پاريجدە وتكەن دۇنيەجۇزىلىك ەتنوگرافيالىق كونتسەرتتەن سوڭ...

1925 جىلدىڭ جازىندا پاريجدە وتكەن دۇنيەجۇزىلىك ەتنوگرافيالىق كونتسەرتتە ءان سالىپ، قازاق حالقىنىڭ داڭقىن بۇكىل الەمگە شىعارىپ، جۇلدەلى ورىن الىپ،  ەلگە ورالعان ءانشى امىرەنىڭ قۇرمەتىنە سەمەيدە سالتاناتتى ساۋىق كەشى وتكىزىلدى. ساۋىق كەشى سەمەي قالاسىندا تۇراتىن توبىقتى ەلىنىڭ اتاقتى بايى قاراجان ۇكىبايۇلىنىڭ ۇيىندە بولدى.

وسى سالتاناتتىڭ ۇستىندە شىڭعىستاۋدان دارىگەرگە قارالامىن دەپ قالاعا كەلگەن كوكباي اقىن مەن ءۋايىس اقىن تاپ بولدى. كوكبايدىڭ ءوز اتقوسشىسى بار. ءۋايىستىڭ اتقوسشىسى مەن ەدىم. ءۋايىس پەن كوكبايدىڭ كوپتەن بەرى قىلتاماق  اۋرۋىنا ۇشىراپ، ناۋقاستانىپ جۇرگەن كەزدەرى ەدى.

ايگىلى ەكى اقىننىڭ توي ۇستىنە تاپ كەلگەنىنە قالا جاقسىلارى  قۋانىسىپ، كوكباي مەن ءۋايىستى قۇرمەتتەپ، امىرە وتىرعان قاراجان بايدىڭ ۇيىنە ءتۇسىردى.

سالتاناتتى ماجىلىستە امىرە ءان سالىپ، پاريج ساپارىنىڭ اڭگىمەسىن ايتتى. سودان سوڭ، كەشتىڭ بيلىگىن ءوز قولىنا العان كوكباي ۋايىسكە قاراپ:

– ەكەۋمىز دە ناۋقاسپىز، مىنا امىرە تويىنىڭ ۇستىنە ءدال كەلۋىمىز، ەلدىڭ مىنا ساۋىق كەشى ءبىزدىڭ تىرىلگەنىمىز بولسىن، سەن ءان سال. – دەپ دومبىرانى ۋايىسكە ۇسىندى.

ءۋايىس تە كوپ قولقا سالدىرماي  تەرلەپ، شارشاپ وتىرسا دا بىلدىرمەي، بىرنەشە ءان سالىپ بەردى. ءۋايىستىڭ ءانىن ۇيىپ تىڭداعان حالىق قاتتى ريزا بولىپ، ءانشىنى قوشامەتتەدى.

امىرە تويىنا جينالعان قالا حالقى تاڭ اتا عانا تارقاستى.

قاراجان باي ۇشەۋىنە سىي تارتىپ،  ءبىر قاسقىر، ءبىر تۇلكى، ءبىر كۇزەن ىشىكتى اكەپ:

– وزدەرىڭىز ءبولىسىپ الىڭىزدار، – دەپ كوكبايدىڭ الدىنا تاستادى.  كوكباي جۇمباقتاي سويلەپ:

– بيىل قىس قاتتى بولاتىن شىعار، ساپارعا اتتانعاندا توڭارمىن، – دەپ قاسقىر ىشىكتى ءوزى جامىلىپ، تۇلكى ىشىك پەن كۇزەن ىشىكتى امىرە مەن ءۋايىستىڭ ارقاسىنا جاپتى.

وسى ساپاردان ەلگە قايتىپ كەلگەن سوڭ، كوپ ۇزاماي، سول 1925 جىلدىڭ كۇز ايىندا كوكباي قايتىس بولدى. كوكبايدان سوڭ، سول جىلدىڭ اياعىندا ءۋايىس تە دۇنيەدەن قايتتى.

(بۇل ەستەلىكتى جازعان ءۋايىستىڭ تۋىسقانى، اقىن شاكىرتى كاكىم وڭداسىنوۆ (1890-1976),.  كاكىم ەستەلىگىن اباي مۇراجايى قورىنا تاپسىرعان  ءۋايىستىڭ جيەنى نەسىپبەك سامەنبەتوۆ).

Abai.kz