقتىق ءبولىمىنىڭ باس مامانى ق-نىڭ مالىمەتىنشە، اتالعان باعدارلاما بويىنشا اۋدانعا بولىنگەن جوعارىدا كورسەتىلگەن قاراجاتتار ەكى سەرىكتەستىككە زاڭسىز اۋدارىلعانى انىقتالعان. ول «ا-س» جشس-نە اۋدارىلعان اقشا قاراجاتى مەملەكەتتىك بيۋدجەتكە كەرى قايتارىلعانىن، ال «ق» جشس-نە اۋدارىلعان اقشانى ازاماتتىق تارتىپپەن شەشۋدى ۇيعارعاندارىن ايتتى.

سوتتا كۋا رەتىندە سۇرالعان اۋداندىق جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار بولىمىندە سەكتور مەڭگەرۋشىسى بولىپ جۇمىس جاسايتىن ك. «ق» جشس-نە جولدامامەن 54 ادام جىبەرىلگەنىن، ونىڭ 38-ءى سول مەكەمەدە تۇراقتى جۇمىس جاسايتىن ادامدار ەكەنىن، ولاردى ءبولىم مەڭگەرۋشىسى م-نىڭ ايتۋى بويىنشا 2009 جىلدىڭ 4 ماۋسىمى كۇنى بۇيرىقپەن جۇمىستان شىعارتىپ، جۇمىسپەن قامتۋ بولىمىنە تىركەتىپ، 5 ماۋسىم كۇنى اتالعان مەكەمەگە جولدامامەن قايتا جىبەرىلگەنىن، «ا-س» جشس-نە 2009 جىلدىڭ ماۋسىمى مەن 2010 جىلدىڭ قاڭتار ايلارى ارالىعىندا بارلىعى 29 ادام جولدامامەن جىبەرىلگەنىن جانە ولاردىڭ بارلىعى سول مەكەمەنىڭ تۇراقتى جۇمىسشىلارى ەكەندىكتەرىن ايتىپ جاۋاپ بەردى.

كۋا، ءبولىمنىڭ باس مامانى گ. دە وسى تەكتەس جاۋاپ بەرگەن.
«ق» جشس-ءنىڭ ديرەكتورى م. 2009 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا جۇمىس كولەمىنىڭ ازايۋىنا بايلانىستى جۇمىسشىلاردىڭ ەڭبەكاقىلارى تومەندەگەنىن، سول مەزگىلدە اۋداندىق جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار ءبولىمىنىڭ باستىعى م. كەلىپ، قوسىمشا ەڭبەكاقى بولاتىندىعىن ايتىپ، ءوزىنىڭ مەكەمەسىنىڭ جالاقىسىز كۇنگە كەتكەلى وتىرعان ادامداردى جۇمىستان شىعارىپ، جۇمىسسىز رەتىندە اتالعان بولىمگە تىركەپ، قايتادان جولدامامەن قابىلداۋ تۋرالى ۇسىنىس بەرگەنىن ايتتى. ءوزى «بۇنىڭ ارتى نە بولادى؟» دەپ سۇراعان سەرىكتەستىك ديرەكتورىنا «ەشتەڭە دە بولمايدى» دەپ جاۋاپ بەرىلگەن. سەرىكتەستىك ديرەكتورى قوسىمشا ەڭبەكاقى زاڭدا قارالعاندىعىن ايتقان سوڭ بۇل ۇسىنىستى قابىلداعان. جولداما بەرىلگەن 38 ادام ءوز مەكەمەسىنىڭ ادامدارى ەكەنىن، جۇمىسپەن قامتۋ بولىمىنەن 2 700 000 تەڭگە اۋدارىلىپ، جۇمىسشىلارعا 15 000 تەڭگەدەن بەرىپ وتىرعاندارىن ايتىپ دالەلدەدى.
كۋاگەرلەر سەرىكتەستىكتىڭ كادر ءبولىمىنىڭ ينجەنەرى ن. جانە وسى مەكەمەنىڭ ەسەپشىسى س.-نىڭ جاۋاپتارى ايتىلعان جايتتارمەن سايكەس بولدى.

ال ەكىنشى سەرىكتەستىككە اۋدارىلعان قاراجات يگەرىلمەي قالعان. م. 2009 جىلدىڭ مامىر ايىندا «ا-س» جشس-ءنىڭ ديرەكتورى ا-عا ءوز جۇمىسشىلارىنىڭ قاتارىنان جۇمىسپەن قامتۋ بولىمىنە ءفورمالدى تۇردە تىركەتىپ، جولدامامەن قايتا الۋ جونىندە ۇسىنىس جاساعانىن. سونىمەن، ارادا كەلىسىمشارت جاساقتالىپ، مەكەمەگە 1 350 000 تەڭگە اۋدارىلدى. الايدا قاراجات يگەرىلمەي قالىپ، سەرىكتەستىك ديرەكتورىنىڭ ايتۋىنشا، بۇل اقشا 2010 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا كەرى اۋدارىلىپ جىبەرىلگەن.

اتالعان سەرىكتەستىكتىڭ كادر ءبولىمىنىڭ باستىعى ن. مەكەمەنىڭ تۇراقتى جۇمىسشىلارى بولا تۇرا 29 ادامنىڭ جۇمىسپەن قامتۋ بولىمىنە جۇمىسسىز رەتىندە تىركەلگەندىگىن راستادى. باس ەسەپشىنىڭ ۋاقىتشا مىندەتىن اتقارۋشى بولىپ جۇمىس جاساعان ن. بولسا، بولىمنەن اۋدارىلعان بارلىعى 1 350 000 تەڭگەنى باستىعى ا. مەملەكەتتىڭ مەكەمەگە بەرگەن كومەك اقشاسى دەپ تۇسىندىرگەنىن ايتىپ، الگى 29 ادامعا ەڭبەكاقى شتاتتىق كەستە بويىنشا تولەنگەنىن، سوعان بايلانىسى جوعارىدا كورسەتىلگەن قاراجات جۇمىسشىلارعا تولەنبەي، ناتيجەسىندە قاراجات يگەرىلمەي قالعانىن ايتقان ەدى.

سونىمەن، 2010 جىلدىڭ 11 اقپانىنداعى №0149 سوت-ەكونوميكالىق ساراپتاماسىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، اۋداندىق جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار بولىمىنەن 2009 جىلى «جول كارتاسى» الەۋمەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا «ق» جشس-نە جىبەرىلگەن 54 ادامنىڭ 38 جۇمىسشىسى بۇل مەكەمەدە سول جىلى تۇراقتى جۇمىس جاساعاندىعى جانە بۇل 38 جۇمىسشى سەرىكتەستىكتەن الەۋەتتىك باعدارلاما بويىنشا جالپى سوماسى 2 358 183,74 تەڭگە قۇرايتىن ەڭبەكاقى العاندىعى انىقتالدى.

ال وسى جىلدىڭ 10 ناۋرىزىنداعى №0275 سوت-ەكونوميكالىق ساراپتاماسىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا «جول كارتاسى» باعدارلاماسى نەگىزىندە «ا-س» جشس-نە جۇمىسپەن قامتۋ بولىمىمەن جۇمىسقا جولداما بەرىلگەن 29 جۇمىسشىعا كەلىسىمشارت بويىنشا ەڭبەكاقىلارى ەسەپتەلمەگەندىگى، ياعني بيۋدجەت ەسەبىنەن 15 000 تەڭگە، جۇمىس بەرۋشى ەسەبىنەن 18 000 تەڭگە تولەنبەگەندىگى، جۇمىسپەن قامتۋ بولىمىنەن بەرىلگەن جولداماعا سايكەس «ا-س» جشس-نە بۇيرىقپەن جۇمىسقا ورنالاستىرىلماعاندىعى انىقتالدى.

سوت سوتتالۋشىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتىن تولىقتاي دالەلدەنگەن دەگەن قورىتىندىعا كەلدى. ونىڭ قىلمىستىق ارەكەتى قر قك-ءنىڭ 307-بابىنىڭ 2-ءشى بولىگىمەن سارالاندى. ويتكەنى ول مەملەكەتتىك قىزمەتتەر اتقارۋعا ۋاكىلەتتى لاۋازىمدى ادام بولا تۇرا قىزمەتتىك وكىلەتتىگىن ءوزى، باسقا ادامدار نەمەسە ۇيىمدار ءۇشىن پايدا مەن ارتىقشىلىق الۋ ماقساتىندا قىزمەت مۇددەلەرىنە كەرەعار پايدالىپ، مەملەكەتتىڭ زاڭمەن قورعالاتىن مۇددەلەرىن ەلەۋلى تۇردە بۇزعان.

سوتتالۋشىعا جازا تاعايىندالعاندا سوت ونىڭ جاۋاپتىلىعىن اۋىرلاتاتىن ءمان-جاي تاپپادى. ۇنامدى مىنەزدەمەسى، ۇزاق جىلعى جەمىستى ەڭبەگى ءۇشىن جوعارعى ورگانداردان بەرىلگەن ماراپاتتاۋ قۇجاتتارى، ۇلعايعان جاستاعى زەينەتكەر ادام ەكەندىگى، اۋىرلىعى ورتاشا قىلمىستى ءبىرىنشى رەت جاساپ وتىرعاندىعى جاۋاپتىلىعىن جەڭىلدەتەتىن ءمان-جاي رەتىندە قاپەرگە الىندى. سوندىقتان سوت ونى قوعامنان وقشاۋلاماي-اق ايىپپۇل تۇرىندەگى جازا تاعايىنداۋدى ءجون كورەدى.

ناتيجەسىندە سوت قر قىجك-ءنىڭ 368-371, 375, 377-380, 383, 384-ءشى باپتارىن باسشىلىققا الىپ، م. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 307-بابىنىڭ 2-ءشى بولىگىمەن ايىپتى دەپ تانىپ، ءۇش ءجۇز ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش - 423 900 ء(تورت ءجۇز جيىرما ءۇش مىڭ توعىز ءجۇز) تەڭگە مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋعا، جىلىوي اۋدانى اكىمىنىڭ قىلمىس بويىنشا كەلگەن زياندى ءوندىرۋ جونىندەگى تالابىن قاناعاتتاندىرۋ قۇقىعىن تانىپ، ازاماتتىق سوت ءىسىن جۇرگىزۋ ءتارتىبىن قاراۋعا بەرۋگە ۇكىم ەتتى.

ج.دياروۆ.