سوۆەت وداعىنىڭ تۇسىندا ميليتسيا اتانعان قازاقستان پوليتسياسىنىڭ قۇرىلعانىنا بيىل 25 جىل تولدى. وسى سالانىڭ اياققا تۇرىپ، گۇلدەنىپ، دامۋىن كوز الدارىندا وتكەرگەن ارداگەر قىزمەتكەرلەر وسىنوۋ شيەرك عاسىردان بەرى از ەمەس دەپ انىق ايتا الامىز. سولاردىڭ ءبىرى – ىشكى ىستەر ورگاندارىندا 30 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى قىزمەت ەتىپ كەلە جاتقان كولىكتەگى ءىىد قاراعاندى-سۇرىپتاۋ ستانساسىنداعى ىشكى ىستەر جەلىلىك ءبولىمىنىڭ باستىعى، پوليتسيا پولكوۆنيگى رۇستەم ابەۋوۆ مىرزا. ءبىزدىڭ كەيىپكەرىمىز قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋتسياسىنىڭ 22 جىلدىعى قارساڭىندا ءوز ويىن ورتاعا سالدى.

– ءيا، ەل كونستيتۋتسياسىنىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ ءومىر سۇرۋىنە قىزمەت ەتىپ كەلە جاتقانىنا 20 جىلدان استام ۋاقىت ءوتىپتى، - دەپ باستادى اڭگىمەسىن رۇستەم سەرىكۇلى، -  بىلە-بىلگەنگە بۇل از ۋاقىت ەمەس. كونستيتۋتسيا – قازاقستان حالقىنىڭ سانالى تۇردە تاڭداۋىنىڭ جەمىسى.

اتا زاڭىمىزدىڭ ايرىقشا ءمانى – ادامنىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ باسىمدىعىن بەكىتىپ، زاڭ شىعارۋشى، اتقارۋشى جانە ىشكى ىستەر ورگاندارىنىڭ بۇكىل قىزمەتى ادامنىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قورعاۋعا باعىتتالعانىن ايقىندادى. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ءار ادام ءوز قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن ىشكى ىستەر ورگاندارى ارقىلى قورعاۋعا قۇقىلى.

ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «ادامدار پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىن وزدەرىنىڭ قورعاۋشىسى رەتىندە تانىپ، ءوز قاۋىپسىزدىكتەرىن سەزىنۋلەرى ءتيىس» دەگەن ءسوزى حالىق الدىندا ادال قىزمەت ەتۋگە انت بەرگەن قاتارداعى ءاربىر ءتارتىپ ساقشىسىنا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەيدى. ويتكەنى، ەلىمىز ءۇشىن ادام ءومىرىنىڭ قاۋىپسىزدىگى قاشاندا باستى نازاردا بولعاندىقتان، قاراعاندى-سۇرىپتاۋ ستانساسىنداعى ءىىجب قىزمەتكەرلەرىنىڭ باستى مىندەتى – حالىق سەنىمىن بارىنشا اقتاپ، ازاماتتاردىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قورعاۋ بولىپ تابىلادى.

قاشاندا ەل تىنىشتىعىن، بەيبىت ادامدار ءومىرىن قورعاۋ جولىندا ەرلىك كورسەتكەن ءتارتىپ ساقشىلارى از ەمەس. ەل ءۇشىن جانىن قيعان ازاماتتار تۋرالى ايتۋدى وزىنە پارىز سانايتىن رۇستەم سەرىكۇلى ولار جايىندا بىلاي دەيدى:

– ارينە، جاس ۇرپاققا بەيبىت كۇننىڭ باتىرلارىنىڭ قاھارماندىق ەرلىكتەرىن دارىپتەپ، ولاردىڭ ەسىمدەرىن ەل ەسىندە ماڭگىگە قالدىرۋ – ءبىزدىڭ پارىزىمىز.

ونداي مارقاسقا ازاماتتار ءبىزدىڭ قىزمەتتە دە كوپ بولعان، بۇگىن دە جاراۋ اتتاي ەلىن قورعاۋعا دايىن تۇرعان ورەندەرىمىز جەتەرلىك. وتكەنگە كوز جۇگىرتسەك، 1981 جىلدىڭ تامىزىندا قاراعاندى-سۇرىپتاۋ ستانساسىنداعى ءىىجب قىزىلجار ستانساسىنداعى جەلىلىك ميليتسيا پۋنكتىنىڭ قاتارداعى ميليتسيونەرى رامازان بايعوشقاروۆ قىزمەتتىك مىندەتىن اتقارۋ كەزىندە، نەبارى 25 جاسىندا قارۋلانعان قىلمىسكەردىڭ قولىنان قازا تاپقان بولاتىن. ناعىز ادال ازامات ەل تىنىشتىعىنا قاۋىپ تونگەن ساتتە تاۋەكەلگە باس تىككەن ەدى. مۇنداي ساتتە ەردىڭ ەرى عانا ارانىن اشقان اجالعا تايسالماي قارسى تۇرا الادى. بۇعان اركىمنىڭ ەرىك-جىگەرى جەتە بەرمەيتىنى دە راس.

مىنە، وسىنداي بۇكىل سانالى ءومىرىن حالىق يگىلىگىنە ارناعان نار تۇلعالى ازامات رامازان زەكەنۇلى ەدى. ءبىز بولىمدەگى بارلىق جاس قىزمەتكەرگە رامازان زەكەنۇلى تۋرالى ۇنەمى ايتىپ وتىرامىز. ول ءبىزدىڭ ەسىمىزدە ناعىز باتىرلىق پەن ادالدىقتىڭ شىنايى ۇلگىسى بولىپ ساقتالادى. وتانىن سۇيگەن ادام عانا ەل مۇددەسىن بارىنەن بيىك قوياتىنى بارشامىزعا بەلگىلى.

شيرەك عاسىرلىق دامۋ داڭعىلىنان وتكەن قازاقستان پوليتسياسىنىڭ بۇگىنگى كەلبەتىنە بايلانىستى  ىشكى ىستەر ورگاندارىندا 30 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى قىزمەت ەتىپ كەلە جاتقان مايتالمان مامان نە دەيدى؟ ەندى سوعان نازار اۋدارايىق:

– ءوز تاجىريبەمە سۇيەنىپ ايتار بولسام، تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىمەن سالىستىرعاندا، بۇگىنگى تاڭدا جۇرتشىلىقتىڭ پوليتسياعا دەگەن سەنىمى وتە جوعارى. ءبىزدىڭ ەندىگى ماقساتىمىز – ەلباسىمىز ن.ءا. نازارباەۆتىڭ جولداۋىندا ايتىلعانداي، قۇقىق قورعاۋ قىزمەتىنىڭ جوعارى حالىقارالىق ستاندارتقا سايكەس كەلەتىن جاڭا جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ. بۇل ءۇشىن ەلىمىزدەگى زاڭدىلىق پەن قۇقىقتىق ءتارتىپتى نىعايتىپ، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن ساقتاعانىمىز ابزال.

رۇستەم ابەۋوۆ – ومىرلىك تاجىريبەسى كەمەل جان. ول وسى كۇنگە دەيىن قانشاما جاسقا تالىمگەر بولا ءبىلدى. ءتارتىپ ساقشىسىنىڭ بويىندا ەڭ  قانداي قاسيەتتەر بولۋى ءتيىس؟ ءبىز كەيىپكەرىمىزدەن وسى ساۋالدىڭ جاۋابىن سۇراپ كوردىك.

– كاسىپتىڭ جاقسىسى، جامانى بولمايدى. پوليتسيا قىزمەتكەرىنىڭ جۇمىسىن وڭاي دەپ ويلايتىندار جاڭىلىسادى. سەبەبى، پوليتسيا قىزمكەتكەرىنىڭ باستى ۇستانىمى – ءوز ار-وجدانىنىڭ الدىندا تازا بولۋ، قانداي قيىندىقتار، كەدەرگىلەر بولسا دا شىداۋ. ال بۇل – كەز كەلگەننىڭ قولىنان كەلە بەرمەيتىن ءىس. ءومىر دەگەن قاتەلەسۋ مەن قاتەلىگىڭدى تۇزەۋدەن تۇرادى.

پوليتسيا قىزمەتكەرىنىڭ مىندەتى – زاڭدىلىقتىڭ ساقتالۋىن قاداعالاۋ، قىلمىستىڭ الدىن الۋ. ءتارتىپ ءۇشىن زاڭنان مارتەبەلى ەشتەڭە جوق. سوندىقتان، ءار ءتارتىپ ساقشىسىنىڭ بويىنان ادالدىق پەن كاسىبيلىكتى كۇتەمىن.

بۇل سالادا ءبىلىمدى بولۋمەن قاتار، ءبىردى عانا ەمەس، بىرنەشەۋىن جىعاتىن بىلەكتى دە بولۋ شارت. دەنە شىنىقتىرۋمەن اينالىسۋ، سپورتپەن ماشىقتانۋ – پوليتسيا قىزمەتكەرىنىڭ ومىرىنەن ويىپ تۇرىپ ورىن الاتىن نارسە. سونىمەن قاتار، پوليتسەيلەر ءۇشىن تالاپ پەن جىگەر قاجەت دەپ ويلايمىن.

وسىلاي دەي كەلىپ ول شاعىن سۇحباتىمىزدى اتا زاڭىمىزبەن بايلانىستىرا تۇسيىندەدى:

– كونستيتۋتسيا كۇنى – تاۋەلسىزدىگىمىزدى پاش ەتەتىن ەرەكشە مەيرام. زاڭ – تىرشىلىكتىڭ ءمانى. ەل مۇددەسى، ونىڭ تىنىشتىعى مەن جارقىن بولاشاعى جولىندا تىنىمسىز قىزمەت ەتىپ جۇرگەن بارشا ارىپتەستەرىمىزدىڭ ەڭبەكتەرىنە تولاعاي تابىستار تىلەيمىن. ەلىمىزدىڭ ىرگەسى تىنىش بولىپ، كوك تۋىمىز تۇعىرىندا جەلبىرەسىن!

ەرعالي بەرىكۇلى

Abai.kz