بەس ايدان بەرى جالاقى الماپتى
تالعار قالاسىنداعى زاعيپ جاندار جۇمىس ىستەيتىن جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىك جارتى جىلدان بەرى قاراماعىنداعى 115 مۇگەدەككە جالاقى تولەمەي كەلىپتى.
زاعيپ جانداردىڭ الدى وسى كاسىپورىندا 30 جىلدان استام جۇمىس ىستەگەن. وسىنشالىقتى ەڭبەك وتىلىنە قاراماستان، ايلىقتارى ماردىمسىز.
ورىنداعان جوسپارىنا قاراي ولار 12 مىڭ مەن 30 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا ايلىق العان. كىر قىستىرعىش، تۇيمە مەن مالدىڭ قۇلاعىنا تاعاتىن تاپسىرىس بولماعاندىقتان، قىس ايلارىندا جۇمىستارىن ۋاقىتشا توقتاتا تۇرعان. جۇمىسسىز وتىرعان ۋاقىتتى ەسەپتەمەگەندە، كاسىپورىن 5 ايدان استام ۋاقىت بويى جالاقى تولەمەپتى. تەك سوڭعى ايدا اقشانى جىرىمداپ، بەرىلە باستاعان.
جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىكتىڭ جۇمىسشىسى جانار مۇقاشەۆا كەي كەزدەرى ايلىق جالاقىلارىنىڭ 10 پايىزى عانا تولەنىپ كەلگەنىن ايتادى. بۇل ايلىق جالاقىلارىنىڭ كولەمىمەن ەسەپتەگەندە، اي سايىن 1,5-3 مىڭ تەڭگەدەن بەرىلىپ كەلدى دەگەن ءسوز. كاسىپورىننىڭ جۇمىسشىلار الدىنداعى جالپى قارىزى – 3 ملن تەڭگە. سىرت كوزبەن قاراعاندا، شەنەۋنىكتىڭ ءبىر ايلىق جالاقىسى. زاعيپ جۇمىسشىلار ەكى-ءۇش كۇن بۇرىن عانا تاعايىندالعان جاڭا باسشى نۇرلان جانداروۆتى «ايلىق ماسەلەسىن ءازىر شەشىپ بەرە المايمىن» دەگەنى ءۇشىن ەكى كۇننەن بەرى عيمارات ىشىنە كىرگىزبەي قويعان. جاڭادان تاعايىندالعان باسشى بولسا جارتى جىلدان بەرى ايلىق الماعان جۇمىسشىلاردىڭ جالاقىسىنىڭ قاشان تولەنەتىنىن ايتا الماي وتىر.
تالعار قالاسىنداعى زاعيپ جاندار جۇمىس ىستەيتىن جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىك جارتى جىلدان بەرى قاراماعىنداعى 115 مۇگەدەككە جالاقى تولەمەي كەلىپتى.
زاعيپ جانداردىڭ الدى وسى كاسىپورىندا 30 جىلدان استام جۇمىس ىستەگەن. وسىنشالىقتى ەڭبەك وتىلىنە قاراماستان، ايلىقتارى ماردىمسىز.
ورىنداعان جوسپارىنا قاراي ولار 12 مىڭ مەن 30 مىڭ تەڭگە ارالىعىندا ايلىق العان. كىر قىستىرعىش، تۇيمە مەن مالدىڭ قۇلاعىنا تاعاتىن تاپسىرىس بولماعاندىقتان، قىس ايلارىندا جۇمىستارىن ۋاقىتشا توقتاتا تۇرعان. جۇمىسسىز وتىرعان ۋاقىتتى ەسەپتەمەگەندە، كاسىپورىن 5 ايدان استام ۋاقىت بويى جالاقى تولەمەپتى. تەك سوڭعى ايدا اقشانى جىرىمداپ، بەرىلە باستاعان.
جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىكتىڭ جۇمىسشىسى جانار مۇقاشەۆا كەي كەزدەرى ايلىق جالاقىلارىنىڭ 10 پايىزى عانا تولەنىپ كەلگەنىن ايتادى. بۇل ايلىق جالاقىلارىنىڭ كولەمىمەن ەسەپتەگەندە، اي سايىن 1,5-3 مىڭ تەڭگەدەن بەرىلىپ كەلدى دەگەن ءسوز. كاسىپورىننىڭ جۇمىسشىلار الدىنداعى جالپى قارىزى – 3 ملن تەڭگە. سىرت كوزبەن قاراعاندا، شەنەۋنىكتىڭ ءبىر ايلىق جالاقىسى. زاعيپ جۇمىسشىلار ەكى-ءۇش كۇن بۇرىن عانا تاعايىندالعان جاڭا باسشى نۇرلان جانداروۆتى «ايلىق ماسەلەسىن ءازىر شەشىپ بەرە المايمىن» دەگەنى ءۇشىن ەكى كۇننەن بەرى عيمارات ىشىنە كىرگىزبەي قويعان. جاڭادان تاعايىندالعان باسشى بولسا جارتى جىلدان بەرى ايلىق الماعان جۇمىسشىلاردىڭ جالاقىسىنىڭ قاشان تولەنەتىنىن ايتا الماي وتىر.
ءبىز ءوز تاراپىمىزدان نۇرلان جانداروۆ مىرزانىڭ وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى زاعيپتار قوعامىنىڭ باسشىلىعىندا بولعان كەزدە قول استىنداعى ۇجىمنىڭ جۇمىسىن ءساتتى ۇيلەستىرىپ، باسشىلىقتا بولعان 4 جىل ىشىندە جەرگىلىكتى فيليالدى بۇكىل قارىزىن جاپقانىن انىقتادىق.
تالعار قالاسىنداعى زاعيپتار قوعامىنىڭ مۇشەلەرى جۇمىس ىستەيتىن تسەح تۇيمە، مالدىڭ قۇلاعىنا سالىناتىن سىرعا، كىر قىستىرعىشتار جاساۋمەن اينالىسادى. جوعارىدا اتالعان بۇيىمداردىڭ ءبارى وسىدان 45 جىل بۇرىن ورناتىلعان قوندىرعىدا دايىندالىپ كەلگەنىن قالا اكىمشىلىگى باسشىلارى دا جوققا شىعارمايدى.
مىسالى، ءبىر مۇگەدەك كۇنىنە 120 تەڭگە تابۋ ءۇشىن 1100 كىرقىستىرعىش جاساۋى ءتيىس. ال مالدىڭ قۇلاعىنا تاعاتىن 6 مىڭ سىرعا دايىنداسا، وعان 300 تەڭگە تولەنەدى. زاعيپ جاننىڭ جۇمىس كۇنى – 15 ساعات. قىستا وت جاقپاعان تسەحتاعى تەمپەراتۋرا – 10 گرادۋسقا دەيىن تۇسەتىن كەزدەرى دە بولعان.
قازىر ۇجىم كاسىپورىن باسشىسىنىڭ سىرتتان كەلۋىنە قارسى بولىپ، باسشىلارىن ءوز ارالارىنان تاعايىنداۋدى تالاپ ەتىپ وتىر.
ورىن العان وقيعاعا بايلانىستى ءتۇس اۋا تالعار قالاسىنىڭ اكىمى احات سۇلتانقۇلوۆ بىزگە تومەندەگى جايتتاردى حابارلادى:
– قازىر جۇمىسشىلاردىڭ ورتاسىنان كەلدىم. ۇجىمدا تاپسىرىستىڭ بولماۋىنا بايلانىستى ايلىق جالاقىنىڭ كەشىكتىرىلىپ كەلگەنى راس. جۇمىسشىلار مەن جاڭادان تاعايىندالعان باسشى كەلىسىمگە كەلدى. ايلىق جالاقى الداعى اپتادان باستاپ تولەنە باستايدى. سەرىكتەستىك ەرتەڭنەن باستاپ قالىپتى جاعدايدا جۇمىستى جالعاستىرۋعا دايىن وتىر. بۇل ماسەلە الداعى ۋاقىتتا دا ءبىزدىڭ نازارىمىزدا بولادى، – دەيدى قالا اكىمى.
گۇلبارشىن ساباەۆا، «ايقىن» گازەتى، 05.06.2009